E MARAMA daucakacaka o Sera. Sa totolo sara ni karobo na vanua, ia e se cakacaka tiko ga o Sera kei ira na nona dauveiqaravi. Raitayaloyalotaka mada nona boboka toka na ligana, e rairai mosi mai na nona botana na yasana e kadresu ena nodratou valelaca. Sa siawa ena katakata ni siga kei na tau ni uca na isulu vuti ni me e caka kina nodratou valelaca. Qori e nanuma lesu kina o Sera na balavu ni nodratou veitokiyaki voli. E cegu vakalailai o Sera mai na nona cakacaka qai rai vaka ina vunilagi. E wadrava toka o Sera na vanua a biubiu kina vakamataka o Eparama. * Dua na ka nona marau na marama totoka qo ni sa basika mai o watina ena dua na ulunivanua voleka.

Sa sivi e tini na yabaki nona kauti ratou nona vuvale o Eparama mai na Uciwai na Uferetisi me yaco i Kenani. Dua na ka nona tokoni watina o Sera ena ilakolako qo ina vanua eratou vulagi kina. E kila ni tiko na itavi bibi i Eparama ena vakayacori ni loma i Jiova, me vakatubura e dua na kawa kei na matanitu. Ia na cava na itavi nei Sera? Sa yabaki 75, ia e se sega ni vakaluveni. Ena rairai veinanuyaka gona o Sera, ‘Ena vakayacori vakacava na yalayala i Jiova?’ Sega ni kurabuitaki ke kauai va qori o Sera se nanuma ni berabera na kena vakayacori na yalayala i Jiova.

Eda rairai dau vaqaqa tale ga na gauna ena vakayacora kina na Kalou nona yalayala. E ka ni sasaga meda vosota nida waraka tiko na kena vakayacori noda inuinui. Cava eda rawa ni vulica ena nona vakabauta na marama vakasakiti qo?

Ratou se qai biuti Ijipita ga na vuvale i Eparama. (Vakatekivu 13:1-4) Eratou keba voli ena veiulunivanua ena tokalau kei Peceli se o Lusa, na yaca era kila na kai Kenani. E raica rawa mai keri o Sera na Vanua Yalataki, nodra koro na kai Kenani, kei na sala era dau muria na vulagi. Ia na ka kece e raica qori e sega ni vaka na vanua e cavutu mai kina. A susu o Sera e Uri ena siti o Mesopotemia qai rauta ni 1,900 na kilomita na kena yawa. Sa biuti ira tu yani na wekana, na vanua ni veivoli, kei na nona vale e vakapaipo vinaka! Ke da nanuma ni rarawa o Sera, vakanananu lesu ina nona vanua, se diva tale tiko na veika e sa biuta tu yani, eda sega ni kilai koya vinaka.

Dikeva na ka e uqeti me vola na yapositolo o Paula ena rauta na 2,000 na yabaki sa oti. Ni vakamacalataka nodrau vakabauta o Sera kei Eparama, e kaya: ‘Ke rau nanuma tiko ga na vanua erau a biuta mai, ke rawarawa sara nodrau lesu tale.’ (Iperiu 11:8, 11, 15) Ia rau sega ni vakasamataka tale o Sera kei Eparama na veika rau sa biuta tu yani. Qori ena vakavuna ga me rau via lesu ina nodrau vanua. Ke rau a lesu i Uri, rau na sega ni marautaka na veika totoka e yalataka tu vei rau o Jiova. Ena sega ni maroroi na kedrau ivolatukutuku, rau sega tale ga  ni ivakaraitaki vinaka vei ira na vica vata na milioni era bula e muri.

E sega ni via vakasamataka o Sera na veika e sa biuta tu yani. E tokoni watina tiko ga ena nona ilakolako, e dau veivuke ena luva kei na biri ni valelaca, kei na nodra tokitaki na manumanu. E levu tale na ituvaki dredre kei na veiveisau e yaco ena nona bula. E vakadeitaka tale o Jiova nona yalayala vei Eparama, ia e sega ni bau cavuti Sera!​—Vakatekivu 13:14-17; 15:5-7.

