1, 2. (a) Ena rawa vakacava nida vakabulai? (b) Eda na dei vakacava ena noda ilakolako meda vakabulai?

NIDA papitaiso meda tisaipeli i Karisito, eda tekivu lako ena dua na ilakolako. Na ilakolako qori eda rawa ni rawata kina na bula, e lomalagi se vuravura. E kaya o Jisu: “O koya e vosota me yacova na icavacava [ni cava nona bula se ni cava na ituvaki ca ni vuravura qo] ena vakabulai.” (Maciu 24:13) Io, ke da yalodina tiko ga, eda na vakabulai. Meda qarauna na noda toso tiko me kua ni dua na ka e vakacalai keda se vakavuna meda yali. (1 Joni 2:15-17) Eda na dei tiko ga vakacava ena noda ilakolako?

² A kotora o Jisu na ivakaraitaki meda muria. E volaitukutukutaki tu ena iVolatabu na nona ivakaraitaki. Eda na kilai Jisu vinaka nida vulica na iVolatabu. E rawa nida lomani koya da qai vakabauti koya. (Wilika 1 Pita 1:8, 9.) Nanuma ni a tukuna na yapositolo o Pita ni laiva e dua na ivakarau o Jisu meda muria na weniyavana. (1 Pita 2:21) Ke da muria vinaka  na weniyavana, eda na rawata na “isau” ni noda vakabauta, oya meda vakabulai. * Eda veivosakitaka ena ulutaga sa oti na sala meda yalomalumalumu da qai yalololoma me vakataki Jisu. Meda raica mada qo na sala meda muria kina na weniyavana nida yaloqaqa da qai yalomatua.

3. Na cava na yaloqaqa? Eda na rawata vakacava?

³ Na yaloqaqa e dua na mataqali nuidei e rawa ni vakaukauataki keda qai vakabulai keda. E tukuni ni yaloqaqa oya na noda “vosota na ituvaki dredre,” noda “tutaka na ka dodonu,” kei na noda “vosota na rarawa ena yalodina se vakabauta.” Na yaloqaqa e lakolakovata ga kei na rere, vakanuinui kei na loloma. Ena sala cava? Na rere vakalou e vakayaloqaqataki keda meda kua ni rerevaka na tamata. (1 Sam. 11:7; Vkai. 29:25) Na inuinui dina e vukei keda meda kua ni raica na rarawa, da qai nuidei me baleta na veigauna se bera mai. (Same 27:14) Na loloma ena uqeti keda meda yaloqaqa ke mani vakaleqai sara mada ga kina na noda bula. (Joni 15:13) Eda yaloqaqa nida nuitaka na Kalou da qai muria tiko ga na weniyava i Luvena.—Same 28:7.

4. E yaloqaqa vakacava o Jisu ena “kedra maliwa na ivakavuvuli” ena valenisoro? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

⁴ E yaloqaqa o Jisu me tutaka na ka e dodonu ena gauna se yabaki 12 kina. Dikeva mada na ka e yaco ni se gone o Jisu ni ‘dabe tiko ena valenisoro ena kedra maliwa na ivakavuvuli.’ (Wilika Luke 2:41-47.) O ira na ivakavuvuli qori era kila vinaka na Lawa e soli vei Mosese, kei na ivakavuvuli vakatamata e veisaqasaqa kei na Lawa qori. Ia e sega ni rere o Jisu me galu tu ga, e “vakatarogi ira.” Macala ni sega ni taro me vaka na nodra ivakarau ni taro na gone era via kila na ka. Eda rawa ni raitayaloyalotaki Jisu ni taroga na taro vakavure vakasama e vakavuna mera vakarorogo kina o ira na ivakavuvuli qori. Ke ra via lawakitaki Jisu ena so na taro dredre, e dreve na nodra sasaga. O ira kece na vakarorogo, okati kina o ira na ivakavuvuli, era ‘druka ena levu ni ka e kila kei na nona sauma na nodra vakatataro.’ Macala ni nona isaunitaro e tokona na ka dina ena Vosa ni Kalou!

