•  Na cava e taleitaki kina?

•  Na cava mo vakasamataka?

•  Na ivakavuvuli vakaivolatabu cava me muri?

E kaya e dua na cauravou o Ryan: “Eso na droini era vakaraitaki ena tatu e rairai vinaka.”

Na nomu vinakata mo vakatatu e vakatau ena inaki o cakava kina. Kena ivakaraitaki, e kaya e dua na goneyalewa o Jillian: “Dua na yalewa keirau vuli vata e mate na tinana ni se gone. Na gauna sa goneyalewa kina, a tatutaka sara e domona na yaca i tinana. E wananavu dina na tatu va ya.”

Se mani cava na inaki e caka kina, e dodonu mo vakasama sara vakavinaka ni bera ni o vakatulewataka mo tatutaka na yagomu! Na cava mo vakasamataka ni bera ni o tatu? Na ivakavuvuli vakaivolatabu cava ena vukei iko mo vakatulewa kina vakavinaka?

Na cava eso na leqa e rawa ni yaco? E kaya na website na Mayo Clinic: “Na tatu e vakacacana na yago, e rawa ni veitauvi kina na mate ni kuli qai lako vakaca ena yago. Eso na gauna ena vuvuce na yago ena iqi ni tatu, e vakatokai qori na granulomas, ena rawa ni vuvu ca qai tubu sivia kina na viciko ni yago. E rawa ni tauvi iko tale ga eso na mate ni dra, ke tu ena iyaya mo tatutaki kina na dra ca.”

Ena vakacava na kequ irogorogo? Na kemu irairai e tukuni iko vakalevu. Ena kilai kina ke o sa yalomatua se yalowai, rawa ni o nuitaki se sega. E kaya e dua na itabagone o Samantha: “Niu raica e dua e tatutaki na yagona, au dau kalasitaki koya kei ira na daugunu qai pati.”

Dua tale na tikina e raica o Melanie e yabaki 18, e kaya: “Na tatu e vunitaka na kemu irairai dina. E vaka ga o sega ni vinakata mera raica na tamata na kemu irairai dina, era dau tatutaka gona na yagodra me vunitaki kina na irairai dina ni yagodra.”

Vakacava o na taleitaka tu ga? Toso na gauna na levulevu ni yago kei na bula vaqase ena sega ni laurai vinaka kina na tatu qai buli vakatani. E kaya e dua na cauravou o Joseph: “Au sa raica oti na tatu vua e dua ni oti e vica vata na yabaki, e rairai ca sara ga.”

E kaya o Allen e yabaki 21: “Sa madra na tatu. Na tatu ena taleitaka qo e dua ena rairai sega ni taleitaka ni oti e vica na yabaki.”

Dua na tikina vinaka e kaya qori o Allen. Ni qase na tamata sa na veisau nodra ivakarau ni rai, na ka e donu vei ira, kei na ka era taleitaka. Ia ena tu ga na tatu. E kaya e dua na goneyalewa o Teresa: “Au na sega ni via tatu keu cakava tu ga me ka ni vaqitoqito, qai veivutunitaka e muri noqu cakava.”

Na tamata yalomatua ena vakalewa vinaka na ka ni bera ni vakatulewa. (Vosa Vakaibalebale 21:5; Iperiu 5:​14) Dikeva mada qo eso na ivakavuvuli vakaivolatabu me baleta na tatu.

• Kolosa 3:​20: “Kemuni na gone, ni talairawarawa vei ira na nomuni itubutubu ena ka kece, ni marautaka qori na Turaga.”

   

• 1 Pita 3:​3, 4: “Me kua ni kemuni idivi na veika e sau​—na tali drauniulu, na vakaiukuuku koula se na tokari ni isulu saulevu​—me kemuni idivi ga na tamata e loma, e tokara na isulu e sega ni rusa rawa, oya na yalomalumalumu kei na yalomalua.”

  Na cava e vakabibitaka kina na iVolatabu na ‘idivi ni tamata e loma’?

• 1 Timoci 2:9: ‘Mera rakorako na yalewa, me laurai nira na yalomatua.’

  Na cava na ibalebale ni vosa “rakorako”? E totoka vakacava na itovo qo na rakorako ni vakatauvatani kei na tatu?

• Roma 12:1: “Moni solia na yagomuni me isoro bula, e savasava, e vakadonuya na Kalou, oya me vakayagataki ena veiqaravi tabu.”

  E bibi vakacava vua na Kalou na ka o cakava e yagomu?

Na veika qo era vakadeitaka kina e levu mera kua ni vakatatu. Era sa raica e dua tale na ka e uasivia na tatu. E kaya o Teresa sa cavuti oti mai: “Ke tiko e dua na ibole se ivosavosa o taleitaka se o lomana vakalevu e dua, saga mo bulataka sara na ibole se ivosavosa qori. Vakaraitaka tale ga vua o lomana ni o lomani koya vakalevu. Bulataka na ka o vakabauta, kua ni tatutaka.”