ELFRIEDE URBAN | ITALANONA NI NONA BULA
Vakainaki Noqu Bula Niu Veiqaravi Vakaulotu
Niu tubu cake tiko, e levu na veika rarawa au sotava. Oti ga e tolu na vula na yaco ni iKarua ni Valu Levu, au sucu ena ika11 ni Tiseba 1939, e Czechoslovakia. Oti e rua na macawa e mate o tinaqu ni a lako vakaca vua nona vakasucumi au. Ia ni bera qori, a toki o tamaqu i Jamani ena vuku ni cakacaka. Au kalougata ni rau qai susugi au na itubutubu nei tinaqu. Au mani susu vata kei na tolu na taci Na, ratou noqu nana lailai.
O au, tutu kei bubu
E oti na ivalu ena 1945, ia e vakilai tiko ga e levu na veika dredre. Me vaka ni keitou kai Jamani qai tiko e Czechoslovakia, keitou vakatalai lesu e Jamani. E levu na kena siti e vakacacani, ra qai dravudravua na lewenivanua. Eso na gauna ratou na duri tu ena bogi taucoko noqu nana lailai me ratou waraka na kakana. Ena so tale na gauna keitou na lai vaqara blackberrie, kei na mushroom i veikau me veisau kei na madrai. Dua na ka na leqa ni kakana, eso mada ga era butakoca tale na manumanu ni vale mera kania. Levu na gauna, e lala tu ga na kete ni keitou moce ena bogi.
iMatai ni Gauna me Keitou Rogoca na ka Dina
Rau lotu Katolika o tutu kei bu, ia e sega na neitou iVolatabu. A sega ni via volitaka na bete na iVolatabu vei noqu tutu, e kaya mera vakarorogo ga ena Misa o ira na lewenilotu. Qori e vakavuna me lomatarotarotaka o tutu e levu na ka me baleta na Kalou.
Niu yabaki vitu, rau gole mai vale e rua na iVakadinadina i Jiova. Rau qai vakayagataka na iVolatabu me saumi kina na taro nei tutu ena ulutaga me vaka na Letoluvakalou, eli, kei na kedra ituvaki na mate. E raica o tutu ni matata na isaunitaro ena iVolatabu, e marautaka tale ga. E vakadeitaka ni sa kunea na ka dina. Keitou mani vulica vakavuvale na iVolatabu vei na dua na veiwatini iVakadinadina i Jiova.
Tuvanaka Noqu iSausau
Dina niu se gone, ia au sa tekivu lomani Jiova. Au taleitaka meu wilika na kedra italanoa na daukaulotu era qaravi Jiova ena vanua tu yawa. Au dau vaqaqa, ‘E vakacava tu na nodra bula? E vakacava nodra vunau vei ira na se bera ni rogoca na yaca i Jiova?’
Ni bera niu lesi meu daukaulotu
Niu yabaki 12, au vakatulewataka meu dua na daukaulotu au mani sasaga meu rawata na isausau qori. Au saga sara ga e liu meu gumatua ni kacivaka na itukutuku vinaka. Au mani papitaiso ena ika12 ni Tiseba 1954, toso na gauna au painia sara. Sa voleka sara niu rawata noqu isausau!
E vinakati meu kila na vosa vakavalagi me rawa niu tiko ena Koronivuli e Kiliati, au mani saga vakaukaua meu kila na vosa qori. Au nanuma meu vulica vua e dua na sotia ni Merika e tiko e Jamani ena gauna ya. Dua na siga au gole vua, qai kaya: “O yau na Karisito.” E raici au qai kaya vakayalovinaka: “Vaka vei au e dodonu mo tukuna, ‘Au dua na lotu vaKarisito.’ ” Au nanuma sara ga niu sa kila tu na vosa vakavalagi!
Niu yabaki 20 vakacaca, au toki i Igiladi meu daumeimei ena veimataka vei dua na vuvale iVakadinadina i Jiova. Ena veiyakavi au na gole ena cakacaka vakavunau, qori e vukei au meu vakatovotovotaka noqu vosa vakavalagi. Oti e dua na yabaki noqu tiko e Igiladi, au sa kila vinaka sara na vosa vakavalagi.
Ena Okotova 1966, au lesu i Jamani qai sureti meu painia lavotaki e Mechernich. Ia era sega ni kauai na lewenivanua ena itukutuku vinaka. Eso na gauna ke batabata sivia mada ga na draki era na sega ni sureti keimami i nodra vale. Au dau kerei Jiova ena masu: “Ke dua na siga o digitaki au meu daukaulotu, mo biuti au ena vanua era veikauaitaki kina na lewenivanua.”
