1, 2. (1) ¿Kasanainjeeshii ouktaka 24.000 tooloyuu israeliita? (2) ¿Kasapülajatü süshajünaka suluʼu tü Wiwüliakat tü alatakat namüin naya israeliitakana?

NALÜʼÜTPA maʼin na israeliitakana süpüla antaa eemüin tü Mma Aapünajatkat namüin, watta maʼin naalii na israeliita amaʼüjiraakana nakuwaʼipa sümaa tü jieyuu chejeʼewatkalüirua suluʼujee tü mmakat Moab. Shiasaʼa sutuma müin naainjala, ouktüshii 24.000 israeliita. Eetaayaai neʼe wattajanain naya suulia tü Mma Aapünajatkat namüin makaʼa neʼe naainjala. Nnojoishii naya ekerotuin suluʼu tia mmakat süka nnojoliin noonooin nümaa Jeʼwaa, shia neʼe noʼunaka achiirua tü kasa mojusü suchuntaakat naaʼin (Núm. 25:1-5, 9).

² Ashajünüsü suluʼu tü Wiwüliakat süchiki tia alatakat namüin naya israeliitakana süpüla nnojoluinjatüin washatüin nakuwaʼipa (1 Cor. 10:6-11). Saashin tü Wiwüliakat, alüʼütsü süpüla sajaʼttüinjatüin tü kasa mojusükat otta isasü neʼe palitchoin kaʼi süpüla kepiainjanain waya suluʼu tü Paʼaraiisükat (2 Tim. 3:1; 2 Ped. 3:13, TNM). Mayaapejeʼe müin tia, kojuya na aʼyataakana nümüin Jeʼwaa nnojoliika oonooin nümaa otta amaʼüjiraashii naya nakuwaʼipa sümaa wayuu nnojotkat naʼwayuusein. Wainma kasa mojusü alataka namüin sutuma müin naainjala. Nnojoliire nayaawajaain suulia tü naainjalakat, eeshii süpüla nnojoleenain naya suluʼu tü Paʼaraiisükat.

3. ¿Jamüsü choʼujaaka nükaaliinjain Jeʼwaa na kaʼwayuusekana? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa suluʼukat süpana 22.)

 ³ Choʼujaasü maʼin nükaaliinjain Jeʼwaa na wawalayuu kaʼwayuusekana süpüla waneepiainjanain naya sümaa naʼwayuuse. Otta süpüla nnojoluinjatüin nashatüin nakuwaʼipa na manoujainsaliikana. Süka jamüin, suchuntaain maʼin naaʼin na manoujainsaliikana namaʼüjiraain nakuwaʼipa (paashajeʼera Salmo 127:1). Wekirajaajeerü anain sünain ekirajaayakat tüü, tü naaʼinrajatkat na kaʼwayuusekana süpüla naaʼinmajüinjatüin nakuwaʼipa suulia aaʼinraa tü kasa mojusü suchuntaakat naaʼin. Jee müsia, aleewainjanain naya nümaa Maleiwa, neeʼiratüinjatüin nakuwaʼipa wanaapünaa sümaa tü nümakat Maleiwa, kojutüjiraainjanain naya yootojiraapa naya. Wekirajaajeerü anain kapülainjatüin naaʼin chi toolokoi sukuwaʼipa nuʼwayuuse jee müsia tü jietkat kapülainjatüin saaʼin nukuwaʼipa suʼwayuuse. Jee müsia wekirajaajeerü anain shiainjatüin neʼe nüinkaain amaa wanee wayuu tü nuʼwayuusekat.

4. ¿Jamüshii namaʼüjiraaka nakuwaʼipa waneeinnua anoujashii?

