•  Naegbọn n’dona nọ daihun lanmẹyiya tọn?

•  Etẹwẹ to dindọn mi dogodo?

•  Nawẹ n’gán yọ́n aihun he sọgbe hẹ mi gbọn?

•  Nọ nọ̀ jlẹkaji

•  Nuhe ogbẹ́ towe lẹ nọ dọ

 To otò delẹ mẹ, jọja lẹ masọ nọ zan agbasa yetọn na aihundida lanmẹyiya tọn sọmọ ba, ehe gán zọ́n bọ yé ma na nọ nọ̀ ganji to agbasa mẹ. Abajọ, Biblu do dọ dọ “agbasa yiyizan yin alenu.” (1 Timoti 4:8) Lẹnnupọndo nuhe bọdego lẹ ji:

•   Aihundida lanmẹyiya tọn gán zọ́n bọ a na nọ voawu. Aihundida lanmẹyiya tọn nọ yinuwado apọ̀n mítọn ji bo nọ zọ́n bọ mí nọ voawu bosọ nọ do ayajẹ. Mẹdelẹ dọ dọ amasin jọwamọ tọn de wẹ aihundida lanmẹyiya tọn yin nado de apọṣimẹ pò.

   “Eyin n’yì họ̀nwezun to afọnnu whẹpo do wà nudevo depope, n’nọ wazọ́n ganji to azán lọ ji bosọ nọ do ayajẹ. Wezunhinhọ̀n nọ zọ́n bọ n’nọ voawu.”—Regina.

•   Aihundida lanmẹyiya tọn gán hẹn awusọhia towe pọnte. Aihun lanmẹyiya tọn didà do jlẹkaji na gọalọna we nado dohuhlọn bo nọ ganji to agbasa mẹ bosọ wleawuna jidide.

   “E nọ vivi na mi todin dọ n’gán daihun lanmẹyiya tọn de he nọ na huhlọn agbasakàn lẹ (tractions à la barre fixe) whla ao—to owhe dopo die n’ma tlẹ gán bayi dopo tata! Nujọnu lọ wẹ yindọ, n’to nukunpedo agbasa ṣie go.”—Olivia.

•   Aihundida lanmẹyiya tọn gán gọalọna we nado dọ́jì. Aihundida lanmẹyiya tọn nọ wà dagbe na ahun po gbigbọ-kàn lẹ po. Aihundida he nọ wà dagbe na ahun po afuje po lẹ nọ zọ́n bọ yè ma nọ yawu bẹ azọ̀n he nọ bẹpla okàn he mẹ ohùn nọ sà gbọn yì ahun mẹ lẹ—yèdọ azọ̀n de he nọ hù sunnu po yọnnu po.

   “Eyin mí nọ daihun lanmẹyiya tọn he na wà dagbe na agbasa mítọn lẹ to gbesisọ mẹ, mí to didohia Mẹdatọ mítọn dọ mí yọ́n pinpẹn agbasa he e na mí tọn.”—Jessica.

 Nuagokun lọ die: Aihundida lanmẹyiya tọn na wà dagbe na agbasa towe to nukọn mẹ taun, podọ e sọgan sọ hẹn ale wá na we todin. “A ma na dọ pọ́n gbede dọ, ‘Etẹwutu n’gú whenu ṣie nado yì zinzọnlin kavi họ̀nwezun?’ Whedepopenu he n’ma dín whẹjijọ bo yì daihun lanmẹyiya tọn, e ma nọ wá vẹna mi gbede,” wẹ jọja yọnnu de he nọ yin Tonya dọ.

 Aliglọnnamẹnu he a sọgan pehẹ delẹ die:

•   Apàpà ma nọ sọ́ mi. “Jọja lẹ nọ lẹndọ emi na to jogún-jogún kaka sọyi. E nọ vẹawuna yé nado yise dọ ojlẹ de na wá bọ emi ma na nọ nọ̀ gángán to agbasa mẹ. Yé nọ lẹndọ mẹho lẹ kẹdẹ wẹ nọ do nuhahun enẹ.”—Sophia.

•   Whenu ma tin. “Alọnu ṣie nọ ján sọmọ bọ núdùdù hunsindagbe tọn po amlọn po kẹdẹ wẹ n’dona mọ whenu na, amọ́ e ma nọ pà mi paali nado mọ whenu na aihundida lanmẹyiya tọn.”—Clarissa.

