Ο ΙΩΣΗΦ κοίταζε με λαχτάρα προς την ανατολή. Πόσο θα ήθελε να ξεφύγει από το καραβάνι και να τρέξει προς τα εκεί! Κάπου πέρα από τους λόφους, όχι και τόσο μακριά, ήταν το σπίτι του στη Χεβρών. Ο πατέρας του, ο Ιακώβ, θα ετοιμαζόταν τώρα για τη νυχτερινή ανάπαυση, ανύποπτος για το τι είχε συμβεί στον αγαπημένο του γιο. Αλλά ο νεαρός Ιωσήφ δεν μπορούσε να πάει κοντά του. Δεν ήξερε καν αν θα ξανάβλεπε ποτέ το γερασμένο του πρόσωπο, που τόσο αγαπούσε. Οι έμποροι δεν έπαιρναν το βλέμμα τους από πάνω του, καθώς παρακινούσαν τις καμήλες τους να προχωρήσουν στο χιλιοπερπατημένο δρόμο που οδηγούσε στο νότο. Ο Ιωσήφ τούς ανήκε πλέον, και δεν θα τον άφηναν στιγμή από τα μάτια τους. Για αυτούς, ήταν σαν τις πολύτιμες αρωματικές ουσίες που κουβαλούσαν​—περιζήτητο εμπόρευμα το οποίο θα τους απέφερε κέρδος στη μακρινή Αίγυπτο.

Ο Ιωσήφ ήταν περίπου 17 χρονών. Φανταστείτε τον να γυρίζει προς τη δύση και να κοιτάζει με μισόκλειστα μάτια τον ήλιο που βυθιζόταν στη Μεγάλη Θάλασσα, προσπαθώντας να καταλάβει πώς είχαν έρθει τα πάνω κάτω στη ζωή του. Δεν το χωρούσε ο νους του ότι οι ίδιοι του οι αδελφοί κόντεψαν να τον σκοτώσουν και τελικά τον πούλησαν ως δούλο. Θα του ήταν πολύ δύσκολο να συγκρατήσει τα δάκρυά του. Ούτε φανταζόταν τι του επιφύλασσε το μέλλον.

Πώς βρέθηκε ο Ιωσήφ σε αυτή τη δεινή θέση; Και τι μαθαίνουμε από την πίστη αυτού του νεαρού τον οποίο κακομεταχειρίστηκαν και απέρριψαν μέλη της ίδιας του της οικογένειας;

Ο Ιωσήφ προερχόταν από μια πολύ μεγάλη οικογένεια, που δεν ήταν όμως ευτυχισμένη ούτε ενωμένη. Τα λεγόμενα της Αγίας Γραφής για την οικογένεια του Ιακώβ αποδεικνύουν παραστατικά τις αρνητικές συνέπειες της πολυγαμίας​—μιας παγιωμένης συνήθειας την οποία ο Θεός ανέχτηκε ανάμεσα στο λαό του ώσπου ο Γιος του αποκατέστησε το αρχικό πρότυπο της μονογαμίας. (Ματθαίος 19:4-6) Ο Ιακώβ απέκτησε τουλάχιστον 14 παιδιά από τέσσερις διαφορετικές γυναίκες​—τις δύο συζύγους του, τη Λεία και τη Ραχήλ, και τις υπηρέτριές τους, τη  Ζελφά και τη Βαλλά. Εξαρχής, ο Ιακώβ αγαπούσε την ωραία Ραχήλ. Δεν ένιωσε ποτέ τέτοιο συναισθηματικό δεσμό με τη Λεία, τη μεγαλύτερη αδελφή της, την οποία παντρεύτηκε επειδή τον εξαπάτησαν. Ανάμεσα στις δύο αδελφές υπήρχε συνεχής και σκληρός ανταγωνισμός, και αυτή η ζήλια μεταδόθηκε στα παιδιά της οικογένειας.​—Γένεση 29:16-35· 30:1, 8, 19, 20· 37:35.

