Bulig Para sa Ginasakit nga mga Babayi

PAANO mabuligan ang mga babayi nga biktima sang kasingki? Una, dapat mahangpan sang isa ang mga kabudlayan nga ila ginaatubang. Sa masami indi lamang sa pisikal ang halit nga ginahatag sang mga nagapanakit. Ang mga pamahog kag pagpahadlok sa hambal masami nga nadalahig, amo nga ang biktima nagabatyag nga wala sing pulos kag makaluluoy.

Binagbinaga si Roxana, nga ang iya sugilanon ginsaysay sa una nga artikulo. Kon kaisa nagagamit ang iya bana sang mga tinaga subong hinganiban. “Nagagamit sia sing nagapakanubo nga mga tinaga sa akon,” tu-ad ni Roxana. “Nagasiling sia: ‘Wala ka gani makatapos sa pag-eskwela. Paano mo maatipan ang kabataan kon wala ako? Tamaran kag wala-wala ka nga iloy. Nagapaabot ka bala nga ihatag sa imo sang mga awtoridad ang kabataan kon biyaan mo ako?’”

Ginahuptan sang bana ni Roxana ang iya pagkontrol paagi sa pag-estrikto sa kuwarta. Wala niya sia ginapagamit sang salakyan, kag nagapanawag sia sa bug-os nga adlaw agod mahibaluan kon ano ang iya ginahimo. Kon ipabutyag niya ang iya opinyon, hinali nga nagapangakig ang iya bana. Subong resulta, nagahipos na lamang si Roxana.

Subong sang nakita na, ang pag-abuso sa asawa isa ka masibod nga butang. Agod makabulig, magpamati sing mainawaon. Dumduma, mabudlay gid sa masami nga isugid sang isa ka biktima ang nagakatabo sa iya. Ang imo tulumuron amo dapat ang pagpabakod sa biktima samtang ginaatubang niya ang kahimtangan suno sa iya masarangan.

Ang iban sang ginasakit nga mga babayi mahimo magpangayo sing bulig sa mga awtoridad. Kon kaisa, ang isa ka importante nga hitabo​—⁠subong sang pagpasilabot sang mga pulis⁠—​makapabatyag sa abusado nga tawo sang pagkaserioso sang iya mga buhat. Apang, ang bisan  ano man nga motibasyon sa pagbag-o masami nga nagakadula sa tapos sang hitabo.

Dapat bala biyaan sang ginasakit nga asawa ang iya bana? Indi diutay nga butang sa Biblia ang pagbulagay sang mag-asawa. Apang, wala sini ginaobligar ang ginasakit nga asawa nga magpabilin sa iya bana nga nagabutang sa katalagman sang iya kapagros kag ayhan sang iya mismo kabuhi. Ang Cristianong si apostol Pablo nagsulat: “Kon magbulag gid sia, magpabilin sia nga di-minyo ukon indi gani magpasag-uli sa iya bana.” (1 Corinto 7:10-16) Bangod wala ginadumilian sang Biblia ang pagbulagay sa sobra na gid nga mga kahimtangan, isa ka personal nga desisyon ang pagahimuon sang isa ka babayi sa sini nga butang. (Galacia 6:⁠5) Wala sing dapat maghaylo sa isa ka asawa nga biyaan ang iya bana, apang indi man dapat ipiton ang ginasakit nga asawa nga magpabilin sa isa ka abusado nga bana kon ang iya kapagros, kabuhi, kag espirituwalidad yara sa katalagman.

May Paglaum Pa Bala ang mga Nagapanakit?

Ang pag-abuso sa asawa isa ka malaut gid nga paglapas sa mga prinsipio sang Biblia. Sa Efeso 4:​29, 31, mabasa naton: “Indi magguwa ang dunot nga pulong gikan sa inyo baba . . . Ang tanan nga madinumtanon nga kapaitan kag kaakig kag kasingkal kag sininggitanay kag maparas nga hambal kuhaon gikan sa inyo kaupod sang tanan nga kalainan.”

