Yì hosọ lẹ ji

Yì todowhinnu hosọ lẹ tọn ji

Be Hiẹ Yin “Zohunhunnọ Na Azọ́n Dagbe lẹ” Ya?

Be Hiẹ Yin “Zohunhunnọ Na Azọ́n Dagbe lẹ” Ya?

Be Hiẹ Yin “Zohunhunnọ Na Azọ́n Dagbe lẹ” Ya?

“Klisti Jesu . . . yí ede na mí na ewọ nido sọgan . . . klọ́ mí wé nado lẹzun omẹ vonọtaun etọn titi lẹ, yèdọ zohunhunnọ na azọ́n dagbe lẹ.”—TITU 2:13, 14.

NAWẸ HIẸ NA NA GBLỌNDO GBỌN?

Naegbọn hiẹ lẹndọ gbégbò de wẹ e yin nado yin zohunhunnọ na azọ́n dagbe lẹ?

Nawẹ Daniẹli 2:41-45 do nuhewutu mí dona tindo zohunhun to lizọnyizọn lọ mẹ hia gbọn?

Dọ lehe walọ dagbe nọ dọ̀n gbẹtọ lẹ wá sinsẹ̀n-bibasi nugbo mẹ podọ wá Jehovah Jiwheyẹwhe dè do.

1, 2. Gbégbò tẹwẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ kẹdẹ tindo, podọ etẹwẹ yin numọtolanmẹ towe gandego?

 MẸSUSU nọ mọdọ gbégbò daho wẹ e yin nado mọ ahọsumẹ de yí na nuwadotana vonọtaun de. Di apajlẹ, mẹdelẹ ko mọ ahọsumẹ vonọtaun de yí, na yé yí zohunhun do gọalọna otò awe nado gbọwhẹ hẹ ode awetọ. Ṣigba, gbégbò he míwlẹ tindo klo hugan enẹ, na mí yin afọzedaitọ kavi mẹdehlan Jiwheyẹwhe tọn lẹ he nọ gọalọna gbẹtọ lẹ nado gbọwhẹ hẹ Mẹdatọ yetọn!

2 Míwlẹ kẹdẹ wẹ tindo gbégbò enẹ na mí yin Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ wutu. Sọgbe hẹ gbedide Jiwheyẹwhe po Klisti po tọn, mí nọ vẹ̀ gbẹtọ lẹ nado wá “gbọwhẹ hẹ Jiwheyẹwhe.” (2 Kọl. 5:20) Jehovah wẹ to mí yizan nado dọ̀n gbẹtọ lẹ wá ede dè. Taidi kọdetọn de, gbẹtọ livi susu lẹ ko mọ alọgọ yí to otò hugan 235 mẹ nado wleawuna haṣinṣan dagbe de hẹ Jiwheyẹwhe bo gbọnmọ dali tindo todido ogbẹ̀ madopodo tọn. (Titu 2:11) Mí nọ yí zohunhun do basi oylọna ‘mẹdepope he jlo, nado yí osin ogbẹ̀ tọn vọnu.’ (Osọ. 22:17) Na mí yọ́n pinpẹn azọ́ndenamẹ họakuẹ enẹ tọn bo nọ hẹn ẹn di po sọwhiwhe po wutu, mí sọgan yin alọdlẹndo taidi mẹhe yin “zohunhunnọ na azọ́n dagbe lẹ.” (Titu 2:14) Todin, mì gbọ mí ni gbadopọnna lehe zohunhun mítọn na azọ́n dagbe lẹ nọ gọalọna mí nado dọ̀n gbẹtọ lẹ wá Jehovah dè do. Azọ́n yẹwhehodidọ tọn yin dopo to aliho he mẹ mí nọ gọalọna gbẹtọ lẹ nado dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe te lẹ mẹ.

