O Bau Kila?
Era lako i Jerusalemi na Jiu “mai na veimatanitu kece e ruku i lomalagi” ena Penitiko 33 G.V.?
Me ikuri ni veika e vakamacalataki ena Cakacaka 2:5-11, e vola na Jiu dauvolaivola o Philo a bula tale ga ena gauna ya, na veika me baleti ira na ilala levu era lako i Jerusalemi ena Penitiko 33 G.V.
Qo na ka e vola me baleti ira na gole i Jerusalemi: “Sega ni tukuni rawa na kedra iwiliwili na dau lako mai na veivanua mera tiko ena soqo qo e veiyabaki, so era lako ga mai vanua, so era soko mai, era cavutu mai na tokalau kei na ra, vaka kina na vualiku kei na ceva.” E cavuqaqataka tale ga e dua na ivola e vakauta o Akaripa I, na makubui Eroti na Ka Levu, me soli vua na Empara ni Roma o Caligula. E vola kina o Akaripa me baleti Jerusalemi: “Na Koro Tabu . . . e koroturaga kei Jutia vaka kina na veivanua tale eso, ena vuku ni vanua vakoloni era tauyavutaki ena veivanua era tu voleka.”
E vola o Akaripa na vanua vakoloni era vakaitikotiko kina na Jiu, okati kina na veivanua yawa me vakataki Mesopotemia, Noca Aferika, Esia Lailai, Kirisi, kei na veiyanuyanu ena Mediterranean. E kaya o Joachim Jeremias e dua na daunivakadidike: “E sega ni vakamatatataki na ilakolako i Jerusalemi, ia na ka ga e kilai nira vakaroti na Jiu uabula mera dau lai sokalou ena valenisoro ena gauna qori.”
Era vakaicili e vei na vica vata na udolu era mai tiko ena nodra soqo na Jiu e Jerusalemi?
E dau vakayacori e Jerusalemi e veiyabaki e tolu na soqo
Eso era vakaicili vei ira na nodra itokani, so tale ena bure kei na vale ni veivakaicilitaki. E levu era tara ga nodra valelaca volekata na bai ni koro. Ena iotioti ni gauna e tiko kina e Jerusalemi o Jisu, a vakaicili ena dua na koro voleka o Pecani.
Era kune volekata na valenisoro e levu na vale era tu kina na tavu ni sisili. Qori na nodra bure na dausokalou, mera tiko kina ra vakasavasavataki ira tale ga ni bera nira curuma na valenisoro. E laurai ena so na volavola e ceuti tu ena dua na lalaga ni vale qori na nona cakacaka o Theodotus, e bete, e iliuliu tale ga ni nodra valenilotu na Jiu. A “tara” o koya “na valenisoro me wiliki kina na Torah [se Lawa] qai . . . nodra icili se rumu na vulagi era dravudravua, vakarautaki tale ga vei ira na wai.”