NLANG Y’ÉNING
Jehôva a nga ve bia ngu’u metam aluman ye metam mvoa
Paul : Bi mbe édedèè mesan ! A mbe é Ngoan awôm-a-mboo ye mbu 1985, éde bi nga ke a Liberia, si ye nfa oueste ye Africa, é vôm bi nga ye sum sèñ ane minlôman. Bi nga man ékena dèè ô Senegal. Anne a nga dzô naa : « Da ye bia ñong fave awala nkuala dèè naa bi kuiñ a Liberia ! » Éyong bi nga wokh bé dzô naa : « É bôr ne ba ye dang avion da ke a Liberia béé se fe dang. Bôr bézing be nga dzeng naa ba pôô édjié wéñ, éde bii se ki ke a Liberia. » Melu awôm me nga zu ôsu vèè, bi nga tobe ye minlôman mi ya Senegal, bi bèè mefuèñ me mbe mé so a Liberia naa ba wiñ abuiñ bôt, ye naa édjié daa likh ki naa môr a kuiñ é nda dzèñ, ye fe naa, é môr sese aa bèè ki atsing té, ba wiñ ñe étéñ té ébién.
Anne : Bi ne é bôr be ne édedèè nkee. Me ne nkee môt atéé ye mong, éde bôr be nga kee ma moan éyôla Anni, éñi a bira ko wong. Me mbe édedèè nkee éyong me nga yiène kighan ésala ! Ve, bi mbe bi kômô ke a Liberia, amben bi nga yem naa étéñ é mbe édedèè abé wéñ.
Paul : Ma ye Anne bi nga vem kisoan évoo nfa oeste ye Angleterre. Bebyèñ bam ye ñia Anne, be nga bira bia saghe naa bi bo ésèñ mpaghe mefan, éde bia bebèñ bi nga sum bo bempaghe mefan ôyôm tam niène bi nga man colegio nge ki lycée. Be mbe édedèè mevakh naa bi nga kômô belan éning dèè naa bia bo ésèñ Jehôva. Éyong me nga bele mimbu 19, me nga bele maa naa ma ba bane ma a Bethel, ye naa Anne a nga zu kuane ma niène bi nga mane lughan mbu 1982.
Anne : Bi mbe bi dzing bia tobe a Bethel, ve, bi mbe bi kômô ning ye kanghle é si ba yi abuiñ bekare fuèñ. Bi nga sèñ ye bobedzang ye bendôm baa be ye Bethel be mbe minlôman, éde, é mbemba éfônane deba é nga ve bia nkômane ya bo minlôman ane be. Bi nga yaghlane akal dzam té melu mesese tang mimbu milal, éde bi mbe édedèè mevakh éyong, be nga bane bia a sikôlô ya Galaad nomo 79, mbu 1985 ! Be nga lôm bia a Liberia, nfa oueste ye Africa.
ÉDZING BOBEDZANG YE BEKAL BÈÈ É NGA WÔNÔ BIA
Paul : Bi nga dang avion ôsua é nga ke a Liberia. Bôr be mbe béé tsini naa ba ko wong ye naa, abong té bé be ki be likh naa be kuiñ menda meba ngoghe asese, nge ki mewala mézing. Bôr be mbe béé ko wong aval é nga ve naa, éyong metua a mbe é sia bo édung aval é ne a tem-tem, besese be mbe bé yônan ye tup ! Naa bi baghle é mvoa dzèè, bi mbe bi lang bifus bi ye nten Bya nsama, melu mesese. Amben mindzukh misese mi mbe a. Me nga yeghe abuiñ mam ye ñe, amu abong té é ntoo ayap ave a ning a Liberia, ye naa, a mbe é tugha yem mindzukh ye étéñ bobedzang ye bekal bèè be ye wéñ.