Ang bana nga nagapangangkon nga isa ka sumulunod ni Cristo indi gid makasiling nga ginahigugma niya ang iya asawa kon ginaabusuhan niya sia. Kon ginasakit niya ang iya asawa, ano pa ang pulos sang tanan niya nga binuhatan nga maayo? Ang isa ka ‘makiawayon’ indi kalipikado para sa pinasahi nga mga pribilehiyo sa Cristianong kongregasyon. (1 Timoteo 3:⁠3; 1 Corinto 13:​1-3) Sa pagkamatuod, ang bisan sin-o nga nagapangangkon nga Cristiano nga sulitsulit kag di-mahinulsulon nga nagapadala sa kaakig mahimo isikway sa Cristianong kongregasyon.​—⁠Galacia 5:19-21; 2 Juan 9, 10.

Mabag-o bala sang masingki nga mga tawo ang ila pagginawi? Nagbag-o ang iban. Apang sa masami, indi magbag-o ang isa nga nagapanakit magluwas kon (1) batunon niya nga indi nagakaigo ang iya pagginawi, (2) luyag niya nga bag-uhon ang iya dalanon, kag (3) magpabulig sia. Nakita sang mga Saksi ni Jehova nga ang Biblia isa ka daku nga impluwensia sa pagbag-o. Madamo nga interesado nga nagtuon sing Biblia upod sa ila ang nakapalambo sing isa ka mabaskog nga handum sa pagpahamuot sa Dios. Tuhoy kay Jehova nga Dios, natun-an sining bag-ong mga estudyante sang Biblia nga “ang bisan sin-o nga nagahigugma sang kasingki pat-od nga dumtan sang Iya kalag.” (Salmo 11:⁠5) Sa pagkamatuod, agod magbag-o sa iya paggawi, indi lamang kinahanglan nga mag-untat na sia sa pagpanakit. Kinahanglan man nga tun-an ang isa ka bag-o gid nga panimuot sa iya asawa.

Kon makatuon ang isa ka lalaki tuhoy sa Dios, matun-an niya nga tamdon ang iya asawa indi subong suluguon kundi subong “kabulig” kag indi subong kubos sa iya kundi subong isa nga dapat ‘padunggan.’ (Genesis 2:18; 1 Pedro 3:⁠7) Matun-an man niya ang kaawa kag ang kinahanglanon nga pamatian ang pagtamod sang iya asawa. (Genesis 21:12; Manugwali 4:⁠1) Ang programa sa pagtuon sang Biblia nga ginatanyag sang mga Saksi ni Jehova nakabulig sa madamong mag-asawa. Ang isa ka mapintas, mapiguson, ukon madaugdaugon nga tawo wala sing bahin sa Cristianong pamilya.​—⁠Efeso 5:​25, 28, 29.

“Ang pulong sang Dios buhi kag gamhanan.” (Hebreo 4:12) Gani, ang kaalam nga makita sa Biblia makabulig sa mga mag-asawa sa pag-usisa sang mga problema nga ila ginaatubang kag makahatag sa ila sing kaisog sa pag-atubang sa sini. Kapin pa sa sina, yara sa Biblia ang pat-od kag makalipay nga paglaum nga makita ang isa ka kalibutan nga wala sing kasingki kon maggahom na ang langitnon nga Hari ni Jehova sa tanan matinumanon nga katawhan. Ang Biblia nagasiling: “Luwason niya ang imol nga nagapangayo sing bulig, subong man ang nasit-an kag ang bisan sin-o nga wala sing manugtabang. Tubson niya ang ila kalag gikan sa pagpigos kag kasingki.”​—⁠Salmo 72:​12, 14.

[Blurb sa pahina 12]

Ang isa ka mapintas, mapiguson, ukon madaugdaugon nga tawo wala sing bahin sa Cristianong pamilya

 [Kahon sa pahina 8]

Pagtadlong sa Sayop nga mga Pagpati

• Ang ginasakit nga mga asawa amo ang salaon sa ginahimo sang ila bana.