HODO APAJLẸ ZOHUNHUN TỌN HE JEHOVAH PO JESU PO ZEDAI

3. Jide tẹwẹ mí tindo na nuhe “vivẹnu OKLUNỌ awhànpa lẹ tọn” na wà wutu?

3 Isaia 9:7 dlẹnalọdo nuhe gandudu Visunnu Jiwheyẹwhe tọn na wadotana, bo yidogọ dọmọ: “Vivẹnu OKLUNỌ awhànpa lẹ tọn tọn na basi ehe.” Hogbe enẹlẹ zinnudo ojlo sinsinyẹn he Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn tindo nado whlẹn gbẹtọvi lẹ gán ji. Apajlẹ Jehovah tọn dohia hezeheze dọ mí dona yí zohunhun po ahun lẹpo po do wà azọ́n he ewọ zedo alọmẹ na mí nado lá wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn. Eyin mí nọ yí ojlo ahundopo tọn do gọalọna gbẹtọ lẹ nado yọ́n Jiwheyẹwhe, be apajlẹ zohunhun Jehovah tọn hodo wẹ mí te niyẹn. Enẹwutu, taidi azọ́nwatọ hatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ, be dopodopo mítọn ko magbe nado nọ tindo mahẹ gigọ́ to wẹndagbe lọ lilá mẹ sọgbe hẹ ninọmẹ mítọn ya?—1 Kọl. 3:9.

4. Nawẹ Jesu ze apajlẹ zohunhun po linsinsinyẹn po tọn dai to lizọnyizọn lọ mẹ gbọn?

4 Mì gbọ mí ni gbadopọnna apajlẹ Jesu lọsu tọn. E ze apajlẹ pipé zohunhun po linsinsinyẹn po tọn dai to lizọnyizọn lọ mẹ. Mahopọnna nukundiọsọmẹ sinsinyẹn, ewọ yin zohunhunnọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ kakajẹ okú awufiẹsa tọn etọn whenu. (Joh. 18:36, 37) To whenue ojlẹ to sisẹpọ na Jesu nado kú okú avọ́sinsan tọn, e hẹn gbemima etọn nado gọalọna mẹdevo lẹ nado wá yọ́n Jehovah sinyẹn deji.

5. Nawẹ Jesu yinuwa sọgbe hẹ apajlẹ vẹngle-zọ́nwatọ tọn lọ gbọn?

5 Di dohia, to vivọnu owhe 32 W.M., Jesu na apajlẹ de dọ dawe de tindo ovòtin de to vẹngle etọn mẹ, ehe ma de sinsẹ́n depope tọ́n na owhe atọ̀n. To whenue dawe lọ biọ to vẹngle-zọ́nwatọ etọn si nado sán atin lọ liai, ewọ biọ whenu nado bẹ ogbó do oglọ na ẹn. (Hia Luku 13:6-9.) To ojlẹ enẹ mẹ, omẹ vude poun wẹ ko lẹzun devi Jesu tọn, ehe yin sinsẹ́n azọ́n yẹwhehodidọ etọn tọn. Ṣigba, dile apajlẹ vẹngle-zọ́nwatọ lọ tọn dohia do, Jesu hẹn zohunhun etọn jideji to ojlẹ kleun he pò na ẹn, yèdọ nudi osun ṣidopo gblamẹ, nado hẹn azọ́n yẹwhehodidọ tọn etọn di to Jude po Pelea po. Azán vude jẹnukọnna okú etọn, Jesu viavi na mẹhe nọ nọ̀ otò dopolọ mẹ hẹ ẹ lẹ he “sè ṣogan bo ma yinuwa.”—Mat. 13:15; Luku 19:41.

