Kapitulo 3

Sin-o ang Matuod nga Dios?

1. Ngaa madamo ang nagaugyon sa nagabukas nga mga pulong sang Biblia?

 KON magtangla ka sa langit sa isa ka masanag nga gab-i, wala ka bala nagakatingala sa tuman kadamo nga mga bituon? Paano mo mapaathag ang pagluntad sining mga bituon? Kag kamusta naman ang buhi nga mga butang sa duta​—⁠ang maduagon nga mga bulak, ang mga pispis upod ang ila makalilingaw nga mga ambahanon, ang makusog nga mga balyena nga nagatumbo sa kalalawran? Wala sing katapusan ang listahan sini. Indi mahimo nga ini tanan natabuan lamang. Indi katingalahan nga madamo ang nagaugyon sa nagabukas nga mga pulong sang Biblia: “Sa ginsuguran gintuga sang Dios ang mga langit kag ang duta”!​—⁠Genesis 1:⁠1.

2. Ano ang ginasiling sang Biblia tuhoy sa Dios, kag ano ang ginapalig-on sini nga himuon naton?

² Ang katawhan nabahinbahin sa hulusayon tuhoy sa Dios. Ang iban nagahunahuna nga ang Dios isa ka puwersa lamang. Minilyon ang nagasimba sa napatay na nga mga katigulangan, bangod sang pagpati nga ang Dios indi mapalapitan. Apang ginapahayag sang Biblia nga ang matuod nga Dios isa ka matuod nga persona nga nagapakita sing mainit nga interes sa aton subong mga indibiduwal. Amo kon ngaa ginapalig-on kita sini nga ‘pangitaon ang Dios,’ nga nagasiling: “Indi sia malayo sa tagsatagsa sa aton.”​—⁠Binuhatan 17:⁠27.

3. Ngaa imposible nga himuan sing larawan ang Dios?

³ Ano ang hitsura sang Dios? Ang pila sang iya mga alagad nakakita sing mga palanan-awon sang iya mahimayaon nga presensia. Sa sini ginsimbulo niya ang iya kaugalingon subong nagalingkod sa isa ka trono, nga may makapulunaw nga kasanag gikan sa iya. Apang, ang mga nakakita sini nga mga palanan-awon wala gid maglaragway sing isa ka maathag nga nawong. (Daniel 7:​9, 10;  Bugna 4:​2, 3) Amo sina bangod ang “Dios isa ka Espiritu”; wala sia sing pisikal nga lawas. (Juan 4:24) Sa kamatuoran, imposible nga himuan ang aton Manunuga sing isa ka sibu nga pisikal nga larawan, kay “wala sing tawo ang nakakita sa Dios sa bisan anong tion.” (Juan 1:18; Exodo 33:20) Apang, madamo ang ginatudlo sa aton sang Biblia tuhoy sa Dios.

MAY NGALAN ANG MATUOD NGA DIOS

4. Ano ang pila ka makahulugan nga titulo nga ginaaplikar sa Dios sa Biblia?

⁴ Sa Biblia, ginapakilala ang matuod nga Dios paagi sa mga ekspresyon subong sang “Labing Gamhanan nga Dios,” “Labing Mataas,” “Dakung Manunuga,” “Dakung Instruktor,” “Soberanong Ginuo,” kag “Hari nga dayon.” (Genesis 17:1; Salmo 50:14; Manugwali 12:1; Isaias 30:20; Binuhatan 4:24; 1 Timoteo 1:17) Ang pagpamalandong sa sining mga titulo makabulig sa aton nga mag-uswag sa ihibalo tuhoy sa Dios.

