از زبانتان برای نیکویی استفاده کنید
«سخنان دهانم . . . در نظرت پذیرفته آید، ای خداوند.»—مز ۱۹:۱۴.
۱، ۲. چرا کتاب مقدّس آتش را با قدرت زبان مقایسه میکند؟
در اوایل اکتبر ۱۸۷۱ مرگبارترین آتشسوزی در جنگلهای آمریکا رخ داد. این آتشسوزی که در تاریخ آن کشور بیسابقه بود، منطقهٔ جنگلی و خشک شمال شرقی ایالت ویسکانسین را در کام خود فرو برد. هنگامی که آتش شدّت یافت، شعلهها و گرمای شدید آن جان بیش از ۱۲۰۰نفر را گرفت و حدود دو میلیارد درخت را کاملاً از بین برد. احتمالاً آن آتش عظیم از جرقهٔ لوکوموتیوی شروع شد که از آن منطقهٔ جنگلی میگذشت. این اتفاق آنچه را کلام خدا در یعقوب ۳:۵ میگوید به ما یادآوری میکند. در آنجا میخوانیم: «آتشی کوچک، میتواند جنگلی بزرگ را به آتش بکشد!» منظور نویسندهٔ کتاب مقدّس از این گفته چه بود؟
۲ یعقوب در آیهٔ ۶ منظور خود را واضحتر بیان میکند و میگوید: «زبان نیز آتش است.» زبان ما را قادر میسازد که سخن بگوییم. سخنان ما همچون آتش میتواند ویرانی بزرگی به بار آورد. کتاب مقدّس در این مورد حتی میگوید: «مرگ و زندگی در قدرت زبان است.» (امث ۱۸:۲۱) پس آیا چون سخنانمان میتواند به دیگران آسیب رساند، نباید سخن بگوییم؟ خیر، چنین نیست، درست همان طور که ترس از آتشسوزی سبب نمیشود که از روشن کردن آتش پرهیز کنیم. اما مسلّم است که باید احتیاط کنیم تا آتش سبب خرابی نشود. به عبارت دیگر باید آتش را کنترل و مهار کنیم. اگر به این طریق از آتش استفاده کنیم، میتوانیم با آن غذا بپزیم، خودمان را گرم کنیم و از روشنایی آن در تاریکی شب فایده ببریم. مشابهاً اگر از زبانمان به نحوی شایسته استفاده کنیم، میتوانیم از این توانایی برای جلال دادن یَهُوَه خدا و فایده رساندن به دیگران بهره بگیریم.—مز ۱۹:۱۴.
۳. کدام سه جنبهٔ مهم را در مورد سخن گفتن بررسی خواهیم کرد؟
۳ یَهُوَه خدا به ما این توانایی را داده است که از طریق سخن گفتن و یا ایما و اشاره افکار و احساساتمان را بیان کنیم. چگونه میتوانیم از این هدیهٔ فوقالعاده برای تشویق و بنای دیگران استفاده کنیم؟ (یعقوب ۳:۹، ۱۰ خوانده شود.) برای پاسخ دادن به این سؤال میخواهیم سه جنبهٔ مهم را بررسی کنیم: چه وقت سخن بگوییم، چه بگوییم و چگونه سخن بگوییم؟
چه وقت سخن بگوییم؟
۴. با ذکر چند مثال توضیح دهید که چه وقت باید سکوت کرد؟
۴ صحبت و گفتگو با دیگران بخشی از زندگی روزانهٔ ماست، اما نیازی نیست که تماموقت صحبت کنیم. کتاب مقدّس به ما میگوید که «وقتی برای سکوت» است. (جا ۳:۷) هنگامی که دیگران صحبت میکنند، سکوت کردن نشانهٔ احترام به آنان است. (ایو ۶:۲۴) وقتی موضوعی محرمانه را افشا نمیکنیم و خود را کنترل کرده سکوت میکنیم، با احتیاط و با بصیرت عمل کردهایم. (امث ۲۰:۱۹) همچنین اگر هنگام ناراحتی و عصبانیت بکوشیم آرامشمان را حفظ کنیم، حکیمانه رفتار کردهایم.—مز ۴:۴.
