E rawa ni yaga se vakaleqa nomu bula vakawati na vakayagataki ni iyaya vakalivaliva. Ena tara vakacava nomu bula vakawati?

•  Ka mo kila

•  Ka o rawa ni cakava

•  Ka era kaya na veiwatini

•  iDusidusi me veivosakitaki

•   Ke vakayagataki vakavuku na iyaya vakalivaliva ena rawa ni yaga sara ena bula vakawati. Kena ivakaraitaki, era dau vakayagataka qori na veiwatini me rawa nira veivosaki kina ke ra tu veiyawaki.

   “E rawa mada ga ni vakavolekati kemudrau vakaveiwatini na vakau itukutuku lalai, me vaka ‘au loloma tu yani’ se ‘au nanumi iko vakalevu.”—Jonathan.

•   E rawa ni vakaleqa na bula vakawati ke sega ni vakayagataki vakavuku na iyaya vakalivaliva. Kena vakaraitaki, eso era vakayagataka tu ga nodra talevoni kei na nodra tablet, e lailai kina na gauna mera vakayagataka vakaveiwatini.

   “Keu sega ni vakayagataka tiko noqu talevoni, au vakabauta ni na levu cake sara na gauna keirau na veitalanoa kina kei watiqu.”—Julissa.

•   Eso era kaya ni rawa nira veivosaki kei watidra ena gauna era vakayagataka tiko kina nodra iyaya vakalivaliva. Ia e kaya o Sherry Turkle, e dau dikeva na itovo ni tamata, e “lasutaki wale nodra rawa ni cakava e vica vata na ka ena dua ga na gauna.” Io, e sega ni vinaka me caka tiko e vica vata na ka ena dua ga na gauna. E kaya tale o koya ni “na lutu na ivakarau ni noda cakacaka ke vica vata na ka eda cakava ena dua ga na gauna.” a

   “Au taleitaka na veivosaki kei watiqu ke sega ni cakava tiko eso tale na ka. Ia ke cakava tiko eso tale na ka, qori e vakaraitaka ni sega ni kauaitaki au, e bibi ga vua nona iyaya vakalivaliva.”—Sarah.

 Nanuma tiko: E rawa ni yaga se vakaleqa nomu bula vakawati na sala o vakayagataka kina nomu iyaya vakalivaliva.

 Vakaliuca na ka e bibi. E kaya na iVolatabu: “Moni vakadeitaka kina na veika e bibi sara.” (Filipai 1:10) Taroga mada: ‘Vakacava keirau dau vakayagataka vakalevu neirau gauna ena iyaya vakalivaliva sa sega kina ni keirau veivosaki se kauaitaka na ka e baleti keirau?’

 “E vakaloloma nida raica e dua na tagane kei na dua na yalewa rau kana tiko e valenikana rau qai dui vakayagataka tiko nodrau talevoni. Rau sa kauaitaka ga nodrau iyaya vakalivaliva. Eda sega ni via bobula ena iyaya vakalivaliva, meda guilecava kina na ka e bibi, oya noda dau veimaliwai.”—Matthew.

 Yalana na ka o cakava. E kaya na iVolatabu: “Ni qarauna matua na nomuni ilakolako, ni kua ni vakataki ira na lialia, ni vakataki ira ga na vuku, ni vakayagataka vakavinaka na nomuni gauna.” (Efeso 5:15, 16) Taroga mada, ‘Rawa ni tiko ga na gauna meu wilika qai sauma kina eso na itukutuku se kena e vinakati vakatotolo, mai na noqu sa via cakava ga niu wilika oti?’

 E veivuke vakalevu niu tabaka noqu talevoni me kua ni taqiri, oti au qai sauma lesu ena gauna veiganiti. E tu tu yadua sara me vinakati e dua na itukutuku me saumi vakatotolo.”—Jonathan.

 Ke rawa, kua ni cakava e vale nomu ka ni cakacaka. E kaya na iVolatabu: “E vagauna na ka kece ga.” (Dauvunau 3:1) Taroga mada: ‘Au vakalaiva me vakalatilati noqu vakayagataka tiko e vale noqu talevoni ena ka ni cakacaka? Ke dina qori ena tara vakacava noqu bula vakawati? Cava ena tukuna o watiqu?’

 “Sa tu vakarawarawa na iyaya vakalivaliva, eda lewa tale ga na ka eda via cakava, kei na gauna eda cakacaka kina. E ka ni sasaga toka meu kua ni raica tiko noqu talevoni, se meu cakacaka ni keirau tiko vakaveiwatini.”—Matthew.

 Veitalanoataka kei watimu na kena vakayagataki. E kaya na iVolatabu: “Me kua ni dua e qara na ka e yaga ga vua, me qara tale ga na ka e yaga vei ira tale eso.” (1 Korinica 10:24) Veivosakitaka kei watimu na sala mo drau vakayagataka kina na iyaya vakalivaliva, kei na veiveisau ena vinakati me caka. Rawa ni o vakayagataka sara ga na idusidusi me veivosakitaki e tiko ena ulutaga qo mo cakava kina qori.

 “Keirau dau veivosaki vakadodonu kei watiqu, au na tukuna vua se tukuna vei au o koya, ke sa levu tiko na gauna e vakayagataki ena talevoni se tablet. Keirau liaca ni rawa ni vakavu leqa, keirau na vakasamataka gona vakavinaka na neirau dui rai.”—Danielle.

 Nanuma tiko: Me kua ni lewai iko na iyaya vakalivaliva, ia mo lewa sara ga.