si té, bi mbe bi dzing ésèñ minlômane dèè. Anne a mbe é kanghle môs misese, ma me mbe mé sèñ a Bethel ye John CharukAnne : Dzé é nga ve naa bi dzigha dzing Liberia aval avôô té ? A mbe bobedzang ye bendôm bèè. Be nga lere bia mura édzing, be mbe fe sôsôe. Bi nga wôrane naa bi bele élat é ne ngu’u ya be ; be nga venghan nféféñ nda-bôr dzèè. Melepgha meba me nga wône bia nfa ya nsisim. A bo ésèñ minkanghle wéñ é mbe édedèè mvèñ. Bôr béé mbe ki bé dzing éyong bi mbe bi dzô naa biaa ye ki ñong abuiñ tam ya be ! Bôr be mbe bé lèè minlang mia tsinane Bible vôm ase. É mbe ébubu naa bi ñii minlang mieba été. Bi nga bele abuiñ beyeghe Bible aval é nga ve naa é bo bia ndzukh naa bi mane yeghe ye besese. A mbe mbemba vôm akal ésèñ minkanghle !
BI NGA KO WONG, VE JEHÔVA A NGA VE BIA NGU’U
Paul : Mbu 1989, atoo naa abong té bi tobeya ôyôm mvoa été tang mimbu minii, mbia dzam a nga boban. Aluman é nga sum. Minsama mi bôr ba lumane édjié, be nga mane kuarane Bethel minfeng é môs 2 ye Ngoan zangbwa ye mbu 1990. Tang mengoan melal, bii mbe ki fe kobe ye é bôr béé mbe ki be too si té, amben ye menda me bôr mèè ye fe bôr be ye Tsîn étobgha. Nget ye ébiran é mbe vôm ase, bidzi bi mbe avitsang ye naa be nga dzap abuiñ binenga. Mbia étéñ té é nga bem mimbu 14 ye name si té ngura.
Anne : Bôr be ye memvong me-bôr mézing me mbe mé wiñ bôr be ye memvong me-bôr mevoo. Be bo aluman be mbe vôm asese. Be mbe be bele mengèè, be beghe bitôp bi ne aval ézing, ye ñii menda mesese naa ba toa é dzôm ése ba kômô. Bôr bézing be mbe bé ñong wihane bôr ane « wihane bekup » ane bebién be mbe bé dzô de. Bebo aluman be mbe bé yè bôr zen ye wiñ éba be mbe bé kômô lôt. A kôre ye vèè, be mbe bé bo mengôs ye mimbim. Dzam té é nga bobane fe bébéñ ntem ékôan. Be nga wiñ fe besôsôe Bengaa, a lang été mindzidzing minlôman mibèñ.
Éyong sese bebo aluman be mbe bé yen môr ye memvong be nga fem, be mbe bé wiñ ñe. Bengaa be nga dzeng naa ba shuale bobeñang ye bekal beba amben be mbe dzimle bining bieba. Minlôman ye Bebethelite be nga bo fe aval dèè. A Bethel, Bengaa bézing be nga tup, be mbe bé dzogbe asi, atoo naa éba bevoo be mbe bé dzogbe ya bia bidzina été. Bi mbe bi kaban édzina dèè ye é nda-bôr é nga lang bôr zangbwa.
