آیا ستارگان بر زندگی ما تأثیری دارند؟‏

در شبی صاف و تاریک،‏ آسمان مانند مخمل سیاهی است که با هزاران جواهر ریز،‏ خود را در عرصهٔ گیتی پهن کرده است.‏ تنها در ۳۵۰ ساله گذشته،‏ بشر توانسته است که به عظمت ستارگان و فاصله‌شان با زمین پی ببرد.‏ امروزه بیش از پیش پی می‌بریم که چه نیروهای عظیم آسمانی‌ای در جهانِ شگفت‌انگیزمان وجود دارند.‏

از زمان‌های گذشته،‏ انسان‌ها،‏ حرکات دقیق اجرام آسمانی را در شب مشاهده کرده‌اند و پی برده‌اند که آن‌ها در هر فصلی در جایی از فلک قرار می‌گیرند.‏ (‏پیدایش ۱:‏۱۴‏)‏ بسیاری همچون داود،‏ پادشاه اسرائیل احساسات خود را بیان داشته‌اند.‏ او حدود ۳۰۰۰ سال پیش چنین نوشت:‏ «چون به آسمانهای تو بنگرم،‏ که صنعت انگشتان توست،‏ و به ماه و ستارگان که تو بر قرار داشته‌ای،‏ گویم:‏ انسان چیست که در اندیشه‌اش باشی؟‏» —‏ مزمور ۸:‏۳،‏ ۴‏،‏ ترجمهٔ هزارهٔ نو.‏

چه پی برده باشیم و چه نه،‏ اجرام آسمانی و حرکاتشان بر زندگی ما تأثیری آشکار دارند.‏ خورشید،‏ ستارهٔ زندگی‌بخش‌مان که زمین به دور آن حرکت می‌کند،‏ به وجودآورندهٔ زمان و تعیین‌کنندهٔ طول روز و سال است.‏ ماه نیز «برای تعیین فصلها» است.‏ (‏مزمور ۱۰۴:‏۱۹‏،‏ ترجمهٔ هزارهٔ نو‏)‏ ستارگان،‏ راهنمایی قابل اعتماد برای جهت‌یابی هستند.‏ حتی فضانوردان برای تعیین موقعیت سفینه از ستارگان کمک می‌گیرند.‏ به این دلیل بسیاری از خود می‌پرسند که آیا ستارگان به غیر از این که زمان و فصول را تعیین می‌کنند و قدرشناسی ما را از خلقت می‌افزایند،‏ تأثیری فراتر دارند.‏ آیا آن‌ها می‌توانند از پیش آیندهٔ ما را تعیین کنند یا ما را از فجایع و مصیبت‌ها بر حذر دارند؟‏

منشأ اختربینی و هدف از آن

در دوران بین‌النهرین باستان (‏بخش عمده‌ای از عراق امروزی)‏ که حدوداً تاریخ آن به ۳۰۰۰ سال پیش بر می‌گردد،‏ اشخاصی با مشاهدهٔ آسمان‌ها،‏ طالع و سرنوشت دیگران را پیشگویی می‌کردند.‏ در آن زمان،‏ اختربینان آسمان را با دقت نگاه می‌کردند.‏ با سعی و کوشش آنان،‏ نقشه‌هایی از حرکات اجرام آسمانی تهیه می‌شد،‏ موقعیت ستارگان مشخص می‌گردید،‏ زمان ماه‌گرفتگی و خورشیدگرفتگی از قبل تعیین می‌شد و تقویم نیز اختراع شد.‏ به این شکل علم اخترشناسی در جهان پا گرفت.‏ اما امروزه اختربینی یا طالع‌بینی نجومی،‏ تنها مشاهدهٔ حرکات طبیعی خورشید و ماه نیست.‏ طالع‌بینان نجومی ادعا می‌کنند که موقعیت خورشید،‏ ماه،‏ سیّارات،‏ ستارگان و صور فلکی نه تنها بر اتفاقات مهم روی زمین تأثیر دارند بلکه بر زندگی هر فرد نیز تأثیر می‌گذارند.‏ به چه نحوی؟‏

