Προϊόν Σχεδιασμού;
Ο Αλτήρας της Μύγας
Πώς μπορεί η μύγα να εκτελεί τόσο περίπλοκους και ακριβείς ακροβατικούς ελιγμούς; Όταν τη χτυπάει μια ριπή ανέμου, πώς καταφέρνει να επανέλθει στη θέση της και να διατηρήσει την πορεία της; Η απάντηση κρύβεται, εν μέρει, σε δύο μικροσκοπικές αποφύσεις που λέγονται αλτήρες και βρίσκονται πίσω από τα φτερά της. *
Σκεφτείτε: Ο αλτήρας είναι σαν μικροσκοπική καρφίτσα με ένα εξόγκωμα στην άκρη. Κατά την πτήση, οι αλτήρες ταλαντεύονται με την ίδια συχνότητα όπως τα φτερά αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση. Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ότι λειτουργούν σαν ένα έξυπνο γυροσκόπιο που χαρίζει στις μύγες σταθερότητα στην πτήση τους. *
Οι αλτήρες, με τα εξογκωμένα άκρα τους, «ταλαντεύονται προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, σαν το εκκρεμές ενός ρολογιού», λέει η Εγκυκλοπαίδεια της Προσαρμοστικότητας στο Φυσικό Κόσμο (Encyclopedia of Adaptations in the Natural World). Αν μια μύγα στρίψει απότομα καθώς πετάει, είτε σκόπιμα είτε λόγω μιας ξαφνικής ριπής ανέμου, «η βάση του αλτήρα συστρέφεται», δηλώνει η εγκυκλοπαίδεια. «Αυτή η συστροφή γίνεται αντιληπτή από ένα πυκνό σύμπλεγμα νευρικών απολήξεων προσαρτημένο στον αλτήρα, και η πληροφορία διαβιβάζεται στον εγκέφαλο έτσι ώστε η μύγα να κάνει τις αναγκαίες ενέργειες προκειμένου να παραμείνει . . . στην πορεία της». Ως αποτέλεσμα, οι μύγες διαθέτουν απίστευτη σβελτάδα και δεν πιάνονται εύκολα.
Οι μηχανικοί βλέπουν δυνατότητες για αμέτρητες τεχνολογικές εφαρμογές εμπνευσμένες από τον αλτήρα σε πράγματα όπως τα ρομπότ, τα μικρομηχανικά ιπτάμενα έντομα και τα διαστημικά οχήματα. «Ποιος θα το φανταζόταν ότι ένα μικρό και αχώνευτο πλάσμα όπως η μύγα θα μπορούσε να μας διδάξει τόσα πράγματα;» έγραψε ο αεροδιαστημικός ερευνητής Ραφάλ Ζμπικόφσκι.
Ποια είναι η άποψή σας; Είναι ο γυροσκοπικός αλτήρας της μύγας προϊόν εξέλιξης; Ή μήπως αποτελεί προϊόν σχεδιασμού;
^ παρ. 3 Αλτήρες διαθέτουν τα δίπτερα έντομα, όπως οι μύγες, τα κουνούπια και οι σκνίπες.
^ παρ. 4 Τα γυροσκόπια αποτελούνται συνήθως από ένα πλαίσιο που υποστηρίζει έναν δίσκο ο οποίος περιστρέφεται ταχύτατα γύρω από τον άξονά του. Ο δίσκος τείνει να διατηρεί σταθερό τον άξονα περιστροφής του ανεξάρτητα από τις εξωτερικές κινήσεις, τα μαγνητικά πεδία ή τη βαρύτητα. Ως εκ τούτου, τα γυροσκόπια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή αξιόπιστων πυξίδων.