Yì hosọ lẹ ji

KANBIỌ HE JỌJA LẸ NỌ KANSE

Nawẹ Nusisọ́ Ṣie Nọ Nọ̀?

Nawẹ Nusisọ́ Ṣie Nọ Nọ̀?

 Naegbọn a dona nọ lẹnnupọndo nuhe a nọ do lẹ ji? Na nuhe mí nọ do lẹ nọ dọ nususu gando mí go. Etẹwẹ nuhe hiẹ nọ do lẹ nọ dọ gando gowe?

 Aliho nusisọ́ tọn titengbe atọ̀n he ma sọgbe delẹ po lehe yè sọgan dapana yé do po

Aliho nusisọ́ tọn he ma sọgbe #1: A nọ dike ajọjijla lẹ ni dọ lehe a dona nọ sọnú do na we.

 Jọja de he nọ yin Theresa dọmọ: “Whedelẹnu e nọ jlo mi nado do nudelẹ na n’ko nọ mọ whlasusu to ajọjijla lẹ mẹ wutu. Eyin a mọ bọ mẹsusu yiwanna nusisọ́ de, e sọgan vẹawu dọ a ni ma sọnú di yé blo.”

 E ma yin awhli lẹ kẹdẹ ji wẹ ajọjijla lẹ nọ yinuwado. Anademẹwe de dọmọ: “Aliho nusisọ́ tọn lẹ nọ yinuwado dẹpẹ lẹ lọsu ji. Sọn ovu gbọ́n wẹ ajọjlatọ lẹ nọ ze nusisọ́ he na yọ́n na yé lẹ donukọnna yé.” (The Everything Guide to Raising Adolescent Boys.)

 Aliho he sọgbe lọ: Biblu dọmọ: “Wunvinọ yí ohó popo sè: ṣigba omẹ zinzin jlẹ aliho ede tọn pọ́n tlala.” (Howhinwhẹn lẹ 14:15) Sọgbe hẹ nunọwhinnusẹ́n ehe, plọn nado nọ dindona nuhe a mọ to ajọjijla mẹ lẹ kitokito. Di apajlẹ, eyin a mọdọ hogbe he yin yiyizan nado basi ajọjijla nusisọ́ de tọn lẹ dohia dọ nusisọ́ enẹ sọgan fọ́n numọtolanmẹ dote, nọ kanse dewe dọ:

  •  ‘Eyin n’sọnú to aliho enẹ mẹ, mẹnu wẹ e na hẹn ale wá na?’

  •  ‘Omẹ nankọ wẹ mẹlẹ na yí mi do mọ?’

  •  ‘Be enẹ na do mẹhe nkọ n’yin nugbonugbo kavi nujinọtedo ṣie lẹ hia ya?’

 Ayinamẹ: Yí sọwhiwhe do pọ́n ajọjijla voovo he nọ yin bibasi gando nusisọ́ go lẹ na osẹ dopo. Omẹ nankọ wẹ yé nọ na tulimẹ nado sọnú taidi? Be yé nọ doyẹklọmẹ nado hẹn we tindo numọtolanmẹ lọ dọ a do hudo nusisọ́ vonọtaun de tọn wẹ ya? Jọja de he nọ yin Karen dọmọ: “Yé nọ dotuhomẹnamẹ nado yọnwhanpẹ, sọnú ganji bo do agbasa mẹtọn hia. Jọja lẹ wẹ ajọjlatọ he nọ wàmọ lẹ nọ yawu fọnjlodotena hugan.”

Aliho nusisọ́ tọn he ma sọgbe #2tọ: A nọ jlo na doaṣọ́ poun nado sọzẹn hẹ mẹlẹpo.

 Jọja de he nọ yin Manuel dọmọ: “Eyin avọ̀ de to zoji, mẹlẹpo wẹ nọ jlo na do. Eyin a ma do, mẹlẹ ma na pọ́n we di mẹjọmẹ.” Jọja de he nọ yin Anna lọsu yigbe dọmọ: “Nado do nuhe mẹlẹpo to dido poun nọ duahunmẹna gbẹtọ lẹ hugan nuhe yé jlo na do lọ lọsu.”