⁴ ¿Jamüshii namaʼüjiraaka nakuwaʼipa waneeinnua anoujashii? Eesü shiale sutuma nanajüin wanee kasa nnojotka anain süpüla nanajüin. Anuu nünüiki Jesuu süchiki tia: «Chi eekai niirakaain sümüin wane jierü sümaa keeʼireein naaʼin amaʼüjirawaa sümaa, shiimüin sünain kaainjalain nia wanaa nümaa eekai nümaʼüjaain sümaa wayuu nnojotkat nuʼwayuusein» (Mat. 5:27, 28; 2 Ped. 2:14). Na anoujashii aaʼinrakana tia kasa mojusükat, naya na mojutkana amüin tü nümakat Jesuu. Eeshii na anajakana saaʼu shiyaakua wayuu maichesat jee amaʼüjiraaka sukuwaʼipa, eeshii na aashajeʼerakana karaloukta sümaajatü amaʼüjirawaa akuwaʼipa, eeshii na anajakana tia suluʼu Internet otta suluʼu telewisoot. Eeshiʼiya na oʼunakana sünain anajaa sukua tooloyuu jee jieyuu amaichejaaka sünain ayonnajaa.

5. ¿Kasa waaʼinrajatka saaliijee kemeejaralüin tü waaʼinkat?

⁵ Eeshii na amaʼüjiraakana nakuwaʼipa sümaa wayuu nnojotkat naʼwayuusein sutuma aleewajiraain maʼin naya sümaa. Keejiasü maʼin namüin na manoujainsaliikana namaʼüjiraain nakuwaʼipa otta suchuntaain maʼin naaʼin tia. Soteesü waaʼin kaainjalain wayuu süpüshuaʼa otta kemeejarat tü waaʼinkat. Müsüjeseʼe jülüjüinjatüin waaʼin wakuwaʼipa suulia joo müliain waya shiiʼiree wanee wayuu nnojotkat waʼwayuusein (paashajeʼera Jeremías 17:9, 10). Anuu nünüiki Jesuu: «Müleka yarüttüle naaʼin wane wayuu, kachiiruasü naaʼin waneepia kasa mojusü, maa aka oʼutaa saaʼin wayuu, maa aka amaʼüjawaa sümaa wayuu nnojotkat nuʼwayuusein otta nnojoikai suʼwayuusein» (Mat. 15:19).

6, 7. (1) Suchuntaale naaʼin wanee wayuu nümaʼüjiraain nukuwaʼipa, ¿kasa eeka süpüla naainjüin suluʼujee tia? (2) ¿Kasa naaʼinrajatka na paʼwayuuseewashiikana süpüla nnojoliinjanain namaʼüjiraain nakuwaʼipa sümaa wayuu nnojotkat naʼwayuusein?

⁶ Anajüle naaʼin wanee toolo sümaa wanee wayuu nnojotkat nuʼwayuusein jee shiale wanee jierü nümaa wanee wayuu nnojoikai suʼwayuusein, eesü süpüla suchuntaain naaʼin namaʼüjiraain nakuwaʼipa suluʼujee tia. Yootojiraashii naya maʼaka yootojiraain na paʼwayuuseewashiikana. Mapa, nachajaain sukuwaʼipa süpüla neʼrajiraainjanain, «eeyaai tatüjaain saaʼu wantiraainjanain yaʼayaa», majiraashii naya sümaa natüjaain saaʼu nantiraainjanain. Shiasaʼa sutuma müin nakuwaʼipa, kooʼomüin kooʼomüin müsü saalin tü jietkat nüpüla chi toolokoi jee müsia neʼe tü jietkat müliasü niiʼiree chi toolokoi. Mapa, kiʼraleeshiʼiya naya sünain müin nakuwaʼipa. Ayatüshii naya sünain aaʼinraa tia mayaapejeʼe natüjaain saaʼu mojuin shia (Prov. 7:21, 22).

⁷ Mapa süchikijee, motusü naaʼin tü nümakat Jeʼwaa. Shiasaʼa sutuma suchuntaain naaʼin namaʼüjiraain nakuwaʼipa jee yootojiraain naya waneepia, aapaajiraashii naya najapü, atujiraashii naya, okoʼojoojiraashii jee amülejiraashii naya. Tia, naainjüinjatü neʼe na wayuu kasaatkana. Saashin tü Wiwüliakat, kaainjalashii naya wayuukana süka «noonooin sümaa tü kasa mojusü keeʼireekat naaʼin». Sutuma noonooin sümaa tia, amaʼüjiraashii naya nakuwaʼipa (Sant. 1:14, 15). ¡Mojutaʼaleesüjaʼa maʼin tia naainjakat! Nnojotsüjeʼe müin nakuwaʼipa naya  wayuukana müleka noonoole sümaa tü nümakat Jeʼwaa süchiki tü nakuwaʼipainjatkat na paʼwayuuseewashiikana. Wekirajaa sünain tü kasa naaʼinrajatkat na paʼwayuuseewashiikana.

