Era kaya na dauvakadidike ni nodra rawa ni boica na ka na koli, era kila kina na nodra yabaki eso tale na koli, era tagane se yalewa, kei na ivakarau ni lomadra. Era rawa mada ga ni vakavulici mera vakatakila na ka e dau kacabote, kei na wainimate gaga. Eda dau vakayagataka na matada meda raica kina na ka e wavoliti keda, ia era dau vakayagataka na ucudra na koli mera vakila na ka. E vukei ira vakalevu na ucudra.

 Vakasamataka mada: Na ka era boica na koli e kaukaua sara vakavica na udolu ni vakatauvatani kei keda. E kaya na koronivuli na U.S. National Institute of Standards and Technology, “nira rawa ni kila na iboi ni dua sara na ka somidi lailai. Era rawa ni boica mada ga e duanaikava ni sepuni suka, e vakawaicalataki ena tobu ni veitau qalo e dau vakayagataki ena Olympics.”

 Cava e vakavuna me veivakurabuitaki kina va qori nona rawa ni boica na ka?

•   E dau suasua na ucuna e rawa kina ni boica vinaka na ka.

•   E rua na sala ni cagi e toka e ucuna, dua me cegu kina, dua tale me vakaboboi kina. Ni curuma na qara ni ucuna na ka e boica tiko, e rawa ni qai kila kina na duidui ni ka e boica tiko.

•   E rauta ni 130 na sedimita vakarivirivi na qara ni ucuna e vakaboboi kina, ia o keda e 5 wale ga na sedimita vakarivirivi.

•   E tiko vei ira e rauta ni 50 na mataqali sela mera vakaduiduitaka kina na ka era boica, ni vakatauvatani kei keda.

 Ena veivuke qori me kila kina na duidui ni ka e boica tiko. Kena ivakaraitaki, era kaya na kenadau nida rawa ni boica na suvu, ia na koli e rawa ni kila na isaluaki kece e vakayagataki ena suvu.

 E vakadikevi na kenisa ena Researchers at the Pine Street Foundation, e kaya ni gauna rau cakacaka vata kina na ucu kei na mona ni koli, “e kaukaua sara na ivakatagedegede ni nona rawa ni boica na ka.” Era saga gona na saenitisi mera vakatotomuria na ucu ni koli, mera bulia kina na misini​—e rawa ni vakatakila na ka e dau kacabote, na iyaya se kakana e kau vakailoa ina dua na vanua, kei na mate me vaka na kenisa.

 Cava o nanuma? E bula vakaidewadewa se buli na ucu ni koli?