 Aliho he sọgbe lọ: Biblu dọmọ: “Mì hodo titonu ehe ba blo.” (Lomunu lẹ 12:2) Po ayinamẹ ehe po to ayiha mẹ, pọ́n avọ̀ he a tindo lẹ bo kanse dewe dọ:

  •  ‘Etẹlẹ wẹ n’nọ na ayidonugo jẹnukọn to whenue n’jlo na de avọ̀ he n’na do lẹ?’

  •  ‘Be n’nọ jlo dọ mẹlẹ ni nọ na ayidonugo yinkọ aṣọ́ he n’do tọn wẹ ya?’

  •  ‘Be n’nọ sọnú nado dọ̀n ayidonugo mẹlẹ tọn wá dee ji wẹ ya?’

 Ayinamẹ: Kakati nado nọ basi nudide to nusisọ́ he to zoji (bọ mẹsusu nọ yiwanna) po dehe ko tlọ́n zoji (bọ mẹsusu masọ nọ do ba) po ṣẹnṣẹn, sọ nọ lẹnnupọndo nudide devo ji, enẹ wẹ nusisọ́ he na zọ́n bọ a na tindo nujikudo bo na vò to dewe mẹ. Eyin a nọ do nuhe na zọ́n bọ a na vò to dewe mẹ, a ma na nọ hanú gando nuhe a na do nado sọzẹn hẹ mẹlẹpo go ba.

Aliho nusisọ́ tọn he ma sọgbe #3tọ: A nọ lẹndọ ‘nusisọ́ he finyọnmẹ lẹ nọ yọ́n hugan.’

 Awhli de he nọ yin Jennifer dọmọ: “Nado dọ hójọhó, e nọ jlomẹ to whedelẹnu nado do avọ̀ he na fọnjlodotena mẹdevo lẹ, taidi avọ̀ he ma yìdo ganji kavi he finyọnmẹ taun lẹ.”

 Aliho he sọgbe lọ: Biblu dọmọ: “Mì dike aṣọ́dido mìtọn yin aṣọ́ gbonu tọn blo . . . ṣigba mì dike e ni yin omẹ whiwhla ahun mẹ tọn.” (1 Pita 3:3, 4) To kọndopọ mẹ hẹ ayinamẹ ehe, lẹnnupọndo nuhe nọ dọ̀n ayidonugo gbẹtọ lẹ tọn hugan ji. Be awusọhia gbonu tọn towe wẹ ya, kavi mẹhe a yin to ahun mẹ?

 Ayinamẹ: Nuhe a na nọ hẹn do ayiha mẹ hugan gando nusisọ́ towe lẹ go wẹ jlẹkajininọ. Nado dọ nugbo, to egbehe mẹlẹpo ma nọ na ayidonugo jẹhẹnu ehe. Ṣigba, lẹnnupọndo ehe ji:

 Be a ko tindo hodọdopọ hẹ mẹde pọ́n he dọhodo nususu ji podọ gando ede kẹdẹ go ya? Nuhe ylan to whẹho lọ mẹ wẹ yindọ, mẹlọ sọgan nọma doayi e go dọ emi to víví do emitọn kẹdẹ mẹ bo ma hò towe pọ́n.

Taidi lehe e nọ yindo na hodọdopọ de, nusisọ́ towe sọgan dọna mẹdevo lẹ dọ ‘hiẹ kẹdẹ wẹ tin’ bọ yé na nọla na we

 Eyin nusisọ́ towe ma to jlẹkaji, a sọgan taidi omẹ mọnkọtọn. To linlẹn de mẹ, nusisọ́ towe sọgan dohia dọ a to didọ na mẹlẹ dọ ‘yẹn wẹ tin,’ podọ enẹ sọgan ze we do owù mẹ kavi sisẹ́ we nado yigo. Enẹ sọgan sọ zọ́n bọ a na nọ to dindin mapote dọ mẹdevo lẹ ni na we ayidonugo, eyin ayidonugo he na we yé te ma tlẹ sọgbe.

 Tẹnpọn nado nọ nọ̀ jlẹkaji, kakati nado to ajọjijla basi na nude he a ma to sisà. Jọja de he nọ yin Monica dọmọ: “E ma yin na yè dọ a ni nọ jlẹkaji wutu wẹ a na nọ sọnú taidi onọ̀-daho towe. Nuhe dọ yè te poun wẹ yindọ a ni nọ sí dewe po mẹhe lẹdo we lẹ po.”