• OWHE HE MẸ N’YIN JIJI: 1963

• OTÒ HE MẸ N’WÁ SỌN: GRANDE-BRETAGNE

• OTÀN ṢIE: AGBASAZỌ́N ṢIE HẸN MI JẸADỌKUN

NUHE N’YIN DAI:

N’yin jiji to Croydon to whèyihọ-waji Londre tọn, podọ yẹn wẹ ovi ṣidopotọ to ovi ṣinẹnẹ he mẹjitọ mítọn lẹ ji lẹ mẹ. Mẹjitọ ṣie lẹ wá sọn Saint-Vincent to lopó Caraïbes tọn lẹ ji. Ṣọṣi Méthodiste tọn de wẹ onọ̀ ṣie nọ yì. Nupinplọn gando Jiwheyẹwhe go ma nọ jlo mi paali, dile etlẹ yindọ n’yiwanna nupinplọn taun. Tọ̀sisa he to lẹdo lọ mẹ tó wẹ n’nọ saba yí gbọjẹ whenu ṣie lẹ zan te, bo nọ to owe voovo he n’whé to wesẹdotẹn lẹ hia.

Owhe delẹ to whenue n’ko fó wehọmẹ godo, n’mọdọ ojlo ṣie wẹ nado gọalọna agbátọnọ lẹ. N’jẹ alọgọna mẹhe ma do adọtẹn gọna mẹhe do oblọ to agbasa go bo masọ do nugopipe apọ̀nmẹ tọn lẹ ji. Enẹgodo, n’plọn lẹnunnuyọnẹn to wehọmẹ alavọ tọn nado nọ penukundo whẹho agbasalilo tọn lẹ go. To whenue n’yí gbedewema ṣie godo, nupaṣamẹ wẹ e yin na mi dọ n’yin zizedo otẹn daho de mẹ to azọ́n ṣie mẹ, ehe zọ́n bọ n’jẹ gbẹzan adọkunnọ tọn zan ji vudevude. Na n’nọ na ayinamẹ azọ́nwhé lẹ gando nukọnyiyi azọ́n yetọn tọn go, bosọ nọ basi dodinnanu do nuhe to jijọ to ogbẹ̀ lọ mẹ lẹ ji podọ do nuyiwa gbẹtọ lẹ tọn ji wutu, nuhe sin hudo n’do poun wẹ ọdinatẹẹ pẹvi ṣie po Intẹnẹt po. Whlasusu wẹ n’nọ yì tògodo bo nọ zan osẹ kleun de poun, bọ hotẹli he jlo mi mẹ wẹ n’nọ nọ̀, n’nọ duvivi lẹdo dagbe lẹ tọn, bo nọ yì ohọ̀ he mẹ yè nọ yí masinu do daihun lanmẹyiya tọn lẹ te bosọ nọ yì dọ̀n agbasakàn ṣie nado to jogún-jogún. N’nọ mọdọ ogbẹ̀ de masọ yọ́n hú le ba. Etomọṣo, onú agbátọnọ lẹ tọn gbẹ́ nọ duahunmẹna mi.

LEHE BIBLU DIỌ GBẸZAN ṢIE DO:

Na owhe susu n’nọ kanse dee dọ, ‘naegbọn mí do togbẹ̀, podọ etẹwẹ yin lẹndai ogbẹ̀ tọn?’ Amọ́ n’ma dovivẹnu nado dín gblọndo lọ lẹ sọn Biblu mẹ gbede. To gbèdopo to 1999, nọviyọnnu ṣie pẹvi Margaret he ko lẹzun Kunnudetọ Jehovah tọn de wá dla mi pọ́n po họntọn Kunnudetọ devo he jọmẹ hẹ mi de po. E paṣa mi dọ, n’yigbe dọ họntọn nọviyọnnu ṣie tọn ni plọn Biblu hẹ mi, amọ́ n’ma yawu yinukọn na azọ́n ṣie po gbẹzan he zan n’te po nọ dù whenu ṣie susu wutu.

