Διαιρεμένο Σπιτικό​—Οι Επιπτώσεις του Διαζυγίου στους Εφήβους

ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ πίστευαν πως ήξεραν τι έλεγαν. “Πρέπει να κοιτάξετε τη δική σας ευτυχία”, συμβούλευαν τους γονείς που είχαν προβλήματα στο γάμο τους, σπεύδοντας να προσθέσουν: “Μην ανησυχείτε για τα παιδιά. Αυτά προσαρμόζονται. Τους είναι πιο εύκολο να αντιμετωπίσουν ένα διαζύγιο, παρά να ζουν με δυο γονείς που δεν τα πάνε καλά!”

Ωστόσο, μερικοί σύμβουλοι που άλλοτε εξυμνούσαν το διαζύγιο έχουν αλλάξει τροπάρι. “Το διαζύγιο είναι πόλεμος”, λένε τώρα. “Κανείς από τους δύο δεν βγαίνει αλώβητος, ούτε και τα παιδιά”.

Ο Μύθος του Εύκολου Διαζυγίου

Το παρακάτω σενάριο θα μπορούσε να γίνει μια πολύ επιτυχημένη χιουμοριστική σειρά στην τηλεόραση. Ο μπαμπάς και η μαμά χωρίζουν. Η μαμά παίρνει την επιμέλεια των παιδιών και κατόπιν παντρεύεται έναν χήρο που έχει και αυτός παιδιά. Κάθε εβδομάδα, αυτή η αταίριαστη οικογένεια αντιμετωπίζει και ένα απίστευτο πρόβλημα, το οποίο λύνεται ακριβώς σε 30 λεπτά με άφθονο έξυπνο χιούμορ.

Ίσως η παραπάνω κατάσταση να προσφέρεται για ένα ψυχαγωγικό τηλεοπτικό πρόγραμμα. Αλλά στην πραγματική ζωή, το διαζύγιο δεν μοιάζει με χιουμοριστική σειρά. Αντιθέτως, πρόκειται για οδυνηρή διαδικασία. «Το διαζύγιο αποτελεί δικαστικό αγώνα», γράφει ο Μ. Γκάρι Νόιμαν στο βιβλίο Ψυχική Απιστία (Emotional Infidelity). «Κάποιος κάνει αγωγή σε κάποιον άλλον. Με το που αποφασίζετε να πάρετε διαζύγιο, παραδίδετε αλλού τον έλεγχο του παιδιού σας. Παραδίδετε επίσης τον έλεγχο των οικονομικών σας, ίσως δε και το δικαίωμα να αποφασίσετε πού θα μείνετε. Τα ζητήματα αυτά μπορεί να τακτοποιηθούν με διακανονισμό, αλλά μπορεί και όχι. Τελικά ένας ξένος, ο δικαστής, ενδέχεται να είναι αυτός που θα σας πει πόσο συχνά θα βλέπετε το παιδί σας και πόσα από τα χρήματά σας θα κρατήσετε. Δυστυχώς, αυτός ο ξένος δεν σκέφτεται ακριβώς όπως εσείς».

Συνήθως, το μόνο που κάνει το διαζύγιο είναι να αντικαθιστά ορισμένα προβλήματα με κάποια άλλα. Στην ουσία, τα πάντα μπορεί να αλλάξουν​—από το πού και πώς θα ζει κάποιος μέχρι την οικονομική του κατάσταση—​και πιθανότατα όχι προς το καλύτερο. Εκτός αυτού, το διαζύγιο έχει επιπτώσεις και στα παιδιά.

 Διαζύγιο και Έφηβοι

Το διαζύγιο μπορεί να καταστρέψει τη ζωή των παιδιών, ανεξαρτήτως ηλικίας. Μερικοί ισχυρίζονται ότι οι έφηβοι αντεπεξέρχονται στην κατάσταση καλύτερα. Εξάλλου, σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό, οι έφηβοι είναι πιο ώριμοι και ούτως ή άλλως ετοιμάζονται να αποχωριστούν τους γονείς τους. Ωστόσο, οι ερευνητές συνειδητοποιούν ότι το νόμισμα έχει δύο όψεις. Διαπιστώνουν ότι για αυτούς ακριβώς τους λόγους οι έφηβοι μπορεί να υποστούν το ισχυρότερο πλήγμα. a Εξετάστε τα ακόλουθα:

◼ Καθώς οδεύουν προς την ενηλικίωση, οι έφηβοι νιώθουν πολύ ανασφαλείς, ίσως περισσότερο από ό,τι όταν ήταν παιδιά. Μη σας ξεγελάει η τάση τους για ανεξαρτησία​—οι έφηβοι χρειάζονται την άγκυρα της οικογενειακής σταθερότητας όσο ποτέ προηγουμένως.