Paul : Kada môs, bebo aluman mbe bé dzeng naa ba ñii naa be yen nge bi mbe bi shuale bôt. Éyong sese dzam té é nga boban, bobedzang bebèñ y’ébe bia, be
mbe béé ke tebe mbéñ y’añii ye Bethel naa ba kobe ye bebo aluman, nté bebèñ bevoo be mbe bé daghe é dzam sese da boban be tele a wuna nfeng. Nge é bobedzang bebèñ be nga ke añii Bethel be nga baghle binam biaba ôsu, dzam té é nga yili naa bebo aluman bé nga kômô ki ñii a Bethel. Ve, nge be nga furu binam biaba a mvus, dzam té é nga yili naa bebo aluman be mbe nget, éyong té é bobodzang bebèñ be mbe bé dong be tele a wuna be mbe bé bo avôô naa ba ke shuale memvuiñ meba.Anne : Môs ézing, niène besono be nga lôt, bendôm bèè béé dzi ki bele ngu’u naa ba sim nsama bebo aluman be mbe bé wokh abé, naa be ñii a Bethel. Ma ye moadzang ézing bi nga fereban é vôm ba woban amu ô mbe ô bele moan ashuèñ. Moadzang a nga ñii ashuèñ té été. Bebo aluman be nga tông ma, be bele mengèè ma bii abuiñ mekong été dèè. Be nga kur mbéñ wèè ye ôlun. Paul a nga dzaa be éngôngoo é dzô naa : « Ngal wom a ne été. » Éyong me nga dzip é moan ashuèñ moadzang a mbe a shuale été, dzam té é nga bo édung. Ôsu vèè, me nga yiène bera mane kôm biôm, éde me nga ñong abuiñ tam naa me bo de. Me mbe mé bunu ye n’nem ôsese naa, bebo aluman be mbe béé sili é dzam me mbe mé bo, éde me nga bira ko wong aval é nga ve naa me nga bira fonghane beñiñèè. Me mbe bo yè naa me kuu mbéñ ? Ane me nga yeghlane Jehôva ôsisi naa a vole ma. Ane me nga kuu be mbéñ ôtetak, kaa vung. Bé lôr ma ôsu, mboo ye été a nga ke é vôm me nga shuale moadzang, a wiè mbéñ ô mbe wé yene ye mane vuii été. É mbe ki tem naa, éé dzi ki yen dzôm ézing été. Éñe ye nsama ôfe be nga ke ba dzeng bidzina bife été ye fe é vôm ba baghle biôm a nda ôyô. Ve béé dzi ki yen dzôm ézing.
BEBELA É MBE ANE ÉYÈÈ DA FÈÑ Ô DZIBE SI
Paul : Abuiñ biyong, bii mbe ki bi bele é dzôm bi ne dzi kikiri. Ve, ayeghe bia bo kikiri a Bethel é mbe ane « bidzi bi ye kikiri » bia. Bi mbe bi yem naa nlanghane ye ayeghe Bible be nga ye bia ve ngu’u naa bi zôme kada môs.
Bi mbe bi yem naa nge bi nga ke dzeng mendzim ye bidzi, bii mbe ki kame é bôr bi mbe bi shuale ye naa be mbe be wiñ. Biyong bizing, aval ye é tam Jehôva a mbe é vole bia é mbe akengha ! Jehôva a nga dzale mekômgha mèè ye vole bia naa bi dang é mam bia ko wong.
Mam me nga bo édedèè ndzukh si té, ve bebela é nga ve bia ngu’u. Abuiñ biyong, bobedzang ye beka bèè be nga yiène tup naa be kôre bining bieba, ve, be nga baghle mebun meba ngu’u ye tobe mvoa amben mindzukh misese mité. Bevoo be y’été be nga dzô naa aval be nga ñong aluman é mbe « mbemba sikôlô akal bitsible binen » bia zu. Ye ayokh, bemvene ye bitong bi bobedzang, be nga bo é dzam ésese be mbe bo naa be vole bobeñang ye bekal beba. É bobedzang ye bekal bèè be nga tup naa ba ke mevôm mefe be nga volane ye kanghle mevôm be nga ke. Be mbe bé belan é biôm bise be nga yen mefan été naa ba long Menda m’ékôan ye bo bisulan. Mbia metam meté, a ke bisulan ye kanghle é nga ve bobedzang ye bekal bèè ôyane ye bira be saghe. Éyong bi mbe bi kap bidzi, bitôp, ye biôm bife, bobedzang be nga sili minfakh akal minkanghle ndaane bitôp. Dzam té é nga bira me name ! É bôr be mbe biwiñ ye yen abuiñ mbia bemam aluman, be nga bèè mbemba fuèñ. Be mbe bé kam naa ba yen nté mbé Bengaa be mbe mvom ye baghle mbemba mesiman ; be mbe bé fèñ ane élam ô dzibe si ! (Mat. 5:14-16) Amu bobedzang be mbe édedèè ayông aval té, é nga ve naa mingenget bebo aluman bézing be bo Bengaa Jehôva.