Η Ραχήλ ήταν πολύ καιρό στείρα. Γι’ αυτό, όταν τελικά γέννησε τον Ιωσήφ, ο Ιακώβ μεταχειριζόταν με ειδικό τρόπο αυτόν το γιο των γηρατειών του. Για παράδειγμα, όταν η οικογένεια κινδύνευε επειδή πήγαινε να συναντήσει τον αδελφό του Ιακώβ τον Ησαύ, ο οποίος είχε δολοφονικές διαθέσεις, ο Ιακώβ έβαλε τη Ραχήλ και το μικρό Ιωσήφ στην ασφαλέστερη θέση, δηλαδή τελευταίους από όλους. Εκείνη η αγωνιώδης μέρα πρέπει να έκανε βαθιά εντύπωση στον Ιωσήφ. Φανταστείτε πώς ένιωσε το πρωί, διερωτώμενος γιατί ο ηλικιωμένος αλλά εύρωστος πατέρας του ξαφνικά κούτσαινε. Πρέπει να έμεινε έκπληκτος όταν έμαθε το λόγο: Ο πατέρας του πάλευε όλη νύχτα με έναν κραταιό άγγελο! Γιατί; Επειδή ήθελε μια ευλογία από τον Ιεχωβά Θεό. Η ανταμοιβή του Ιακώβ ήταν η μετονομασία του σε Ισραήλ. Ένα ολόκληρο έθνος θα είχε το όνομά του! (Γένεση 32:22-31) Μεταγενέστερα, ο Ιωσήφ έμαθε ότι οι γιοι του Ισραήλ θα ήταν οι προπάτορες των φυλών εκείνου του έθνους!

Αργότερα, ο μικρός Ιωσήφ πέρασε μια προσωπική τραγωδία​—έχασε πρόωρα το πιο αγαπημένο του πρόσωπο. Η μητέρα του πέθανε στη γέννα του μικρότερου αδελφού του, του Βενιαμίν. Ο πατέρας του λυπήθηκε πάρα πολύ για αυτή την απώλεια. Φανταστείτε τον Ιακώβ να σκουπίζει απαλά τα δάκρυα του Ιωσήφ, παρηγορώντας τον με την ίδια ελπίδα με την οποία είχε παρηγορηθεί κάποτε ο Αβραάμ, ο παππούς του Ιακώβ. Ο Ιωσήφ πρέπει να συγκινήθηκε πολύ μαθαίνοντας ότι μια μέρα ο Ιεχωβά θα επανέφερε τη μητέρα του στη ζωή! Πιθανώς αγάπησε ακόμη πιο βαθιά τον γενναιόδωρο “Θεό των ζωντανών”. (Λουκάς 20:38· Εβραίους 11:17-19) Ύστερα από την απώλεια της συζύγου του, ο Ιακώβ είχε πάντα αδυναμία στους δυο γιους του από τη Ραχήλ.​—Γένεση 35:18-20· 37:3· 44:27-29.

Τέτοια ιδιαίτερη μεταχείριση θα έκανε πολλά παιδιά κακομαθημένα ή ανάγωγα. Ο Ιωσήφ, όμως, διδάχτηκε από τις πολλές καλές ιδιότητες των γονέων του και ανέπτυξε ισχυρή πίστη, καθώς και έντονη αίσθηση του σωστού και του λάθους. Στα 17 του, ενώ εργαζόταν ως ποιμένας βοηθώντας μερικούς μεγαλύτερους αδελφούς του, παρατήρησε ότι είχαν κάνει κάτι κακό. Μήπως μπήκε στον πειρασμό να θάψει το ζήτημα για να τα έχει καλά μαζί τους; Σε κάθε περίπτωση, έκανε το σωστό. Το ανέφερε στον πατέρα του. (Γένεση 37:2) Ίσως αυτή η γενναία πράξη επισφράγισε την καλή γνώμη που είχε ο Ιακώβ για τον αγαπημένο του γιο. Τι εξαιρετικό παράδειγμα για τους Χριστιανούς νέους! Όταν μπαίνουν στον πειρασμό να συγκαλύψουν τη σοβαρή αμαρτία κάποιου​—ίσως του αδελφού τους, της αδελφής τους ή ενός φίλου τους—​είναι σοφό να μιμούνται τον Ιωσήφ και να φροντίζουν να γίνει γνωστό το ζήτημα  σε εκείνους οι οποίοι είναι σε θέση να βοηθήσουν το άτομο που έχει αδικοπραγήσει.​—Λευιτικό 5:1.

