Πρόληψη των Ατυχημάτων στην Τρίτη Ηλικία

ΕΝΑ κορίτσι κάνει πατινάζ στον πάγο. Ξαφνικά, γλιστράει και πέφτει. Σε δευτερόλεπτα όμως ξανασηκώνεται και, αν εξαιρέσουμε την αμηχανία της, δεν έχει πάθει απολύτως τίποτα. Μια ηλικιωμένη κυρία σκοντάφτει και πέφτει μέσα στο σπίτι της και παθαίνει κάταγμα στο γοφό. Κάνει εγχείρηση και περνούν μήνες μέχρι να αποκατασταθεί η κινητικότητά της. Τώρα, επειδή φοβάται ακόμη περισσότερο μην πέσει, κινείται όσο το δυνατόν λιγότερο και γίνεται όλο και πιο αδύναμη.

Σε μια χώρα του Δυτικού κόσμου, διαπιστώθηκε ότι κάθε χρόνο το ένα τρίτο και πλέον των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω πέφτει και ενδεχομένως τραυματίζεται. Επιπλέον, σε αυτή την ηλικιακή ομάδα, η πλειονότητα των τραυματισμών που οδηγούν στο θάνατο προκαλούνται από πτώσεις. Εύλογα λοιπόν η Αγία Γραφή λέει για τους ηλικιωμένους: «Φοβούνται οτιδήποτε είναι ψηλό και τρόμος παραμονεύει στο δρόμο».​—Εκκλησιαστής 12:5.

Παρότι τα γηρατειά συνοδεύονται συνήθως από σωματικά προβλήματα, μπορείτε να πάρετε κάποια πρακτικά μέτρα για μεγαλύτερη προσωπική ασφάλεια αλλά και καλύτερη ποιότητα ζωής. Κατ’ αρχάς, μπορείτε να προσπαθήσετε να διατηρήσετε σε λογικό βαθμό την υγεία και τις δυνάμεις σας. Επίσης, μπορείτε να κάνετε το σπίτι σας ασφαλέστερο.

Πώς να Μείνετε Υγιείς και Δυνατοί

Καθώς γερνάμε, ενδέχεται να παρουσιαστούν προβλήματα στο συντονισμό των κινήσεών μας, στην όρασή μας και στην αίσθηση της ισορροπίας μας. Μπορεί επίσης να γίνουμε πιο επιρρεπείς στους τραυματισμούς επειδή εξασθενούν οι μύες και τα οστά μας. Ωστόσο, μπορούμε να επιβραδύνουμε αυτή τη φθορά με τακτική σωματική δραστηριότητα και καλές συνήθειες διατροφής. «Είναι σημαντικό να κάνουμε ασκήσεις που βελτιώνουν την ισορροπία, τη στάση του σώματος, τη δύναμη και την ευκαμψία μας», λέει η Νίτα, η οποία είναι φυσιοθεραπεύτρια.

Ένα έντυπο του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας των ΗΠΑ αναφέρει: «Οι ηλικιωμένοι ωφελούνται πολύ από τη σωματική δραστηριότητα ανεξάρτητα από την κατάσταση της υγείας τους και τις σωματικές τους ικανότητες. Ακόμη και αν δυσκολεύεστε να σταθείτε ή να περπατήσετε, μπορείτε και πάλι να ασκηθείτε και να δείτε όφελος. Στις περισσότερες περιπτώσεις μάλιστα η κατάστασή σας θα χειροτερέψει αν δεν κάνετε τίποτα». * Μεταξύ άλλων, η σωματική δραστηριότητα είναι ένα όπλο ενάντια στην καρδιοπάθεια, στους πόνους των αρθρώσεων, στην οστεοπόρωση και στην κατάθλιψη. Βελτιώνει την κυκλοφορία, την πέψη και τον ύπνο, ενώ τονώνει την αυτοπεποίθηση και οξύνει τα αντανακλαστικά.

Αν δεν έχετε συνηθίσει να ασκείστε, είναι συνετό να ρωτήσετε πρώτα το γιατρό σας. Συμβουλευτείτε τον επίσης αν αισθανθείτε τάση λιποθυμίας ή πόνο στο στήθος την ώρα της άσκησης. Στην περίπτωση αυτή μάλιστα θα ήταν ίσως συνετό να  καλέσετε τις πρώτες βοήθειες. Μην παίρνετε στα ελαφρά τέτοια ενδεχομένως επικίνδυνα συμπτώματα! Συστήνεται επίσης να πηγαίνετε για εξέταση στον οφθαλμίατρο μία φορά το χρόνο.

Όσον αφορά το διαιτολόγιό σας, να αποφεύγετε γεύματα που υστερούν σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, έστω και αν ετοιμάζονται γρήγορα και εύκολα. Οι ηλικιωμένοι έχουν ιδιαίτερη ανάγκη από τροφές πλούσιες σε βιταμίνη D και ασβέστιο, διότι και τα δύο αυτά βοηθούν στη διατήρηση της οστικής μάζας ή τουλάχιστον επιβραδύνουν την απώλειά της. Να συμπεριλαμβάνετε λοιπόν στα γεύματά σας σιτηρά ολικής άλεσης, γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά και φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Αν πρόκειται να κάνετε σημαντικές αλλαγές στις διατροφικές σας συνήθειες, ρωτήστε το γιατρό σας. Ίσως σας υποδείξει ωφέλιμες διατροφικές επιλογές ή τροφές που πρέπει να αποφεύγετε για λόγους υγείας.