5. Ano ang ngalan sang Dios, kag daw ano kasunson nga makita ini sa Hebreong Kasulatan?

⁵ Apang, ang Dios may tumalagsahon nga ngalan nga halos 7,000 ka beses nga makita sa Hebreong Kasulatan lamang​—⁠mas masunson sangsa bisan anong titulo niya. Mga 1,900 ka tuig ang nagligad, ang mga Judiyo bangod sang disparatis nag-untat sa pagmitlang sang ngalan sang Dios. Ang Biblikanhon nga Hebreo ginsulat nga wala sing mga vow­el. Busa, indi na mapat-od kon paano ginmitlang nanday Moises, David, ukon sang iban sang dumaan nga tion ang apat ka con­so­nant (יהוה) nga nagahuman sa ngalan sang Dios. Ang iban nga mga eskolar nagpanugda nga ang ngalan sang Dios mahimo gid nga ginmitlang “Yahweh,” apang indi nila mapat-od. Ang pagmitlang nga “Jehovah” sa Ingles ginagamit sa sulod sang mga siglo, kag ang katumbas sini sa madamo nga hambal lapnag nga ginabaton karon.​—⁠Tan-awa ang Exodo 6:3 kag Isaias 26:4 sa King James Version.

KON NGAA DAPAT MO GAMITON ANG NGALAN SANG DIOS

6. Ano ang ginasiling sang Salmo 83:18 tuhoy kay Jehova, kag ngaa dapat naton gamiton ang iya ngalan?

⁶ Ang tumalagsahon nga ngalan sang Dios, nga Jehova, nagapatuhay sa iya gikan sa tanan nga iban pa nga dios. Amo sina kon  ngaa ina nga ngalan masunson nga makita sa Biblia, ilabi na sa Hebreong teksto sini. Madamo nga manugbadbad ang wala maggamit sa ngalan sang Dios, apang ang Salmo 83:18 maathag nga nagasiling: “Ikaw, nga ang imo ngalan amo si Jehova, ikaw lamang ang Labing Mataas sa bug-os nga duta.” Gani nagakaigo nga gamiton naton ang personal nga ngalan sang Dios kon nagapakighambal kita tuhoy sa iya.

7. Ano ang ginatudlo sa aton sang kahulugan sang ngalan nga Jehova tuhoy sa Dios?

⁷ Ang ngalan nga Jehova isa ka porma sang Hebreong berbo nga nagakahulugan sing “mangin.” Sa amo, ang ngalan sang Dios nagakahulugan sing “Sia nga Nagapahanabo nga Mangin Amo.” Paagi sa amo ginapakilala ni Jehova nga Dios ang iya kaugalingon subong amo ang Dakung Manugtuyo. Ginatuman niya pirme ang iya mga katuyuan. Ang matuod nga Dios lamang ang husto nga makagamit sini nga ngalan, kay ang mga tawo indi gid makapat-od nga ang ila mga plano magamadinalag-on. (Santiago 4:​13, 14) Si Jehova lamang ang makasiling: “Mangin subong sini ang akon pulong nga nagaguwa sa akon baba. . . . Pat-od ini nga mangin madinalag-on para sa butang nga akon ginpadal-an sini.”​—⁠Isaias 55:⁠11.

8. Ano nga katuyuan ang ginpahayag ni Jehova paagi kay Moises?

⁸ Ang tagsatagsa sa Hebreong mga patriarka nga sanday Abraham, Isaac, kag Jacob ‘nagpanawag sa ngalan ni Jehova,’ apang wala nila mahibalui ang bug-os nga kahulugan sang ngalan sang Dios. (Genesis 21:33; 26:25; 32:9; Exodo 6:⁠3) Sang ginpahayag sang ulihi ni Jehova ang iya katuyuan nga luwason ang ila mga kaliwat, ang mga Israelinhon, gikan sa pagkaulipon sa Egipto kag ihatag sa ila ang “duta nga nagailig sing gatas kag dugos,” mahimo nga daw imposible ini matabo. (Exodo 3:17) Walay sapayan, ginpadaku sang Dios ang walay katapusan nga kahulugan sang iya ngalan paagi sa pagsiling sa iya manalagna nga si Moises: “Amo ini ang isiling mo sa mga anak sang Israel, ‘Si Jehova nga Dios sang inyo mga katigulangan, ang Dios ni Abraham, ang Dios ni Isaac kag ang Dios ni Jacob, nagpadala sa akon sa inyo.’ Amo ini ang akon ngalan tubtob sa walay katubtuban, kag amo ini ang akon handumanan sa tanan nga kaliwatan.”​—⁠Exodo 3:⁠15.