E nanuma o Sera me tukuna vei Eparama na ka e vakasamataka tiko. Raitayaloyalotaka mada na vusolo ni lomana ni kaya: “Isa yalovinaka! E sega ni vakatarai au o Jiova meu vakaluveni.” E qai kerei watina me veiyacovi kei Eka nona yalewa dauveiqaravi. Vakasamataka na rarawa i Sera ni kerei watina me cakava qori. Ena rairai malewa vei keda nikua na kerekere va qori, ia ena gauna ya e vakatarai vei tagane me veiyacovi kei na ikarua ni watina se watina lailai me dua kina nona kawa. * De dua e nanuma o Sera ni qori na sala ena vakayacori kina na inaki ni Kalou me vakatubura e dua na matanitu ena kawa i Eparama. Ia se mani cava e nanuma, e tu vakarau o Sera me cakava na cava ga e gadrevi me vakayacori kina na yalayala i Jiova. Na cava e cakava o Eparama? E “rogoca . . . na ka e tukuna o [Sera].”​—Vakatekivu 16:1-3.

A sega ni vakatututaka o Jiova vei Sera na ka me kerea vei watina. Nona kerekere e laurai ga kina na rai vakatamata. E nanuma ni vakavuna na Kalou nona rarawa, ena sega tale ga ni walia. Na sala e nanuma o Sera me iwali ni leqa ena ikuri ga ni leqa vua kei na rarawa. Ia nona vakatutu e laurai tale ga kina na nona veinanumi. E levu nikua era vakaliuca ga na ka era vinakata, e ivakaraitaki vinaka kina o Sera ni sega ni nanumi koya ga. Eda na vakatotomuria na vakabauta i Sera ke da sega ni nanumi keda ga qai vakaliuca na inaki ni Kalou.

E mani vakabuketetaki Eka o Eparama. E nanuma o Eka ni vinaka cake vei Sera baleta ni sa bukete, mani tekivu beci nona marama. Dua na ka nona rarawa o Sera! Ia ena veivakadonui i Eparama kei na veitokoni ni Kalou, e totogitaki Eka o Sera. Ni toso na gauna, a vakasucuma o Eka na luvena tagane o Isimeli. (Vakatekivu 16:4-9, 16) Na gauna e vakatakila tale kina vei rau na veiwatini o Jiova e dua na itukutuku, sa yabaki 89 o Sera, o watina e yabaki 99. Dua na itukutuku vakasakiti a qai vakasavui vei rau!

E yalataka tale o Jiova vei Eparama ni na  vakalevutaka nona kawa, e veisautaka tale ga na yacana. A kilai tu e liu me o Eparaama qai veisautaka na yacana o Jiova me o Eparama, kena ibalebale “Tamadra na Veimatanitu.” A vakayacori dina na ka e yalataka o Jiova vei Sera, a kilai tu e liu me o Serai qai rairai kena ibalebale “Dauveileti.” Ia e veisautaka o Jiova ena yaca kilai levu Sera, kena ibalebale “Raluve.” E vakamacalataka o Jiova na vuna e digia kina na yaca qori ni kaya: “Au na vakalougatataki koya, ena vakasucuma e dua na luvemu tagane, au na vakalougatataki koya, ena qai tinadra na veimatanitu, era na cadra mai vei koya na tui ni veimatatamata.”​—Vakatekivu 17:5, 15, 16.

Ena vakasucuma o Sera e dua na gonetagane, ena vakayacori vua na veiyalayalati i Jiova me vakatubura e dua na kawa era na vakalougatataki kina na veimatanitu! E kaya na Kalou me yacana o Aisake, kena ibalebale “Dredre.” E “davo vakatoboicu . . . , e dredre” o Eparama ena gauna e kila kina ni na vakayacori na inaki i Jiova vua na gone ena vakasucuma o Sera. (Vakatekivu 17:17) E kurabui qai marau vakalevu o Eparama. (Roma 4:19, 20) Ia vakacava o Sera?