Παίρνουμε επίσης ένα δίδαγμα και από την οικογενειακή ζωή του Ιωσήφ. Μολονότι οι αληθινοί Χριστιανοί σήμερα δεν είναι πολύγαμοι, υπάρχουν στις τάξεις τους πολλές μεικτές οικογένειες, με θετούς γονείς, θετά παιδιά και θετά αδέλφια. Όλοι μαθαίνουμε από την οικογένεια του Ιακώβ ότι οι διακρίσεις και η προσωποληψία υποσκάπτουν την ενότητα στο σπιτικό. Οι σοφοί γονείς με μεικτές οικογένειες κάνουν το παν για να πείσουν καθένα από τα βιολογικά και τα θετά τους παιδιά ότι το αγαπούν, ότι είναι προικισμένο με ξεχωριστά χαρίσματα και ότι μπορεί να συμβάλει στην ευτυχία της οικογένειας.​—Ρωμαίους 2:11.

Η θαρραλέα στάση του Ιωσήφ υπέρ του ορθού ίσως ήταν εκείνο που έκανε τον Ιακώβ να τον τιμήσει βάζοντας να του φτιάξουν ένα ειδικό ένδυμα. (Γένεση 37:3) Πιθανόν να ήταν ένας μακρυμάνικος, κομψός χιτώνας που έφτανε ως τους αστραγάλους​—ένα ρούχο για ευγενείς ή άρχοντες.

Ο Ιακώβ είχε ασφαλώς καλές προθέσεις, και ο Ιωσήφ θα συγκινήθηκε με αυτή την εκδήλωση εκτίμησης και στοργής από μέρους του πατέρα του. Ωστόσο, το ένδυμα θα τον έβαζε σε μεγάλους μπελάδες. Πρώτα από όλα, θυμηθείτε ότι ως βοσκός έκανε σκληρή χειρωνακτική εργασία. Φανταστείτε τον να φοράει ένα τέτοιο βασιλικό ένδυμα και να περπατάει με δυσκολία ανάμεσα σε ψηλά χόρτα, να σκαρφαλώνει σε βράχια ή να προσπαθεί να ξεμπλέξει από τα βάτα ένα χαμένο αρνί. Το χειρότερο, όμως, ήταν άλλο: Πώς θα επηρέαζε αυτή η εκδήλωση της ειδικής εύνοιας του Ιακώβ τη σχέση του Ιωσήφ με τους αδελφούς του;

Η Γραφή απαντάει: «Όταν οι αδελφοί του είδαν ότι ο πατέρας τους αγαπούσε εκείνον περισσότερο από όλους τους αδελφούς του, άρχισαν να τον μισούν και δεν μπορούσαν να του μιλούν ειρηνικά». * (Γένεση 37:4) Ίσως καταλαβαίνουμε γιατί ζήλευαν, αλλά το ότι υπέκυψαν σε αυτό το δηλητηριώδες συναίσθημα ήταν άσοφο. (Παροιμίες 14:30· 27:4) Νιώσατε ποτέ μεγάλο φθόνο όταν έδωσαν σε κάποιον προσοχή ή τιμή που θέλατε για τον εαυτό σας; Να θυμάστε τους αδελφούς του Ιωσήφ. Η ζήλια τούς οδήγησε σε πράξεις για τις οποίες θα μετάνιωναν πικρά. Το παράδειγμά τους υπενθυμίζει στους Χριστιανούς ότι είναι πολύ σοφότερο να “χαιρόμαστε με όσους χαίρονται”.​—Ρωμαίους 12:15.

