¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende umi guyrágui?
“Eporandúna umi [...] guyrakuéra arapypeguápe, haʼekuéra nehekomboʼéta ha ohechaukáta ndéve iñarandu. Koʼãva apytégui oimeraẽva oikuaa voi ñande Ruete po ojapo hague ichupekuéra” (Job 12:7, 9, ÑÑB).
OJAPO mas de 3.000 áño Job oiko hague ko yvy ape ári. Haʼe ohechakuaa vaʼekue umi guyra ikatuha ñanemboʼe heta mbaʼe Ñandejára rembiapokuégui. Ha umi mbaʼe ojapóva jepi umi guyrakuéra ideprovechoiterei avei jaipuru hag̃ua kómo ehémplo térã jajapo hag̃ua komparasión. La Bíbliape heta vése oñeñeʼẽ umi guyrakuérare. Ha umi mbaʼe heʼíva hesekuéra ikatu ñanepytyvõ ñaaprende hag̃ua mbaʼéichapa jaiko vaʼerã ha mbaʼéichapa ikatu ñañemoag̃ui Ñandejárare. Jahechamína cuatro ehémplo.
MOÕPA OJAITYPO PE GOLONDRÍNA
Umi golondrína ningo ikonosído vaʼekue umi oikóvape g̃uarã Jerusalénpe. Koʼã guyra ojaitypo jepi umi óga pepo guýpe. Oĩ vaʼekue ojaitypóva Salomón témplope. Oime vaʼerã katuete umi golondrína ojaitypóva káda áño pe témplo jerére oĩmi trankílo upépe, ha ikatu omongakuaa porã imembykuéra avave omolestaʼỹre chupekuéra.
Salmo 84 oskrivi vaʼekue peteĩva umi Coré raʼykuéra. Pe oskrivíva ko sálmo ombaʼapo vaʼekue pe témplope una semánare káda seis mése, ha ohecha vaʼekue umi guyraʼi rupa oĩva pe témplo jerére. Hiʼãiterei vaʼekue chupe oiko voi Ñandejára rógape, ojapoháicha pe golondrína. Haʼe heʼi: “Jehová, nde hína umi ehérsito yvagapegua ruvicha. Che ahayhueterei nde róga iporãitéva. Ñandejára, ahechagaʼuetereígui nde róga ajúma chekangypa. Jehová, che ahaseterei nde rógape ha aimese ikorapýpe. [...] Jehová, nde hína umi ehérsito yvagapegua ruvicha. Nde hína ore Jára ha ore Rréi. Nde rógape ningo umi guyra jepe oreko peteĩ lugár oiko hag̃ua. Pe golondrína oho ojaitypo pe altár ypýpe, ha oñangareko upépe imembykuérare” (Salmo 84:1-3, TNM). Ñande ha ñane familiakuéra tekotevẽterei avei ñañembyaty meme Ñandejára puévlondi. Péicha jahechauka ñaimesetereiha Ñandejára rógape ha ñamombaʼeha upéva (Salmo 26:8, 12).
PE SIGUÉÑA OIKUAA ITIÉMPO OJEVY HAG̃UA
Proféta Jeremías heʼi vaʼekue umi siguéña oikuaaha itiémpo ojevy hag̃ua. Koʼã guyra ningo por tiémpo osẽ jepi pe lugár oikohágui ha oho ótro lugárpe, ha oĩ umi ohasáva Israélrupi ojapo jave upéva. Ha katuete Jeremías oikuaáne raʼe koʼã mbaʼe. Primavéra tiémpope, mas de 300.000 siguéña morotĩ osẽ Áfricagui ha oho nórte de Európape, upekuévo ohasa hikuái pe lugár osyryhárupi rrío Jordán. Haʼekuéra oho upépe pórke veránope omboʼa vaʼerã upe lugárpe, ha oreko voi peteĩ mbaʼe hetepýpe oavisáva chupekuéra og̃uahẽ jave upe tiémpo. Ojapoháicha avei heta guyra, umi siguéña “ohaʼarõjoa hiʼára ou jey hag̃ua” (Jeremías 8:7, ÑÑB).
Umi guyra ijeheguiete osẽ pe lugár oikohágui oho hag̃ua ótro lugárpe, avave nomboʼéi chupekuéra upearã. Ha peteĩ lívro heʼi voi upéva haʼeha “la añetehápe jahecharamovéva” (Collins Atlas of Bird Migration). Jehová ojapo koʼã guyrápe ikatu hag̃uáicha opilla mbaʼe tiémpopepa osẽ vaʼerã ilugárgui ha upéi ojevy jey, ha péicha avei ojapo yvyporakuérape opilla hag̃ua mbaʼe tiémpopepa oiko (Lucas 12:54-56). Pe siguéña oikuaa umi mbaʼe ijeheguínte, péro yvyporakuéra ndahaʼéi upéicha. Ñande ñadepende Ñandejárare ñantende hag̃ua mbaʼérepa oiko heta mbaʼe ñane tiémpope. Umi israelita Jeremías tiémpope guare nopenái vaʼekue umi señálre. Ha Ñandejára heʼi porã mbaʼérepa ojehu hesekuéra upéva. Haʼe heʼi: “¿Mamo piko oime iñarandukue, ko omboyke vaʼekue che ñeʼẽ?” (Jeremías 8:9).