9. Paano gintamod ni Paraon si Jehova?

⁹ Ginpangabay ni Moises si Paraon, hari sang Egipto, nga palakton ang mga Israelinhon agod magsimba kay Jehova sa kahanayakan.  Apang si Paraon, nga ginakabig mismo nga isa ka dios kag nagasimba sa iban pa nga Egiptohanon nga mga dios, nagsabat: “Sin-o bala si Jehova, nga magtuman ako sa iya tingog nga palakton ang Israel? Wala gid ako makakilala kay Jehova kag, labot pa, indi ko pagpalakton ang Israel.”​—⁠Exodo 5:​1, 2.

10. Sa dumaan nga Egipto, ano ang ginhimo ni Jehova agod tumanon ang iya katuyuan tuhoy sa mga Israelinhon?

¹⁰ Nian amat-amat nga naghulag si Jehova agod tumanon ang iya katuyuan, nga nagahisanto sa kahulugan sang iya ngalan. Nagpadala sia sing napulo ka kalalat-an sa dumaan nga mga Egiptohanon. Ang katapusan nga kalalat-an nagpatay sa tanan nga panganay sang Egipto, lakip ang anak nga lalaki sang bugalon nga si Paraon. Nian ginpalakat sang mga Egiptohanon ang Israel. Apang, nagdayaw gid ang iban nga mga Egiptohanon sa gahom ni Jehova amo kon ngaa nagbuylog sila sa mga Israelinhon sa pagbiya sa Egipto.​—⁠Exodo 12:​35-38.

11. Ano nga milagro ang ginhimo ni Jehova sa Dagat nga Mapula, kag ano ang napilitan nga kilalahon sang iya mga kaaway?

¹¹ Ang batinggilan nga si Paraon kag ang iya hangaway, nga may ginatos ka kangga sa inaway, naghulag agod bihagon liwat ang iya mga ulipon. Sang nagahilapit na ang mga Egiptohanon, milagruso nga ginpihak sang Dios ang Dagat nga Mapula agod makatabok ang mga Israelinhon padulong sa mamala nga duta. Sang makasulod na ang mga nagalagas sa tunga sang dagat nga napihak, “ginpalos [ni Jehova] ang mga ruweda sang ila mga kangga sa bagay nga ginbudlayan sila sa pagpalakat.” Ang Egiptohanon nga mga mangangaway nagsinggit: “Malagyo kita gikan sa atubangan sang Israel, kay si Jehova nagapakig-away gid para sa ila batok sa mga Egiptohanon.” Apang ulihi na. Ang mataas nga mga pader sang tubig nag-uli kag ‘gintabunan ang mga kangga kag ang mga manugkabayo kag ang bug-os nga kasuldadusan ni Paraon.’ (Exodo 14:​22-25, 28) Sa amo, si Jehova naghimo sing daku nga ngalan para sa iya kaugalingon, kag yadto nga hitabo wala gihapon malipatan tubtob karon.​—⁠Josue 2:​9-11.

12, 13. (a) Ano ang kahulugan sang ngalan sang Dios para sa aton karon? (b) Ano ang hilingagawon nga dapat matun-an sang katawhan, kag ngaa?

¹² Ang ngalan nga ginhimo sang Dios para sa iya kaugalingon may daku nga kahulugan para sa aton karon. Ang iya ngalan, nga Jehova, isa ka garantiya nga tumanon niya ang tanan niya nga katuyuan.  Nagalakip ini sang iya pagtuman sa iya orihinal nga katuyuan nga ang aton duta mangin isa ka paraiso. (Genesis 1:28; 2:⁠8) Sa sina nga katuyuan, dulaon sang Dios ang tanan nga nagapamatok sa iya soberanya karon, kay sia nagsiling: “Makilala nila nga ako amo si Jehova.” (Ezequiel 38:⁠23) Nian tumanon sang Dios ang iya saad nga luwason ang iya mga sumilimba pasulod sa isa ka bag-ong kalibutan sang pagkamatarong.​—⁠2 Pedro 3:13.

¹³ Ang tanan nga nagahandum sing kahamuot sang Dios dapat magtuon sa pagtawag sa iya ngalan nga may pagtuo. Ang Biblia nagapanaad: “Ang bisan sin-o nga magtawag sa ngalan ni Jehova maluwas.” (Roma 10:13) Huo, makahulugan gid ang ngalan nga Jehova. Ang pagpanawag kay Jehova subong imo Dios kag Manluluwas makadul-ong sa imo sa walay katapusan nga kalipay.