۵. چگونه میتوانیم برای هدیهٔ سخن گفتن از یَهُوَه خدا قدردانی کنیم؟
۵ کتاب مقدّس همچنین میگوید: «وقتی برای سخن گفتن» است. (جا ۳:۷) اگر دوست شما هدیهای زیبا به شما بدهد، مسلّماً آن را به کناری نمیاندازید، بلکه بهخوبی از آن استفاده میکنید و با این کار قدردانیتان را به او نشان میدهید. ما نیز اگر از هدیهٔ سخن گفتن خردمندانه استفاده کنیم، سپاسگزاریمان را به یَهُوَه خدا نشان میدهیم. ما این امکان را داریم که احساساتمان را بیان کنیم، نیازهایمان را به زبان آوریم، دیگران را تشویق کنیم و خدا را جلال دهیم. (مز ۵۱:۱۵) اما چگونه میتوانیم تشخیص دهیم که بهترین زمان برای سخن گفتن چه وقت است؟
۶. چرا مهم است که بدانیم چه وقت باید سخن بگوییم؟
۶ در امثال ۲۵:۱۱ چنین آمده است: «سخن سنجیده، سیب طلاست در سینی نقره!» این گفته نشان میدهد که تشخیص زمان مناسب برای سخن گفتن، بسیار مهم است. سیب طلا زیباست اما اگر در سینی نقرهای گذاشته شود، جلوهای دیگر خواهد داشت. مشابهاً اگر ما نیز در وقت مناسب سخن بگوییم، سخنانمان مؤثرتر و دلنشینتر خواهد بود.
۷، ۸. برادرانمان در ژاپن چگونه عیسی را سرمشق خود قرار دادند؟
۷ اگر سخن ما در وقت مناسب نباشد، ممکن است مردم آن را نپذیرند یا منظور ما را درک نکنند. (امثال ۱۵:۲۳ خوانده شود.) برای مثال، در مارس ۲۰۱۱ زمینلرزه و سونامیای در شرق ژاپن رخ داد که برخی از شهرهای آن نواحی را کاملاً ویران کرد و بیش از ۱۵٬۰۰۰ نفر جان خود را از دست دادند. با این که شاهدان یَهُوَه خود نیز اعضای خانواده و دوستانشان را از دست داده بودند، از هر فرصتی استفاده کردند تا پیام تسلّیبخش کتاب مقدّس را به همسایگان سوگوارشان اعلام کنند. اما بسیاری از مردم آن نواحی بودیستهای معتقد بودند و اطلاعات کمی از کتاب مقدّس داشتند. از این رو، برادرانمان مناسب دیدند که در آن زمان برای تسلّی آنان در مورد امید رستاخیز صحبت نکنند، بلکه برایشان توضیح دهند که چرا چنین مصیبتهایی بر سر انسانهای خوب میآید.
۸ آن برادران، عیسی را سرمشق خود قرار دادند. عیسی میدانست که چه وقت سکوت کند و چه وقت یو ۱۸:۳۳-۳۷؛ ۱۹:۸-۱۱) او یک بار به شاگردانش گفت: «من هنوز بسیار چیزهای دیگر دارم که به شما بگویم، ولی اکنون توان درک آنها را ندارید.» (یو ۱۶:۱۲) برادرانمان در ژاپن تشخیص دادند که چه وقت باید در مورد امید رستاخیز با مردم صحبت کنند. آنان دو سال و نیم بعد از سونامی، در فعالیتی ویژه و جهانی، در پخش تراکت اخبار ملکوت شمارهٔ ۳۸ با عنوان «آیا بازگشت مردگان به زندگی امکانپذیر است؟» شرکت کردند. در آن زمان مردم بیشتری آمادهٔ پذیرش پیام تسلّیبخش رستاخیز بودند و بسیاری با کمال میل تراکت را گرفتند و با خواندن آن دلگرمی یافتند. بنابراین، ما باید به فرهنگ و اعتقادات مختلف مردم محدودهمان توجه کنیم تا بتوانیم تشخیص دهیم که چه وقت زمان مناسب برای سخن گفتن با آنان است.