To alúnlún 2002 tọn mẹ, n’sẹtẹn yì hùwaji-whèyihọ Angleterre tọn. To finẹ, n’biọ wehọmẹ alavọ tọn nado mọ gbedewema nupinplọn do nuhe to jijọ to ogbẹ̀ lọ mẹ lẹ po nuyiwa gbẹtọvi lẹ tọn po ji yí. N’jẹ opli lẹ yì ji whẹwhẹ to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn lẹdo lọ tọn mẹ po visunnu ṣie pẹvi po. Dile etlẹ yindọ n’yiwanna owe dahodaho pinplọn, nuhe n’plọn to Biblu mẹ lẹ gọalọna mi nado yọ́n adọ̀ po pọngbọ nuhahun gbẹ̀mẹ tọn lẹ tọn po to gigọ́ mẹ. N’wá mọnukunnujẹ nugbo he to Matiu 6:24 mẹ he dọ, mẹde ma gán sẹ̀n ogán awe. Yè dona de Jiwheyẹwhe kavi adọkunnu lẹ. N’yọnẹn dọ n’dona basi nudide gando nuhe dona tin to otẹn tintan mẹ na mi to gbẹ̀mẹ go.

To 2001, n’nọ saba yì opli Biblu pinplọn tọn de hẹ Kunnudetọ lẹ, ehe whenu yé nọ gbadopọnna owe lọ Y a-t-il un Créateur qui se soucie de vous ? a te. N’wá kudeji dọ Mẹdatọ mítọn Jehovah kẹdẹ wẹ sọgan hẹn pọngbọ wá na nuhahun gbẹtọvi lẹ tọn. Todin, yè ka wá to pinplọn mi to wehọmẹ alavọ tọn mẹ dọ Mẹdatọ de ma tin. Homẹgble mi taun. To osun awe godo, n’doalọtena wehọmẹ alavọ tọn yìyì, bo de nado na ayidonugo gbigbọnu lẹ dogọ.

Wefọ Biblu tọn he gọalọna mi nado diọ gbẹzan ṣie wẹ Howhinwhẹn lẹ 3:5, 6 he dọ: “Nọ yí ahun towe lẹpo do dejido Jehovah go, bo ma nọ ganjẹ nukunnumọjẹnumẹ towe titi go blo. Nọ hẹn ewọ do ayiha mẹ to nuhe wà a te lẹpo mẹ, ewọ nasọ jlọ ali towe lẹ.” Nupinplọn gando Jiwheyẹwhe owanyinọ mítọn go nọ hẹn ale wá hugan adọkunnu kavi yindidi he gbedewema wehọmẹ alavọ tọn depope gán hẹnmẹ tindo. Dile n’to nuplọn dogọ gando lẹndai he Jehovah tindo na aigba po adà he Jesu yiwà to whenue e yí ogbẹ̀ etọn do sanvọ́ do ota mítọn mẹ po go, mọ wẹ ojlo ṣie nado klan gbẹzan ṣie do wiwe na Mẹdatọ lọ to jijideji dogọ do niyẹn. N’yí baptẹm to avril 2003. Enẹgodo, n’jẹ gbẹzan ṣie hẹn bọawu ji vudevude.

ALE HE N’MỌYI:

Haṣinṣan ṣie hẹ Jehovah họakuẹ taun. Na n’yọ́n ewọ wutu, n’do jijọho ahun mẹ tọn po ayajẹ po. Ayajẹ ṣie sọ nọ gọfla to whenue n’topọ hẹ sinsẹ̀n-basitọ Jiwheyẹwhe nugbo lọ tọn lẹ.

Nuhe n’nọ plọn to Biblu mẹ podọ to opli Klistiani tọn lẹ ji nọ zọ́n bọ n’nọ hẹn pekọ wá na ojlo ṣie nado plọnnu bo bẹ oyọnẹn pli. Homẹ ṣie nọ hùn nado má nuyise ṣie lẹ hẹ mẹdevo lẹ. N’ko yí ehe do dó azọ́n, na e nọ zọ́n bọ n’gán gọalọna gbẹtọ lẹ nugbonugbo nado duvivi gbẹzan dagbe de tọn todin bo tindo todido nujọnu tọn lọ nado nọgbẹ̀ to aihọn yọyọ lọ mẹ. Sọn juin 2008 wẹ n’ko to mahẹ tindo to lizọnyizọn lọ mẹ to gigọ́ mẹ, podọ ayajẹ ṣie sù bọ n’sọ do pekọ hugan gbede pọ́n. Gbẹzan ṣie tindo lẹndai nujọnu tọn de, podọ sọn nugbo de mẹ wá, n’dopẹ́ ehe tọn na Jehovah.

