Pagkaon nga Wala sing Kubyertos

SUNO SA MANUNULAT SANG MAGMATA! SA GHANA

MADAMO nga tawo ang nagagamit sing tinidor, kutsilyo, kag kutsara agod itimo ang manamit nga pagkaon. Ang iban naman, subong sang mga nagdaku sa Sidlangan, nagagamit sing isa ka paris sang chopstick. Apang, may mga pagkaon nga siling sang iban mas manamit kon kaunon sing kinamot. Hunahunaa ang sinugba nga pitso, ginulot nga manok, mamon, egg roll, kag mga taco.

Apang kamusta ang sabaw? Kamuton mo lang bala ini? ‘Imposible!’ mahimo isiling mo. ‘Mainit ini kag mapilit, kag indi mo ini mapudyot.’ Sa madamo nga pungsod sa Aprika, naanad ang mga tawo nga kamuton ang sabaw subong nga ang mga taga-Asia naanad sa pagkaon nga naga-chopstick. Ipakilala namon sa inyo ang isa ka putahe sa Ghana kag ang makalilipay nga eksperiensia sa pagkaon sini nga wala nagagamit sing kubyertos.

Ang Fufu kag ang Sabaw nga Groundnut

Ang fufu ginahimo gikan sa tinanok nga saging kag balinghoy, nga ginatawag man nga manioc. Ang saging kag balinghoy ginapanitan, ginahugasan, kag ginatanok hasta maghumok. Pagkatapos maula ang tubig, ginalupak ini. Kon nalupak na sing maayo, ginabitogbitog ini.

Ayhan mas nakilala mo ang groundnut subong mani. Ang sabaw nga groundnut ginahimo halin sa ginaling nga groundnut, karne ukon isda, kamatis, sibuyas, katumbal, kag iban pa nga panakot. Ang karne ukon isda ginalaga kag ginabutangan sing panakot, kag nian ginadugangan sing tubig kag ginaling nga groundnut. Ang mga utanon ginasamo kag ginalunod sa sabaw, kag ginalugay  ini sing maayo tubtob maluto. Pagkatapos, ang binitogbitog nga fufu ginaserbe nga nabutang sa yahong kag ginabubuan sang mainit nga sabaw nga groundnut.

Ang Teknik

Karon nga nahamtang na sa imo atubangan ining manamit nga pagkaon, paano mo ini kaunon sing kinamot? Ti, kinahanglan lamang ang husto nga teknik.

Una, siempre, manghinaw sing kamot. Nian itusmog ang mga tudlo sang imo tuo nga kamot sa sabaw. Apang maghalong ka! Kon wala ka maanad, basi mapaso ka!

Karon pudyuta ang pila ka fufu, nga nagagamit sang imo kamalagku, inugtudlo, tungatunga nga tudlo, kag silingsingan. Hupti nga nagasalom sa sabaw ang bitogbitog, kag ipadulot sing inanay ang imo kamalagku agod makahimo sing diutay nga yupok, nga magasalupsop sang diutay nga sabaw.

Nian ipataas ang imo kamot nga may bitogbitog. Samtang nagahakyaw sang imo kamot pakadto sa imo baba, paatubanga ang imo punyos kag mga tudlo pakadto sa imo baba samtang nagapat-od nga indi mas mataas pa ang imo mga tudlo sangsa imo punyos. Sa paghimo sini, ginasiguro mo nga indi magtulo ang sabaw sa imo butkon pakadto sa imo siko.

Iduko diutay ang imo ulo, kag kon makalab-ot na ang imo kamot sa imo bibig, gamita ang imo natunga kag silingsingan nga tudlo agod itulod ang fufu kag sabaw pasulod sa imo baba. Usanga ini, apang sa liwat, maghalong. Basi ang imo naman karon antuson amo ang kakahang sang katumbal, kay sa masami ang mga linuto sang taga-Ghana makahang gid!

Dapat mo sulitsuliton ini tubtob maubos ang fufu. Kauna ang iban nga mga  ingrediente, subong sang karne, nga tuhay sa fufu. Kag kon may mabilin pa nga sabaw, sarang mo magamit ang imo kamot sa pagsipot sini.

Ang Eksperiensia

Ang pila ka taga-Ghana nagasiling nga luyag nila gamiton ang lima ka igbalatyag sa pagkaon. Mabatian mo kag mapanimahuan ang pagkaon kon ginaluto ini. Makita mo kag matilawan ini samtang nagakaon. Apang agod magamit mo ang imo ikalima nga igbalatyag, kinahanglan kaptan mo ini kag himilon.

Bisan tagadiin ka man, makasalig ka nga ang aton Manunuga, si Jehova nga Dios, interesado sa “tanan nga sahi sang tawo.” (1 Timoteo 2:⁠4) Nagatugot ini sa mga tawo agod may yara makawiwili nanuhaytuhay nga mga kustombre. Kag bisan wala ka maanad sa pagkaon sang imo sabaw nga wala nagagamit sing kubyertos, masapwan mo nga manamit kag makalilipay ini nga eksperiensia.