•   Akuẹ he n’na sú to aihundida lanmẹyiya tọn tẹnmẹ de ma tin. “E nọ biọ akuẹ susu zinzan nado nọ ganji to agbasa mẹ—a dona suahọ whẹpo do yì aihundatẹn he tindo azọ́nwanu aihundida lanmẹyiya tọn lẹ!”—Gina.

 Etẹ a lẹn?

 Etẹwẹ nọ glọnalina we hugan nado daihun lanmẹyiya tọn? A dona vánkan taun nado duto aliglọnnamẹnu enẹ ji, amọ́ tuklajijẹ towe ma na yin to ovọ́ mẹ.

 Ayinamẹ kleun delẹ die:

•   Yọnẹn dọ azọngban emitọn wẹ nado penukundo agbasalilo emitọn go—Galatianu lẹ 6:5.

•   Ma nọ dín whẹjijọ blo. (Yẹwhehodọtọ 11:4) Di apajlẹ, e ma biọ dọ a ni yì ze yinkọ dai to aihundatẹn he tindo azọ́nwanu aihundida lanmẹyiya tọn de whẹpo do bẹ aihun lanmẹyiya tọn de didà jẹeji. Lẹnnupọndo aihun he a yiwanna de ji bo nọ basi i to gbesisọ mẹ.

•   Nọ kanhose mẹdevo lẹ nado yọ́n aihundida lanmẹyiya tọn he yé nọ basi.—Howhinwhẹn lẹ 20:18.

•   Ze tito tangan de dai. Ze yanwle lẹ dai bo nọ kàn nukọnyiyi he basi a te lẹ dai, ehe na zọ́n bọ a na nọ tindo ojlo nado zindonukọn.—Howhinwhẹn lẹ 21:5.

•   Dín mẹde he na nọ daihun lanmẹyiya tọn hẹ we. Eyin hiẹ po họntọn de po nọ daihun dopọ whẹwhẹ, ewọ na gọalọna we nado tẹdo tito towe go.—Yẹwhehodọtọ 4:9, 10.

•   Yọnẹn dọ nudelẹ sọgan nọ wá glọnalina we, amọ́ eyin e jọ domọ ma gbọjọ blo.—Howhinwhẹn lẹ 24:10.

 Biblu na ayinamẹ sunnu po yọnnu po nado yin “mẹdehọ́tọ to walọ mẹ.” (1 Timoti 3:2, 11) Enẹwutu, nọ nọ̀ jlẹkaji to whenue a to aihun lanmẹyiya tọn dà. Mẹhe nọ pò na aihun lanmẹyiya tọn lẹ nọ saba wá mọdọ emi jẹtukla do ovọ́ mẹ. “Eyin dẹpẹ de dohuhlọn bo tọ́nalùn bo ma ka tindo nuyọnẹn, be nude jẹdò to e go,” wẹ jọja yọnnu de he nọ yin Julia dọ.

 Podọ, a dona nọ nọ̀ aṣeji gando ayinamẹ he nọ namẹ tuli nado daihun lanmẹyiya tọn zẹ̀ dehe na wà dagbe na agbasa towe go. Ayinamẹ mọnkọ gán hẹnnugble to agbasa towe go bo na glọnalina we nado ze ayiha do “nuhe yin nujọnu hugan” to gbẹ̀mẹ lẹ ji.—Filipinu lẹ 1:10.

 Humọ, ayinamẹ lọ nado nọ daihun lanmẹyiya tọn zẹ̀ dehe yin dandan tọn go gán hẹn we gbọjọ. Jọja yọnnu de he nọ yin Vera dọmọ: “Awhli susu wẹ nọ sẹ̀ fọto mẹhe yé jlo na di lẹ tọn do bo nọ wá pọ́n fọto enẹlẹ to whenue yé ma do ojlo na aihundida lanmẹyiya tọn. Yé nọ yí yede jlẹdo omẹ enẹlẹ go bo nọ wá gbọjọ poun. E sọgbe nado nọ daihun lanmẹyiya tọn nado nọ ganji to agbasa mẹ, kakati nido yin nado hẹn awusọhia mẹtọn pọnte.”