5. Na sala cava e yaloqaqa kina o Jisu ena nona cakacaka vakaitalatala?

⁵ E vica na sala e yaloqaqa kina o Jisu ena nona cakacaka vakaitalatala. E doudou ni tukuna vei ira na iliuliu ni lotu nira vakacalai ira tiko na lewenivanua ena ivakavuvuli lasu. (Maciu 23:13-36) A tudei ena veivakamuai cala ni vuravura. (Joni 16:33) A vunau tiko ga nira vorati koya na dauveitusaqati. (Joni 5:15-18; 7:14) E doudou ena rua na gauna me vakasavasavataka na valenisoro, e vakasavi ira na vakadukadukalitaka na sokalou e kea.—Maciu 21:12, 13; Joni 2:14-17.

6. E yaloqaqa vakacava o Jisu ena iotioti ni siga ni nona bula vakatamata?

⁶ E vakadeitaka na noda vakabauta nida wilika na nona yaloqaqa o Jisu ena ituvaki rarawataki. Dikeva mada na nona yaloqaqa ena iotioti ni siga ni nona bula vakatamata. E kila na veitaravi ni ka ena yaco ni sa na soli yani. Ia ena kanavata ni Lakosivia, e tukuna o Jisu vei Jutasa: “Vakatotolotaka na ka o cakava.” (Joni 13:21-27) Ena were o Kecisemani, e doudou o Jisu me vakatakilai koya vei ira na sotia era gole yani mera vesuki koya. E leqataki  na nona bula, ia e vosa me taqomaki ratou na nona tisaipeli. (Joni 18:1-8) Ni tarogi ena mata ni Sanadrini, e doudou me tukuna ni o koya na Karisito, e Luve tale ga ni Kalou. E kila ni vaqara ulubale na bete levu me vakamatei koya. (Mari. 14:60-65) A yalodina tiko ga o Jisu me yacova nona mate ena kaunirarawa. Ena iotioti ni nona icegu, e tukuna: “Sa oti!”—Joni 19:28-30.

7. Kemuni na itabagone, na cava nomuni rai ni oni vakatokayacataki vei Jiova? Oni na yaloqaqa vakacava?

⁷ Eda vakatotomuri Jisu vakacava meda yaloqaqa? E koronivuli. Kemuni na itabagone, oni yaloqaqa ni oni vakaraitaka vakamatata ni oni dua na iVakadinadina i Jiova, ke ra mani vakalialiai kemuni mada ga o ira na nomu lewenikalasi se so tale. Oni vakaraitaka kina ni oni sakitaka moni vakatokayacataki vei Jiova. (Wilika Same 86:12.) Oni na vakaukauataki beka moni vakabauta ni dina na bula vakaidewadewa. Ia oni nuidei ena nomuni vakabauta me baleta na ibulibuli e yavutaki vakaivolatabu. Oni rawa ni vakayagataka na brochure me baleta na itekitekivu ni bula (The Origin of Life—Five Questions Worth Asking) moni sauma vakavinaka kina na nodra taro o ira era via kila na “nomuni inuinui.” (1 Pita 3:15) Oni na lomavakacegu kina ni oni kila ni oni sa tutaka tiko na ka dina ena Vosa ni Kalou.

8. Na cava eda vunau kina ena doudou?

⁸ Ena vunau. Nida lotu vaKarisito e bibi meda ‘dau vakamacala ena doudou nida kila ni tokoni keda o Jiova.’ (Caka. 14:3) Na cava meda vunau kina ena doudou, se meda yaloqaqa? Eda kila ni ka dina na ka eda vunautaka ni yavutaki ena iVolatabu. (Joni 17:17) Eda kila nida dau ‘cakacakavata kei na Kalou’ qai tokoni keda na yalo tabu. (1 Kor. 3:9; Caka. 4:31) Eda vakaraitaka nida yalodina vei Jiova da qai lomani ira na kainoda nida gumatua ena vunau. (Maciu 22:37-39) Eda na sega ni galu nida yaloqaqa. Kena veibasai ga nida na gu meda tukuna vakadodonu na lasu ni lotu e vakamatabokotaki ira na lewenivanua mera kua ni raica na ka dina. (2 Kor. 4:4) Eda na qacoya na kacivaka na itukutuku vinaka ke sega ni dua e kauai, se nida vakalialiai, se tusaqati.—1 Ces. 2:1, 2.