منظور برخی از طالع‌بینان از دیدن اجرام آسمانی،‏ یافتن نشانه‌ها و اخطارهایست که به علاقه‌مندان اختربینی،‏ کمک می‌کند تا بتوانند از راه‌های گوناگون از آن فایده برند.‏ برخی دیگر فکر می‌کنند که اختربینی به آنان نشان می‌دهد که چه سرنوشتی در انتظار انسان است.‏ یا اینکه به آنان کمک می‌کند که چه زمانی برای انجام دادن فعالیتی یا شروع کاری جدید،‏ خوش یمن است.‏ چنین اطلاعاتی را زمانی می‌توان کسب کرد  که مسیر و خط محوری اجرام آسمانی را مورد مشاهده قرار داد و تأثیرات متقابل هر یک از آنان را نسبت به یکدیگر و نسبت به زمین «محاسبه کرد.‏» طالع‌بینان معتقدند که وضعیت استقرار اجرام آسمانی،‏ در زمان تولّد شخص بر او تأثیر می‌گذارد.‏

اوّلین اختربینان،‏ تصوّر می‌کردند که زمین مرکز عالم است و سیّارات و ستارگان از کوچک به بزرگ روی مداری مستقرند و به دور زمین می‌چرخند.‏ همچنین فکر می‌کردند که در طی یک سال،‏ خورشید مسیر مشخصی را بین ستارگان و صور فلکی طی می‌کند.‏ آنان این مسیر را دایره‌البُروج خواندند و آن را به ۱۲ بخش تقسیم کردند.‏ هر بخش به نام صورتِ فلکی‌ای که در آن قرار داشت و خورشید از آن عبور می‌کرد،‏ خوانده می‌شد.‏ به این شکل ۱۲ نشانهٔ منطقه‌البُروج به وجود آمد.‏ آنان این مناطق یا «خانه‌های آسمانی» را اقامتگاه خدایان می‌دانستند.‏ البته بعدها دانشمندان پی بردند که خورشید به دور زمین حرکت نمی‌کند،‏ بلکه زمین به دور خورشید حرکت می‌کند.‏ پس از این کشف،‏ اختربینی دیگر علم محسوب نمی‌شد و جایگاه خود را از دست داد.‏

از زمان آغاز اختربینی در بین‌النهرین تا به امروز،‏ طالع‌بینی نجومی تقریباً در تمام نقاط دنیا گسترش یافته است و می‌توان گفت که به شکل‌های گوناگونی جزوی از تمدن‌های بزرگ جهان گشته است.‏ پس از تسخیر بابل به دست پارسیان،‏ طالع‌بینی نجومی تا مصر،‏ یونان و هند گسترش یافت.‏ میسیونرهای بودایی آن را از هند به آسیای مرکزی،‏ چین،‏ تبت،‏ ژاپن و آسیای جنوب شرقی بردند.‏ شکل راه یافتن اختربینی در تمدن مایا به درستی مشخص نیست،‏ اما در این تمدن نیز همانند تمدن بابل،‏ به صورت گسترده‌ای از طالع‌بینی نجومی استفاده می‌شد.‏ شکل «کنونی» اختربینی،‏ از قرار معلوم در مصر که تحت تأثیر فرهنگ یونان باستان بود،‏ رفته‌رفته گسترش یافت و بر جنبه‌هایی از اعتقادات یهودی،‏ اسلامی و مسیحی نیز تأثیر گذاشت.‏

حتی پیش از اسارت قوم اسرائیل به دست بابلیان در قرن هفتم قبل از میلاد،‏ آنان نیز از نفوذ و تأثیرات اختربینی مصون نبودند.‏ کتاب مقدّس به تلاش‌های یوشیا،‏ پادشاه وفادار یهودا اشاره می‌کند.‏ او هر گونه قربانی گذراندن برای «آفتاب و ماه و بروج [صور فلکی در منطقه‌البُروج] و تمامی لشکر آسمان» را از میان مردم دور ساخت.‏ —‏ ۲پادشاهان ۲۳:‏۵‏.‏

اختربینی بر چه پایه‌ای استوار است؟‏

اختربینی بر پایهٔ تصوّراتی اشتباه،‏ در مورد ساختمان و حرکات اجرام آسمانی استوار شده است.‏ پس روشن است که اختربینی نمی‌تواند از طرف خدا باشد.‏ از آنجا که اختربینی بر اساس واقعیات تنظیم نشده است،‏ به هیچ وجه منبع دقیقی برای پیشگویی آینده نیست.‏ عدم موفقیت اختربینی را می‌توان در دو گزارش شگفت‌انگیز تاریخی زیر به وضوح دید.‏