Το βέβαιο είναι ότι ο Ιωσήφ διαισθανόταν την εχθρότητα των αδελφών του. Μήπως, λοιπόν, έκρυβε τον πολυτελή του χιτώνα όποτε ήταν εκείνοι μπροστά; Ίσως μπήκε στον πειρασμό να κάνει κάτι τέτοιο. Θυμηθείτε, όμως, ότι ο Ιακώβ ήθελε να αποτελεί αυτός ο χιτώνας εκδήλωση εύνοιας και αγάπης. Επειδή ο Ιωσήφ δεν ήθελε να προδώσει την εμπιστοσύνη του πατέρα του, έδειχνε οσιότητα φορώντας το ένδυμα. Το παράδειγμά του μας ωφελεί. Παρότι ο δικός μας ουράνιος Πατέρας δεν είναι ποτέ  προσωπολήπτης, ενίοτε ξεχωρίζει τους όσιους υπηρέτες του και τους ευνοεί. Επιπλέον, τους ζητάει να είναι διαφορετικοί από το διεφθαρμένο και ανήθικο κόσμο. Όπως το ειδικό ένδυμα του Ιωσήφ, έτσι και η διαγωγή των αληθινών Χριστιανών τους διαφοροποιεί από τον περίγυρο και μερικές φορές προκαλεί ζήλια και εχθρότητα. (1 Πέτρου 4:4) Πρέπει άραγε ο Χριστιανός να κρύβει την αληθινή του ταυτότητα ως υπηρέτης του Θεού; Όχι​—ακριβώς όπως ο Ιωσήφ δεν έπρεπε να κρύβει το χιτώνα του.​—Λουκάς 11:33.

Έπειτα από λίγο, ο Ιωσήφ είδε δύο πολύ ασυνήθιστα όνειρα. Στο πρώτο, ο ίδιος και κάθε αδελφός του έδεναν από ένα δεμάτι σιτηρά. Μετά, όμως, τα δεμάτια των αδελφών του έκαναν κύκλο γύρω από το δικό του και το προσκύνησαν, ενώ εκείνο στεκόταν όρθιο. Στο δεύτερο όνειρο, ο ήλιος, η σελήνη και 11 άστρα τον προσκυνούσαν. (Γένεση 37:6, 7, 9) Τι έπρεπε να κάνει ο Ιωσήφ σε σχέση με αυτά τα παράξενα και ζωηρά όνειρα;

Τα όνειρα προέρχονταν από τον Ιεχωβά Θεό. Ήταν προφητικά, και ο Θεός ήθελε να μεταφέρει ο Ιωσήφ το άγγελμά τους. Κατά μία έννοια, ο Ιωσήφ έπρεπε να κάνει ό,τι έκαναν όλοι οι μεταγενέστεροι προφήτες όταν διαμήνυαν τα αγγέλματα και τις κρίσεις του Θεού στον παραστρατημένο λαό Του.

Ο Ιωσήφ είπε με διακριτικότητα στους αδελφούς του: «Ακούστε, σας παρακαλώ, αυτό το όνειρο που ονειρεύτηκα». Οι αδελφοί του κατάλαβαν το όνειρο, και δεν τους άρεσε καθόλου. Γι’ αυτό, απάντησαν: «Πρόκειται στ’ αλήθεια να γίνεις βασιλιάς μας; ή Πρόκειται στ’ αλήθεια να μας εξουσιάσεις;» Η αφήγηση συνεχίζει: «Βρήκαν, λοιπόν, καινούριο λόγο να τον μισούν για τα όνειρά του και για τα λόγια του». Όταν ο Ιωσήφ περιέγραψε το δεύτερο όνειρο στον πατέρα του καθώς και στους αδελφούς του, η αντίδραση δεν ήταν πολύ καλύτερη. Διαβάζουμε: «Ο πατέρας του άρχισε να τον επιπλήττει και να του λέει: “Τι σημαίνει αυτό το όνειρο που ονειρεύτηκες; Μήπως εγώ και η μητέρα σου και οι αδελφοί σου πρόκειται στ’ αλήθεια να έρθουμε και να σε προσκυνήσουμε μέχρις εδάφους;”» Ωστόσο, το ζήτημα συνέχισε να απασχολεί τον Ιακώβ. Μήπως επικοινωνούσε ο Ιεχωβά με το αγόρι;​—Γένεση 37:6, 8, 10, 11.