MGA KINAIYA SANG MATUOD NGA DIOS

14. Anong sadsaran nga mga kinaiya sang Dios ang ginapadaku sang Biblia?

¹⁴ Ang pagtuon sa kaluwasan sang Israel gikan sa Egipto nagapadaku sa apat ka sadsaran nga kinaiya sang Dios nga may himpit nga pagkabalanse. Ang iya mga pagpakig-angot kay Paraon nagpahayag sang iya makapulunaw nga gahom. (Exodo 9:16) Ang sampaton nga pag-atubang sang Dios sadtong masibod nga kahimtangan nagpakita sang iya walay tupong nga kaalam. (Roma 11:33) Ginpahayag niya ang iya katarungan paagi sa pagsilot sa batinggilan nga mga manugpamatok kag mga manugpigos sang iya katawhan. (Deuteronomio 32:⁠4) Ang nagapanguna nga kinaiya sang Dios amo ang gugma. Nagpakita si Jehova sing talalupangdon nga gugma paagi sa pagtuman sang iya saad para sa mga kaliwat ni Abraham. (Deuteronomio 7:⁠8) Nagpakita man sia sing gugma paagi sa pagtugot sa pila ka Egiptohanon nga talikdan ang butig nga mga dios kag makabenepisyo sing daku paagi sa pagdampig sa lamang matuod nga Dios.

15, 16. Sa anong mga paagi nagpakita ang Dios sing gugma?

¹⁵ Samtang ginabasa mo ang Biblia, matalupangdan mo nga ang gugma amo ang panguna nga kinaiya sang Dios, kag ginapasundayag niya ini sa madamo nga paagi. Halimbawa, bangod sang gugma sia nangin Manunuga kag una niya ginpaambit ang kalipay sang kabuhi sa espiritu nga mga tinuga. Yadtong ginatos ka milyon ka anghel nagahigugma sa Dios kag nagadayaw sa iya.  (Job 38:​4, 7; Daniel 7:10) Nagpakita man ang Dios sing gugma sa pagtuga sang duta kag paghanda sini para sa makalilipay nga pagluntad sang tawo.​—⁠Genesis 1:​1, 26-28; Salmo 115:⁠16.

¹⁶ Nagabenepisyo kita sa gugma sang Dios sa mga paagi nga tuman kadamo nga sambiton tanan. Una, mahigugmaon nga ginhimo sang Dios ang aton lawas sa isa ka makatilingala nga paagi agod nga magkalipay kita sa kabuhi. (Salmo 139:14) Ang iya gugma ginapakita sa iya pag-aman sing “ulan sa langit kag mga panag-on nga mapatubason, nga nagapuno sang [aton] mga tagipusuon sing pagkaon kag kasadya.” (Binuhatan 14:17) Ang Dios “nagapasubang [pa gani] sang iya adlaw sa mga malauton kag sa mga maayo kag nagapaulan sa mga matarong kag sa mga dimatarong.” (Mateo 5:45) Ang gugma nagapahulag man sa aton Manunuga nga buligan kita nga makatigayon sing ihibalo sang Dios kag mag-alagad sa iya sing malipayon subong iya mga sumilimba. Sa pagkamatuod, “ang Dios gugma.” (1 Juan 4:⁠8) Apang madamo pa sing kinaiya ang iya personalidad.

“ISA KA DIOS NGA MALULUY-ON KAG MAINAYUHON”