6. Naegbọn mí dona dovivẹnu dogọ to lizọnyizọn mítọn mẹ?

6 Na mí ko sẹyì nukọn taun to azán godo tọn lẹ mẹ wutu, be e ma yin nujọnu wẹ e yin dọ mí ni dovivẹnu dogọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mítọn mẹ ya? (Hia Daniẹli 2:41-45.) Lẹblanulọkẹyi nankọ die mí tindo nado yin Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ! Míwlẹ kẹdẹ wẹ nọ lá lehe nuhahun gbẹtọvi lẹ tọn na mọ pọngbọ nujọnu tọn do na mẹdevo lẹ. To agọe, linlinwekantọ de dọ dọ kanbiọ lọ “Naegbọn nuylankan nọ jọ do gbẹtọ dagbe lẹ go?” ma sọgan mọ gblọndo. Taidi Klistiani lẹ, azọngban mítọn wẹ podọ lẹblanulọkẹyi wẹ e yin na mí nado do gblọndo he Biblu na gando kanbiọ mọnkọtọn lẹ go hia mẹhe jlo na dotoai lẹpo. Mí tindo whẹwhinwhẹ́n lẹpo nado “hunzo to gbigbọ mẹ” dile mí to azọ́n he Jiwheyẹwhe de na mí lọ hẹndi. (Lom. 12:11) Po dona Jiwheyẹwhe tọn po, zohunhun mítọn to azọ́n wẹndagbe lọ lilá tọn mẹ sọgan gọalọna mẹdevo lẹ nado wá yọ́n Jehovah bosọ yiwanna ẹn.

GBIGBỌ MẸDE-YIDO-SANVỌ́ TỌN NỌ GBÒGBÉNA JEHOVAH

7, 8. Nawẹ gbigbọ mẹde-yido-sanvọ́ tọn nọ gbògbéna Jehovah gbọn?

7 Dile numimọ apọsteli Paulu tọn lẹ dohia do, mí sọgan jugbọn ojlẹ “amlọnmadọ́ to zánmẹ” po “ojlẹ onú ma dù tọn lẹ” po mẹ na lizọnyizọn mítọn wutu. (2 Kọl. 6:5) Hogbe ehelẹ do nuhe gbigbọ mẹde-yido-sanvọ́ tọn yin hia hezeheze, bo sọgan flin mí gbehosọnalitọ he nọ ze lizọnyizọn yetọn do otẹn tintan mẹ dile yé to nukunpedo yede go to akuẹzinzan-liho lẹ. Sọ lẹnnupọndo apajlẹ mẹdehlan mẹdezejotọ ‘he nọ kọ̀n yede dai taidi avọ́nunina nùnù de’ nado yilizọn na mẹdevo lẹ to tògodo lẹ tọn ji. (Flp. 2:17) Mẹho agun tọn mítọn azọ́n sinsinyẹnwatọ lẹ nọ nọ̀ huvẹ kavi zánnukle nado penukundo lẹngbọpa Jehovah tọn go. Mí sọ tindo mẹhomẹ po mẹhe to azọ̀njẹ lẹ po he nọ wà nuhe go yé pé lẹpo nado yì opli lẹ bosọ tindo mahẹ to lizọnyizọn lọ mẹ. Ahun mítọn nọ gọ́ na pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn eyin mí lẹnnupọndo devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn he nọ yí yede do sanvọ́ ehe lẹpo ji. Vivẹnudido mọnkọtọn lẹ nọ yinuwado nukun he gbẹtọ lẹ nọ yí do pọ́n lizọnyizọn mítọn ji.

8 Wehiatọ de he ma yin Kunnudetọ Jehovah tọn kanwehlan linlinwe Boston Target to Lincolnshire to Royaume-Uni, dọmọ: “Yise gbẹtọ lẹ tọn to didepo . . . Etẹwẹ sinsẹ̀ngán ehelẹ nọ yí whenu yetọn lẹpo do wà? Matin ayihaawe yé ma nọ tọ́n yì gbẹtọ lẹ dè dile Klisti wà do . . . Sinsẹ̀n dopo gee he nọ tẹnpọn nado wàmọ wẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ, mẹhe nọ yì gbẹtọ lẹ dè bosọ nọ tindo mahẹ nujọnu tọn to nugbo lọ lilá na yé mẹ.” To aihọn he mẹ ṣejannabi ko gbayipe te ehe mẹ, gbigbọ mẹde-yido-sanvọ́ tọn mítọn nọ gbògbéna Jehovah Jiwheyẹwhe taun.—Lom. 12:1.