Να πίνετε επίσης αρκετό νερό. Η αφυδάτωση, η οποία είναι σύνηθες φαινόμενο μεταξύ των ηλικιωμένων, ιδίως εκείνων που ζουν μόνοι τους ή σε οίκους ευγηρίας, μπορεί να τους κάνει επιρρεπείς στις πτώσεις, στη διανοητική σύγχυση, στη δυσκοιλιότητα, στην απώλεια της ελαστικότητας του δέρματος, στις λοιμώξεις ή και να αποβεί θανατηφόρα.

Κάντε το Σπίτι σας Ασφαλέστερο

Οι περισσότερες πτώσεις συμβαίνουν μέσα στο σπίτι. Ωστόσο, με λίγα προληπτικά μέτρα μπορείτε να μειώσετε σημαντικά αυτόν τον κίνδυνο. Καθώς διαβάζετε τα ακόλουθα, σκεφτείτε τι θα μπορούσατε να κάνετε για το δικό σας σπίτι.

Μπάνιο:

● Το πάτωμα πρέπει να είναι από υλικό που δεν γλιστράει όταν είναι βρεγμένο.

● Η ντουζιέρα ή η μπανιέρα πρέπει να έχει αντιολισθητικό πατάκι ή επίστρωση. Αν χρησιμοποιείτε κάθισμα, να το έχετε κοντά στη βρύση για να τη φτάνετε εύκολα. Θα ήταν επίσης χρήσιμο να είναι φορητό το τηλέφωνο του ντους ώστε να μπορείτε να κάνετε μπάνιο καθιστοί.

● Είναι καλό να έχετε χειρολαβές για να κρατιέστε όταν μπαίνετε ή βγαίνετε από την ντουζιέρα ή την μπανιέρα ή όταν χρησιμοποιείτε την τουαλέτα. Αυτές πρέπει να είναι γερές και στερεωμένες καλά. Φροντίστε επίσης να έχει το κάθισμα της λεκάνης το κατάλληλο ύψος ώστε να κάθεστε και να σηκώνεστε χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια.

● Να έχετε φώτα νυκτός ή να χρησιμοποιείτε φακό.

Σκάλες:

● Οι σκάλες δεν πρέπει να έχουν πράγματα που εμποδίζουν τη διέλευση. Πρέπει να διατηρούνται σε καλή κατάσταση και να έχουν επαρκή φωτισμό.

● Χρειάζεται να έχουν σταθερές κουπαστές και στις δύο πλευρές, αν είναι δυνατόν, καθώς και αντιολισθητικές λωρίδες και διακόπτες για το φως στη βάση και στην κορυφή τους.

● Το ανεβοκατέβασμα στις σκάλες βοηθάει τους ηλικιωμένους να γυμνάζουν τα πόδια τους. Αν όμως δεν έχετε καλή ισορροπία, καλύτερα να μην ανεβοκατεβαίνετε μόνοι σας.

Υπνοδωμάτιο:

● Αφήστε αρκετό χώρο ελεύθερο γύρω από το κρεβάτι και τα άλλα έπιπλα ώστε να κινείστε με ασφάλεια.

● Να έχετε μια καρέκλα για να κάθεστε όταν ντύνεστε.

● Να έχετε δίπλα στο κρεβάτι σας κάποιο φωτιστικό ή φακό.

Κουζίνα:

● Ο πάγκος πρέπει να είναι τακτοποιημένος ώστε να υπάρχει χώρος για να ακουμπάτε εύκολα τα ψώνια ή άλλα αντικείμενα.

● Το πάτωμα δεν πρέπει να γλιστράει ή να είναι γυαλιστερό.

● Μη βάζετε πράγματα στα ντουλάπια πολύ ψηλά ούτε πολύ χαμηλά, αλλά σε μέρη που μπορείτε να τα φτάνετε εύκολα χωρίς βοήθεια. Προσπαθήστε να μη χρησιμοποιείτε φορητές σκάλες ή σκαμνάκια και μην ανεβαίνετε ποτέ σε καρέκλα!

Γενικά:

● Να έχετε φώτα νυκτός στο διάδρομο για το μπάνιο και σε άλλα μέρη του σπιτιού που μπορεί να πηγαίνετε τη νύχτα.

● Ίσως θα βοηθούσε να χρησιμοποιείτε μπαστούνι ή «πι» τη νύχτα όταν είστε ζαλισμένοι από τον ύπνο ή δεν έχετε πλήρη διαύγεια.

● Οι καρέκλες σας πρέπει να είναι σταθερές (χωρίς ροδάκια), να έχουν μπράτσα, και να έχουν το σωστό ύψος για να κάθεστε και να σηκώνεστε εύκολα.