در زمان حکومت نَبُوکَدْنَصَّر،‏ پادشاه بابل،‏ رهبران مذهبی و اختربینان قادر نبودند خواب پادشاه را تعبیر کنند.‏ دانیال،‏ پیامبری از طرف خدای واقعی یَهُوَه،‏ به دلیل این موضوع اشاره کرد:‏ «رازی را که پادشاه می‌طلبد،‏ نه حکیمان و نه جادوگران و  نه مجوسیان و نه منجّمان می‌توانند آن را برای پادشاه حل کنند.‏ لیکن خدایی در آسمان هست که کاشف اسرار می‌باشد و او نَبُوکَدْنَصَّر پادشاه را از آنچه در ایّام آخر واقع خواهد شد اعلام نموده است.‏» (‏دانیال ۲:‏۲۷،‏ ۲۸‏)‏ آری،‏ دانیال به یَهُوَه خدا «کاشف اسرار» پناه برد،‏ نه به خورشید،‏ ماه و ستارگان.‏ او خواب پادشاه را به درستی تعبیر کرد.‏ —‏ دانیال ۲:‏۳۶-‏۴۵‏.‏

در قرن نهم،‏ محاسبهٔ بسیار دقیق اختربینان نتوانست تمدن مایا را از خطر نابودی حفظ کند.‏ بیهوده بودن اختربینی در بسیاری از تمدن‌ها،‏ نه تنها نشانگر فریب و تقلّب است بلکه نشانگر آن است که طالع‌بینان قادر به پیشگویی درست نیستند.‏ عدم موفقیت اختربینی همچنین نقاب از چهرهٔ واقعی آن برمی‌دارد؛‏ اختربینی مقصودی جز آن ندارد که مردم را از خدا که منبع اطلاعات دقیق است،‏ دور سازد.‏

این حقیقت که اختربینی بر پایهٔ ناراستی استوار است،‏ به ما کمک می‌کند که چهرهٔ واقعی بانی آن را تشخیص دهیم.‏ عیسی در مورد شیطان چنین گفت:‏ «از راستی بی‌خبر است،‏ چون در او هیچ راستی نیست.‏ وقتی دروغ می‌گوید مطابق سرشت خود رفتار می‌نماید؛‏ زیرا دروغگو و پدر تمام دروغ‌هاست.‏» (‏یوحنا ۸:‏۴۴‏،‏ مژده برای عصر جدید‏)‏ شیطان ادعا می‌کند که «فرشتهٔ نور» است و فرشتگان شریر نیز وانمود می‌کنند که «خدمتگزاران عدالت» هستند.‏ در حقیقت آنان فریبکارند و قصد دارند مردم را به دام حیله و شرارت خود اندازند.‏ (‏۲قُرِنتیان ۱۱:‏۱۴،‏ ۱۵‏،‏ مژده برای عصر جدید‏)‏ کلام خدا «معجزات و آیات و عجایبِ گمراه‌کننده» را عمل «شیطان» می‌خواند.‏ —‏ ۲تِسالونیکیان ۲:‏۹‏.‏

چرا باید از اختربینی دوری جست؟‏

از آنجا که اختربینی بر پایهٔ دروغ و ناراستی بنا شده است،‏ از دیدگاه یَهُوَه،‏ خدای حق مردود است.‏ (‏مزمور ۳۱:‏۵‏)‏ به همین علّت،‏ کتاب مقدّس اختربینی را قاطعانه محکوم می‌کند و مردم را بر می‌انگیزد که با آن هیچ گونه ارتباطی نداشته باشند.‏ در کتاب مقدّس،‏ خدا به روشنی می‌گوید:‏ «هیچ یک از شما نباید به جادوگری بپردازد یا غیبگویی و رمالی و فالگیری کند و یا ارواح مردگان را احضار نماید.‏ خداوند از تمام کسانی که دست به چنین کارها می‌زنند متنفر است.‏» —‏ تثنیه ۱۸:‏۱۰-‏۱۲‏،‏ ترجمهٔ تفسیری.‏

از آنجا که قدرت و نفوذ شیطان و فرشتگان شریر در پس اختربینی است،‏ هر گونه ارتباط با اختربینی،‏ شخص را در معرض تأثیرات آنان قرار می‌دهد.‏ برای مثال،‏ اگر کسی تنها برای تفنن نیز،‏ دست به استفاده از مواد مخدّر زند،‏ می‌تواند به قاچاقچی مواد مخدّر وابسته شود.‏ به همین شکل،‏ اگر کسی با اختربینی خود را درگیر سازد،‏ می‌تواند خود را به شیطان،‏ استاد فریبکاری وابسته سازد.‏ از این رو،‏ آنانی که به خدا و حقیقت عشق می‌ورزند،‏ باید از هر گونه عملی که به اختربینی مربوط است دوری جویند.‏ در عوض،‏ باید به این پند کتاب مقدّس توجه کنند:‏ «از بدی نفرت کنید و نیکویی را دوست دارید.‏» —‏ عاموس ۵:‏۱۵‏.‏