9. Etẹwẹ sọgan whàn mí nado yin zohunhunnọ na azọ́n dagbe lẹ to lizọnyizọn mítọn mẹ?

9 Ṣigba, etẹwẹ mí sọgan wà eyin e taidi dọ zohunhun mítọn to lizọnyizọn lọ mẹ to didepo? E na yọ́n nado lẹnnupọndo nuhe Jehovah to wiwadotana gbọn azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ gblamẹ ji. (Hia Lomunu lẹ 10:13-15.) Nado sọgan mọ whlẹngán, gbẹtọ lẹ dona dawhá ylọ oyín Jehovah tọn po yise po, ṣigba yé ma sọgan wàmọ adavo mí dọyẹwheho na yé. Ehe yinyọnẹn dona whàn mí nado yin zohunhunnọ to azọ́n dagbe lẹ mẹ bosọ nọ yí sọwhiwhe do lá wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn.

WALỌ DAGBE MÍTỌN NỌ DỌ̀N GBẸTỌ LẸ WÁ JIWHEYẸWHE DÈ

10. Naegbọn mí sọgan dọ dọ walọ dagbe mítọn nọ dọ̀n gbẹtọ lẹ wá Jehovah dè?

10 Dile etlẹ yindọ zohunhun yin nujọnu to lizọnyizọn lọ mẹ, enẹ kẹdẹ ma ko pé nado dọ̀n gbẹtọ lẹ wá Jiwheyẹwhe dè. Adà azọ́n dagbe lẹ tọn devo he nọ dọ̀n gbẹtọ lẹ wá Jiwheyẹwhe dè wẹ walọ dagbe Klistiani tọn. Paulu zinnudo nujọnu-yinyin walọ mítọn tọn ji to whenue e wlan dọmọ: “Mí ma to ahlidanu depope hẹnwa to aliho depope mẹ, na lizọnyizọn mítọn ma nado yin homọdọdego.” (2 Kọl. 6:3) Hodidọ po walọ dagbe mítọn po nọ doaṣọ́na nuplọnmẹ Jiwheyẹwhe tọn bo nọ dọ̀n mẹdevo lẹ wá sinsẹ̀n-bibasi Jehovah tọn mẹ. (Titu 2:10) Mí nọ saba sè kọdetọn dagbe he nọ wá aimẹ to whenue gbẹtọ ahunjijlọnọ lẹ doayi walọ Klisti tọn nkọ he mí nọ dohia go.

11. Naegbọn mí dona nọ hodẹ̀ bo nọ lẹnnupọndo kọdetọn he walọ mítọn nọ hẹnwa lẹ ji?

11 Dile mí tlẹ yọnẹn dọ walọ mítọn sọgan yinuwado gbẹtọ lẹ ji to aliho dagbe mẹ, e sọgan yinuwado yé ji to aliho ylankan mẹ ga. Enẹwutu, vlavo mí to azọ́nmẹ, to whégbè kavi to wehọmẹ, mí nọ tẹnpọn nado dapana nudepope he na zọ́n bọ gbẹtọ lẹ na mọhodọdo lizọnyizọn po walọ mítọn po go. Eyin mí desọn ojlo mẹ bo hẹn ylando zun aṣa, kọdetọn ylankan lẹ wẹ e na hẹnwa na mí. (Heb. 10:26, 27) Ehe dona whàn mí nado nọ hodẹ̀ bo lẹnnupọndo nuhe mí nọ wà lẹ po nuhe gbẹzan mítọn nọ dohia mẹdevo lẹ po ji. Dile nujinọtedo walọ dagbe tọn aihọn ehe tọn to didepo, e na nọ bọawu dogọ na ahunjijlọnọ lẹ nado “yọ́n vogbingbọn . . . to ewọ he to Jiwheyẹwhe sẹ̀n po ewọ he ma to sinsẹ̀n ẹn po ṣẹnṣẹn.” (Mal. 3:18) Na nugbo tọn, walọ dagbe Klistiani tọn mítọn nọ yí adà titengbe de wà nado gọalọna gbẹtọ lẹ, na yé nido gbọwhẹ hẹ Jiwheyẹwhe.