سخن بگوید. (۹. برای این که سخنان ما مؤثر و دلنشین باشد به خصوص در چه موقعیتهایی باید منتظر زمان مناسب باشیم؟
۹ به حتم، موقعیتهایی برایمان پیش میآید که لازم است تشخیص دهیم چه زمانی برای سخن گفتن مناسب است. برای مثال، ممکن است کسی بدون غرض ما را با سخنانش برنجاند. بجای این که فوراً و نسنجیده چیزی بگوییم، عاقلانه است از خود بپرسیم: ‹آیا واقعاً مقصود بدی از این حرفش داشت؟ آیا لازم است که حتماً در این مورد با او صحبت کنم؟› شاید بهتر است که سکوت کنیم و چیزی نگوییم. اما اگر لازم است که با او صحبت کنیم، بهتر است صبر کنیم تا آرامش خود را بازیابیم و سپس با او صحبت کنیم. (امثال ۱۵:۲۸ خوانده شود.) همچنین برای صحبت در مورد حقیقت با اعضای خانوادهمان که همایمان ما نیستند، باید زمان مناسب را تشخیص دهیم. خواست قلبی ما این است که آنان با یَهُوَه خدا آشنا شوند، اما باید صبور بود و سنجیده عمل کرد. اگر با کلمات مناسب و در وقت مناسب با آنان سخن بگوییم، سخنان ما برایشان دلنشین خواهد بود.
چه بگوییم؟
۱۰. الف) چرا باید در سخن گفتن مراقب باشیم؟ ب) نمونهای از سخنان تلخ را که میتواند باعث رنجش شود، بیان کنید.
۱۰ سخنان ما میتواند باعث دلگرمی دیگران شود یا احساسات آنان را جریحهدار کند. (امثال ۱۲:۱۸ خوانده شود.) در این دنیای شریر اغلبِ مردم با سخنانشان دیگران را میرنجانند. فیلمها و برنامههای تلویزیونی مردم را برمیانگیزد که ‹زبان خود را چون شمشیر تیز کنند، و سخنان تلخ را چون تیر بر زه نهند.› (مز ۶۴:۳) مسیحیان باید از این نوع سخن گفتن پرهیز کنند. برای مثال، یک نوع از «سخنان تلخ» طعنه زدن است که باعث تحقیر دیگران میشود و آنان را میرنجاند؛ حتی اگر به شوخی باشد. شوخطبعی خوب است و سخنان ما را دلنشین میکند. اما هرگز نباید برای تفریح با طعنه زدن و با تمسخر، به دیگران توهین کنیم و آنان را برنجانیم. کتاب مقدّس در این مورد به ما میگوید که «سخنان تلخ» را ترک کنیم. همچنین در کتاب مقدّس آمده است: «باشد که سخنی بد از دهانتان بیرون نیاید، بلکه فقط سخنی نیکو برای بنای دیگران به زبان آورید؛ سخنی که نیازی را برآورده سازد تا به شنوندگان فایده رساند.»—افس ۴:۲۹، ۳۱.
۱۱. در چه صورت کلمات ما برای دیگران مناسب و دلپذیر خواهد بود؟
۱۱ عیسی در یکی از تعالیم خود گفت: «زبان از آنچه دل از آن پر است، سخن میگوید.» (مت ۱۲:۳۴) از این رو، آنچه ما میگوییم از دلمان خبر میدهد. اگر واقعاً به فکر دیگران باشیم و آنان را دوست بداریم، در گفتارمان با آنان کلماتی مناسب انتخاب میکنیم. به این طریق سخنان ما آنان را تشویق و بنا میکند.