8. ¿Jamüshii nnojoleenaka namaʼüjiraain nakuwaʼipa na paʼwayuuseewashiikana müleka aleewale naya nümaa Maleiwa?

⁸ (Paashajeʼera Salmo 97:10.) Aleewale maʼin nümaa Maleiwa na paʼwayuuseewashiikana, nnojoleena naya amaʼüjiraain nakuwaʼipa sümaa wayuu nnojotkat naʼwayuusein. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu tia? Neʼraajapa maʼin nukuwaʼipa Jeʼwaa, nashateerü shia otta aipüraliijeena naya. Müle nakuwaʼipa, eejiraajeena naya sümaa tü kasa mojusü suchuntaakat naaʼin jee nnojoleena naya amaʼüjiraain nakuwaʼipa sümaa wayuu nnojotkat naʼwayuusein (Éf. 5:1-4). Otta müsia, natüjaajeerü saaʼu kasalajaneerüin namüin naainjala na amaʼüjiraakana nakuwaʼipa sümaa wayuu nnojotkat naʼwayuusein (Heb. 13:4). Müshiijeseʼe nachajaain sukuwaʼipa süpüla kojutüjiraainjanain naya waneepia.

9. (1) ¿Jamüshi nnojoika nüinkaain José sümaa nuʼwayuuse chi nülaamainkai? (2) ¿Kasa shikirajaka anain waya tü nukuwaʼipakat José?

⁹ Nnojoire noonooin wanee anoujashi sümaa tü nümakat Jeʼwaa, eeshi süpüla nümaʼüjaain nukuwaʼipa sümaa wayuu nnojotkat nuʼwayuusein. Jamüshijaʼa namaale nia waneepia na manoujainsalii niʼyataajiraakana amaa, eeshi süpüla naainjüin kasa mojusü suluʼujee tia. Eesü süpüleeruaanüle naaʼin chaa eere naʼyataain süpüla naainjüin kasa mojusü. Tia shia tü alatakat nümüin wanee jimaʼai Josékai anülia. Mojulaajüsü nümüin tü nuʼwayuusekat chi nülaamainkai, müliasü niiʼiree otta süpüleerua aaʼinchi nia weinshi süpüla nüinkaainjachin sümaa. Shiasaʼa soʼu wanee kaʼi, saapaakalaka José süka tü nüsheʼinkat sünain «painkaa tamaa», sümüin nümüin. Nüpantajaakalaka José suulia tia jietkat. Nnojoika nüinkaain sümaa süka nnojoluin mojeein nukuwaʼipa nümaa Jeʼwaa. Mayaapejeʼe nujutünüin José suulia niʼyataain otta nüpüreesajinnüin saaliijee tia alatakat, anasü nukuwaʼipa mapa nutuma Jeʼwaa (Gén. 39:1-12; 41:38-43). ¿Kasa shikirajaka anain waya tü nukuwaʼipakat José? Shikirajüin waya sünain wayouktajatüin süpüshuaʼa tü kasa eekat süpüla kaainjalain atuma waya.

10. ¿Kasa nnojoleetka naaʼinrüin na paʼwayuuseewashiikana neeʼiratüle nakuwaʼipa wanaapünaa sümaa tü nümakat Jeʼwaa?