Ο Ιωσήφ δεν ήταν ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος υπηρέτης του Ιεχωβά από τον οποίο ζητήθηκε να μεταδώσει ένα αντιδημοφιλές προφητικό άγγελμα που ίσως προκαλούσε ακόμη και διωγμό. Ο Ιησούς, ο μεγαλύτερος αυτών των αγγελιοφόρων, είπε στους ακολούθους του: «Αν επέφεραν διωγμό σε εμένα, και σε εσάς θα επιφέρουν διωγμό». (Ιωάννης 15:20) Οι Χριστιανοί κάθε ηλικίας μαθαίνουν πολλά από την πίστη και το θάρρος του νεαρού Ιωσήφ.

Λίγο αργότερα, ο Ιακώβ έστειλε το νεαρό Ιωσήφ κάπου μακριά. Οι μεγαλύτεροι γιοι έβοσκαν τα ποίμνια στο βορρά, κοντά στη Συχέμ, όπου πρόσφατα είχαν κάνει αμείλικτους εχθρούς. Όπως ήταν φυσικό, ο Ιακώβ ανησυχούσε για τους γιους του. Έστειλε, λοιπόν, τον Ιωσήφ να δει αν ήταν καλά. Φαντάζεστε πώς ένιωσε εκείνος; Ήξερε ότι οι αδελφοί του τον μισούσαν περισσότερο από ποτέ! Πώς θα αντιδρούσαν όταν θα εμφανιζόταν μπροστά τους ως εκπρόσωπος του πατέρα τους; Παρ’ όλα αυτά, ο Ιωσήφ υπάκουσε και ξεκίνησε.​—Γένεση 34:25-30· 37:12-14.

Επρόκειτο για μεγάλη απόσταση​—συνολικά τέσσερις με πέντε μέρες οδοιπορία. Η Συχέμ βρισκόταν γύρω στα 80 χιλιόμετρα βόρεια της Χεβρών. Αλλά εκεί, ο Ιωσήφ έμαθε ότι οι αδελφοί του είχαν μετακινηθεί στη Δωθάν, περίπου άλλα 22 χιλιόμετρα προς τα βόρεια. Όταν τελικά πλησίασε στη Δωθάν, τον είδαν από μακριά να έρχεται. Αμέσως το μίσος τους ξεχείλισε. Η αφήγηση αναφέρει: «Είπαν, λοιπόν, ο ένας στον άλλον: “Δείτε! Έρχεται ο άνθρωπος των ονείρων. Και τώρα ελάτε να τον σκοτώσουμε και να τον ρίξουμε μέσα σε έναν από τους νερόλακκους· και θα πούμε ότι τον καταβρόχθισε άγριο θηρίο. Τότε να δούμε τι θα γίνουν τα όνειρά του”». Ο Ρουβήν, όμως, τους έπεισε να ρίξουν τον Ιωσήφ ζωντανό σε έναν λάκκο, ελπίζοντας να τον σώσει αργότερα.​—Γένεση 37:19-22.

