OJLẸ ayajẹ tọn de wẹ núdùdù dopọ to tafo Jehovah tọn kọ̀n nọ yin na mí sọn hoho gbọ́n. To whenue omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ pli dopọ na nuwiwa gbigbọmẹ tọn de, núdùdù he yé nọ dà bo nọ má hẹ ode awetọ nọ saba yidogọna ayajẹ yetọn.

To septembre 1919, Biblu Plọntọ lẹ basi plidopọ daho azán ṣinatọ̀n tọn de to tòdaho Cedar Point, Ohio tọn mẹ, to États-Unis. Hotẹli lẹ yin yíyí dai nado wleawuna adọtẹn gọna núdùdù mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu he na wá sọn otò devo mẹ lẹ po tọn, ṣigba gbẹtọ fọtọ́n susu wẹ wá, ehe zẹ̀ nuhe yè lẹn go. To whenue azọ́nwatọ hotẹli lọ tọn lẹ mọdọ jonọ lẹ sù taun, avò vò yé sọmọ bọ yemẹpo họ̀n sọn azọ́n kọ̀n. Ogán núdùdù-họsa lọ tọn jẹflumẹ bo kanse eyin ode to jọja jonọ he wá lẹ mẹ sọgan gọalọna emi, podọ susu yetọn yigbe sọn ojlo mẹ wá. Mẹmẹyọnnu Sadie Green yin dopo to yé mẹ. E flin dọmọ: “Whla tintan he n’wazọ́n to núdùdù-họsa de niyẹn, amọ́ ojlẹ awuvivi tọn de wẹ e yin.”

To owhe he bọdego lẹ mẹ, tito yin bibasi na núdùdù-họsa nido nọ yin awuwlena do nọtẹn plidopọ tọn lẹ, ehe hùn dotẹnmẹ dote na mẹdezejotọ ojlo dagbenọ susu nado wadevizọn do ota mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yetọn lẹ po tọn mẹ. Azọ́nwiwa hẹ yisenọ hatọ lẹ sọ gọalọna jọja susu lẹ nado ze yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ donukọnna yede. Mẹmẹyọnnu Gladys Bolton wazọ́n to núdùdù-họsa, to plidopọ daho de ji to 1937. E dọmọ: “N’dukosọ hẹ mẹhe wá sọn fidevo lẹ, podọ n’sè lehe yé to pipehẹ nuhahun yetọn lẹ do. Ojlẹ enẹ mẹ wẹ n’jẹ nulẹnpọn ji nado wá lẹzun gbehosọnalitọ.”

Nawe de he nọ yin Beulah Covey bo wá plidopọ lọ dọmọ: “Gbigbọ mẹdezejo tọn he azọ́nwatọ lọ lẹ tindo zọ́n bọ azọ́n lọ nọ yì po awuyiya po.” Etomọṣo, azọ́n lọ ma nọ bọawu. Tlolo he Angelo Manera wá bọlugbatẹn Dodger Stadium tọn, to Los Angeles, Californie, to 1969, wẹ e mọdọ emi ko yin azọ́ndena nado wazọ́n to núdùdù-họsa. E yigbe dọ, “Azọ́ndenamẹ de ma ko gbàhundona mi domọ pọ́n to gbẹzan ṣie mẹ!” Nado wleawuna plidopọ enẹ, odò kilomẹtlu ẹnẹ tọn de dona yin kùnkùn ehe mẹ gaz he yè do nọ dànú na yin dindọn gbọn wá nudatẹn lọ!

To 1982, to Sierra Leone, onú tintan he mẹdezejotọ azọ́n-sinsinyẹnwatọ lẹ dona wà wẹ nado jla nọtẹn lọ do bo yí azọ́nwanu he tin-to-aimẹ lẹ zan nado gbá azava núdùdù-họsa tọn. To 1951, to Frankfurt, Allemagne,  mẹmẹsunnu he tindo nugopipe lẹ haya zomọ pinpán tọn, bo nọ yí i zan nado hẹn osin he to agbá voovo 40 mẹ hùnmiyọ́n. Mẹdezejotọ lẹ nọ ze núdùdù agbán 30 000 donukọnnamẹ to gànhiho dopo mẹ. Nado hẹn azọ́n lọ bọawuna gbẹtọ 576 lẹ he nọ wazọ́n to panu-klọtẹn, plidopọ-watọ lẹ nọ hẹn ohí po ṣivi yetọn po wá. To Yangon, Myanmar, nudàtọ lẹ nọ do lẹnpọn dagbe hia bo ma nọ yí dadonu he fiẹ susu do núdùdù he yé nọ dà na plidopọ-watọ he wá sọn tògodo lẹ mẹ.