¹⁰ Saashin tü Wiwüliakat, neeʼiratüinjatü nakuwaʼipa na anoujashiikana. Jamüshiijaʼa naya, lotuinjatü nakuwaʼipa otta naaʼinrüinjatü waneepia tü kasa anasükat maʼaka naainjüin shia Jeʼwaa. Nashatüle nukuwaʼipa Jeʼwaa na paʼwayuuseewashiikana, nnojoleena naya amaʼüjiraain nakuwaʼipa sümaa wayuu nnojotkat naʼwayuusein (Éf. 4:24). Neeʼiratüle nakuwaʼipa wanaapünaa sümaa tü nümakat Jeʼwaa, eejiraajeena naya sümaa tü kasa mojusü keeʼireekat saaʼin neʼiruku maʼaka saaʼin amaʼüjirawaa akuwaʼipaa jee kachiiruaa aaʼin washirüü (paashajeʼera Colosas 3:5, 6). Ooʼulaainjana naya suulia jülüjüin naaʼin amaʼüjirawaa akuwaʼipaa otta nnojoliinjana naya sünainpünaain wanee kasa namaʼüjaweeka atuma nakuwaʼipa (Job 31:1). Noonoole sümaa tü nuluwataakalü anain naya Jeʼwaa, nayoukteerü tü kasa mojusükat otta naaʼinreerü tü anasükat (Roma 12:2, 9).

11. ¿Jameerü nakuwaʼipa na paʼwayuuseewashiikana nashatüle nukuwaʼipa Jeʼwaa?

¹¹ Süpüla niiʼiratüinjatüin nukuwaʼipa chi toolokoi jee tü jietkat wanaapünaa sümaa tü nümakat Jeʼwaa, nashatüinjatü nukuwaʼipa Jeʼwaa (Col. 3:10). Jamüshijaʼa Jeʼwaa, amülialaasü naaʼin saaliin wayuu, kamaneeshi nia, nnojotsü yaletayaain naaʼin, anasü saaʼin wayuu nümaa otta nnojoishi kaashichijaaralin nia. Müle nakuwaʼipa na paʼwayuuseewashiikana, nnojoleena naya ooʼulaajiraain otta aneerü nakuwaʼipa nutuma Jeʼwaa (Col. 3:12). Shiale jülüjüin naaʼin tü anaa naapakat Jesuu namüin na nikirajüinkana, aneerü naaʼin otta nnojoleerü shapaain naaʼin (Col. 3:15, TNM). Aijiraale chi toolokoi sümaa nuʼwayuuse, kapülajiraajeerü naaʼin nakuwaʼipa otta kojutüjiraajeena naya (Roma 12:10).

12. ¿Kasa naaʼinrajatka na paʼwayuuseewashiikana süpüla talatüinjatüin naaʼin?

 ¹² Asakinnüshi wanee wawala kasain wayuu tü talatajiraakalü atuma nia sümaa nuʼwayuuse. Naashin chi wawalakai, aijiraashi nia sümaa nuʼwayuuse otta neeʼiyatüin shia süka tü nakuwaʼipakat. Jee müsia, anamia naya naashin. Müsia neʼe sünüiki tü nuʼwayuusekat. Saashin shiaka, choʼujaasü kamaneeinjanain na paʼwayuuseewashiikana otta kojutüjiraainjanain naya. Jee müsia saashin tü wawalakat, nachajaainjatü sukuwaʼipa na paʼwayuuseewashiikana süpüla nnojoluinjatüin yaletayaain naaʼin jaʼitairü kapüleein shia namüin.

13. (1) ¿Kasa naaʼinrajatka chi toolokoi otta tü jietkat süpüla kojutüjiraainjanain naya? (2) ¿Jameerü nakuwaʼipa na paʼwayuuseewashiikana müleka mojutüjiraale naya sümaa mamaneejiraain naya?

¹³ Kojutüjiraajeena na paʼwayuuseewashiikana müleka kamaneejiraale naya suʼunnaa yootuin naya, aijiraale naya jee namüliajiraale naaʼin (Éf. 4:32). Wainmapejeʼe na nnojoliikana aaʼinrüin tia. Eeshii na kamaneekana namüin na nnojoliikana neʼraajüin suulialeʼeya naʼwayuuse. Jee na aikana apüla namüʼlüin suulialeʼeya naʼwayuuse. Amojujaajeerü nakuwaʼipa na paʼwayuuseewashiikana müleka woottüle naya, jashichijiraale naya otta airuʼurule nanüiki (Éf. 4:31). Nnojotsü anain müleka airuʼurule nanüiki na paʼwayuuseewashiikana otta nayoujiraale nakuwaʼipa.