Ο Ιωσήφ τούς πλησίασε ανυποψίαστος, ελπίζοντας δίχως άλλο ότι η συνάντησή τους θα κυλούσε ειρηνικά. Αντίθετα, οι αδελφοί του τού επιτέθηκαν! Με σκληρότητα, του έβγαλαν εκείνον τον ιδιαίτερο χιτώνα, τον έσυραν σε έναν ξερό νερόλακκο και τον έσπρωξαν μέσα. Προτού το καταλάβει, ο Ιωσήφ βρέθηκε στον πάτο! Μόλις συνήλθε από το σοκ, στάθηκε με δυσκολία όρθιος, αλλά ήταν αδύνατον να σκαρφαλώσει έξω μόνος του. Δεν έβλεπε παρά ένα κυκλικό κομμάτι ουρανού, ενώ οι φωνές των αδελφών του ξεμάκραιναν. Τους φώναξε, ικετεύοντάς  τους να τον βοηθήσουν, αλλά εκείνοι τον αγνόησαν. Σαν να μην είχε συμβεί τίποτα, κάθησαν να φάνε παραδίπλα. Ενώ ο Ρουβήν έλειπε, σκέφτηκαν πάλι να τον σκοτώσουν, αλλά ο Ιούδας τούς έπεισε να τον πουλήσουν σε κάποιους περαστικούς εμπόρους. Η Δωθάν βρισκόταν κοντά στην εμπορική οδό προς την Αίγυπτο, και σε λίγο πέρασε από εκεί ένα καραβάνι Ισμαηλιτών και Μαδιανιτών. Μέχρι να επιστρέψει ο Ρουβήν, η συναλλαγή είχε ολοκληρωθεί​—είχαν πουλήσει τον αδελφό τους ως δούλο για 20 σίκλους. *​—Γένεση 37:23-28· 42:21.

Γυρίζουμε, λοιπόν, εκεί από όπου ξεκινήσαμε. Καθώς ο Ιωσήφ οδηγούνταν νότια, στο δρόμο για την Αίγυπτο, φαινόταν να έχει χάσει τα πάντα. Ήταν ξεκομμένος από όλα! Χρόνια ολόκληρα, δεν θα ήξερε τίποτα για την οικογένειά του​—τίποτα για τη στενοχώρια που ένιωσε ο Ρουβήν όταν επέστρεψε και δεν τον βρήκε πουθενά, τίποτα για την οδύνη του Ιακώβ όταν τον ξεγέλασαν και πίστεψε ότι ο αγαπημένος του Ιωσήφ ήταν νεκρός, τίποτα για τον ηλικιωμένο παππού του, τον Ισαάκ, που ζούσε ακόμη, και τίποτα για τον αγαπημένο μικρότερο αδελφό του, τον Βενιαμίν, ο οποίος θα του έλειπε αφάνταστα. Αλλά είχε όντως χάσει τα πάντα;​—Γένεση 37:29-35.

Ο Ιωσήφ είχε ακόμη κάτι που ήταν αδύνατο να του πάρουν οι αδελφοί του: πίστη. Γνώριζε αρκετά για τον Θεό του, τον Ιεχωβά, και τίποτα δεν μπορούσε να του το στερήσει αυτό​—ούτε η απώλεια του σπιτικού του ούτε οι ταλαιπωρίες της αιχμαλωσίας κατά το μακρύ ταξίδι προς την Αίγυπτο ούτε καν η ταπείνωση όταν πουλήθηκε ως δούλος σε έναν πλούσιο Αιγύπτιο, τον Πετεφρή. (Γένεση 37:36) Το μόνο που κατάφεραν αυτές οι ταλαιπωρίες ήταν να ενισχύσουν την πίστη του και την απόφασή του να παραμείνει κοντά στον Θεό του. Σε επόμενα άρθρα, θα δούμε πώς η πίστη του Ιωσήφ τον έκανε πιο χρήσιμο στον Θεό του, τον Ιεχωβά, αλλά και στη βασανισμένη οικογένειά του. Είναι πολύ σοφό να μιμούμαστε την πίστη του Ιωσήφ!