◼ Ακριβώς την περίοδο της ζωής τους που μαθαίνουν να σφυρηλατούν ώριμες φιλίες, το διαζύγιο τους κάνει να βλέπουν με δυσπιστία αξίες όπως η εμπιστοσύνη, η αφοσίωση και η αγάπη. Αργότερα, ως ενήλικοι, μπορεί να αποφεύγουν εντελώς να δεθούν με άλλους ανθρώπους.

◼ Ενώ είναι συνηθισμένο για παιδιά όλων των ηλικιών να εξωτερικεύουν τον πόνο τους, οι έφηβοι είναι πιθανότερο να το κάνουν αυτό με επικίνδυνους τρόπους, όπως η παραβατική συμπεριφορά, η κατάχρηση αλκοόλ και η χρήση ναρκωτικών.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι οι έφηβοι των οποίων οι γονείς παίρνουν διαζύγιο είναι καταδικασμένοι από συναισθηματική ή οποιαδήποτε άλλη άποψη. Μπορούν να επιτύχουν, ιδιαίτερα αν διατηρούν τη σχέση τους και με τους δύο γονείς τους. b Εντούτοις, είναι αφελές να νομίζει κανείς ότι το διαζύγιο θα είναι σε κάθε περίπτωση, όπως μπορεί να λένε μερικοί, “καλύτερο για τα παιδιά” ή ότι θα τερματίσει κάθε ένταση μεταξύ των συζύγων. Στην πραγματικότητα, μερικοί διαπιστώνουν ότι αναγκάζονται να έχουν περισσότερα πάρε δώσε με τον «ανυπόφορο» σύντροφό τους μετά το διαζύγιο από ό,τι προηγουμένως, και για πολύ πιο ακανθώδη ζητήματα, όπως η οικονομική υποστήριξη ή η επιμέλεια των παιδιών. Σε τέτοιες περιπτώσεις, το διαζύγιο δεν τερματίζει τα οικογενειακά προβλήματα, απλώς τα μεταθέτει σε διαφορετικό πεδίο.

Υπάρχει και Τρίτη Επιλογή

Τι θα κάνετε αν ο γάμος σας είναι προβληματικός και σκέφτεστε το διαζύγιο; Αυτό το άρθρο έχει παρουσιάσει σοβαρούς λόγους για να επανεξετάσετε το ζήτημα. Το διαζύγιο δεν είναι η πανάκεια για τη δυστυχία στο γάμο.

Φυσικά, δεν εννοούμε ότι η μόνη άλλη λύση είναι να συνεχίσετε απλώς να ανέχεστε έναν  προβληματικό γάμο. Υπάρχει μία ακόμη επιλογή: Αν ο γάμος σας δεν πάει καλά, γιατί να μην προσπαθήσετε να τον βελτιώσετε; Μη σπεύσετε να απορρίψετε αυτή την ιδέα ισχυριζόμενοι ότι για τα δικά σας γαμήλια προβλήματα δεν υπάρχει λύση. Αναρωτηθείτε:

◼ “Ποιες ιδιότητες με έλκυσαν αρχικά στο σύντροφό μου; Δεν εξακολουθεί να τις έχει σε κάποιον βαθμό;”​—Παροιμίες 31:10, 29.

◼ “Μήπως μπορούν να αναζωπυρωθούν τα αισθήματα που είχα πριν από το γάμο;”​—Άσμα Ασμάτων 2:2· 4:7.

◼ “Άσχετα με το τι κάνει ο σύντροφός μου, τι μπορώ να κάνω εγώ για να εφαρμόσω τις υποδείξεις που υπάρχουν στις σελίδες 3 ως 9 αυτού του περιοδικού;”​—Ρωμαίους 12:18.

◼ “Μήπως μπορώ να εξηγήσω στο σύντροφό μου (προσωπικά ή γραπτώς) τι θα ήθελα να γίνει για να βελτιωθεί η σχέση μας;”​—Ιώβ 10:1.

◼ “Μήπως μπορούμε να καθήσουμε και να συζητήσουμε με έναν ώριμο φίλο ο οποίος θα μας βοηθήσει να θέσουμε ρεαλιστικούς στόχους για να βελτιώσουμε το γάμο μας;”​—Παροιμίες 27:17.

