Makadiskobre ka sing mga Desinyo sa Kinaugali

SAMTANG nagadayandayan sa uma, matalupangdan sang kalabanan sa aton ang katahom sang kinaugali. Makita ini sa isa ka pungpong sang mga bulak, sa madamo sing duag nga pispis, sa mataas nga kahoy, ukon sa matahom gid nga talan-awon. Ginapatungod sang madamo nga mga tawo ini nga katahom sa isa ka Manunuga ukon Sampaton nga Desinyador.

Mahimo hunahunaon mo nga mga sientipiko lamang ang makadiskobre sang masibod nga desinyo sa kinaugali. Apang, indi mo kinahanglan ang moderno nga kagamitan sang siensia agod makita ang mga desinyo sang kinaugali. Ang kinahanglan mo lamang amo ang masipat nga mata, diutay nga imahinasyon, kag apresasyon sa katahom kag dagway. Ayhan kinahanglan mo man nga himutaran ang pamilyar nga mga butang nga mahimo wala mo lang ginasapak.

Ang isa sang pinakasimple nga mga desinyo amo ang spiral. Makita ini sa pamilyar nga hinimo-sang-tawo nga mga butang subong sang nagabalulon nga lubid ukon abridor sing takop nga duol. Apang, makakita ka sing mas matahom gid nga spiral nga mga desinyo sa mga pakinhason ukon mga pinecone. Kag kon himutaran mo ang tunga sang sunflower, makita mo man ang spiral nga desinyo. Ang indi masyado hilmunon nga spiral nga mga desinyo makita man sa tunga sang rosas kag sa balay sang damang.

Himutari ang balay sang damang. Una, ginatukod sang damang ang panguna nga balayan sini, nga daw kaangay sang mga radyos sang ruweda. Dayon nagasugod ini sa tunga agod sugpunon ining mga balayan paagi sa mapilit kag daw seda nga lawa. Nagahabol sing palibot ang damang tubtob mahuman ang balay. Ining mahimo pirme palaparan nga patipulon nga lawa amo ang spiral.

Ang isa pa ka makawiwili nga desinyo sa kinaugali amo ang ocellus, ukon daw mata nga desinyo (eyespot). Ang daw mata nga desinyo mahimo makita sa mga balahibo sang pispis, sa pakpak sang alibangbang, ukon sa mga himbis sang isda pa gani. Ginasiling sang mga sientipiko nga ang daw mata nga mga desinyo makabulig sa pagpangaluyag, sa pagdaya sa nagasalakay, ukon sa paglikaw sa di-naluyagan nga atension. Ayhan ang peacock amo ang maayo gid nga halimbawa sang daw mata nga desinyo, kag ang paagi sang pagpangaluyag sini amo ang isa sang mga katingalahan sa kinaugali nga kalibutan. Nagdayaw gid si Alejandro nga Daku sa katahom sang peacock amo nga malig-on niya nga ginpatuman nga amligan ang pispis sa bug-os niya nga ginsakpan.

Ang tipulon kag ang korte-bilog pamilyar man nga mga desinyo. Nagadayaw gid kita sa bulawanon nga korte-bilog sang nagatunod nga adlaw ukon sa nagainggat nga ugsad sang bulan. Madamo nga mga bulak sang daisy ang daw adlaw kon tulukon, nga may duag-dalag sa tunga kag nagapalibot ang mga sipad nga nanuhaytuhay ang duag. Ang bulawanon nga sentro sining lapnag nga mga bulak may madamo nga dugos nga nagaganyat sa mga alibangbang nga halos kasubong gid sa pagkaganyat sang mga turista sa bulawanon nga baybay.

Sanglit ang korte-bilog makinuton gid nga korte kon putson, ang mga prutas kag mga berry masami nga korte-bilog nga may nagkalainlain nga kadakuon kag duag. Ang masili nga mga duag sini nagaganyat sa mga pispis, nga amo ang nagapalapta sang mga liso kabaylo sang isa ka manamit nga kalan-on.

Sa pagkamatuod, ang mga spiral, daw mata nga mga desinyo, mga tipulon, kag mga korte-bilog mga pila lamang ka halimbawa sang madamo nga mga desinyo nga makita sa kinaugali. Bisan pa ang iban may espesipiko nga katuyuan, ang iban mahimo nga pangdekorasyon lamang ukon indi hilmunon. Diin man sini, pangitaa ini kag magkalipay sa sini.

 [Retrato sa pahina 26]