۱۲. چگونه میتوانیم توانایی خود را در انتخاب کلمات مناسب افزایش دهیم؟
۱۲ برای انتخاب کلمات مناسب لازم است که تلاش کنیم و قوهٔ تشخیص خود را به کار گیریم. سلیمان پادشاه به ‹ارزیابی و جستجوی› بسیار پرداخت و «در پی یافتن جا ۱۲:۹، ۱۰) آیا یافتن «کلمات پسندیده» اغلب برای شما دشوار است؟ اگر اینچنین است، شاید لازم باشد که گنجینهٔ لغات خود را افزایش دهید. برای انجام این کار میتوانید به واژههایی که در کتاب مقدّس و نشریات مسیحیمان به کار رفته است، توجه کنید و مفهوم عبارات ناآشنا را بیاموزید. مهمتر از همه، بیاموزید که چگونه از کلمات برای یاری رساندن به دیگران استفاده کنید. کتاب مقدّس در مورد رابطهٔ یَهُوَه خدا با نخستزادهاش میگوید: «یهوه زبانِ شاگرد به من [عیسی] بخشیده است تا بدانم چگونه خستگان را به کلام تقویت دهم.» (اشع ۵۰:۴) بهتر است که از پیش وقت بگذاریم و بر روی آنچه میخواهیم بگوییم و تأثیر آن بر دیگران، خوب فکر کنیم. (یعقو ۱:۱۹) میتوانیم از خود بپرسیم: ‹آیا آنچه میخواهم بگویم، منظورم را میرساند؟ او با شنیدن این سخنان چه احساسی خواهد داشت؟›
کلمات پسندیده بود، و سخنان درست را بهروشنی مینگاشت.» (۱۳. چرا اهمیت دارد آنچه میگوییم به راحتی قابل فهم باشد؟
۱۳ در زمان باستان، اسرائیلیان با شنیدن صداهای متفاوت شیپور متوجه میشدند که باید در اردوگاه جمع شوند، پخش شوند یا برای جنگ آماده شوند. تصوّر کنید که اگر صدای شیپور واضح و درست نواخته نمیشد، چه آشفتگیای به وجود میآمد! کتاب مقدّس صدای واضح شیپور را با کلماتی مقایسه میکند که به راحتی قابل فهم است. اگر کلماتمان را واضح و روشن بیان نکنیم، ممکن است باعث سوءتفاهم شود و شخص متوجه حقیقت امر نشود. از این رو، میخواهیم در انتخاب کلمات دقت کنیم و واضح و روشن صحبت کنیم، اما در عین حال نمیخواهیم سخنان صریح و روشن ما این حس را در دیگران ایجاد کند که به آنان بیاحترامی شده است.—۱قُرِنتیان ۱۴:۸، ۹ خوانده شود.
۱۴. با ذکر مثالی توضیح دهید که چگونه سخنان عیسی ساده و قابل فهم بود.
۱۴ در مَتّی بابهای ۵ تا ۷ عیسی برای ما نمونهای عالی از انتخاب کلمات مناسب بجا گذاشت. او سعی نکرد که با کلماتی دشوار و نامفهوم مردم را تحت تأثیر قرار دهد. گفتههای او احساسات دیگران را جریحهدار نکرد. در عین حال که تعالیم او بسیار مهم، پرمفهوم و عمیق بود، کلماتش ساده و برای مردم قابل فهم بود. برای مثال، وقتی عیسی میخواست شاگردانش را مطمئن سازد که نگران خوراک روزانهٔ خود نباشند، به پرندگان آسمان اشاره کرد که یَهُوَه همیشه خوراکشان را فراهم میکند. سپس از آنان پرسید: «آیا ارزش شما بیش از آنها نیست؟» (مت ۶:۲۶) عیسی با این کلمات ساده به شاگردانش کمک کرد تا درسی مهم را درک کنند و دلگرمی یابند.