12-14. Nawẹ aliho he mẹ mí nọ doakọnna whlepọn yise tọn lẹ te nọ yinuwado nukun he mẹdevo lẹ nọ yí do pọ́n lizọnyizọn mítọn ji gbọn? Na apajlẹ.

12 To whenue Paulu to wekanhlan Kọlintinu lẹ, e dohia dọ emi jiya nukunbibia, awusinyẹnnamẹnu, hihò po gànpamẹninọ po tọn. (Hia 2 Kọlintinu lẹ 6:4, 5.) Eyin mí pehẹ whlepọn yise tọn lẹ, akọndonanu mítọn sọgan gọalọna mẹdevo lẹ nado kẹalọyi nugbo lọ. Di apajlẹ: To owhe delẹ die, mẹdelẹ jlo na sukúndona Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ to lẹdo otò Angola tọn de mẹ. Gbẹtọ lẹ lẹdo Kunnudetọ asu po asi po de gọna jlodotọ 30 he tin to opli agun tọn ji. Enẹgodo, gbẹtọ susu lẹ wá nado pọnnu dile nukundiọsọmẹtọ lọ lẹ hò gbẹtọ homẹvọnọ enẹlẹ bo gbleawuna yé. Yé tlẹ hò yọnnu gọna ovivu he tin to yé mẹ lẹ po kanyinylan po. Yanwle lọ wẹ nado dobuna mẹhe nọ nọ̀ lẹdo lọ mẹ lẹ ma nado dotoaina Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ba. Ṣigba to mẹhiho gbangba tọn enẹ godo, gbẹtọ susu lẹ sọn lẹdo lọ mẹ dọnsẹpọ Kunnudetọ lẹ bo biọ dọ yé ni wá plọn Biblu hẹ emi. To nujijọ lọ godo, azọ́n yẹwhehodidọ tọn zindonukọn to lẹdo lọ mẹ bo dekọtọn do jideji po dona susu po mẹ.

13 Apajlẹ ehe do obá he mẹ mí nọ yinuwado gbẹtọ lẹ ji jẹ to whenue mí tẹdo nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ go gligli hia. Mí sọgan nọma yọ́n gbẹtọ sọha he wá gbọwhẹ hẹ Jiwheyẹwhe to whenue Pita po apọsteli devo lẹ po dọho po adọgbigbo po. (Owalọ 5:17-29) Ṣigba, wehọmẹvigbẹ́, azọ́nwatọgbẹ́ kavi hagbẹ whẹndo mítọn tọn lẹ sọgan kẹalọyi nugbo lọ eyin yé mọ teninọ mítọn gando nuhe sọgbe wiwà go.

14 To ojlẹ lẹpo mẹ, mẹmẹsunnu mítọn delẹ nọ pehẹ homẹkẹn. Di apajlẹ, to Arménie, nudi mẹmẹsunnu 40 wẹ tin to gànpamẹ na kadaninọ yetọn wutu, podọ susu devo lẹ sọgan sọ yin wiwle do gànmẹ to osun he ja lẹ mẹ. To Érythrée devizọnwatọ Jehovah tọn 55 wẹ tin to gànpamẹ, ehe delẹ to yé mẹ tindo owhe 60 linlán. To Corée du Sud, diblayi Kunnudetọ 700 wẹ tin to gànpamẹ na yise yetọn wutu. Ninọmẹ ehe ko tin-to-aimẹ sọn owhe 60 die. Mì gbọ mí ni nọ hodẹ̀, na nugbonọ-yinyin mẹmẹsunnu mítọn he to pipehẹ homẹkẹn to otò voovo enẹlẹ mẹ tọn nido sọgan pagigona Jiwheyẹwhe bo gọalọna mẹhe yiwanna dodo lẹ nado kẹalọyi sinsẹ̀n-bibasi nugbo.—Ps. 76:8-10.

