وفادارانه مطیع مسئولان منصوبشدهٔ یَهُوَه باشیم
وفادارانه مطیع مسئولان منصوبشدهٔ یَهُوَه باشیم
«خداوند داور ما است. خداوند شریعتدهندهٔ ما است. خداوند پادشاه ما است.»—اِشَعْیا ۳۳:۲۲.
۱. چه چیزهایی قوم اسرائیل را منحصر به فرد میساخت؟
در سال ۱۵۱۳ ق.د.م. قوم اسرائیل پا به عرصهٔ هستی گذاشت. قومی که در آن زمان نه وطنی داشت، نه پایتختی، و نه پادشاهی انسانی و تازه از بند بردگی آزاد شده بود. البته، قوم اسرائیل از جنبهٔ دیگری نیز منحصر به فرد بود. اینکه یَهُوَه خدا داور، شریعتدهنده، و پادشاه نادیدنی آن محسوب میشد. ( خروج ۱۹:۵، ۶؛ اِشَعْیا ۳۳:۲۲) این موضوع در مورد هیچ قوم دیگری مصداق نداشت!
۲. در خصوص نحوهٔ رهبری اسرائیلیان چه سؤالی مطرح میگردد، و چرا جواب این سؤال برای ما حائز اهمیّت است؟
۲ از آنجا که یَهُوَه خدای آرامش و نظم است میتوان انتظار داشت که قوم تحت رهبری خود را به نحوی شایسته سازماندهی کند. ( ۱قُرِنتیان ۱۴:۳۳) این موضوع را بخوبی میتوان در مورد اسرائیل مشاهده نمود. اما خدایی نادیدنی چگونه سازمانی زمینی و مرئی را اداره میکرد؟ بجاست شیوه عملکرد یَهُوَه را در رهبری آن قوم باستانی بررسی کنیم. در این بررسی بویژه با توجه به برخورد یَهُوَه با اسرائیلیان پی به اهمیّت اطاعت از سرپرستانی که یَهُوَه منصوب میکند خواهیم برد.
اسرائیل باستان چگونه اداره میشد؟
۳. یَهُوَه چه ترتیب سودمندی برای رهبری قوم خود منظور داشت؟
۳ یَهُوَه با اینکه خود پادشاه نادیدنی اسرائیل بود، مردان وفاداری را نیز به نمایندگی از طرف خود منصوب نمود. آنان رؤسا، سرپرستان خاندان، و پیران قوم بودند و به عنوان مشاور و داور انجام وظیفه میکردند. ( خروج ۱۸:۲۵، ۲۶؛ تثنیه ۱:۱۵) با این حال، آن مردان مسئول بدون راهنماییهای خدا قادر نبودند با درک و بصیرت داوری کنند. آنان نه کامل بودند و نه از دل و نیّت همایمانانشان آگاهی داشتند. با این حال، آن داوران خداترس اسرائیل میتوانستند به دیگر همایمانان خود توصیههایی ارزشمند ارائه کنند، چرا که توصیههایشان بر پایهٔ قوانین یَهُوَه بود. — تثنیه ۱۹:۱۵؛ مزمور ۱۱۹:۹۷-۱۰۰.
۴. داوران وفادار اسرائیل میبایست با چه امیالی میجنگیدند، و چرا؟
۴ برای داوری کردن صرفاً دانستن قوانین کفایت نمیکرد. پیران قوم میبایست عنان امیال سرکش خود را نگاه میداشتند؛ امیالی همچون خودخواهی، تبعیض، و طمع که تثنیه ۱:۱۶، ۱۷.
ممکن بود داوریشان را منحرف سازد. موسی بدیشان گفت: «در داوری طرفداری مکنید، کوچک را مثل بزرگ بشنوید و از روی انسان مترسید، زیرا که داوری از آن خداست.» آری، داوران اسرائیل از طرف خدا داوری میکردند. براستی که چه سعادت بزرگی! —۵. یَهُوَه به غیر از داوران چه ترتیبات دیگری برای مراقبت از امت خود منظور داشت؟
۵ یَهُوَه برای برآورده ساختن نیاز روحانی قوم خود ترتیبات دیگری نیز منظور داشت. یَهُوَه به قوم اسرائیل حتی پیش از آنکه به سرزمین موعود قدم گذارند، فرمان داد تا خیمهای به عنوان کانون پرستش حقیقی برپا نمایند. یَهُوَه همچنین کاهنانی برای ایشان برگزید تا شریعت را بدیشان بیاموزند، قربانیهای حیوانی بگذرانند، و هر صبح و شام بخور معطر بسوزانند. خدا هارون برادر بزرگ موسی را در مقام نخستین کاهن اعظم اسرائیل منصوب کرد، و پسران هارون را به خدمت پدرشان گمارد. — خروج ۲۸:۱؛ اعداد ۳:۱۰؛ ۲تواریخ ۱۳:۱۰، ۱۱.