Eratou basika yani ena valelaca i Eparama ena dua na siga e tolu na vulagi. Dua na ka na katakata ni siga, ia e sega ni tarova qori na nodrau veikauaitaki na veiwatini. E kaya o Eparama vei Sera: “Totolo! Kauta mai e tolu na ivakarau falawa vinaka sara, balia qai bulia kina na madrai.” E levu na ka e dau cakava e dua ena gauna ya me vakaraitaka kina nona veikauaitaki. E sega ni vakalaiva o Eparama me cakava na ka kece o watina, e veivuke tale ga. E cici ina qelenimanumanu, lai vakamatea mai e dua na luvenibulumakau tagane. E vakarautaka eso tale na kakana kei na gunu. (Vakatekivu 18:1-8) O ratou na “tagane” qori eratou agilosi i Jiova! De dua a vakasamataka tiko na ituvaki qori na yapositolo o Paula ni vola: “Ni kua ni guilecava na veikauaitaki, eso mada ga era sega ni kila nira a vakacegui ira kina na agilosi.” (Iperiu 13:2) Vakacava o rawa ni vakatotomuria nodrau ivakaraitaki totoka ni veikauaitaki o Eparama kei Sera?

A vakarorogo toka mai o Sera ena nona valelaca ena gauna e tukuna tale kina vei Eparama e dua vei ratou na agilosi na yalayala ni Kalou, ni na vakasucuma o Sera e dua na gonetagane. Ni sega ni vakabauta ni rawa ni yaco qori ena vuku ni nona yabaki ni bula, e dredre lo o Sera qai kaya: “Au sa qase sara, sa qase tale ga o noqu turaga, au na marautaka dina qo?” E vakadodonutaki Sera na agilosi ena nona taroga: “E dua na ka e dredre vei Jiova?” E laurai ena ka e cakava o Sera na rere, vakatitiqa, kei na rai vakatamata. E mani kaya vua na agilosi: “Au sega ni dredre!” Ia e kaya na agilosi: “Io! O dredre dina.”​—Vakatekivu 18:9-15.

Nona dredre o Sera e sega ni vakaraitaka ni lailai nona vakabauta. E kaya na iVolatabu: “Ena vakabauta tale ga i Sera, e soli kina vua na kaukaua me kunekunetaka na kawa, dina ni sa sivia na yabaki ni vakasucu gone, ni kila ni daudina o koya e yalataka.” (Iperiu 11:11) E kilai Jiova o Sera, e kila tale ga ni na vakayacora nona yalayala kece. E vinakati kece vei keda na vakabauta va qori. Ke da kila vinaka na Kalou e vakavuna na iVolatabu, eda na qai kila na vuna e vakabauta kina o Sera. E daudina o Jiova, e dau vakayacora kece nona yalayala. Ena rairai veivakadrukai se veivakurabuitaki na sala ena vakayacora kina qori vei keda ena so na gauna!

Na ka e namaka voli mai ena dua na gauna balavu o Sera a qai yaco ni sa yabaki 90, yabaki 100 o Eparama! A vakasucuma e dua na luvedrau tagane, qai vakatoka na gone o Eparama me o Aisake se “Dredre” me vaka ga e kaya na Kalou. Raitayaloyalotaka mada nona wawale o Sera, ia e matadredredre ni kaya: “Sa vakavuna na Kalou meu dredre, era na dredre vata kei au o ira kece na rogoca na ka qo.” (Vakatekivu 21:6) Na iloloma  uasivi qori i Jiova e vakamarautaki koya voli me yacova nona mate. E kila tale ga o Sera ni na sega ni rawarawa nona itavi.