Η Αγία Γραφή λέει: «Ο οξυδερκής εξετάζει τα βήματά του». (Παροιμίες 14:15) Αυτή η αρχή δεν εφαρμόζεται μόνο όταν επιλέγει κανείς σύντροφο, αλλά και όταν σκέφτεται τι να κάνει για έναν κλονισμένο γάμο. Όπως αναφέρθηκε στη σελίδα 9 αυτού του περιοδικού, προβλήματα έχουν και οι επιτυχημένες οικογένειες​—η διαφορά έγκειται στο πώς τα χειρίζονται.

Για παράδειγμα: Φανταστείτε ότι έχετε ξεκινήσει ένα μεγάλο ταξίδι με το αυτοκίνητο. Αναπόφευκτα, θα αντιμετωπίσετε προβλήματα καθ’ οδόν, όπως κακοκαιρία, αυξημένη κίνηση και κλειστούς δρόμους. Κάποια στιγμή μπορεί και να χαθείτε. Πώς θα αντιδράσετε; Θα κάνετε αναστροφή και θα γυρίσετε πίσω ή θα βρείτε τρόπο να ξεπεράσετε το εμπόδιο και να προχωρήσετε; Την ημέρα του γάμου σας, ξεκινήσατε ένα ταξίδι που ήταν βέβαιο ότι θα είχε κάποια προβλήματα, διότι η Γραφή λέει ότι «όσοι παντρεύονται μπαίνουν σε βάσανα». (1 Κορινθίους 7:28, Μετάφραση από τα Πρωτότυπα Κείμενα) Το ζήτημα δεν είναι αν θα ανακύψουν προβλήματα αλλά πώς θα τα αντιμετωπίσετε όταν ανακύψουν. Μπορείτε να βρείτε τρόπο να ξεπεράσετε το εμπόδιο και να προχωρήσετε; Ακόμη και αν πιστεύετε ότι ο γάμος σας είναι εντελώς χαμένη υπόθεση, θα προσπαθήσετε να αναζητήσετε βοήθεια;​—Ιακώβου 5:14.

Θεϊκός Θεσμός

Ο γάμος είναι θεϊκός θεσμός και δεν πρέπει να τον παίρνουμε στα ελαφρά. (Γένεση 2:24) Όταν τα προβλήματα φαίνονται ανυπέρβλητα, να θυμάστε τα σημεία που εξετάστηκαν σε αυτό το άρθρο.

1. Προσπαθήστε να αναζωπυρώσετε την αγάπη που νιώθατε κάποτε.​—Άσμα Ασμάτων 8:6.

2. Δείτε τι μπορείτε να κάνετε εσείς για να βελτιώσετε το γάμο σας, και μετά κάντε το.​—Ιακώβου 1:22.

3. Πείτε σαφώς αλλά με σεβασμό στο σύντροφό σας​—είτε προσωπικά είτε γραπτώς—​ποιες βελτιώσεις νομίζετε ότι χρειάζεται να γίνουν στο γάμο σας.​—Ιώβ 7:11.

4. Ζητήστε βοήθεια. Δεν είναι απαραίτητο να σώσετε το γάμο σας μόνοι σας!

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 19]

“ΑΥΤΗ ΤΗ ΦΟΡΑ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΩ”

Μελέτες αποκαλύπτουν ότι ο δεύτερος γάμος έχει υψηλότερο ποσοστό αποτυχίας από ό,τι ο πρώτος, ο δε τρίτος γάμος έχει ακόμη υψηλότερο. Στο βιβλίο του Ψυχική Απιστία, ο Μ. Γκάρι Νόιμαν επισημαίνει έναν λόγο για αυτό. «Αν έχετε δυσκολίες στον πρώτο σας γάμο», γράφει, «το πρόβλημα δεν έγκειται μόνο στο ότι κάνατε κακή επιλογή συντρόφου. Έγκειται και σε εσάς προσωπικά. Ερωτευτήκατε αυτό το άτομο. Προσπαθήσατε μαζί να δημιουργήσετε ό,τι έχετε και δεν έχετε». Το συμπέρασμά του; «Είναι καλύτερα να ξεφορτωθείτε το πρόβλημα και να κρατήσετε το σύντροφό σας παρά να ξεφορτωθείτε το σύντροφό σας και να κρατήσετε το πρόβλημα».