اختربینی میل و اشتیاق مردم را برای دانستن آیندهٔ خود،‏ رونق داده است.‏ آیا می‌توان از آینده با خبر شد؟‏ اگر چنین است،‏ چگونه؟‏ کتاب مقدّس می‌گوید که ما نمی‌توانیم بدانیم که فردا،‏ ماه آینده یا سال آینده چه اتفاقی برای ما خواهد افتاد.‏ (‏یعقوب ۴:‏۱۴‏)‏ حتی کتاب مقدّس،‏ تنها تصویری کلّی از آیندهٔ نزدیکی که در انتظار ما انسان‌ها است،‏ نشان می‌دهد.‏ همچنین برای ما روشن می‌سازد که پادشاهی خدا که برای آن دعا می‌کنیم در آیندهٔ نزدیک روی زمین برقرار خواهد شد.‏ (‏دانیال ۲:‏۴۴؛‏ مَتّی ۶:‏۹،‏ ۱۰‏)‏ به علاوه،‏ کلام خدا برای ما توضیح می‌دهد که درد و رنج انسان به زودی پایان می‌یابد و دوباره تکرار نخواهد شد.‏ (‏اِشَعْیا ۶۵:‏۱۷؛‏ مکاشفه ۲۱:‏۴‏)‏ خدا بجای تعیین کردن زندگی آیندهٔ انسان‌ها،‏ از تمام مردم دنیا تقاضا می‌کند که او را بشناسند و پی برند که خدا برای نفع آنان چه خواهد کرد.‏ چرا می‌توان چنین گفت؟‏ کتاب مقدّس به روشنی نشان می‌دهد که خواست خدا این است که «همگان نجات یابند و به معرفت حقیقت نایل گردند.‏» —‏ ۱تیموتائوس ۲:‏۴‏.‏

اجرام آسمانی شگفت‌انگیز بر سرنوشت و زندگی ما تأثیری ندارند،‏ بلکه قدرت خالق آن را به ما نشان می‌دهند.‏ (‏رومیان ۱:‏۲۰‏)‏ بدین گونه،‏ این خلقت ما را بر آن می‌دارد که از هر گونه دروغ و ناراستی دوری جوییم و به خدا و کلامش،‏ کتاب مقدّس توکّل کنیم؛‏ کتابی که راهنمایی‌ها و معیارهای قابل اعتماد را برای زندگی‌ای موفق ارائه می‌دهد.‏ در آنجا می‌خوانیم:‏ «با دل و جان بر خداوند توکّل کن.‏ بر عقل خود تکیه مکن.‏ در تمام کارهایت خداوند را به خاطر داشته باش.‏ او راه راست را به تو نشان خواهد داد.‏» —‏ امثال ۳:‏۵،‏ ۶‏،‏ مژده برای عصر جدید.‏

‏[نکتهٔ برجسته‌شده در صفحهٔ ۲۷]‏

در تمدن مایا از اختربینی به صورت گسترده‌ای استفاده می‌شد

‏[نکتهٔ برجسته‌شده در صفحهٔ ۲۸]‏

محاسبهٔ بسیار دقیق اختربینان نتوانست تمدن مایا را از خطر نابودی حفظ کند

‏[تصویر در صفحهٔ ۲۷]‏

رصدخانهٔ ال کراکُل،‏ چیچن ایتزا،‏ یوکاتان،‏ مکزیکو،‏ ۷۵۰-‏۹۰۰ قبل از میلاد

‏[صاحب امتیاز تصویر در صفحهٔ ۲۷]‏

Pages 26 and 27, left to right: Stars: NASA, ESA, and A. Nota )‏STScI(‏; Mayan calendar: © Lynx/‏​Iconotec com/‏​age fotostock; Mayan astronomer: © Albert J. Copley/‏​age fotostock; Mayan observatory: El Caracol (The Great Conch) (photo), Mayan/‏​Chichen Itza, Yucatan, Mexico/‏​Giraudon/‏​The Bridgeman Art Library