• OWHE HE MẸ N’YIN JIJI: 1973

• OTÒ HE MẸ N’WÁ SỌN: AUTRICHE

• OTÀN ṢIE: AKỌHOTỌ

NUHE N’YIN DAI:

N’whẹ́n to tòpẹvi de mẹ he nọ yin Braunau, to Autriche. Lẹdo adọkunnọ lẹ tọn de wẹ, podọ sẹ́nhẹngba ma gbayipe to finẹ. Sinsẹ̀n Katoliki tọn wẹ whẹndo mítọn nọ yì, podọ sinsẹ̀n enẹ mẹ wẹ n’yin pinplọn whẹ́n te.

Whenue n’to ovu, adán de gbò mi, ehe yinuwado ji e sinsinyẹn. To 1984, whenue n’do nudi owhe 11, n’flin dọ n’hò bọlu hẹ họntọn ṣie vivẹ́ de. Whèmẹ enẹ dopolọ janwẹ e basi asidan po mọto de po bo kú. Okú etọn dán mi taun. Owhe susu to asidan lọ godo, n’nọ kanse dee dọ etẹwẹ nọ jọ do mí go whenue mí kú.

Whenue n’jo wehọmẹ do, n’nọ wà lẹtliki-zọ́n. Akọhotọ akonka de wẹ n’yin, podọ akuẹ susu wẹ n’nọ yí do hòakọ, mọ n’masọ nọ do nuhahun akuẹ tọn. Aihundida lanmẹyiya tọn sọ nọ dù whenu ṣie susu, podọ n’wá yiwanna nuhiho heavy metal tọn po punk rock tọn po. N’yiwanna wedutẹn zánmẹ tọn lẹ po agọ́ ji yìyì po taun. N’wá pò na gbẹdudu po gbẹzan fẹnnuwiwa tọn po kẹdẹ, podọ n’nọ mọ dee di nuvọ́nọ.

LEHE BIBLU DIỌ GBẸZAN ṢIE DO:

To 1995, dawe mẹhomẹ Kunnudetọ de húhú ohọ̀n ṣie, bo ze owe de na mi ehe mẹ Biblu na gblọndo te na kanbiọ lọ, Etẹwẹ nọ jọ to okú godo? Okú họntọn ṣie jọja lọ tọn gbẹ́ to ahunmẹduna mi, enẹwutu, n’yí owe lọ. Kakati nado hia weta he dọhodo okú ji lọ kẹdẹ, owe lọ blebu wẹ n’hia!

Nuhe n’hia to e mẹ lẹ na gblọndo na kanbiọ he to ahunmẹduna mi gando okú go lẹ. Podọ n’sọ plọn nususu devo lẹ dogọ. Na sinsẹ̀n Katoliki tọn mẹ wẹ n’yin pinplọn whẹ́n te wutu, Jesu ji wẹ nuyise ṣie lẹ sinai do hugan. Amọ́, sọwhiwhe yíyí do plọn Biblu gọalọna mi nado wleawuna haṣinṣan pẹkipẹki de hẹ Otọ́ Jesu tọn, Jehovah Jiwheyẹwhe. E jiawu na mi whenue n’plọn dọ Jehovah ma nọ whlá ede do mí, amọ́ e nọ jlo dọ mẹhe to dindin in lẹ ni wá yọ́n ewọ. (Matiu 7:7-11) N’plọn dọ Jehovah nọ do numọtolanmẹ lẹ. N’sọ plọn dọ e nọ hẹn opà etọn lẹ di janwẹ. Enẹ whàn mi nado do ojlo nujọnu tọn to dọdai Biblu tọn lẹ mẹ, bo basi dodinnanu do lehe yé to hẹndi mọ do ji. Nuhe n’mọ to dodinnanu ṣie whenu lẹ hẹn yise ṣie to Jiwheyẹwhe mẹ lodo dogọ.