JEHÔVA A NGA VE BIA NGU’U ÉYONG BI NGA LIKH BOBEDZANG
Paul : É nga kuiñ bia biyong bilal naa, bia kôrô a Liberia avôô-avôô, biyong bibèñ ki, bi nga kôrô wéñ tang ngura mbu. Nlômane kal dzaa ézing a nga lere aval bi mbe bi wôran ye bifiè bi : « A Galaad, be nga yeghle bia naa, bia yiène dzing bobedzang ye bekal baa ye é vôm be nga lôm bia, ye n’nem ôsese. Dzam té éde faa bi nga bo. Éde, éyong bi nga yiène likh bobedzang be tele mbia étéñ té, bi mbe édedaa éwiñ ye bira dzukh a n’nem ! » Mbemba dzam a ne naa, bi nga vole naa, ésèñ minkanghle é boban a Liberia bi too mesi me ne ñe bébéñ.
Anne : É Ngoan tan ye mbu 1996, bôr benii y’ébe bia, bi nga ke ye metua ye ntem ékôan. Metua té été, bi mbe bi bele abuiñ mefep me mbe éban, mé tsinane ésèñ minkanghle a Liberia. Bi mbe bi kômô ke é vôm bi mbe tobe nkaman, nfa mboo ye kisoan ô ôyap tang bekilómetros 16. Éyong té ébién, éde be nga sume bîî mengaa é vôm bi mbe. É bôr bézing be mbe bé lumane, bé wokh fe abé be nga bîî mengaa n’yem ye tele fe bia. Be nga soghle belal y’ébe bia a nseng ye dang metua Paul a too été. Bi mbe ane é bôr be zamaneyang fakh. Bi nga sia yen Paul é zu a wulu nsama bôr été, mekî me too ñe asu. Bi nga tera tem naa be nga bîî ñe ngaa, ve, éyong bi nga tugha da tem éde bi nga wokh naa, nge be wua ñe ngaa, nge éé dzi ki kuiñ naa a wulu ! Môr mboo ye été, a nga yire ñe ye soghle ñe asi. É maa a nga bele é ne naa aveng té éé mbe ki édoa.
Metua bidzima ézing a mbe ndzalane ye é bôr be mbe bé ko wong ye koghane naa ba ke. Bi nga kikh naa bia dang metua té, ve amu abong té kaa fe mefôla metua été, bi nga yiène kelebe atan. Bii mbe ki bi bele mbe dzôm bi mbe biñ naa bi taa ku. Ndure metua a nga téé avôô, éde bi nga ye ku. Bi nga yônane naa a tele metua, ve a mbe é bira ko wong naa a bo de. Bi nga yem naa bi taa ku, ve éyong metua a nga kuiñ é vôm a mbe é ke, bi mbe édedèè mvoaran amu bi mbe bi kele metua, ye naa bi mbe bi fonghane beñeñèè ye wong.
Paul : Éyong té bi nga daghan bi baghane bitôp bi ne mvin ye nñaban, bi mbe bi vôô naa bi ngen bi tèè. Bi nga ke ôyô afup ézing été. Bébéñ vèè, élicoptera é mbe ndzalane ye meveng mekong me nga tup, é yene ane é dzôm da ye sia mane sulan é mbe é tele. Elicoptera té éde é nga ye kee bia a Sierra Leona é môs ô nga ye berane vèè. Niène bi nga kuiñ a Sierra Leona, bi nga bira ve Nzame akiba amu abong té bi ngen bi tèè, ve bi mbe bi bira yep a n’nem akal é bobodzang ye bekal bèè be nga lighi a Liberia.