9. Eda na yaloqaqa vakacava ena ituvaki rarawataki?

⁹ Nida vakararawataki. Na noda nuitaka na Kalou e vakadeitaka na noda vakabauta qai vakayaloqaqataki keda meda vosota na rarawa. Eda na lolosi ni mate e dua na wekada lomani, ia e dei tiko ga na noda inuinui. Eda rai ga ena nuidei vua na ‘Kalou e dau veivakacegui’ me vakaukauataki keda. (2 Kor. 1:3, 4; 1 Ces. 4:13) Ke da tauvimate bibi se mavoa, eda na vakila na momosi, ia eda sega ni soro. Eda sega ni vakadonuya na veiqaravi e veisaqasaqa kei na ivakavuvuli vakaivolatabu. (Caka. 15:28, 29) Ke da yalolailai, e rawa ni “beitaki keda kina na lomada,” eda sega ga ni soro nida nuitaka na Kalou e ‘voleka vei ira sa ramusu na yalodra.’ *—1 Joni 3:19, 20; Same 34:18.

10. Na cava na yalomatua? E vakacava na nona ivosavosa kei na nona ivalavala na dauveiqaravi yalomatua i Jiova?

¹⁰ Na yalomatua oya na noda vakatulewa vinaka—na noda vakaduiduitaka na ka e donu mai na ka e cala, da qai cakava  na ka dodonu. (Iper. 5:14) E kena ibalebale na “vakatulewa vakavuku ena ka e vauca na veika vakayalo.” O koya na dauveiqaravi yalomatua e vakamarautaka na Kalou ena nona vosa kei na nona ivalavala. E digia na vosa e yaga, e sega ni veivakaleqai. (Vkai. 11:12, 13) E “berabera ni cudru.” (Vkai. 14:29) E “vakadodonutaka na nonai lakolako,” e dei toka ga ena sala dodonu ena nona bula. (Vkai. 15:21) Eda na yalomatua vakacava? Meda vulica na Vosa ni Kalou da qai muria sara. (Vkai. 2:1-5, 10, 11) E yaga kina na noda vulica na ivakaraitaki i Jisu, na tamata yalomatua duadua a bau bula.

11. E yalomatua vakacava o Jisu ena nona vosa?

¹¹ E yalomatua o Jisu ena ka kece e tukuna se cakava. Ni vosa. E vakatulewa vinaka ena nona vunautaka na itukutuku vinaka, e vakayagataka na ‘vosa totoka’ era kurabui kina na vakarorogo. (Luke 4:22; Maciu 7:28) E dau vakayagataka vakalevu na Vosa ni Kalou—ni wilika, lavetaka se cavuta na tikinivolatabu donu me tokona nona vosa. (Maciu 4:4, 7, 10; 12:1-5; Luke 4:16-21) E vakamacalataka tale ga o Jisu na tikinivolatabu, e cakava ena sala e uqeta kina na lomadra na vakarorogo. Ni vakaturi oti, e vosa vei rau na nona tisaipeli erau gole tiko i Emeo, e “vakamacalataka vei rau na ka me baleti koya e volai tu ena iVolatabu kece.” Erau qai kaya na tisaipeli: “E uqeta sara ga na lomadaru . . . ni sereka voli na iVolatabu.”—Luke 24:27, 32.

12, 13. Na ivakaraitaki cava e dusia ni dau berabera ni cudru o Jisu qai veiraurau nona rai?

¹² Ena nona itovo kei na nona rai. Na yalomatua e uqeti Jisu me lewa na ivakarau ni lomana, e ‘berabera kina ni cudru.’ (Vkai. 16:32) E “yalomalumalumu.” (Maciu 11:29) E tiko na nodratou malumalumu na nona tisaipeli, ia e dau yalovosovoso o koya. (Mari. 14:34-38; Luke 22:24-27) E sega ni cudru ni vakayacori vua na veika tawadodonu.—1 Pita 2:23.

¹³ Nona yalomatua o Jisu e vukei koya me veiraurau na nona rai. E sega ni kila wale ga na Lawa e soli vei Mosese, e kila tale ga na kena inaki qai yavutaka kina na nona ivalavala. Kena ivakaraitaki, dikeva mada na Marika 5:25-34. (Wilika.) E dua na marama turidrabalavu e curu ena kedra maliwa na ilala levu, e tara na isulu i Jisu, mani vakabulai. E okati o koya me tawasavasava ena Lawa, e sega gona ni dodonu me tara e dua. (Vunau 15:25-27) Ia e dikeva o Jisu ni “veika e bibi ena Lawa,” e okati kina na “loloma, kei na yalodina,” e sega gona ni cudruvi koya na marama oya ni tara na nona isulu. (Maciu 23:23) E kaya ga vakayalovinaka: “Luvequ, e sa vakabulai iko na nomu vakabauta. Lako ena vakacegu, mo bula mai na kemu mate ca.” E veivakacegui dina ni nona yalomatua o Jisu e uqeti koya me vakaraitaka na yalololoma!