Rawata Noqu iSausau
Oti e vica na vula noqu painia lavotaki, sa qai solia vei au o Jiova na ka au vinakata! Au sureti meu tiko ena ika44 ni kalasi ena Koronivuli e Kiliati, au qai tauri vola ena ika10 ni Seviteba 1967. Au mani lesi ena vanua rairai totoka o Nicaragua, e Merika e Loma! Rau kidavaki keitou mai ena marau o rau na daukaulotu rau sa tiko rawa e kea. Au lai nanuma kina na yapositolo o Paula, nira mai raici koya na mataveitacini ‘e vakavinavinakataka na Kalou, qai vakayaloqaqataki.’—Cakacaka 28:15.
Koronivuli e Kiliati (au tiko ena yasana imawi), kei na rua tale na gonevuli o Francis kei Margaret Shipley
Au veiqaravi ena tauni o León, au qai saga meu kila totolo na vosa vakaSipeni. E veisiga au vakayagataka e 11 na aua meu vulica na vosa qori ena loma ni 2 na vula. Ia sa bau dredre dina!
Dua na siga a solia vei dua na yalewa na fresco na medra wainimoli e Nicaragua. Au nanuma niu sa tukuna tiko vua niu via gunuva ga na “wai e tauvuloni.” E veilecayaki sara ga na yalewa qori. Oti e vica na siga au qai kila niu tukuna tu vua niu na gunuva ga na “wai tabu”! Ia au marau ni toso na gauna au sa matai sara na vosa vakaSipeni.
Au kei Marguerite na noqu itokani vakaulotu me 17 na yabaki
Levu na gauna au na caka vuli iVolatabu vei ira na lewenivuvale kece. E sega ni vanua rerevaki o León, au dau taleitaka gona na caka vuli iVolatabu ena yakavi, eso na gauna dau qai oti sara ena 10 na kaloko ena bogi. Voleka ni o ira kece na tiko ena tauni qori au kila na yacadra. Niu lesu i vale, au na vakabula qai talanoa kei ira na itokani era vakacagicagi tu ena nodra idabedabe e veisuayaki ena nodra lomanibai.
Au sa vukei ira e levu e León mera mai kila na dina. Dua vei ira o Nubia, e 8 na luvena tagane lalai. Keirau a vuli tiko me yacova noqu lesi e Managua ena 1976. E 18 na yabaki noqu sega ni veitaratara tu kei ratou na veitinani qori, me yacova na gauna au gole kina ena soqo e León. Ni cegu vakalailai na soqo, ratou gole mai vei au eso na cauravou, qo ratou sara ga na luvei Nubia! Dua na ka noqu marau ni vakavulici ratou ena dina o Nubia.
Veiqaravi Vakaulotu ena Gauna Dredre
Ena icavacava ni veiyabaki ni 1970, e vakilai na tikoyavavala kei na veileti vakapolitiki e Nicaragua. Ia keimami vunau tiko ga ena kena levu keimami rawata. Au veiqaravi tiko ena yalava e Masaya ena ceva kei Nicaragua, qai yaco vakalevu kina na vakaduiduile kei na vakayagataki ni iyaragi. Dua na bogi, ni caka tiko na soqoni sa rogo mai na vanavana. Keimami davo ena fuloa nira sa veivanavanai na ilawalawa na Sandinista, kei ira na vakailesilesi ni matanitu. a
Dua tale na siga niu cakacaka vakavunau tiko, au sotava e dua na lewe ni Sandinista e vakamatavulo, qai vanalaka e dua na vakailesilesi ni matanitu. Au saga meu dro, ia ra qai levu ga mai na tagane vakamatavulo. Au cici ena dua na kona, ia e sega ni dua na vanua meu vuni rawa kina. E vanavana mai macawa na elikopta ni matanitu. E vakasauri ga nona dolava mai na katuba e dua na tagane, qai dreti au i loma ni nona vale. Au kila ni vakabulai o Jiova!
Vakatalai!
Au veiqaravi e Masaya me yacova na ika20 ni Maji 1982, qori na siga guiguilecavi dredre. Ena mataka ni siga ya keitou vakarau gunu ti, o au kei na lima tale na daukaulotu. Keitou raica sara nira tauri dakai tu e dua na ilawalawa Sandinista, ra qai maji wavoki ena daku ni neitou vale. Era curu mai vakaukaua ena vanua ni kana, qai kaya e dua vei ratou: “Soli ga vei kemudou e dua na aua, dou tawana nomudou dui beki dou muri keimami mai.”