17. Ano ang matun-an naton tuhoy sa Dios sa Exodo 34:​6, 7?

¹⁷ Sang makatabok na ang mga Israelinhon sa Dagat nga Mapula, dapat gihapon nila kilalahon pa ang Dios. Nabatyagan ni Moises ini nga kinahanglanon kag nangamuyo sia: “Kon, palihug, nakapahamuot ako sa imo itululok, ipakilala sa akon, palihug, ang imo mga dalanon, agod nga makilala ko ikaw, agod nga makapahamuot ako sa imo itululok.” (Exodo 33:13) Dugang pa nga nakilala ni Moises ang Dios sang mabatian niya ang ginpahayag mismo sang Dios: “Si Jehova, si Jehova, isa ka Dios nga maluluy-on kag mainayuhon, mahinay sa pagpangakig kag bugana sa mahigugmaon nga kaluoy kag sa kamatuoran, nga nagatipig sing mahigugmaon nga kaluoy para sa linibo, nga nagapatawad sang kalautan kag sang paglapas kag sang sala, apang indi sia mas-a magpaiway sing silot.” (Exodo 34:​6, 7) Ginabalanse sang Dios ang iya gugma sa katarungan, wala ginaamligan ang hungod nga mga makasasala gikan sa resulta sang ila pagpakasala.

18. Paano si Jehova napamatud-an nga maluluy-on?

¹⁸ Subong sang natun-an ni Moises, si Jehova nagapakita sing kaluoy. Ang isa ka maluluy-on nga tawo nagakaluoy sa mga tawo  nga nagaantos kag nagatinguha sa paghatag sa ila sing paumpaw. Sa amo nagpakita ang Dios sing kaawa sa katawhan paagi sa paghimo sing aman para sa dayon nga kaumpawan gikan sa pag-antos, balatian, kag kamatayon. (Bugna 21:​3-5) Ang mga sumilimba sang Dios mahimo nga makaeksperiensia sing mga kalamidad bangod sang mga kahimtangan sa sining malaut nga kalibutan, ukon mahimo nga indi sila magmaalamon sa paghulag kag magresulta ini sa problema. Apang kon mapainubuson nga mangayo sila sing bulig kay Jehova, lipayon niya sila kag buligan. Ngaa? Bangod maluluy-on sia nga nagapakita sing mapinalanggaon nga pag-ulikid sa iya mga sumilimba.​—⁠Salmo 86:15; 1 Pedro 5:​6, 7.

19. Ngaa makasiling kita nga mainayuhon ang Dios?

¹⁹ Madamo nga tawo sa awtoridad ang matigdas nga nagapakig-angot sa iban. Sa kabaliskaran, daw ano ka mainayuhon si Jehova sa iya mapainubuson nga mga alagad! Bisan pa sia ang pinakamataas nga awtoridad sa uniberso, nagapakita sia, sa kabilugan, sing talalupangdon nga kaluoy sa tanan nga katawhan. (Salmo 8:​3, 4; Lucas 6:35) Mainayuhon man si Jehova sa mga indibiduwal, ginasabat ang ila ginapakiluoy nga espisipiko nga mga pabor.  (Exodo 22:​26, 27; Lucas 18:​13, 14) Sa pagkamatuod, indi obligado ang Dios nga magpakita sing pabor ukon kaluoy kay bisan sin-⁠o. (Exodo 33:19) Busa, dapat kita magpakita sing tudok nga apresasyon sa kaluoy kag pagkamainayuhon sang Dios.​—⁠Salmo 145:​1, 8.

MAHINAY SA PAGPANGAKIG, DI-MADAMPIGON KAG MATARONG

20. Ano ang nagapakita nga si Jehova mahinay sa pagpangakig kag di-madampigon man?

²⁰ Si Jehova mahinay sa pagpangakig. Apang, wala ini nagakahulugan nga wala sia nagahulag, kay ginhimo niya ini sang ginlaglag niya ang batinggilan nga si Paraon kag ang iya hangaway sa Dagat nga Mapula. Si Jehova di-madampigon man. Busa, nadula sang ulihi sang iya nahamut-an nga katawhan, ang mga Israelinhon, ang iya kahamuot bangod sang ila padayon nga pagpakasala. Ginabaton sang Dios subong mga sumilimba niya ang mga tawo gikan sa tanan nga pungsod, apang sila lamang nga nagasunod sa iya matarong nga mga dalanon.​—⁠Binuhatan 10:​34, 35.

21. (a) Ano ang ginatudlo sa aton sang Bugna 15:​2-4 tuhoy sa Dios? (b) Paano mangin mas mahapos para sa aton nga himuon kon ano ang ginasiling sang Dios nga husto?