14. Na cava e digia o Jisu me cakava? E dei vakacava ena vakatulewa qori?

¹⁴ Ena ivakarau ni nona bula. E yalomatua o Jisu ni digitaka na sala donu qai dei tiko ga kina. E gumatua ni vunautaka na itukutuku vinaka, e usutu ni nona bula. (Luke 4:43) A dei tiko ga ena ivakarau ni bula qo ni lewa vinaka na nona bula me rawa ni cakava tiko ga na cakacaka oya, me vakaotia tale ga. E vakatulewataka me bula rawarawa ga me solia kina nona igu kei na nona gauna ena cakacaka vakaitalatala. (Luke 9:58) E kila ni bibi mera vakavulici eso tale mera tomana na cakacaka ena gauna e mate kina. (Luke 10:1-12; Joni 14:12) A yalataka vei ira na nona imuri ni na tokona tiko ga na cakacaka qo me “yacova na ivakataotioti  ni veika vakavuravura.”—Maciu 28:19, 20.

15. Eda na yalomatua vakacava ena noda vosa?

¹⁵ E dua tale na sala eda rawa ni vakatotomuri Jisu kina. Ena noda vosa. Nida veivosaki kei ira na mataveitacini, eda vakayagataka na vosa veivakauqeti, e sega ni veivakayalolailaitaki. (Efeso 4:29) Nida wasea na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, me “vakamasima” na noda vosa. (Kolo. 4:6) Eda saga meda kila na ka era gadreva se kauaitaka na itaukeinivale, da qai lewa vinaka na noda vosa. Eda kila ni vosa vakayalovinaka e rawa ni uqeti ira na itaukeinivale mera vakarorogo, e rawa sara nida uqeta na lomadra. Eda saga tale ga meda vakayagataka na iVolatabu nida vakamacalataka na noda vakabauta. Eda vakaraitaka ni qori na yavu ni noda vakamacala da qai wilika ena gauna veiganiti kece. Eda kila ni kaukaua sara na itukutuku ni iVolatabu ni vakatauvatani kei na ka eda kaya.—Iper. 4:12.

16, 17. (a) Eda na berabera vakacava ni cudru da qai yalorawarawa? (b) Eda vakaraitaka vakacava ni bibi na noda cakacaka vakaitalatala?

¹⁶ Ena noda itovo kei na noda rai.Na yalomatua e vukei keda meda lewa vinaka na lomada, meda “berabera ni cudru.” (Jeme. 1:19) Nira vakacudrui keda eso, eda na saga meda kila na vuna era kaya se cakava kina e dua na ka. Na ivakarau ni rai qo ena vakamaravutaka na cudru, ena uqeti keda meda kua “ni cudruvaka na cala.” (Vkai. 19:11) Na yalomatua e vukei keda tale ga meda yalorawarawa. Eda sega ni namaka mera uasivi na tacida lotu vaKarisito, meda vakasamataka nira rairai sotava tiko eso na ituvaki dredre eda sega ni kila vinaka. Eda tu vakarau meda rogoca na nodra nanuma da qai muria na nodra vakatutu ke veiganiti.—Fpai. 4:5.

¹⁷ Ena ivakarau ni noda bula. Nida imuri i Jisu eda kila ni sega tale ni dua na cakacaka e uasivia na kena kacivaki na itukutuku vinaka. Eda na vakatulewa vinaka me rawa nida tomana na noda cakacaka vakaitalatala. Eda na vakaliuca na veika vakayalo, eda na bula rawarawa tale ga me levu kina na gauna eda vakaitavi ena itavi bibi duadua ni cakacaka vakavunau ni bera na icavacava.—Maciu 6:33; 24:14.

18. Eda na dei tiko ga vakacava ena ilakolako eda na vakabulai kina? Na cava o vakadeitaka mo cakava?

¹⁸ Totoka dina nida veivosakitaka eso na itovo talei i Jisu. Eda na kalougata vakalevu nida vulica eso tale na nona itovo da qai saga meda vakatotomuri koya. Meda vakadeitaka mada ga nida na muria voleka na weniyavana. Nida cakava qo, eda na dei tiko ga ena noda ilakolako eda na vakabulai kina da qai toro voleka vei Jiova, o koya e vakatotomuria voleka sara o Jisu.