Pagbantay sa Kalibutan

Pagkabuhi Para sa Milenyo

“Wala gid sing duhaduha nga ang mga tawo nga nagabalatian sing malubha determinado nga magpabilin nga buhi agod maeksperiensiahan ang importante nga mga hitabo,” siling ni Richard Suzman sang National Institute on Aging, sa Bethesda, Maryland, E.U.A. “Ang mga kabangdanan sini isa ka tanhaga apang ang hitabo matuod gid.” Bangod determinado nga makita ang tuig 2000, kapin sa promedyo nga kadamuon sang mga tawo ang napatay sa nahauna nga semana sang bag-ong tuig, report sang The Guardian sa London. Sa Britanya, 65 porsiento pa ka tawo ang napatay sadto nga semana, kag sa Siudad sang New York, nagdamo ang napatay sing kapin sa 50 porsiento, kon ipaanggid sa nahauna nga semana sang 1999. Si Robert Butler, presidente sang International Longevity Center, nagsiling nga ining pagtaas makita sa bug-os nga kalibutan. Nagsiling pa sia: “Gamhanan gid ang determinasyon nga mabuhi.”

Pagpanakayon Paagi sa Kompyuter

Bangod sa elektroniko nga teknolohiya, mahimo nga indi na kinahanglan sang mga barko ang madamong papel nga tsart sa pagpanakayon, siling sang The Daily Telegraph sa London. Sang Nobiembre 1999, ang International Maritime Organization, paagi sa Aleman nga talatapan sang pagtuon sa katubigan, sa una nga tion naghatag sing permiso sa barko nga nagagamit lamang sing kompyuter nga sistema sa pagpanakayon. Sa baylo sang papel nga mga tsart, ang kompyuter nagahatag sing duha ka elektroniko nga porma—isa ka gin-scan nga kopya sang papel nga tsart kag isa ka de-numero nga porma nga kilala subong vector chart. Ang isa ka importante nga bentaha sang elektroniko nga tsart amo nga ginapakita sini ang husto nga lokasyon sang barko sa tanan nga tion. Kag, paagi sa pagsampaw sing tsart sang radar sa screen sang kompyuter, mapat-od pa gid sang mga marinero kon may mga katalagman sa ila alagyan. Isa ka kapitan sang barko, nga nakunyag sa sini nga pag-uswag, ang nagsiling: “Ginapahulas sini ang amon trabaho . . . gani makakonsentrar na kami sing kapin sa timon, sa trapiko sa dagat, sa iban pa nga barko kag, kon manugdungka sa isa ka pantalan, kon ano ang ginahimo sang amon timonel.”

Indi Mahimo nga May mga Tinuga sa Iban nga Planeta

“Sang nagligad nga pila ka dekada, madamo nga astronomo ang nagpanugda sang ideya nga mahimo naglinapta ang dumuluong nga mga sibilisasyon sa mga kabituunan,” siling sang The New York Times. “Ini nga pagpati sa mga tinuga sa iban nga planeta ang ginbangdan indi lamang sang di-maisip nga libro, sine kag palaguwaon sa telebisyon . . . kundi sang malawig sientipiko nga pagpangita nga nagagamit sing dalagku nga dish nga mga antena sa pag-usisa sa kalangitan para sa buron nga mga sinyales halin sa intelihente nga mga tinuga sa iban nga planeta.” Daku gid ang posibilidad nga mapaslawan ina nga pagpangita, siling sang duha ka bantog nga sientipiko, nga sanday Dr. Peter D. Ward kag Dr. Donald C. Brown­lee, mga awtor sang libro nga Rare Earth. Nagsiling sila nga ang bag-o nga mga tukib sa astronomiya, paleontolohiya, kag geolohiya nagapakita “nga ang pagkahuman kag kalig-on sang Duta talagsahon gid sing pinasahi” kag ang mga kahimtangan sa iban nga duog indi bagay sa masibod nga mga porma sang kabuhi. “Nasiling na gid man namon sa katapusan kon ano ang madugay na nga ginhunahuna sang madamo—nga ang masibod nga kabuhi, sa di-magkubos, talagsahon,” siling ni Dr. Ward. Nagsiling pa si Dr. Brownlee: “Ang mga tawo nagasiling nga ang Adlaw isa ka kinaandan nga bituon. Indi ini matuod. Halos ang tanan nga palibot sa uniberso indi bagay para sa kabuhi. Sa mga duog lamang nga Katamnan sang Eden kaangay sang Duta nga sarang ini magluntad.”

Ginbadbad ang Biblia sa Madamo Pa nga Lenguahe

“Ang Biblia amo gihapon ang libro nga nabadbad sa pinakamadamo nga lenguahe sa kalibutan,” siling sang pamantalaan nga Excelsior sa Mexico. Suno sa German Bible Society, ginbadbad ang Biblia sa 21 pa ka lenguahe sang 1999, amo nga matigayon na ini karon sa di-magkubos sing bahin sa 2,233 ka lenguahe. Sa sini, “ang Daan nga Testamento kag ang Bag-o nga Testamento nabadbad na sing kompleto sa 371 ka lenguahe, nga labaw sing 5 kon ipaanggid sang 1998.” Diin makita ini tanan nga lenguahe? “Ang nagkalainlain gid nga badbad makita sa Aprika, nga may 627, ginsundan sang Asia, nga may 553, sang Australia/Pasipiko, nga may 396, sang Latin nga Amerika/Caribeano, nga may 384, sang Europa, nga may 197, kag sang Estados Unidos, nga may 73,” siling sang pamantalaan. Apang, “ang Biblia wala pa mabadbad bisan sa katunga sang mga lenguahe nga ginahambal sa duta.” Ngaa wala? Bangod diutay lamang nga tawo ang nagahambal sadto nga mga lenguahe, kag isa ka hangkat ang pagbadbad sing Biblia sa sini. Subong man, madamo nga tawo ang makahambal sing duha ka lenguahe, kag kon ang Biblia wala mabadbad sa isa sang ila mga lenguahe, sarang nila ini mabasa sa isa pa.