E ma dẹn bọ n’mọdọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ kẹdẹ wẹ nọ jlo nugbonugbo nado gọalọna mẹlẹ nado mọnukunnujẹ Biblu mẹ. N’basi kandai wefọ he to owe Kunnudetọ lẹ tọn mẹ lẹ tọn, bo wá hia yé to Biblu Katoliki tọn ṣie mẹ. Lehe n’to dodinnanu lẹ basi sọ, mọ wẹ n’kudeji do dọ n’ko mọ nugbo lọ.

To Biblu pinplọn ṣie mẹ, n’mọdọ Jehovah jlo dọ ma nọ nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo etọn lẹ. To whenue n’hia Efesunu lẹ 4:22-24, e họnwun na mi dọ n’dona klọ́n “gbẹtọ-yinyin hoho” lọ dai, ehe tin to kọndopọmẹ hẹ “aliho gbẹzan dai tọn” ṣie, podọ dọ n’dona “ze gbẹtọ-yinyin yọyọ lọ do, ehe yin didá sọgbe hẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn.” Enẹwutu n’dealọ sọn gbẹzan fẹnnuwiwa tọn zinzan mẹ. N’sọ mọdọ n’dona jo akọhiho do, na aṣa enẹ nọ zọ́n bọ yè nọ jlo na bẹ agbasanu lẹ pli bosọ nọ do nukunkẹn. (1 Kọlintinu lẹ 6:9, 10) N’yọnẹn dọ eyin diọdo enẹlẹ na pà mi, n’dona sánkanna gbẹdido hẹ họntọn ṣie hoho lẹ bo jihọntọn hẹ mẹhe do nujinọtedo dopolọ hẹ mi todin lẹ.

Diọdo enẹlẹ bibasi ma bọawu. Amọ́ n’jẹ opli Kunnudetọ lẹ tọn yì ji to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ, bo jihọntọn yọyọ lẹ to agun lọ mẹ. N’sọ zindonukọn nado nọ yí sọwhiwhe do plọn Biblu na dee. Diọdo ehelẹ zọ́n bọ n’masọ nọ dotoaina nuhiho he ma sọgbe lẹ ba, bo diọ yanwle ṣie lẹ to gbẹ̀mẹ, bosọ nọ sọnú ganji todin. To 1995, n’yí baptẹm bo lẹzun dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ.

ALE HE N’MỌYI:

Todin, n’do pọndohlan jlẹkaji tọn de gando akuẹ po agbasanu lẹ po go. To dai n’nọ yawu gblehomẹ, amọ́ todin n’nọ fahomẹ taun. N’masọ nọ hanú glanglan gando sọgodo go ba.

Homẹ ṣie nọ hùn dọ n’yin apadewhe pipli lẹdo aihọn pé de tọn he nọ sẹ̀n Jehovah. To ṣẹnṣẹn yetọn, n’nọ mọ mẹhe to ahidi hẹ nuhahun voovo lẹ, ṣogan bo to Jiwheyẹwhe sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po. Todin, e nọ vivi na mi taun dọ n’nọ yí whenu po huhlọn ṣie po zan, e ma yin nado hẹn pekọ wá na ojlo ṣie titi lẹ, amọ́ nado sẹ̀n Jehovah bo wà dagbe na mẹdevo lẹ.

• OWHE HE MẸ N’YIN JIJI: 1963

• OTÒ HE MẸ N’WÁ SỌN: ANGLETERRE

• OTÀN ṢIE: GBẸNINỌ ṢÌ MI

NUHE N’YIN DAI:

N’yin jiji to Angleterre, amọ́ whenue n’do owhe ṣinawe, whẹndo mítọn sẹtẹn yì Australie. Mí nọ Côte d’Or yèdọ lẹdo de he mẹ saditọ susu nọ wá to Queensland, to Australie. Dile etlẹ yindọ whẹndo ṣie ma do alọnu, mí ma nọ saba jẹdò nude tọn.