Wala ginabaton sang madamong nagapanakit nga mga bana nga sila ang salaon sa ginahimo nila, nga nagasiling nga ginapaakig sila sang ila asawa. Bisan ang pila ka abyan sang pamilya mahimo magpati nga mabudlay pakig-angutan ang asawa, gani indi katingalahan nga indi makapugong kon kaisa ang iya bana. Apang katumbas ini sa pagbasol sa biktima kag sa pagpakamatarong sa nagapanakit. Sa pagkamatuod, masami nga nagatinguha gid ang ginasakit nga mga asawa nga uluuluhan ang ila bana. Isa pa, ang pagsakit sa asawa indi gid mapakamatarong sa bisan ano nga kahimtangan. Ang libro nga The Batterer​​—⁠A Psychological Profile nagsiling: “Ang mga lalaki nga ginapabulong sang mga korte bangod sang pagsakit sa ila asawa nagiyan sa kasingki. Ginagamit nila ini subong paumpaw sa ila kaakig kag kapung-aw, isa ka paagi agod makontrol kag mapauntat ang binangig, kag mabuhinan ang tension. . . . Sa masami, indi gani nila mabaton nga sila ang salaon sa kasingki ukon maatubang sing serioso ang problema.”

• Ang alkohol amo ang kabangdanan nga ginasakit sang bana ang iya asawa.

Matuod, ang pila ka lalaki mas masingki kon nakainom sila. Apang makatarunganon bala nga basulon ang alkohol? “Bangod hubog sia, may mapatutuan ang isa nga nagapanakit, magluwas sa iya kaugalingon, tungod sa iya pagginawi,” sulat ni K. J. Wilson sa iya libro nga When Violence Begins at Home. Nagsiling pa sia: “Sa aton katilingban, daw mas mahangpan ang kasingki sa puluy-an kon ginahimo ini sang isa ka tawo nga hubog. Mahimo nga indi pagkabigon sang isa ka ginasakit nga asawa nga abusado ang iya bana, sa baylo ginahunahuna lamang sia nga lakas mag-inom ukon alkoholiko.” Ini nga panghunahuna, siling ni Wilson, makapalaum sing sayop sa isa ka babayi nga “kon mag-untat lamang sa pag-inom ang lalaki, madula ang kasingki.”

Sining karon lang, madamong manugpanalawsaw ang nagakabig sa pag-inom kag pagpanakit subong magkatuhay nga mga problema. Kay man, kalabanan sang mga lalaki nga may problema sa pag-abuso sa alkohol ukon droga wala man nagasakit sa ila asawa. Ang mga manunulat sang When Men Batter Women nagsiling: “Nagapadayon ang pagpanakit una bangod sang kadalag-an sini sa pagkontrol, pagpahadlok, kag pagpasunod sa ginasakit nga babayi. . . . Ang pag-abuso sa alkohol kag droga bahin sang pagkabuhi sang nagapanakit. Apang sayop nga haumhaumon nga ang alkohol ukon ang droga amo ang kabangdanan sang kasingki.”

• Ang mga nagapanakit masingki sa tanan.

Sa masami ang nagapanakit mahimo nga mangin isa ka masinadyahon nga abyan sang iban. Nagapakita sia sing tuhay gid nga personalidad. Amo kon ngaa daw indi makapati ang mga abyan sang pamilya sa mga sugid-sugid tuhoy sa iya kasingki. Apang, ang matuod, ang nagapanakit sing asawa nagagamit sing kapintas agod dominahan ang iya asawa.

• Wala nagapamatok ang mga babayi sa pagpanakit.

Mahimo gid nga nagluntad ini nga ideya bangod indi mahangpan ang makaluluoy nga kahimtangan sang isa ka babayi nga wala na sing mapalagyuhan. Ang ginasakit nga asawa mahimo nga may mga abyan nga magasapupo sa iya sa sulod sang isa ukon duha ka semana, apang ano ang iya himuon sa tapos sina? Ang pagpangita sing trabaho kag ang pagbayad sa arkila samtang nagaatipan sa kabataan mahimo magpahadlok sa iya. Kag mahimo nga lapas sa kasuguan ang paglayas kaupod sang iya kabataan. Ang iban nagtinguha sa paglayas apang nakita sila kag ginpabalik, ayhan sing pilit ukon paagi sa uluulo. Ang mga abyan nga indi makahangop mahimo magpati sing sayop nga ining mga babayi wala nagapamatok sa pagpanakit.