۶، ۷. الف) چه شراکتی میان کاهنان و لاویان غیرکاهن وجود داشت؟ ب) از اینکه لاویان وظایف مختلفی را انجام میدادند چه درسی میگیریم؟ ( کُولُسیان ۳:۲۳)
۶ رسیدگی به احتیاجات روحانی میلیونها نفر با نظر به شمار قلیل کاهنان براستی کاری عظیم بود. از این رو، ترتیبی داده شد تا دیگر اعضای سِبط لاوی نیز به کمک کاهنان بروند. یَهُوَه به موسی گفت: «لاویان را به هارون و پسرانش بده، زیرا که ایشان از جانب بنیاسرائیل بالکل به وی داده شدهاند.» — اعداد ۳:۹، ۳۹.
۷ لاویان به طور منظم سازماندهی شدند و بر حسب سه خاندان جَرشونیان و قَهاتیان و بنیمَراری تقسیم شده وظایفی مشخص برایشان منظور شد. ( اعداد ۳:۱۴-۱۷، ۲۳-۳۷) اگرچه برخی وظایف بااهمیتتر به نظر میرسیدند، لیکن همگی لازم و ضروری بودند. وظیفهٔ لاویان قَهاتی ایجاب میکرد که نزدیک صندوق عهد خدمت کنند و خیمه را تزئین نمایند. با این حال، تمام لاویان، چه قَهاتی و چه غیرقَهاتی امتیازات والایی در خدمت خدا داشتند. ( اعداد ۱:۵۱، ۵۳) افسوس که برخی از ایشان ارزش این وظایف را ندانسته به جای آنکه وفادارانه مطیع مسئولانی باشند که خدا منصوب نموده بود ابراز ناخشنودی کرده، عنان غرور، جاهطلبی، و حسادت خود را از دست دادند. از آن میان میتوان به شخصی لاوی به نام قُوْرَح اشاره کرد.
«آیا کهانت را نیز میطلبید؟»
۸. الف) قُوْرَح که بود؟ ب) چه چیزی احتمالاً موجب شده بود که قُوْرَح به کهانت از دید بشر نگاه کند؟
۸ قُوْرَح نه سرپرست خاندان لاوی بود و نه حتی سرپرست خانوادهٔ قَهاتی. ( اعداد ۳:۳۰، ۳۲) با این حال، او جزو رؤسای اسرائیل محسوب میشد. احتمالاً وظایف قُوْرَح ایجاب میکرد که نزدیک هارون و پسرانش کار کند. ( اعداد ۴:۱۸، ۱۹) وی با مشاهدهٔ ناکاملیهای آن مردان شاید پیش خود چنین استدلال میکرد: ‹چگونه از من انتظار میرود از مردانی چنین ناکامل اطاعت کنم؟ مگر همین چندی پیش نبود که هارون گوسالهای طلایی ساخت و قوم به پرستیدن گوساله و بتپرستی گرفتار شد؟ حال چون برادر موساست میباید کهانت کند! تبعیض از این آشکارتر؟ بعد هم پسران هارون ناداب و اَبیهو در انجام وظایف خود دست به چنان بیحرمتی وقیحانهای زدند که یَهُوَه آنان را کشت!› * ( خروج ۳۲:۱-۵؛ لاویان ۱۰:۱، ۲) ما دقیقاً نمیدانیم قُوْرَح چه استدلالهایی پیش خود کرده است، ولی آنچه مسلّم است او به کهانت از دید بشر نگاه میکرد. همین موضوع باعث شد که بر ضد موسی و هارون و در نهایت بر ضد یَهُوَه سر به شورش بردارد. — ۱سموئیل ۱۵:۲۳؛ یعقوب ۱:۱۴، ۱۵.