Mahopọnna ninọmẹ dagbe he mẹ n’yin pinplọn whẹ́n te, n’ma do ayajẹ gbede. Gbẹninọ wá ṣì mi pete. Ahànnugungun-in de wẹ otọ́ ṣie yin. N’ma yiwanna ẹn sọmọ, na e nọ nùahànmú podọ na aliho he mẹ e nọ yinuwa hẹ onọ̀ ṣie te wutu. N’wá mọnukunnujẹemẹ to godo mẹ dọ, nuhe mẹ e ko jugbọn taidi awhànfuntọ de to Malaisie lẹ wẹ zọ́n bọ e do nọ yinuwa domọ.

N’jẹ ahànnumu ji, whenue n’to wehọmẹ daho. To whenue n’do owhe 16, n’jo wehọmẹ do bo biọ awhànfuntọ tọ̀ji tọn lẹ mẹ. N’jẹ amasin adínọ nù ji, bo wá peve to taba-nùnù mẹ pete. N’wá do ogbẹ̀ ṣie na ahàn sinsinyẹn. E ma yin sẹfifo lẹ kẹdẹ wẹ n’nọ nù ahàn sinsinyẹn zẹjlẹgo te ba, amọ́ to azán lẹpo ji.

To whenue n’sẹpọ vivọnu owhe aflanmẹ tọn bo to gblagbla owhe 20 tọn mẹ, n’jẹ kinkanse dee ji eyin Jiwheyẹwhe tin nugbo. N’dọna dee dọ ‘eyin Jiwheyẹwhe tin nugbo, naegbọn e do dike bọ gbẹtọ lẹ nọ jiya bo nọ kú?’ N’tlẹ kàn ohó milomilo de ehe mẹ dowhẹ Jiwheyẹwhe te na onú ylankan he to jijọ to aihọn mẹ lẹ.

N’tọ́n sọn awhànfuntọ tọ̀ji tọn lẹ mẹ to whenue n’do owhe 23. Enẹgodo, n’wazọ́n voovo lẹ bo tlẹ yì tògodo na owhe dopo, amọ́ onú enẹlẹ depope ma de numọtolanmẹ nuvọ́nọ-yinyin tọn ṣie pò. N’masọ do ojlo to yanwle kavi nudevo depope wiwà mẹ ba. Nulẹpo wẹ ṣì mi. Linlẹn lọ nado do owhé de, tindo agbasazọ́n dagbe de bo nọ otẹn nukundeji lẹ mẹ, lọsu ma jlo mi. Ahàn sinsinyẹn nùnù po nuhiho lẹ didoto po kẹdẹ wẹ nọ hẹn “awuvivi” wá na mi.

N’gbẹ́ nọ flin gbeegbe e wá jlo mi vẹkuvẹku dọ ogbẹ̀ ṣie ni do lẹndai de. Pologne wẹ n’te, bo to opà yasanamẹ tọn Auschwitz tọn dlapọn, ehe diyin na nujijọ ylankan he wá aimẹ to finẹ lẹ. N’ko hia nususu gando nujijọ kanyinylan tọn he jọ to finẹ lẹ go. Amọ́, to whenue n’yí nukun do mọ lehe opà lọ klo sọ, e yinuwado ji e sisosiso. N’ma gán yise dọ gbẹtọvi lẹ gán wadanu do gbẹtọvi hatọ yetọn lẹ go sọmọ. N’flindọ n’to avivi dile n’to zọnlinzin pé gbọn opá lọ mẹ bo nọ to kinkanse dee dọ ‘Etẹwutu?’

LEHE BIBLU DIỌ GBẸZAN ṢIE DO:

To 1993, whenue n’lẹkọ sọn tògodo, n’jẹ Biblu hia ji nado mọ gblọndo na kanbiọ ṣie lẹ. E ma dẹn bọ Kunnudetọ Jehovah tọn awe wá húhú ohọ̀n ṣie bo basi oylọna mi nado wá plidopọ de he na yin bibasi to bọlu-hòtẹn he ma dẹn do fihe n’te de. N’basi dide nado yì.