To plidopọ de whenu to États-Unis to 1950, Annie Poggensee to do haji hẹ mẹdevo lẹ to owhè sinsinyẹn nù to núdùdù-họsa lọ nukọn, bo duvivi dona de tọn. E dọmọ: “N’duvivi hodọdopọ he whànmẹ taun de tọn to mẹmẹyọnnu awe delẹ ṣẹnṣẹn he do bato pẹvi wá sọn Europe.” Dopodopo yetọn dọ lehe Jehovah gọalọna yé nado wá plidopọ lọ do. Annie dọmọ: “Mẹdepope ma yin ayajẹnọ to finẹ sọ mẹmẹyọnnu awe enẹlẹ. Whenu he yé do nọte to mẹhe to lẹ mẹ po yozò lọ po ma tlẹ di nude na yé.”

To plidopọ daho susu lẹ whenu, azava núdùdù-họsa tọn daho lẹ nọ yin gbigbá, bọ tafo he yiaga lẹ nọ yin awuwlena, ehe nọ zọ́n bọ núdùtọ lẹ nọ nọte do dùnú, bosọ nọ yawu dùnú fó nado natẹn mẹdevo lẹ. Aliho de ma yọ́n hugan ehe nado na núdùdù gbẹtọ fọtọ́n susu to núdùdù whèmẹ tọn whenu! Dawe ayidonugotọ de he ma yin Kunnudetọ dọmọ: “N’ma tlẹ mọ sinsẹ̀n ehe nkọ pọ́n. Yé nọte do to núdù lá!”

E paṣa ponọ lẹ po ahọluzọnwatọ lẹ po to whenue yé mọ kọdetọn dagbe plidopọ lọ tọn po lehe nulẹ yin tito-basina do po. To whenue mẹhe nọ wazọ́n to Awhànpa États-Unis tọn mẹ lẹ wá dla núdùdù-họsa mítọn pọ́n to Yankee Stadium to New York City, yé na tuli Major Faulkner, yèdọ ogán he nọ penukundo awhànfunfun go to Grande-Bretagne nado wá dla núdùdù-họsa mítọn pọ́n ga. Enẹwutu, ewọ po asi etọn po wá plidopọ he hosọ etọn yin “Ahọluduta Awhàngbatọ Tọn,” to Twickenham, Angleterre to 1955. E dọ dọ emi mọdọ owanyi tin to mẹhe to núdùdù-họsa lọ mẹ lẹ ṣẹnṣẹn.

Na owhe susu lẹ, azọ́nwatọ ojlo dagbenọ lẹ nọ gbọn owanyi dali dà núdùdù hunsindagbe tọn, he ma vẹakuẹ lẹ na plidopọ-watọ lẹ. Amọ́ azọ́n ehe nọ saba biọ dọ mẹdezejotọ susu lẹ ni wazọ́n na gànhiho susu, bọ tito-to-whinnu lọ blebu kavi apadewhe etọn nọ gbọ yé go. Sẹpọ vivọnu owhe 1970 lẹ tọn, tito awuwiwlena núdùdù tọn jẹ yinyin didepo ji vudevude to otò susu mẹ. Enẹgodo to bẹjẹeji owhe 1995 tọn, yè biọ to plidopọ-watọ he nọ wá sọn otò devo mẹ lẹ si dọ yelọsu ni nọ hẹn núdùdù yetọn wá plidopọ daho lẹ. Ehe zọ́n bọ mẹhe nọ dànú po mẹhe nọ ze núdùdù donukọnnamẹ to plidopọ ji to dai lẹ po nọ duvivi tito gbigbọmẹ tọn lọ po gbẹdido Klistiani tọn po tọn. *

Lehe Jehovah na ko yọ́n pinpẹn omẹ enẹlẹ tọn he nọ yí ahundopo do wazọ́n do ota yisenọ hatọ yetọn lẹ tọn mẹ do sọ! Mẹdelẹ sọgan nọ flin ojlẹ ayajẹ tọn enẹlẹ bọ e na nọ jlo yé nado wazọ́n to núdùdù-họsa to plidopọ lẹ whenu. Ṣigba nuhe họnwun wẹ yindọ: Owanyi gbẹ́ yin jẹhẹnu titengbe hugan he nọ yin didohia to plidopọ daho mítọn lẹ ji.—Joh. 13:34, 35.