Era kauti keitou ena dua na iteitei, keitou qai vesu tu kina me vica vata na aua. Keitou vakavodoki na le va ena dua na basi lailai e gole ena yala ni vanua e Costa Rica, keitou qai vakatalai tani. Toso na gauna, e rauta ni le 21 na daukaulotu era vakatalai.
Era kauti keitou sara na tacida e Costa Rica e nodra vale. Ena siga tarava keitou gole ena valenivolavola ni tabana e San José. Oti e tini na siga neitou tiko e kea, keitou lesi e le walu ena neitou ilesilesi vou vakaulotu e Honduras.
Veiqaravi e Honduras
Au lesi meu veiqaravi ena siti o Tegucigalpa, e Honduras. Ena loma ni 33 na yabaki noqu veiqaravi tiko e kea, e tubu mai na dua ina walu na ivavakoso. Ka ni rarawa, ni toso na gauna sa qai levu ga na basulawa e Tegucigalpa. Era levu na daubutako, qai levu na gauna e butakoci noqu iyaya. E tiko tale ga eso na ilala era daukere ilavo me soli ina mataivalu. Au dau tukuna vei ira: “E tiko qo vei au e dua na ka e bibi cake mai na ilavo.” Au qai solia vei ira na tikidua se na mekesini, oti era lako sara!
E levu e Tegucigalpa era dau veiyaloni qai veikauaitaki, au vukei ira tale ga eso mera mai kila na ka dina. Kena ivakaraitaki, dua noqu gonevuli o Betty, e toso vinaka sara nona vuli. Dua na siga, e kaya vei au ni na lai lewena na lotu tawase. Dua na ka noqu rarawa, ia oti e rua na yabaki e biuta na lotu qori qai tomana tale nona vuli iVolatabu. Cava na vuna e lesu mai kina o Betty? A sega ni vakila e kea na loloma dina a vakila tu ena ivavakoso. (Joni 13:34, 35) E kaya vei au: “Iko dau kauaitaki ira kece na gole yani ena soqoni, se ra vutuniyau se dravudravua. E uqeti au sara ga qori.” Toso na gauna, e qai papitaiso o Betty.
Ena 2014, e sogo na vale ni daukaulotu e Tegucigalpa, oti au lesi tale e Panama. Gauna qo, au sa tiko ena vale ni daukaulotu kei na le va na daukaulotu ratou veiqaravi dede tu mai.
Vakilai na Marau Dina Niu Rawata Noqu iSausau Vakayalo
E rauta ni 55 na yabaki noqu veiqaravi tu vakaulotu. Dua tiko ga na gauna qo, sa sega ni levu sara na ka au cakava ena vuku ni tautauvimate. Ia e vukei au o Jiova meu tomana tiko ga noqu vakavulici ira eso tale me baleti koya.
Vakacava au rawa ni cakava eso tale na ka e yaga ena noqu bula? Io, ia au na calata kina e levu na veivakalougatataki! Sa sivia qo ni le 50 na luvequ vakayalo au vukei ira mera mai kila na ka dina, e levu tale ga na noqu itokani. Dina niu sa lewena na vuvale levu vakayalo, ia e dau tokoni au, e lomani au tu ga noqu nana lailai o Steffi e tiko mai Jamani.
Dina niu sega ni vakawati, ia au sega ni tu taudua. E tokoni au tu ga o Jiova, kei na so noqu itokani vinaka me vakai Marguerite Foster, e noqu itokani vakaulotu me 17 na yabaki. E levu na ka keirau sotava, e dei tale ga neirau veitokani me yacova mai qo.—Vosa Vakaibalebale 18:24.
E vaka vu marau niu vakayagataka noqu bula ena sala vinaka duadua, ya na noqu qaravi Jiova ena kena levu. Au sa rawata na ka au vinakata niu se gone, e levu tale ga na veika totoka au sotava! Au vakila na marau dina, qai rai vakanamata tu meu qaravi Jiova me tawamudu.
a Ena icavacava ni veiyabaki ni 1970, era kilai levu e Nicaragua na ilawalawa na Sandinista National Liberation Front. Toso na gauna, era vakamalumalumutaka na veiliutaki a caka tiko mai me sivia ni 40 na yabaki.