● Επιδιορθώστε, αντικαταστήστε ή βγάλτε εντελώς τα ξεφτισμένα χαλιά, τους ξεκολλημένους μουσαμάδες  δαπέδου ή τα σπασμένα πλακάκια, για να μη σκοντάφτετε. Φροντίστε να είναι τα ηλεκτρικά καλώδια στερεωμένα στους τοίχους και όχι στους διαδρόμους.

● Μη βάζετε χαλάκια πάνω σε μεγάλα χαλιά ή μοκέτες επειδή υπάρχει κίνδυνος να σκοντάψετε. Αν τα βάζετε σε λείο πάτωμα, όπως ξύλινο παρκέ ή πλακάκι, πρέπει να τα στερεώνετε καλά σε αντιολισθητικό τάπητα.

● Μη φοράτε παντόφλες που είναι πολύ φαρδιές ή φθαρμένες. Φροντίστε να είναι κλειστές και να έχουν αντιολισθητική σόλα. Επίσης, μη φοράτε ψηλοτάκουνα πέδιλα ή παπούτσια.

● Μερικά φάρμακα προκαλούν ζάλη ή αστάθεια. Αν νιώσετε κάτι τέτοιο αφού πάρετε κάποιο φάρμακο, πείτε το οπωσδήποτε στο γιατρό σας. Μπορεί να σας αλλάξει τη δοσολογία ή και το ίδιο το φάρμακο.

Αν παρατηρήσατε ότι χρειάζεται να διορθωθεί κάτι σε κάποιον από τους παραπάνω τομείς και δεν μπορείτε να το διορθώσετε με ασφάλεια μόνοι σας, ζητήστε τη βοήθεια μελών της οικογένειας, φίλων ή των ατόμων που είναι υπεύθυνα για τη συντήρηση του κτιρίου όπου μένετε. Μην το αναβάλλετε.

Τι Μπορούν να Κάνουν οι Άλλοι

Αν έχετε ηλικιωμένους γονείς, παππούδες ή φίλους, πώς μπορείτε να τους βοηθήσετε να αποφύγουν ενδεχομένως επικίνδυνες πτώσεις; Κατ’ αρχάς, συζητήστε με διακριτικότητα τα παραπάνω σημεία και κανονίστε να γίνουν οι ανάλογες βελτιώσεις. Ίσως μπορείτε να τους ετοιμάζετε ένα δυο θρεπτικά γεύματα κάθε εβδομάδα ανάλογα με τις ανάγκες που έχουν. Οι ηλικιωμένοι χρειάζονται επίσης τακτική άσκηση. Μήπως μπορείτε να τους πάρετε μαζί σας για έναν περίπατο, σε συνδυασμό ίσως με άλλες δραστηριότητές σας; Πολλοί ηλικιωμένοι χαίρονται να βγαίνουν από το σπίτι όταν τους συνοδεύει κάποιος που εμπιστεύονται. Σε μερικές χώρες, υπάρχουν κρατικά προγράμματα φροντίδας κατ’ οίκον, φυσιοθεραπείας, εργοθεραπείας και οικιακής ασφάλειας. Ο γιατρός σας μπορεί να σας κατατοπίσει σχετικά.

Ο Δημιουργός μας, που αποκαλείται και ο ίδιος «Παλαιός των Ημερών», απαιτεί να δείχνουμε σεβασμό στους ηλικιωμένους, ιδίως στους ηλικιωμένους γονείς μας. (Δανιήλ 7:9) Δίνει την εντολή: «Τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα σου». (Έξοδος 20:12) Και επίσης: «Μπροστά στα γκρίζα μαλλιά πρέπει να σηκώνεσαι και πρέπει να δείχνεις στοχαστικό ενδιαφέρον για τον ηλικιωμένο και πρέπει να φοβάσαι τον Θεό σου». (Λευιτικό 19:32) Πράγματι, ο σεβασμός προς τους ηλικιωμένους δείχνει ότι έχουμε υγιή φόβο για τον Θεό! Από την άλλη πλευρά, όταν οι ηλικιωμένοι είναι από καρδιάς ευγνώμονες για τη βοήθεια που τους προσφέρεται, οι άλλοι είναι πιο πρόθυμοι να τους φροντίζουν με αγάπη και σεβασμό. Η βοήθεια σε τέτοια άτομα δεν είναι καθήκον, αλλά ευχαρίστηση!

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο/​Εικόνες στη σελίδα 15]

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΝΑΓΚΗΣ

Σε μερικές χώρες, υπάρχει μια μικρή ηλεκτρονική συσκευή με την οποία οι ηλικιωμένοι μπορούν να ζητήσουν βοήθεια σε περίπτωση ανάγκης, λόγου χάρη σε μια άσχημη πτώση, πατώντας απλώς ένα κουμπί. Οι συσκευές αυτές φοριούνται στο λαιμό ή στον καρπό. Αν υπάρχει τέτοια υπηρεσία στην περιοχή σας, ίσως θα ήταν καλό να επωφεληθείτε​—ειδικά αν μένετε μόνοι.