JEHÔVA A NGA VE BIA NGU’U NAA BI ZÔME MINDZUKH MIFE
Anne : Bi nga kuiñ a Bethel ya Freetown, a Sierra Leona a mvoa été. Vèè, bobedzang be nga yem bia baghle. Ve, me nga sum yen ôtemgha wom été, mbimbia bemam me nga boban a Liberia. Éyong ésese, me mbe mé ko wong naa mbia dzam a ye boban, kaa fe tugha fas. A mbe ane ma yen biyeyem. Alu ki, me mbe mé véé ôyô mé fonghane beñeñèè ye wôran ane mbia dzam a boban. É mbe me dzukh naa me vebe. Paul a wubane ma ye yaghlan ye ma. Bi mbe bi yiè bya bi ye Ékôan yakekuiñ ma sim naa ma fonghane beñeñèè ya wong. Me mbe mé wôrane naa me nga koanhang n’nem étom é mam mesese me nga boban, ye naa mé mbe ki fe tsini ésèñ nlôman ôsu.
Maa ye ki vaghle vuèn é dzam é nga boban ôsu vèè. Sono té, be nga lôm bia bekalare mefuèñ bebèñ. Mboo a mbe !Despertad!, 8 de junio de 1996 nge ki Réveillez-vous !, 8 juin 1996, é mbe é bele nlô-adzô ézing ô too naa : « Qué hacer ante los ataques de pánico nge ki Comment venir à bout des crises de panique. » Abong bi me nga woghang naa a mbe é dzam é nga biaane ma. Éñi bèè a mbe La Atalaya, 15 de mayo de 1996 nge ki La tour de Garde, 15 mai 1996, a mbe a bele nlô-adzô ézing ô too naa : « ¿De dónde proviene su fuerza? nge ki Où puisent-ils leur force ? » é nga vaghane bia ane évubap éé bele ki mefap mesese mèñ, ve a tsini naa a yele. É nga lere naa amben bi mbe atakh amu mbia bemam me nga boban bining bia, Jehôva a ne bia vole naa bi tsini naa bia vole é bôr bevoo. Ngalane meyeghle meté, Jehôva a nga ve ma é ngu’u me nga yi é tam da yiène (Mat. 24:45). Me nga dzeng ye baghle aval minlô-medzô mité ngura vôm. Mi nga bira me vole. Niène ôyôm tam ô nga lôt, méé dzi ki fe dang dzukh étom mbia mesiman.
JEHÔVA A NGA VE BIA NGU-U NAA BI YEBE NFÉFÉÑ ÉSÈÑ NLÔMAN DÈÈ
Paul : Éyong ésese bi mbe bi bulan é nda dzèè a Liberia, bi mbe édedèè mevakh. Éyong mbu 2004 ô nga ke man, abong té bi bohang bébéñ mimbu 20 a Liberia. Abong té aluman é manang. Mintaane mi mam mi mbe naa be bera long ntem ékôan. Ve, a tem-tem, be nga ve bia nféféñ ésèñ nlôman.
Dzam té é mbe édedèè ndzukh akal dèè. Bi mbe bi bira dzing bobedzang ye bekal bèè be ya Liberia. Be
mbe ane é nda-bôr dzèè, éde bi nga ye bo yè naa bi likh be ? Ve, abong té bi yenang aval Jehôva a nga borane bia ye vole bia éyong bi nga likh é nda-bôr dzèè ya nsôn, naa bia ke a Galaad. Éde bi nga yebe nféféñ nlômane wèè. Nféféñ ésèñ nlômane dèè ô mbe a Ghana, si ézing é ne bébéñ.Anne : Bi nga bira yi éyong bi nga kôre Liberia. Bi mbe bi vôô éyong Frank, n’nôm ndôm dzaa, a too fe fakh a nga dzô bia naa : « Mia yiène bia vuèn ! » Éyong té a nga dzô naa : « Bia yem naa miaa ye ki bia vaghle vuèn, ve mia yiène dzing bobedzang ye bekal bèè be ya Ghana ya n’nem ôse wônan. Jehôva éñe a lôm mina, éde mia yiène bem ôsimane wônan ébe bobedzang ye bekal bèè be ye wéñ. » É dzam ndôm dzèè té é nga dzô é nga vole bia naa bi tobe nkoghan a bele minféféñ memvuiñ é si fave moan abakh bôr ébe be nga yem bia, ye é vôm mam mesese me mbe nféféñ akal dèè.