 [Πλαίσιο στη σελίδα 21]

ΑΝ Ο ΓΑΜΟΣ ΣΑΣ ΤΕΡΜΑΤΙΣΤΕΙ

Η Αγία Γραφή αναγνωρίζει ότι κάποιες ακραίες καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν στο διαζύγιο. c Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο στην οικογένειά σας, πώς μπορείτε να βοηθήσετε τα εφηβικής ηλικίας παιδιά σας να το αντιμετωπίσουν;

Πείτε στο παιδί σας τι συμβαίνει. Αν είναι δυνατόν, και οι δύο γονείς πρέπει να το κάνουν αυτό. Πείτε μαζί στο παιδί σας ότι η απόφαση του διαζυγίου είναι οριστική. Διαβεβαιώστε το ότι δεν φταίει αυτό και ότι θα συνεχίσετε και οι δύο να το αγαπάτε.

Σταματήστε τις μάχες​—ο πόλεμος τελείωσε. Μερικοί γονείς συνεχίζουν τον πόλεμο πολύ καιρό μετά το διαζύγιο. Είναι μεν «νομικά διαζευγμένοι», όπως το θέτει ένας ειδικός, «αλλά συναισθηματικά νιώθουν υποχρεωμένοι να λειτουργούν ως αντίπαλοι που δεν κάνουν ανακωχή». Αυτό όχι μόνο στερεί από τους εφήβους τους γονείς τους​—αφού ο μπαμπάς και η μαμά δίνουν την εντύπωση ότι είναι συνεχώς μπλεγμένοι σε κάποια αψιμαχία—​αλλά και τους παρακινεί να στρέφουν τον έναν γονέα εναντίον του άλλου για να γίνεται το δικό τους. Λόγου χάρη, ένα αγόρι μπορεί να πει στη μητέρα του: «Ο μπαμπάς με αφήνει να γυρίζω στο σπίτι ό,τι ώρα θέλω. Εσύ γιατί δεν με αφήνεις;» Επειδή η μητέρα δεν θέλει να «αυτομολήσει» ο γιος της στο «στρατόπεδο του εχθρού», υποχωρεί.

Αφήστε το παιδί σας να μιλήσει. Οι έφηβοι μπορεί να κάνουν το συλλογισμό: “Αν οι γονείς μου έπαψαν να αγαπούν ο ένας τον άλλον, μπορεί να πάψουν να αγαπούν και εμένα” ή “Αν οι γονείς μου παραβιάζουν τους κανόνες, γιατί να μην κάνω και εγώ το ίδιο;” Για να καθησυχάσετε το παιδί σας και για να διορθώσετε τον εσφαλμένο τρόπο σκέψης του, δώστε του άφθονες ευκαιρίες να μιλήσει. Προσέξτε όμως: Μην ανταλλάξετε ρόλους περιμένοντας να σας στηρίξει το παιδί σας συναισθηματικά. Είναι παιδί σας, όχι σύμβουλός σας.

Προτρέψτε το παιδί να διατηρήσει καλές σχέσεις με τον πρώην σύντροφό σας. Το άτομο που διαζευχθήκατε είναι πρώην σύζυγός σας, όχι πρώην γονέας του παιδιού σας. Το να τον κακολογείτε είναι επιζήμιο. Το βιβλίο Νεαροί σε Σύγχυση​—Νέα Πορεία για Γονείς, Εφήβους και τις Οικογένειές Τους (Teens in Turmoil​—A Path to Change for Parents, Adolescents, and Their Families) λέει: «Αν οι γονείς επιλέξουν να χρησιμοποιήσουν τα παιδιά τους ως όπλα στη μάχη του διαζυγίου, πρέπει να αναμένουν πως θα θερίσουν ό,τι έσπειραν».

Φροντίστε τον εαυτό σας. Μερικές φορές, θα νιώθετε εξουθενωμένοι. Αλλά μην το βάζετε κάτω. Διατηρήστε ένα ωφέλιμο πρόγραμμα. Αν είστε μέλος της Χριστιανικής εκκλησίας, συνεχίστε να συμμετέχετε σε πνευματικές δραστηριότητες. Αυτό θα βοηθήσει εσάς και το παιδί σας να διατηρήσετε την ισορροπία σας.​—Ψαλμός 18:2· Ματθαίος 28:19, 20· Εβραίους 10:24, 25.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 20]

Προσπαθήστε να τηρήσετε τη δέσμευση που αναλάβατε την ημέρα του γάμου σας

[Εικόνα στη σελίδα 21]

Αν έχετε από κοινού την επιμέλεια του παιδιού σας, να το προτρέπετε να διατηρεί καλές σχέσεις με τον πρώην σύντροφό σας