15. Na apajlẹ he do lehe nugbonọ-yinyin mítọn sọgan dọ̀n mẹdevo lẹ wá nugbo mẹ do hia.

15 Eyin mí nọ zan gbẹzan nugbonọ-yinyin tọn, enẹ lọsu sọgan dọ̀n gbẹtọ lẹ wá nugbo lọ mẹ. (Hia 2 Kọlintinu lẹ 6:4, 7.) Di apajlẹ, lẹnnupọndo numimọ ehe ji: Mẹmẹyọnnu de jlo na sú húnkuẹ bọ mẹyinyọnẹn etọn de dọna ẹn dọ e ma yin dandan nado sú húnkuẹ lọ na fie e jei ma dẹn wutu. Mẹmẹyọnnu lọ dọna ẹn dọ e sọgbe dọ emi ni sú akuẹ lọ dile etlẹ yindọ fie emi jei lọ ma dẹn. To enẹgodo, mẹyinyọnẹn lọ jẹte sọn ohún lọ mẹ. To whenẹnu, húnkùntọ lọ kanse mẹmẹyọnnu lọ dọ, “Be Kunnudetọ Jehovah tọn wẹ hiẹ yin ya?” Mẹmẹyọnnu lọ gblọn dọ, “Mọwẹ, ṣigba naegbọn a do kanbiọ?” Dawe lọ dọmọ: “N’sè hodidọ mìtọn gando húnkuẹ súsú go podọ n’yọnẹn dọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yin delẹ to gbẹtọ vude poun he nọ yin nugbonọ to onú lẹpo mẹ lẹ mẹ.” To osun delẹ godo dawe de dọnsẹpọ mẹmẹyọnnu lọ to opli ji bo kanbiọ dọ, “Be a yọ́n mi ya? Yẹn wẹ yin húnkùntọ he dọho hẹ we gando húnkuẹ súsú go wayi. N’basi dide nado jẹ Biblu plọn ji hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ, na walọ dagbe towe wutu.” Nugbonọ-yinyin mítọn nọ do mí hia taidi lizọnyizọnwatọ he go yè sọgan dejido lẹ.

NỌ DO JẸHẸNU HE NỌ GBÒGBÉNA JIWHEYẸWHE HIA TO WHEPOPONU

16. Naegbọn jẹhẹnu delẹ taidi linsinsinyẹn, owanyi po homẹdagbe po nọ yinuwado gbẹtọ lẹ ji? Na apajlẹ nuhe sinsẹ̀ngán lalo lẹ nọ wà tọn.

16 Mí sọ nọ gọalọ nado dọ̀n gbẹtọ lẹ wá Jiwheyẹwhe dè to whenue mí do jẹhẹnu delẹ hia taidi linsinsinyẹn, owanyi po homẹdagbe po. Mẹdelẹ sọgan gbọnmọ dali tindo ojlo nado plọnnu gando Jehovah, lẹndai etọn lẹ po omẹ etọn lẹ po go. Pọndohlan po walọ Klistiani nugbo lẹ tọn po gbọnvo pete na mẹhe nọ basi sinsẹ̀n po yẹnuwiwa po lẹ tọn. Sinsẹ̀ngán delẹ ko jẹ adọkun gbọn agunvi yetọn lẹ hihodu dali bo nọ họ̀ owhé po mọto akuẹgegenu tọn lẹ po, podọ dopo to yé mẹ tlẹ gbá ohọ̀ de na avún etọn bo họ̀ zomọ he nọ fá họmẹ de do e mẹ. Na nugbo tọn, susu mẹhe nọ sọalọakọ́n dọ emi yin hodotọ Klisti tọn lẹ tọn ma nọ tindo ojlo depope nado ‘nanúmẹ vọnu.’ (Mat. 10:8) Kakatimọ, taidi sinsẹ̀ngán Islaeli hohowhenu tọn lẹ tọn, yé “to mẹplọn na azọ́nkuẹ,” podọ suhugan nuhe yé nọ plọnmẹ lẹ tọn ma sọgbe hẹ Owe-wiwe lẹ. (Mika 3:11) Yẹnuwiwa mọnkọtọn ma sọgan gọalọna mẹdepope nado gbọwhẹ hẹ Jiwheyẹwhe.