²¹ Ginapadaku sang tulun-an nga Bugna sang Biblia ang pagkaimportante sang pagtuon nahanungod sa “matarong nga mga mando.” Nagasugid ini sa aton nga ang langitnon nga mga tinuga nag-amba: “Dalagku kag kalatingalahan ang imo mga binuhatan, Jehova nga Dios, nga Labing Gamhanan. Matarong kag matuod ang imo mga dalanon, Hari nga dayon. Sin-o bala ang indi mahadlok sa imo, Jehova, kag maghimaya sa imo ngalan, kay ikaw lamang ang matutom? Kay ang tanan nga pungsod magakari kag magasimba sa imo atubangan, kay ang imo matarong nga mga mando napahayag.” (Bugna 15:​2-4) Nagapakita kita sing mapuslanon nga kahadlok kay Jehova, ukon pagtahod sa iya, paagi sa pagsunod sa kon ano ang ginasiling niya nga husto. Mas mahapos naton ini himuon paagi sa pagpahanumdom sang aton kaugalingon sang kaalam kag gugma sang Dios. Ang tanan niya nga sugo para sa aton kaayuhan.​—⁠Isaias 48:​17, 18.

‘SI JEHOVA NGA ATON DIOS ISA LAMANG’

22. Ngaa wala nagasimba sa Trinidad ang mga nagabaton sa Biblia?

²² Ang dumaan nga mga Egiptohanon nagsimba sa madamo  nga dios, apang si Jehova “isa ka Dios nga nagapatuman sing eksklusibo nga debosyon.” (Exodo 20:⁠5) Ginpahanumdom ni Moises ang mga Israelinhon nga si “Jehova nga aton Dios isa nga Jehova lamang.” (Deuteronomio 6:⁠4) Ginsulit ni Jesucristo yadtong mga pulong. (Marcos 12:​28, 29) Busa, ang mga nagabaton sa Biblia subong Pulong sang Dios wala nagasimba sa Trinidad nga ginahuman sang tatlo ka persona ukon mga dios sa isa ka dios. Sa kamatuoran, ang tinaga nga “Trinidad” wala sa Biblia. Ang matuod nga Dios isa ka Persona, napain kay Jesucristo. (Juan 14:28; 1 Corinto 15:28) Ang balaan nga espiritu sang Dios indi isa ka persona. Amo ini ang aktibo nga puwersa sang Dios, nga ginagamit sang Labing Gamhanan sa pagtuman sang iya mga katuyuan.​—⁠Genesis 1:2; Binuhatan 2:​1-4, 32, 33; 2 Pedro 1:​20, 21.

23. (a) Paano magatubo ang imo gugma sa Dios? (b) Ano ang ginsiling ni Jesus tuhoy sa paghigugma sa Dios, kag ano ang dapat naton matun-an tuhoy kay Cristo?

²³ Kon ginabinagbinag mo kon daw ano ka makatilingala si Jehova, wala ka bala nagaugyon nga takus sia simbahon? Samtang ginatun-an mo ang iya Pulong, ang Biblia, makilala mo sia sing dugang pa kag matun-an mo kon ano ang iya ginapatuman sa imo para sa imo dayon nga kaayuhan kag kalipay. (Mateo 5:​3, 6) Dugang pa, ang imo gugma sa Dios magatubo. Nagakaigo ina, kay si Jesus nagsiling: “Dapat mo higugmaon si Jehova nga imo Dios sa bug-os mo nga tagipusuon kag sa bug-os mo nga ­kalag kag sa bug-os mo nga hunahuna kag sa bug-os mo nga ­kusog.” (Marcos 12:30) Sing maathag, si Jesus may subong sina nga gugma sa Dios. Apang ano ang ginapahayag sang Biblia nahanungod kay Jesucristo? Ano ang iya papel sa katuyuan ni Jehova?

TILAWI ANG IMO IHIBALO

Ano ang ngalan sang Dios, kag daw ano ini kasunson ginagamit sa Hebreong Kasulatan?

Ngaa dapat mo gamiton ang ngalan sang Dios?

Ano nga mga kinaiya ni Jehova nga Dios ang labi na nga makagalanyat sa imo?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Piktyur sa pahina 29]

Daw ano mo ka kilala ang Manunuga sang tanan nga butang?