14. ¿Kasa nnojoluinjatka naainjüin na paʼwayuuseewashiikana?

¹⁴ Kanüijiraainjana na paʼwayuuseewashiikana jaʼitasü sülatüin wanee kasa eeka süpüla mojujiraain atuma nakuwaʼipa. Müle shia natuma, talatajiraajeena naya. Saashin tü Wiwüliakat, «eesü kaʼi süpüla koʼutaa». Nnojotpejeʼe shiain süküjeein manüijiraainjanain na paʼwayuuseewashiikana (Ecl. 3:7, TNM). Saashin wanee wawala chejeʼewat Alemania, müleka nnojoliire paaʼinwajiraain na paʼwayuuseewashiikana sünain wanee kasa, eeshii naʼülüjiraale suluʼujee tia. Manüijiraale naya sutuma tia, amojujaaleejeeria nakuwaʼipa. Nnojotsü anain naʼülüjiraale suulia joo airuʼulajüin neʼe nanüiki. Müleka sülatüle wanee kasa amojujaka nakuwaʼipa na anoujashii kaʼwayuusekana, nachajaamaatüinjatü sukuwaʼipa süpüla nanouktüinjatüin shia. Nnojoishii naya oʼwoolojiraainjanain jee manüijiraainjanain müleka nnojoliire paaʼinwajiraain naya sünain wanee kasa.

15. ¿Kasa naaʼinrajatka na paʼwayuuseewashiikana?

 ¹⁵ Wanee kasa naaʼinrajatka na paʼwayuuseewashiikana shia yootojiraainjanain naya süchiki tü kasa jülüjakat naaʼin jee süchiki wanee kasa mojuka atuma naaʼin. Naküjüinjatüle süchiki wanee kasa nnojotka anain namüin, acheküsü anainjatüin sukuwaʼipa nanüiki. Nnojoishii naya oʼwoolojiraainjanain otta nnojotsü airuʼuluinjatüin nanüiki. Müle shia natuma, nnojoleena aashichijaain naya süküjünüinjatpa wanee kasa namüin (paashajeʼera Colosas 4:6). Saashin tü Wiwüliakat, aashajaainjana waya süka pütchi analuʼut süpüla watütüleʼerüin saaʼin wayuu (Éf. 4:29).

16, 17. ¿Jamüsü jülüjüinjatka naaʼin chi toolokoi kasain wayuu tü aneetkat atuma saaʼin nuʼwayuuse jee müsia tü jietkat jamüsü jülüjüinjatka saaʼin tia?

¹⁶ Jülüjüinjatü naaʼin chi toolokoi kasain wayuu tü aneetkat atuma saaʼin nuʼwayuuse jee müsia tü jietkat jülüjüinjatü saaʼin tia. Saashin tü Wiwüliakat, nnojotsü niyouktüinjatüin chi toolokoi «ainkawaa sümaa tü nuʼwayuusekat, jaʼitakaje tü jietkat nümaa chi suʼwayuusekai» (paashajeʼera 1 Corinto 7:3, 4). Müsüjeseʼe nnojoluinjatüin kapülain naaʼin nakuwaʼipa neʼe namüiwaʼa (Filip. 2:3, 4).

¹⁷ Eesü kapüleerü nümüin chi toolokoi niiʼiyatüin saalin nuʼwayuuse nüpüla jee eesü shiale tü jietkat kapüleein amüin tia. Eesü nnojorüle naaʼin sünain ainkawaa. Naashin noʼutku tooloyuu, kaʼwayuusere wanee wayuu, nnojotsü kapülainjatüin naaʼin sukuwaʼipa nuʼwayuuse. Akatsaʼa saashin tü Wiwüliakat, kojutüinjatü nümüin wanee wayuu tü sukuwaʼipakat tü nuʼwayuusekat (1 Ped. 3:7). Otta müsia wanee kasa jülüjüinjatka naaʼin chi toolokoi, shia alinjatüin waneepia nüpüla tü nuʼwayuusekat. Müle shia nutuma, eesüjaʼa süpüla aneerüin saaʼin nüinkaapa sümaa. Aijiraale naya, naaʼinreerü tü talateetkat atuma naaʼin.