N’ko yì finẹ osun kleun delẹ jẹnukọn nado pọ́n tito bọlu-hihò tọn de, amọ́ plidopọ ehe gbọnvo taun. Kunnudetọ lọ lẹ nọ namẹ sisi bosọ sọnú ganji, ovi yetọn lẹ sọ nọ simẹ taun. Podọ nuhe n’mọ to gbọjẹyíyí whèmẹ tọn whenu paṣa mi taun. Kunnudetọ kanweko susu lẹ jẹte wá fihe yè nọ hò bọlu te lọ nado dù núdùdù whèmẹ tọn, podọ to whenue yé lẹkọyi sinai, n’ma tlẹ mọ dihónu dopo tata hlan filọ! Hú popolẹpo e taidi dọ mẹlọ lẹ tindo numọtolanmẹ pekọ po jijọho po tọn—yèdọ nude he n’to dindin vẹkuvẹku. N’ma flin ode to hodidọ he yin nina to gbenẹgbe lẹ mẹ, amọ́ nuyiwa Kunnudetọ lọ lẹ tọn gbọṣi ayiha ṣie mẹ na ojlẹ dindẹn.

To whèjai enẹ, n’flinnu jẹ visunnu tanyin ṣie tọn de ji he nọ hia Biblu bo plọnnu do sinsẹ̀n voovo lẹ ji. To owhe delẹ die, e dọna mi dọ Jesu dọ dọ yè gán yọ́n sinsẹ̀n nugbo lọ gbọn sinsẹ́n he e nọ detọ́n lẹ dali. (Matiu 7:15-20) N’lẹndọ e na yọ́n dọ ma dindona nuhewutu Kunnudetọ lẹ do gbọnvo sọmọ. Whla tintan niyẹn to gbẹzan ṣie mẹ he n’do pọndohlan dagbe po todido vude po.

To osẹ he bọdego mẹ, Kunnudetọ awe he basi oylọna mi wá plidopọ daho lọ lẹ lẹkọwa dè e. Yé dọ dọ emi na plọn Biblu hẹ mi, bọ n’yigbe. N’sọ jẹ opli Klistiani tọn lẹ yì ji hẹ yé.

Dile n’to Biblu plọn, pọndohlan ṣie gando Jiwheyẹwhe go diọ pete. N’plọn dọ e ma yin ewọ wẹ nọ hẹn kanyinylan po yajiji po wá podọ dọ e nọ vẹna ewọ lọsu eyin e mọ bọ gbẹtọ lẹ to nuylankan lẹ wà. (Jenẹsisi 6:6; Salmu lẹ 78:40, 41) N’magbe hugan gbede pọ́n ma nado wà nudepope he na hẹn homẹgble Jehovah. N’jlo na hẹn homẹ etọn hùn. (Howhinwhẹn lẹ 27:11) N’doalọtena ahàn sinsinyẹn nùnù zẹjlẹgo, taba-nùnù po gbẹzan mawé zinzan po. To mars 1994, n’yí baptẹm bo lẹzun dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ.

ALE HE N’MỌYI:

N’do ayajẹ po pekọ nujọnu tọn po. N’masọ nọ nù ahàn sinsinyẹn nado dín pọngbọ na nuhahun ṣie lẹ ba. Kakatimọ, n’ko plọn nado nado nọ ze agbàn pinpẹn ṣie lẹ dlan Jehovah ji.—Salmu lẹ 55:22.

To owhe ao he wayi lẹ gblamẹ, n’ko wlealọ hẹ yọnnu Kunnudetọ whanpẹnọ de he nọ yin Karen, podọ e tindo viyọnnu dagbedagbe de he nọ yin Nella. Mí omẹ atọ̀n lẹ nọ duvivi whenu susu he mí nọ yizan to lizọnyizọn Klistiani tọn mẹ lẹ tọn taun, dile mí to alọgọna mẹdevo lẹ nado plọn nugbo lọ gando Jiwheyẹwhe go. Todin, gbẹzan ṣie do lẹndai de.