A bati aika tabeki titiraki aikai ake a a tia n rangi ni karawawataaki imwini buaia aia utu ke aia bwai, ao a aki tii kan ataia bwa e aera ngkai e riki anne nakoia, ma a kani kabebeteaki naba. Iai ake a iangoa te Holocaust ae nanona karawawataaia aomata aika bati irouia Nazi, bwa e riki mani korakorani buakakaia aomata, ao e a kangaanga iai irouia bwa a na kakoauaa ae iai te Atua.

 Te Otokaraki: E bure bwa ko na titiraki bwa e aera te Atua ngkai e kariaia rikin te Holocaust.

 Te Koaua: A a tia naba n titiraki aomata ake a rangi n onimaki bwa e aera ngkai e kariaia te buakaka te Atua. N te katoto, e titirakina te Atua te burabeti ae Abakuka ni kangai: “E aera ngkai ko kariaia te iowawa, riaoan te tua, te kakeru, ao te bangaomata bwa e na taabangaki?” (Abakuka 1:3, Contemporary English Version) N oneani mwin are e na bwaurana Abakuka te Atua, e tua bwa a na koreaki ana titiraki teuaei n te Baibara bwa a aonga ni warekia aomata nako.

 Te Otokaraki: E aki tabe te Atua ma rawawataia aomata.

 Te Koaua: E ribaa te buakaka te Atua ao te rawawata are reke mai iai. (Taeka N Rabakau 6:16-19) N ana bong ngkoa Noa ao e “rawawata nanon” te Atua bukin taabangakin te iowawa n te aonnaba. (Karikani Bwaai 6:5, 6) Akea te nanououa bwa e boni korakora naba marakin te Atua n te Holocaust.—Maraki 3:6.

 Te Otokaraki: Te Holocaust boni katuuaaeaia I-Iutaia iroun te Atua.

 Te Koaua: E kariaia ngkoa te Atua bwa e na kamaunaaki Ierutarem irouia kaain Rom n te moan tienture. (Mataio 23:37–24:2) Ma man te tai anne ao e a aki manga kaokoroia te koraki n aomata teuana bwa a na akoaki ke a na katuuaaeaki. Iroun te Atua, “bon akea te kaokoro i marenaia I-Iutaia ao Tientaire.”—I-Rom 10:12, Good News Translation.

 Te Otokaraki: Ngke arona bwa iai te Atua ae tatangira ao ae te kabanea ni mwaaka, ao e na boni kaman tuka rikin te Holocaust.

 Te Koaua: E ngae ngke e bon aki kona ni karekea te rawawata te Atua, ma n tabetai e kariaia rikina n te tai ae aki maan.—Iakobo 1:13; 5:11.

 E kariaia te Atua rikin te Holocaust i aani bukina are e kariaia naba iai ae a na rawawata aomata nako, bwa a aonga ni kaekaaki titiraki aika kakawaki ibukin te aroaro ae riai ake a tabekaki ngkoangkoa. E katerea te Baibara bwa n te tai moa aei ao tiaki te Atua ae tautaekana te aonnaba, ma bon te Riaboro. (Ruka 4:1, 2, 6; Ioane 12:31) E ngae ngke iai te kaongora ae irekereke ma te atu n rongorongo aei, ae kabwarabwaraa raoi bukini kariaiakan te rawawata iroun te Atua, ma iai koaua aika uoua man te Baibara aika kona n ibuobuoki ni kabwarabwaraa bukina ngkai e kariaia te Atua te Holocaust.

1.   Antai ae riai ni bukinaki n rikin te holocaust? E tuangia moan aomata te Atua ake Atam ma Ewa te bae e kariaa mairouia, ma e aki kairoroiia bwa a na ongeaba. A boni baireia bwa a na rineia bwa tera ae raoiroi ao ae buakaka ibukia, ao aia rinerine ae buakaka aei titeboo ma aia rinerine aomata mangkoa ni karokoa ngkai, ae e a karekea te karawawata nakoia aomata. (Karikani Bwaai 2:17; 3:6; I-Rom 5:12) E kangai te boki ae te Statement of Principles of Conservative Judaism: “Angiini karawawata aika n te aonnaba aei boni mwin aki kabonganaan raoi te baere ti anganaki ae inaomatara n rinea ae ti na karaoia.” N oneani mwin are e na taua inaomatara n rinea ae ti na karaoia te Atua, e a angania aomata inaomataia ni waakini maiuia n akea te kairiri mairouna.

2.   E boni kona te Atua ao e na boni kanakoraoa mwin te karawawataaki are riki n te Holocaust. E berita te Atua bwa e na kautiia aomata aika mirion ma mirion ao naake a mate naba n tain te Holocaust. E na kamauna naba te maraki are a rotaki iai naake a reke maiuia n tain te Holocaust ae kaineti ma baika bubuaka ake a ururingi n te tai anne. (Itaia 65:17; Mwakuri 24:15) E na boni kakoroi bukini berita aikai te Atua, ibukin tangiraia aomata irouna.—Ioane 3:16.

 A bati te koraki aika mate ao ake a reke maiuia n tain te Holocaust, ae a nang kona ngkanne ni kateimatoa aia onimaki ao n nora raoi kakawakin te maiu, n aroia n ota bwa e aera te Atua ngkai e kariaia te buakaka ao tera ana kantaninga ibukini manga kanakoraoani mwina.