۹، ۱۰. قُوْرَح و همراهانش چه اتهامی به موسی نسبت دادند، و چه چیزی را نباید فراموش میکردند؟
۹ از آنجا که قُوْرَح شخصی سرشناس و بانفوذی بود براحتی میتوانست عدهای هواخواه به دنبال خود جمع کند. وی همراه با داتان و اَبیرام، ۲۵۰ هواخواه را که همگی از رؤسای قوم بودند یافت. آنان نزد موسی و هارون رفته بدیشان گفتند: «تمامی جماعت هر یک از ایشان مقدّساند، و خداوند در میان ایشان است. پس چرا خویشتن را بر جماعتِ خداوند بر میافرازید؟» — اعداد ۱۶:۱-۳.
۱۰ آن شورشگران باید میدانستند که نباید اختیارات موسی را زیر سؤال ببرند. کمی پیش از آن هارون و مریم نیز همین کار را کرده بودند. عجیب آنکه استدلال آنان نیز دقیقاً مانند قُوْرَح بود! سخنان ایشان در اعداد ۱۲:۱، ۲، چنین آمده است: «آیا خداوند با موسی به تنهایی تکلم نموده است، مگر به ما نیز تکلم ننموده؟» یَهُوَه به سخنان آنان گوش میداد. او به موسی، هارون، و مریم فرمود تا به خیمهٔ اجتماع بروند تا نشان دهد چه کسی را به عنوان رهبر برگزیده است. سپس، یَهُوَه صریحاً گفت: «اگر در میان شما نبیای باشد، من که یَهُوَه هستم، خود را در رؤیا بر او ظاهر میکنم و در خواب به او سخن میگویم. اما بندهٔ من موسی چنین نیست. او در تمامی خانهٔ من امین است.» بعد یَهُوَه مریم را برای مدتی به نوعی جذام مبتلا ساخت. — اعداد ۱۲:۴-۷، ۱۰.
۱۱. عکسالعمل موسی در ماجرای قُوْرَح چه بود؟
۱۱ قُوْرَح و طرفداران او مسلّماً از آن رویداد با خبر بودند. به همین سبب، عمل عصیانگرانهٔ آنان نابخشودنی بود. با این حال، موسی سعی کرد با شکیبایی با ایشان استدلال کند. موسی آنان را ترغیب کرد که قدر وظایف خود را بدانند و گفت: «آیا نزد شما کم است که خدای اسرائیل شما را از جماعت اسرائیل ممتاز کرده است، تا شما را نزد خود بیاورد؟» مسلّماً این سعادت ‹کمی› نبود. لاویان از موهبتهای والایی برخوردار بودند. حقیقتاً چه چیزی بیش از این میخواستند؟ ادامهٔ سخنان موسی نیّت باطنی آن مردان را آشکار کرد. موسی گفت: «آیا کهانت را نیز میطلبید؟» * ( اعداد ۱۲:۳؛ ۱۶:۹، ۱۰) ببینیم یَهُوَه به آن شورشی که بر ضد مسئولان منصوب او صورت گرفته بود چگونه پاسخ داد؟
داور اسرائیل وارد عمل میشود
۱۲. رابطهٔ خوب میان خدا و اسرائیلیان در گرو چه بود؟
۱۲ هنگامی که یَهُوَه شریعت را به اسرائیل داد، به اسرائیلیان گفت که اگر آن را نگاه دارند «امت مقدّس» وی محسوب خواهند شد، و تا وقتی مطابق ترتیبات الٰهی عمل نمایند مقدّس باقی خواهند ماند. ( خروج ۱۹:۵، ۶) اما اکنون با شورش بیپردهای که هر لحظه بالاتر میگرفت زمان آن بود که داور و شریعتدهندهٔ اسرائیل وارد عمل شود! موسی به قُوْرَح گفت: «تو با تمامی جمعیت خود فردا به حضور خداوند حاضر شوید، تو و ایشان و هارون. و هر کس مِجْمَر خود را گرفته، بخور بر آنها بگذارد؛ و شما هر کس مِجْمَر خود، یعنی دویست و پنجاه مِجْمَر به حضور خداوند بیاورید، تو نیز و هارون هر یک مِجْمَر خود را بیاورید.» — اعداد ۱۶:۱۶، ۱۷.