چگونه سخن بگوییم؟
۱۵. چرا باید با مهربانی با مردم سخن بگوییم؟
۱۵ همان طور که بررسی کردیم، مهم است دقت کنیم چه میگوییم. اما همچنین چگونگی سخن گفتن ما نیز اهمیت دارد. وقتی عیسی در کنیسهٔ شهر خود در ناصره صحبت کرد، مردم از «سخنان دلنشینِ دهانِ او» شگفتزده شدند. (لو ۴:۲۲) هنگامی که با مردم با مهربانی صحبت کنیم، سخنانمان برایشان دلپذیرتر و پذیرش آن آسانتر خواهد بود. (امث ۲۵:۱۵) در واقع، اگر ما نیز همچون عیسی به مردم احترام بگذاریم و به احساساتشان توجه کنیم، میتوانیم با مهربانی با آنان صحبت کنیم. برای مثال، وقتی عیسی جمعیتی بزرگ را دید که برای شنیدن سخنان او آمده بودند، دلش به حال آنان سوخت و «تعالیمی بسیار به آنان داد.» (مرق ۶:۳۴) حتی وقتی مردم به او ناسزا میگفتند، در پاسخ به آنان ناسزا نمیگفت.—۱پطر ۲:۲۳.
۱۶، ۱۷. الف) چگونه میتوانیم هنگام سخن گفتن با اعضای خانواده یا دوستانمان، عیسی را سرمشق خود قرار دهیم؟ (تصویر ابتدای مقاله ملاحظه شود.) ب) پاسخ ملایم مادری چه نتیجهای داشت؟
۱۶ گاه ممکن است به دلیل داشتن رابطهای نزدیک با اعضای خانواده و دوستانمان، برای ما مشکل باشد که با مرق ۹:۳۳-۳۷) پیران جماعت میتوانند با سرمشق قرار دادن عیسی، با ملایمت به دیگران پند دهند.—غلا ۶:۱.
نرمی و مهربانی با آنان صحبت کنیم. شاید فکر کنیم که لحن صحبتمان زیاد مهم نیست. اما عیسی هرگز با تندی با شاگردان یا دوستانش صحبت نکرد. وقتی که برخی از شاگردان او در مورد این که چه کسی در میان آنان بزرگتر است با یکدیگر بحث میکردند، عیسی با مهربانی رفتار کودکی را برایشان مثال زد و به آنان کمک کرد تا طرز فکرشان را اصلاح کنند. (۱۷ حتی اگر کسی به گونهای با ما صحبت کند که باعث ناراحتیمان شود، رفتار ملایم ما نتیجهای خوب به بار میآورد. (امث ۱۵:۱) برای مثال، مادری مسیحی مسئولیت بزرگ کردن پسرش را به تنهایی بردوش داشت و پسر او در عین حال که به جماعت میآمد معاشران دنیوی داشت. خواهری دیگر از روی خیرخواهی به او گفت: «متأسفم که نتوانستی پسرت را خوب تربیت کنی.» آن مادر لحظهای فکر کرد و سپس گفت: «با تو موافقم که در حال حاضر همه چیز خوب پیش نمیرود، اما تربیت او هنوز ادامه دارد. بعد از حارمَگِدّون از نتیجهٔ کار کاملاً مطمئن هستیم. آن موقع با هم حرف میزنیم.» این جواب نرم باعث شد تا صلح بین آن دو خواهر حفظ شود. همچنین این گفتگو به آن پسر که به صحبت آنان گوش میکرد، دلگرمی داد، چون پی برد که مادرش هنوز به او امیدوار است. همین باعث شد که معاشران بد را کنار بگذارد. پس از مدتی تعمید گرفت و بعدها در بیتئیل خدمت کرد. از این رو، باید بکوشیم که سخنانمان با برادران، اعضای خانواده و حتی بیگانهها «همواره دلنشین و نمکین باشد.»—کول ۴:۶.
۱۸. چگونه میتوانیم در سخن گفتن با دیگران، عیسی را سرمشق خود قرار دهیم؟
۱۸ توانایی ابراز افکار و احساساتمان به دیگران، در واقع هدیهای فوقالعاده از طرف یَهُوَه خداست. اگر عیسی را سرمشق خود قرار دهیم، میتوانیم همچون او تشخیص دهیم که چه وقت سخن بگوییم، چه بگوییم و چگونه با ملایمت و مهربانی صحبت کنیم. باشد که سخنان ما باعث دلگرمی دیگران و خشنودی یَهُوَه خدا شود.