Ni yabaki lima o Aisake, ratou vakarautaka nona vuvale e dua na magiti ni nona kali. Ia e sega ni vinaka nodratou veimaliwai vakavuvale. E kaya na iVolatabu ni “raica tiko ga” o Sera nona dau vakalialiai Aisake na luvei Eka o Isimeli e yabaki 19. E sega wale ga ni veivakanini o Isimeli, e uqeti vakalou na yapositolo o Paula me vola ni veivakararawataki na nona itovo. E kila o Sera ni tiko na itavi i luvena ena vakayacori ni inaki i Jiova. Ia ena nona rai, e rivarivabitaki na bula i luvena ni tiko o Isimeli. E mani lai tukuna vei Eparama me vakatalai rau o Eka kei Isimeli.​—Vakatekivu 21:8-10; Kalatia 4:22, 23, 29.

Na cava na rai i Eparama? E kaya na iVolatabu: “Sa bau rarawataka dina o Eparama na ka e tukuna o koya me baleti luvena tagane.” E taleitaki Isimeli o Eparama, nona rarawataka na ka e tukuna o Sera e ivakaraitaki ga ni nona kauai e dua na tama. Ia e kila vinaka tu o Jiova na ka ena yaco, qai cakava kina e dua na ka. E kaya na iVolatabu: “E qai kaya na Kalou vei Eparama: ‘Mo kua ni rarawataka na ka e tukuna tiko o Sera vei iko me baleta na gonetagane kei na nomu yalewa bobula. Mo rogoci koya, ni na basika mai vei Aisake o koya ena qai okati me nomu kawa.’” E vakadeitaka o Jiova vei Eparama ni na vakarautaki na ka me rau bula kina o Eka kei na gonetagane. Na vakabauta i Eparama e cakava kina na ka e tukuni vua.​—Vakatekivu 21:11-14.

Dua ga na yalewa e kilai ni wati Eparama o Sera, e marama nuitaki qai daudina. E sega ni tu suka me tukuna vei watina na veika mada ga e kila ni na sega ni duavata kina. E vosa vakadodonu vei Eparama ni raica na ituvaki e rawa ni vakaleqa nodratou vuvale kei na nodratou bula ena gauna se bera mai. Me kua ni nanumi ni sega ni veidokai ena nona vosa vakadodonu. Na yapositolo o Pita e dua tale ga na tagane vakawati, e vakatokai Sera me ivakaraitaki vinaka ni yalewa vakawati e doka vakalevu na watina. (1 Korinica 9:5; 1 Pita 3:5, 6) E sega ni dokai Eparama o Sera ke galuvaka toka ga na leqa, levu tale ga na ka rarawa ratou na sotava vakavuvale. E donu qai ivakaraitaki gona ni loloma na ka e cakava o Sera.

Levu na yalewa vakawati era taleitaka na ivakaraitaki i Sera. Era vulica kina mera dau vosa vakadodonu qai veidokai. De dua era na vinakata eso na yalewa vakawati me cakava e dua na ka o Jiova ena kedra ituvaki me vaka e cakava vei Sera. Ia se mani cava e yaco, ena yaga dina vei ira na ivakaraitaki vakasakiti ni vakabauta, loloma, kei na nona vosota o Sera.

E sega ni namaka na marama qo me qaravi vaka na luvenitui, dina ga ni vakatokai koya o Jiova me “Raluve.” Sa rauta me “lolosi qai tagicaki Sera” o Eparama ena nona takali ni yabaki 127. * (Vakatekivu 23:1, 2) Dua na ka nona nanumi nona “Raluve” o Eparama. E nanumi koya tale ga na marama yalodina qori o Jiova, ena vakabulai koya tale ena vuravura parataisi. Sa na qai marautaka tawamudu na bula o Sera kei ira kece era vakatotomuria nona vakabauta.​—Joni 5:28, 29.