۱۳. الف) چرا گذراندن بخور در حضور یَهُوَه به دست آن گردنکشان گستاخی محض بود؟ ب) یَهُوَه با آن شورشیان چگونه رفتار کرد؟
۱۳ بر طبق کلام خدا فقط کاهنان اجازه داشتند در حضور یَهُوَه بخور بسوزانند. ایشان میبایست از شنیدن پیشنهاد موسی مبنی بر سوزاندن بخور به دست لاویان غیرکاهن به خود میآمدند. ( خروج ۳۰:۷؛ اعداد ۴:۱۶) اما این امر تأثیری بر قُوْرَح و طرفدارانش نگذاشت! روز بعد، «قُوْرَح تمامی جماعت را به مقابل [موسی و هارون] نزد در خیمهٔ اجتماع جمع کرد.» در گزارش کتاب مقدّس میخوانیم: «خداوند موسی و هارون را خطاب کرده، گفت: ‹خود را از این جماعت دور کنید تا ایشان را در لحظهای هلاک کنم.› » موسی و هارون برای جان آنان نزد خدا استغاثه نمودند. اما یَهُوَه ترتیب اثر نداد. «آتش از حضور خداوند به در آمده، دویست و پنجاه نفر [یعنی قُوْرَح و همراهانش] را که بخور میگذرانیدند، سوزانید.» — اعداد ۱۶:۱۹-۲۲، ۳۵. *
۱۴. چرا یَهُوَه بر ضد اسرائیلیان قاطعانه عمل نمود؟
۱۴ عجیب آنکه اسرائیلیان از مشاهدهٔ عکسالعمل یَهُوَه در مقابل شورشیان درس نگرفتند. «در فردای آن روز تمامی جماعت بنیاسرائیل بر موسی و هارون همهمه کرده، گفتند که شما قوم خداوند را کشتید.» آنان طرف توطئهگران را گرفتند! سرانجام کاسهٔ صبر یَهُوَه به سر آمد. دیگر هیچ کس حتی موسی و هارون نمیتوانستند برای آن مردمان وساطت کنند. یَهُوَه آن مردمان را به وبا مبتلا ساخت «و عدد کسانی که از وبا مردند چهارده هزار و هفتصد بود، سوای آنانی که در حادثهٔ قُوْرَح هلاک شدند.» — اعداد ۱۶:۴۱-۴۹.
۱۵. الف) چرا اسرائیلیان میبایست بدون دودلی رهبریت موسی و هارون را میپذیرفتند؟ ب) این گزارشات چه چیزی را در مورد یَهُوَه به نشان میدهد؟
۱۵ اگر آن اسرائیلیان کمی معقولتر روی موضوع تأمل میکردند بیجهت جان خود را در آن مهلکه از دست نمیدادند. آنان باید از خود سؤال میکردند: ‹چه کسانی با به خطر انداختن جان خود به حضور فرعون رفتند؟ چه کسانی خواستار آزادی اسرائیلیان شدند؟ بعد از آزاد شدن ایشان یَهُوَه تنها به چه کسی اجازه داد تا بر فراز کوه حُوریب برود و رو در رو با فرشتهٔ او صحبت کند؟ بدون شک سابقهٔ چشمگیر موسی و هارون مؤید وفاداری ایشان به یَهُوَه و محبتشان به مردم بود. ( خروج ۱۰:۲۸؛ ۱۹:۲۴؛ ۲۴:۱۲-۱۵) واضح است که یَهُوَه به هیچ وجه از کشتن متمردان خوشنود نمیگردد. اما وقتی ثابت میشود که ایشان مایل نیستند دست از تمرد بردارند، قاطعانه وارد عمل میشود. ( حِزْقِیال ۳۳:۱۱) این گزارشات برای ما از اهمیّت فوقالعاده برخوردار است. چرا؟
امروزه یَهُوَه از چه طریق امت خود را رهبری میکند؟
۱۶. الف) یهودیان قرن اوّل چه شواهدی در دست داشتند که یَهُوَه عیسی را به نمایندگی از طرف خود برگزیده است؟ ب) یَهُوَه چه کهانتی را جایگزین کهانت لاوی کرد، و به چه دلیل؟
۱۶ امروزه یَهُوَه داور، شریعتدهنده، و پادشاه نادیدنی ‹امتی› جدید میباشد. ( متّیٰ ۲۱:۴۳) این ‹امت› در قرن اوّل د.م. به وجود آمد. در آن زمان، دیگر از خیمهای که موسی برپا نموده بود خبری نبود بلکه از مدتها پیش، معبدی زیبا در اورشلیم جایگزین آن گردیده بود و لاویان در آن خدمت میکردند. ( لوقا ۱:۵، ۸، ۹) در سال ۲۹ د.م. معبد دیگری جایگزین معبد اورشلیم گردید. این معبد معبدی روحانی و عیسی کاهنِ اعظم آن بود. ( عبرانیان ۹:۹، ۱۱) بار دیگر این سؤال مطرح شد که اکنون یَهُوَه چه کسی را به عنوان نمایندهٔ خود منصوب کرده است. آری، یَهُوَه از چه کسی برای هدایت ‹امت› جدید خود استفاده نمود. عیسی با اَعمال و رفتار خود نشان داد که کاملاً به یَهُوَه وفادار است. او انسانها را بسیار دوست میداشت. و معجزات شگرفی در برابر دیدگان آنان صورت داد. با همهٔ اینها، اکثر لاویان به تقلید از نیاکان سرسخت خود عیسی را رد کردند. ( متّیٰ ۲۶:۶۳-۶۸؛ اَعمال ۴:۵، ۶، ۱۸؛ ۵:۱۷) سرانجام یَهُوَه کهانت لاوی را برانداخت و کهانتی پادشاهی یا ملوکانه را که ساختاری بسیار متفاوت داشت جایگزین آن نمود. آن کهانت ملوکانه تا به امروز برقرار میباشد.