18. ¿Kasa naaʼinrajatka na paʼwayuuseewashiikana süpüla nnojoliinjanain nooʼulaajiraain?

¹⁸ Nnojotkalaka anain müleka kawalaʼatale nuʼwayuuse wanee wayuu nutuma jee müsia tü jietkat nnojoishi kawalaʼatainjachin suʼwayuuse sutuma. Eeshi chi amaʼüjiraakai nukuwaʼipa sutuma nnojoluin alin nia süpüla nuʼwayuuse jee shiale tü jietkat nnojotka alin nüpüla suʼwayuuse (Prov. 5:18; Ecl. 9:9). Müsüjeseʼe süküjüin tü Wiwüliakat tü anakat süpüla naaʼinrüin, anuu sünüiki: «Müleka paaʼinwajiraale jia sünain nnojoliin jainkaain sümaa juʼwayuuse süpüla aashajawaa kamaʼaluʼu nümaa Maleiwa, anasü tia. Nnojo jülatirüin wainma kaʼi suulia juʼwayuuse suulia nümaʼülapalajüin jia Satanás saaʼujee tia» (1 Cor. 7:5). Keenakatche maʼin nakuwaʼipa na kaʼwayuusekana müleka namaʼüjiraale nakuwaʼipa sümaa wayuu nnojotkat naʼwayuusein sutuma nooʼulaain «nümaʼülapalajüin» naya Satanaa. ¿Kasaka anain süpüla naaʼinrüin na paʼwayuuseewashiikana? Nnojotsü kapülainjatüin naaʼin nakuwaʼipa neʼe namüiwaʼa, jülüjüinjatü naaʼin chi toolokoi kasain wayuu tü aneetkat atuma saaʼin nuʼwayuuse jee müsia tü jietkat, jülüjüinjatü saaʼin tü aneetkat atuma naaʼin suʼwayuuse. Otta naainjeerü tia süka aijiraain naya. Müle shia natuma, nnojoleena naya ooʼulaajiraain (1 Cor. 10:24).

19. (1) ¿Kasa naaʼinrajatka na kaʼwayuusekana süpüla waneepiainjanain naya sümaa naʼwayuuse? (2) ¿Jameerü nakuwaʼipa müleka nnojorüle naaʼinrüin tia?

¹⁹ Süpüla waneepiainjachin chi toolokoi sümaa nuʼwayuuse jee tü jietkat nümaa suʼwayuuse, nnojoishii naya akatalaainjanain nuulia Jeʼwaa jee nnojoishii naya katataajiraainjanain (Mat. 19:​5, 6). Mojeerü maʼin nakuwaʼipa na amaʼüjiraakana nakuwaʼipa sümaa wayuu nnojotkat naʼwayuusein. Süka jamüin, sülüʼülüin süpüla Paʼaraiisüin tü mmakat otta eeshii süpüla nnojoleenain kepiain naya suluʼu tü Paʼaraiisükat. Süchikijee süküjüin tü Wiwüliakat tü alatakat namüin na 24.000 israeliita amaʼüjiraakana nakuwaʼipa sümaa tü jieyuu chejeʼewatkalüirua Moab, anuu sünüiki tü Wiwüliakat: «Nnojo juʼwaataain suluʼu jukuaippa sünain nnojoleenain jaaʼinrüin kasa mojusü jaajüin. Jalia jia, kaainjalashii taa jia» (1 Cor. 10:12). Wachajaainjatü maʼin sukuwaʼipa süpüla wuleinjatüin waaʼin otta anainjatüin wakuwaʼipa noʼuluʼu Maleiwa (2 Ped. 3:13, 14, TNM).