La Biblia heʼi vaʼekue mbaʼéichapa ojeikóta “umi ára pahápe”, ha koʼág̃a oĩ hetaiterei pruéva ohechaukáva ñaimemaha upe tiémpope (2 Timoteo 3:1-5). Esegíkena pe siguéña ehémplo ha epena umi pruéva ohechaukávare mbaʼe tiémpopepa jaiko hína.
PE ÁGILA OHECHA MOMBYRY
La Bíbliape oñeñeʼẽ heta vése umi ágilare. Ko guyra ningo ikonosído vaʼekue umi oikóvape g̃uarã Israélpe. Ñandejára Ñeʼẽ heʼi umi ágila ojaitypoha umi lugár ijyvatetereihápe, ha upe guive ohekaha hembiʼurã. Heʼi avei: “Hesakuéra ohechapa mombyryete guive” (Job 39:27-29, ÑÑB). Pe ágila hesapysoiterei, ha ojeʼe voi ikatuha ohecha peteĩ tapitípe haimete 1 kilometrohágui.
Pe ágila ikatuháicha “ohechapa mombyryete guive”, Jehová ikatu avei ohechapa umi mbaʼe oikótava tenonderãme. Haʼe voi heʼi: “Iñepyrũmby guive amombeʼúma umi mbaʼe ipahápe ojehútava, ha ymaiterei guive amyesakã umi mbaʼe neʼĩra gueteri oikóva” (Isaías 46:10, ÑÑB). Jehová arandu ndaijojahái, ha haʼe ikatu voi oikuaa umi mbaʼe neʼĩrava oiko. Upévare tekotevẽterei ñahendu umi konsého oúva chugui ñasẽ porã hag̃ua (Isaías 48:17, 18).
La Biblia heʼi umi ojeroviáva Ñandejárare ojoguaha avei umi ágilape. Heʼi: “Ojeroviáva Ñandejárare katu ikyreʼỹ jeýne ha [ágilaicha] ovevéne” (Isaías 40:31). Pe ágila ojevale pe yvytu aku ojupívare yvate gotyo, ikatu hag̃uáicha oveve yvateve. Otopa jave pe lugár oĩháme upe yvytu, oavri ipepo ha oveve en sírkulo ikatu hag̃uáicha ojupi yvateve ohóvo. Pe ágila nodependéi ijehe oveve hag̃ua yvate ha oho hag̃ua mombyry. Péicha avei, umi ojeroviáva Jehováre oikuaa odependeha hese. Haʼe hína pe oprometéva omeʼẽtaha ñandéve “podér ijojahaʼỹva” (2 Corintios 4:7, 8).
“PE RYGUASU OMBYATYHÁICHA IMEMBYKUÉRA”
Jesús omano mboyvemi, omaña hína kuri Jerusalénre ha heʼi asy: “Jerusalén, Jerusalén, rejukáva umi proféta ha rejapíva itápe umi Ñandejára remimboúpe..., ¡hetaite ningo añehaʼã ambyaty ne membykuéra, pe ryguasu ombyatyháicha imembykuéra ipepo guýpe! Péro peẽ ndapeipotái” (Mateo 23:37).
Enterove jaikuaa mbaʼeichaitépa umi guyra oprotehe imembykuérape. Umi guyra oñembohupáva yvýpe, siémpre okontrola vaʼerã opilla hag̃ua umi pelígro. Por ehémplo, pe ryguasu ohechárõ peteĩ taguatópe oveveha hína upe jerére, hatã okokore. Ha umi ryguasuraʼy ohendúvo upéva pyaʼe odipara okañy isy pepo guýpe. Sapyʼánte avei umi ryguasuraʼy tuichamiéva jepe okañy isy pepo guýpe oky jave térã pe kuarahy ojope mbareteterei jave. Péicha avei Jesús oñangareko ha oprotehese kuri umi oikóvape Jerusalénpe oĩ porã hag̃ua hikuái Ñandejárandi. Ñane tiémpope, Jesús ñaneinvita avei jaha hag̃ua hendápe ñandeprotehe ha ñanembopiroʼy hag̃ua umi provlemaita jaguerekóvagui, haʼetéva peteĩ kárga pohýi (Mateo 11:28, 29).
Añetehápe ikatu ñaaprende hetaiterei mbaʼe umi guyrágui. Eñehaʼãkena nemanduʼa umi komparasión ojapóvare hesekuéra la Biblia emaña jave umi mbaʼe ojapóvare hikuái. Pe golondrína ikatu nepytyvõ remombaʼe hag̃ua Jehová róga. Nde ikatu rejogua peteĩ ágila oveve yvatévape rejeroviáramo Ñandejárare, pórke haʼe ikatu nepytyvõ ha omeʼẽ ndéve esperánsa. Umi mbaʼe porã Jesús omboʼe vaʼekue ikatu ndeprotehe pe ryguasu oproteheháicha imembykuérape ipepo guýpe. Ha pe siguéña oikuaaháicha itiémpo osẽ hag̃ua pe oikohágui ha ojevy hag̃ua, eñatende memékena umi mbaʼe oikóvare ko múndope eikuaa hag̃ua mbaʼe tiémpopepa jaiko.