۱۷. الف) کهانت ملوکانه متشکل از چه کسانی است؟ ب) یَهُوَه چگونه از کهانت ملوکانه استفاده میکند؟
۱۷ اعضای این کهانت ملوکانه چه کسانی هستند؟ پِطْرُس رسول در نخستین رسالهٔ الهامشدهٔ خود به این سؤال پاسخ میدهد. او به اعضای مسحشدهٔ بدن مسیح چنین نوشت: «شما قبیلهٔ برگزیده و کهانت ملوکانه و امت مقدّس و قومی که مِلک خاصّ خدا باشد هستید تا فضایل او را که شما را از ظلمت، به نور عجیب خود خوانده است، اعلام نمایید.» ( ۱پِطْرُس ۲:۹) این سخنان بخوبی مؤید آن است که این «کهانت ملوکانه» متشکل از کلیهٔ پیروان مسحشدهٔ عیسی است که پِطْرُس همچنین آن را «امت مقدّس» خواند. امروزه یَهُوَه از طریق این گروه تعالیم و رهنمودهای الٰهی را در اختیار امت خود قرار میدهد. — متّیٰ ۲۴:۴۵-۴۷.
۱۸. چه رابطهای میان پیران منصوب و کهانت ملوکانه وجود دارد؟
۱۸ پیران منصوب که مسئولیّتهای جماعات امت یَهُوَه را عبرانیان ۱۳:۷، ۱۷) به چه صورت؟
در سراسر جهان بر عهده دارند نمایندگان کهانت ملوکانه میباشند. شایسته است که این مردان را چه مسحشده باشند و چه غیرمسحشده، محترم بداریم و با دل و جان از ایشان حمایت کنیم. چرا؟ زیرا یَهُوَه از طریق روحالقدس خود پیران مسیحی را به این خدمت گمارده است. (۱۹. چگونه پیران توسط روحالقدس منصوب میشوند؟
۱۹ پیران مسیحی میباید واجد شرایط مندرج در کلام خدا که حاصل روحالقدس اوست باشند. ( ۱تیموتاؤس ۳:۱-۷؛ تیطُس ۱:۵-۹) بدین ترتیب میتوان گفت که انتصاب ایشان توسط روحالقدس صورت گرفته است. ( اَعمال ۲۰:۲۸) پیران مسیحی باید به کلام خدا مسلّط باشند. آنان میباید با اقتدا به داور متعال، یَهُوَه خدا که ایشان را منصوب کرده است در داوریهای خود از هر گونه تبعیض و جانبداری شدیداً پرهیز کنند. — تثنیه ۱۰:۱۷، ۱۸.
۲۰. از چه جهت قدر پیران سختکوش جماعتت را میدانی؟
۲۰ بجاست قدر پیران سختکوش جماعت را بدانیم، و اختیارات آنان را زیر سؤال نبریم! سابقهٔ خدمت وفادارانهٔ ایشان که اغلب دهها سال است، اعتماد ما را بدیشان افزایش میدهد. ایشان وفادارانه دروس جماعت را آماده و اجرا میکنند، دوشادوش ما «بشارتِ ملکوت» را موعظه میکنند، و در صورت لزوم از کتاب مقدّس به ما پند و توصیه میدهند. ( متّیٰ ۲۴:۱۴؛ عبرانیان ۱۰:۲۳، ۲۵؛ ۱پِطْرُس ۵:۲) وقتی بیمار یا غصهدار میشویم به تسلّی ما میآیند. وفادارانه و با ازخودگذشتگی در جهت پیشبرد مصالح ملکوت تلاش میکنند. روحالقدس بر ایشان است و مورد تأیید یَهُوَه میباشند. — غَلاطیان ۵:۲۲، ۲۳.