Paul : Ve, bi nga dzigha dzing bobedzang ye bekal bèè be ya Ghana. Bengaa, be mbe abuiñ wéñ ! Bi nga yeghe abuiñ ébe é sôsôe ye é ngu’u mebun minféféñ memvuiñ mèè. Niène bi nga tobe minlôman a Ghana tang mimbu 13, bi nga bera bele fuèñ éfe. Be nga sili bia naa bi ke sèñ ntem ékôan ye nfa nlô dzôp wa véé ye Africa, a Kenya. Afang bo naa, bobedzang ye bekal bèè be ya Ghana ya Liberia be mbe bé makh bia abuiñ, ve, bi nga dzigha fe bo memvuiñ ye bobedzang ye bekal bèè be ya Kenya. Éde, ane éyong bi mbe a Ghana ye Liberia, ésèñ minkanghle é ne fe abuiñ a Kenya.
MEYEGHLE BI NGA ÑONG ÉBE BISÈÑ MINLÔMAN MIA
Anne : Me nga tubane bitéñ bi ne édedèè ndzukh éning dam, ye naa, biyong bizing me nga bira fe ko wong. Éyong bia ning mevôm bi ne dzimle éning, ye tebe bitéñ bi ne édedèè ndzukh, dzam té é ne ve naa bi koan ye ve naa bi ko wong ye wôrane naa mam ma nemane bia. Nzame a kamane ki bia ya akengha nfa mam meté. Amben ya zu kuiñ ému, éyong ma wokh ngèè da bam, ma wokh ôsang mintèñ, ye kaa fe wôran é mo mam. Ve, me nga yeghe a yem belane meval mesese Jehôva a ve bia ngu’u, ane ngalane avole bobedzang ye bendôm bèè. Éde me nga yen naa, éyong ma tsini naa ma yeghe, a yaghlan, a ke bisulan ye minkanghle, Jehôva a ne bia vole a tsini naa bia tobe nlômane wèè été.
Paul : Biyong bizing bôr ba sili bia naa : « Ye mia dzing ésèñ nlômane denan ? » Mesi me ne yene mbeng, ve, mam me ne tsen ye bo édedèè abé. Éde, za dzam bia dang dzing ye si ? É bobedzang ye bekal bèè be tsii bia min’nem, é nda-bôr dzèè. Afang bo naa, bia so menda-mebôt ye mevôm ma selan, bia siman ye wôran dzam évoo nfa Jehôva. Bi mbe bi simane naa be nga lôm bia mevôm meté naa bi ke be ve ngu’u, ve, bebela a ne naa, ébe be nga ve bia ngu’u.
Élar bobeñang dèè é ne akengha Jehôva. Bôr be ye é nda-bôr dzèè be ne si se ngura. Nté sese bi ne môr ye ékôan ézing, bi bele nda-bôr ye fe étobgha. Bi bele ndzi-n’nem naa, nge bi tsini ôsu naa bia daghe ébe Jehôva, a ye bia ve é ngu’u bia yi da yiène étéñ bi tele (Beph. 4:13).
a A daghe nlang y’éning John Charuk, « ‘Estoy agradecido a Dios y a Cristo’ nge ki ‘Je suis reconnaissant à Dieu et au Christ’ », a La Atalaya, 15 de marzo de 1973 nge ki La Tour de Garde, 15 mars 1975.