17, 18. (a) Nawẹ mí nọ gbògbéna Jehovah gbọn to whenue mí do jẹhẹnu etọn nkọ lẹ hia to gbẹzan mítọn mẹ? (b) Etẹwẹ nọ whàn we nado sinyẹnlin to azọ́n dagbe lẹ mẹ?

17 To vogbingbọn mẹ, nuplọnmẹ Klistiani tọn lẹ po nudagbe he mí nọ wà na kọmẹnu mítọn lẹ po nọ yinuwado ahun gbẹtọ lẹ tọn ji. Di apajlẹ, gbehosọnalitọ de to yẹwhehodọ sọn họndekọn jẹ họndekọn to gbèdopo bọ asuṣiọsi mẹhomẹ de gbẹ́ ohó etọn to afọdopolọji. Nawe lọ dọ dọ to whenue ewọ húhúhọ̀n, adòhọsa wẹ emi te to aliyá ji bo to tintẹnpọn nado diọ miyọ́ngbán lẹtliki tọn de he ko fiọ. Gbehosọnalitọ lọ dọna ẹn dọ: “E ma jẹ dọ mìwlẹ kẹdẹ ni wà azọ́n enẹ.” Enẹgodo, gbehosọnalitọ lọ diọ miyọ́ngbán lọ na ẹn bo dedo. To whenue visunnu nawe lọ tọn wá sè nuhe jọ, e yinuwadeji sọmọ bọ e dín mẹmẹsunnu lọ nado dopẹna ẹn. To godo mẹ, visunnu lọ kẹalọyi plọnmẹ Biblu de.

18 Naegbọn hiẹ do magbe nado nọ sinyẹnlin to azọ́n dagbe lẹ mẹ? Vlavo na hiẹ yọnẹn dọ eyin mí do zohunhun hia to lizọnyizọn mítọn mẹ bo yinuwa sọgbe hẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn, mí nọ gbògbéna Jehovah bo sọgan gọalọna mẹdevo lẹ nado yin whinwhlẹngán. (Hia 1 Kọlintinu lẹ 10:31-33.) Owanyi he mí tindo na Jiwheyẹwhe podọ na kọmẹnu mítọn lẹ wẹ nọ whàn mí nado yin zohunhunnọ na azọ́n dagbe lẹ he bẹ yẹwheho wẹndagbe lọ tọn didọ po walọ dagbe didohia po hẹn. (Mat. 22:37-39) Eyin mí yin zohunhunnọ na azọ́n dagbe lẹ, mí na tindo ayajẹ po pekọ nujọnu tọn po todin taidi ahọsumẹ de. Humọ, mí sọgan to nukọnpọnhlan ojlẹ he mẹ gbẹtọvi lẹpo na yin zohunhunnọ na sinsẹ̀n-bibasi nugbo bo gbògbéna Mẹdatọ mítọn Jehovah te.

[Kanbiọ Oplọn tọn lẹ]

[Yẹdide lẹ to weda 10]

Mahẹ he a nọ tindo to lizọnyizọn lọ mẹ yin kunnudide huhlọnnọ de na mẹdevo lẹ

[Yẹdide to weda 12]

Nugbonọ-yinyin towe po azọ́n sinsinyẹn he a nọ wà po nọ saba yin ayidego