۲۱. پیران مسیحی باید چه موضوعی را مد نظر داشته باشند؟
۲۱ البته پیران مسیحی کامل نیستند. ایشان با توجه به محدودیتهای خویش هرگز سعی نمیکنند «بر قسمتهای خود» یعنی گلّهای که خدا به دست ایشان سپرده است آقایی کنند. خیر، آنان ‹مددکار برادرانشان هستند تا شادی آنان را حفظ کنند.› ( ۱پِطْرُس ۵:۳؛ ۲قُرِنتیان ۱:۲۴) پیران سختکوش و متواضع به یَهُوَه محبت دارند و میدانند هر چه بهتر او را سرمشق قرار دهند، برای جماعت مفیدتر خواهند بود. به همین منظور همواره سعی دارند خصوصیات الٰهیای همچون محبت، رحمت، و شکیبایی را در خود پرورش دهند.
۲۲. چرا مرور گزارش مربوط به قُوْرَح ایمان ما را به سازمان مرئی یَهُوَه تقویت میکند؟
۲۲ جای بسی سعادت است که حکمران نادیدنی همچون یَهُوَه، کاهن اعظمی همچون عیسی مسیح، معلّمانی همچون اعضای مسحشدهٔ کهانت ملوکانه، و راهنمایانی همچون پیران وفادار مسیحی داریم! اگرچه این سازمان نیز همچون تمام سازمانهای دیگری که به دست انسانها اداره میشود ناکامل است، چقدر خوشحالیم که میتوانیم یَهُوَه را همدوش با دیگر همایمانانمان که با شادی دل مطیع مسئولان منصوب او میباشند خدمت کنیم!
[پاورقیها]
^ بند 8 دو پسر دیگر هارون یعنی اَلْعازار و ایتامار در خدمت به یَهُوَه نمونه بودند. — لاویان ۱۰:۶.
^ بند 11 داتان و اَبیرام که در توطئهٔ قُوْرَح با وی همدست بودند به خاندان رَؤبین تعلق داشتند. از این رو احتمالاً در پی مقام کهانت نبودند. اعتراض آنان به شیوهٔ رهبری موسی بود و از این ناخشنود بودند که طبق انتظارشان هنوز به سرزمین موعود نرسیده بودند. — اعداد ۱۶:۱۲-۱۴.
^ بند 13 در دوران پَطرِیارْخها، هر یک از سرپرستان خانواده نمایندهٔ همسر و فرزندان خود در محضر خدا محسوب میشدند، و حتی قربانیهایی به جهت ایشان میگذراندند. ( پیدایش ۸:۲۰؛ ۴۶:۱؛ ایّوب ۱:۵) اما یَهُوَه با بنیان نهادن شریعت افراد مذکر خانوادهٔ هارون را در مقام کاهن منصوب کرد تا قربانیها از طریق ایشان گذرانده شود. اما از قرار معلوم، آن ۲۵۰ شورشگر مایل نبودند به این قوانین جدید تن دهند.
چه آموختیم؟
• یَهُوَه از سر محبت چه ترتیباتی برای مراقبت از اسرائیلیان منظور داشت؟
• چرا شورش قُوْرَح بر ضد موسی و هارون نابخشودنی بود؟
• از عملکرد یَهُوَه در مقابل شورشگران چه درسی میگیریم؟
• چگونه میتوانیم نشان دهیم که به ترتیبات یَهُوَه احترام میگذاریم؟
[سؤالات مقالهٔ مطالعهای]
[تصویر در صفحهٔ ۲۲]
آیا تمام وظایفی را که در خدمت به یَهُوَه به ما واگذار شده است ارج مینهیم؟
[تصویر در صفحهٔ ۲۳]
«چرا خویشتن را بر جماعتِ خداوند بر میافرازید؟»
[تصویر در صفحهٔ ۲۶]
پیران منصوب نمایندگان کهانت ملوکانه میباشند