«Άλογα που Χορεύουν στον Άνεμο»

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

«Ποιος μπορεί να παρακολουθήσει τα ρυθμικά σας βήματα, τη γνήσια, άψογη ακρίβειά σας, την πειθαρχία σας, την αίσθησή σας για τη γεωμετρία και να μην εκστασιαστεί;»​—ΡΑΦΑΕΛ ΑΛΜΠΕΡΤΙ, ΙΣΠΑΝΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ.

ΤΑ ΦΩΤΑ σβήνουν και αρχίζει η μουσική. Στο πίσω μέρος της αρένας εμφανίζεται κάποιος αναβάτης πάνω σε ένα άσπρο άλογο το οποίο χορεύει στο ρυθμό της μουσικής. Ακολουθεί μια ομάδα από ιππείς με άλογα που κάνουν κύκλους και αλλάζουν κατεύθυνση με απόλυτη αρμονία. Το κοινό θαυμάζει με κομμένη την ανάσα αυτά τα γοητευτικά ζώα καθώς εκτελούν τέτοιες χαριτωμένες κινήσεις.

Η Βασιλική Σχολή Ιππασίας της Ανδαλουσίας στη Χερέθ ντε λα Φροντέρα, στην Ισπανία, έχει γίνει παγκοσμίως γνωστή για τα άλογα-χορευτές της. Η επίδειξη είναι ένα πραγματικό ιππικό μπαλέτο που εκτελεί χορογραφίες βασισμένες στις εκπαιδευτικές ασκήσεις ντρεσάζ (ιππικής δεξιοτεχνίας). Οι ιππείς καθοδηγούν τα άλογα με ήπιες κινήσεις των χεριών, των ποδιών και του σώματός τους. Το θέαμα πλαισιώνεται από παραδοσιακή ισπανική μουσική και ενδυμασίες του 18ου αιώνα που φορούν οι αναβάτες.

Το Καθαρόαιμο Ισπανικό Άλογο

Τα άλογα που χρησιμοποιούνται στην επίδειξη είναι καθαρόαιμα ισπανικά, γνωστά επίσης ως ανδαλουσιανά άλογα. Το ισπανικό άλογο είναι αρχαία φυλή που ζούσε πριν από χιλιάδες χρόνια στα βουνά της Ιβηρικής Χερσονήσου. Ήταν πολύ γνωστό στους Ρωμαίους ως έξοχο πολεμικό άλογο.

Τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά των ανδαλουσιανών αλόγων είναι η δύναμη, η ευκινησία, το παράστημα και η υπακοή. Η αξία τους έγκειται  στη μοναδική φύση τους η οποία είναι ορμητική αλλά και πράα. Χάρη στη δύναμη και στην ευκινησία τους, αυτά τα άλογα μπορούν να εκτελέσουν πολύ δύσκολους βηματισμούς και άλματα. Ωστόσο, η μετατροπή ενός μεγαλοπρεπούς ζώου σε χορευτή γεμάτο χάρη δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Εκπαίδευση του Μεγαλοπρεπούς Ζώου

Η Βασιλική Σχολή Ιππασίας της Ανδαλουσίας ιδρύθηκε από τον Άλβαρο Ντομέκ το 1972. Η σχολή εκπαιδεύει άλογα μέσω προσεκτικών ασκήσεων εκγύμνασης οι οποίες αναπτύσσουν τους μυς των ζώων. Τελικά, θα μπορούν να εκτελούν δύσκολες ασκήσεις ιππικής δεξιοτεχνίας με τέλεια αρμονία. Αυτό το είδος ιππικής δεξιοτεχνίας διδάσκεται σε δύο ξακουστά κέντρα: στην Ισπανική Σχολή Ιππασίας της Βιέννης, στην Αυστρία, και στη Βασιλική Σχολή, στην Ισπανία. Και στα δύο κέντρα, το θέαμα συναρπάζει τους επισκέπτες και εντυπωσιάζει ακόμη και τον πιο απαιτητικό εκπαιδευτή αλόγων.

Τόσο ο αναβάτης όσο και το άλογο χρειάζονται πολλή εκπαίδευση ώστε να έχουν τέτοια εξαίρετη απόδοση. Συνήθως, ο αναβάτης και το άλογο εκπαιδεύονται μαζί πέντε μέρες την εβδομάδα επί εφτά ώρες τη μέρα για μια περίοδο τεσσάρων χρόνων. Η εκπαίδευση ξεκινάει με τη βασική ιππική δεξιοτεχνία στην οποία ο αναβάτης διδάσκει το άλογο να βαδίζει προς τα εμπρός όταν αυτός δίνει εντολή. Εφόσον τελειοποιηθεί αυτό το προκαταρκτικό βήμα, το άλογο πρέπει να μάθει να γέρνει προς τα πίσω καθώς κινείται, μετατοπίζοντας το κέντρο βάρους του προς τα νώτα του. Αυτή η άσκηση δίνει στο άλογο τη δυνατότητα να συγκεντρώνει τη δύναμή του στα πίσω άκρα του, απαραίτητη τεχνική για την εκτέλεση των πιο δύσκολων κινήσεων.

Οι φιγούρες που μαθαίνει το άλογο κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες: στις φυσικές και στις τεχνητές. Οι πρώτες απαιτούν να βελτιώσει το άλογο τις φυσικές του κινήσεις​—το βάδην, το τροχάδην και το μεγάλο καλπασμό. Οι τεχνητές κινήσεις που έχει επινοήσει η Βασιλική Σχολή απαιτούν πολύ στενό δεσμό ανάμεσα σε άλογο και αναβάτη. Αυτές οι κινήσεις συνεπάγονται μεγάλη ακρίβεια και τεράστια σωματική δύναμη.​—Βλέπε «Βασικές Φιγούρες του Ιππικού Μπαλέτου».

«Για να εκτελούν τις δύσκολες ασκήσεις της Βασιλικής Σχολής, άλογο και αναβάτης πρέπει να έχουν πολύ στενή σχέση», λέει ο Χοσέ Μαρία Σάντσες Κόμπος, διευθυντής της επίδειξης στη Βασιλική Σχολή. «Το ανδαλουσιανό άλογο θεωρείται μια από τις μεγαλοπρεπέστερες φυλές αλόγων, και ορισμένα από αυτά τα ζώα μπορούν να γίνουν πράγματι στενοί φίλοι με τον αναβάτη. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες κάποιο άλογο και ο αναβάτης δεν τα πηγαίνουν καλά μεταξύ τους και πρέπει να γίνει αλλαγή».

Όταν τον ρωτάμε για την ανταπόκριση των αλόγων στη μουσική, ο Χοσέ Μαρία εξηγεί: «Τα άλογα δεν αντιλαμβάνονται τη μουσική όπως εμείς, αλλά είναι φανερό ότι η μουσική που ακούνε στην επίδειξη τα επηρεάζει. Προφανώς αντιδρούν στην παραδοσιακή μουσική που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της επίδειξης, και φαίνεται ότι αντιδρούν στο χειροκρότημα του κοινού».

Τα άλογα ανταποκρίνονται στην επιμελή φροντίδα και προσοχή που τους δίνεται στη σχολή. Τα περιποιούνται σχολαστικά για την επίδειξη και τα κάνουν μπάνιο κάθε μέρα μετά την εκπαίδευση για να απομακρυνθεί ο ιδρώτας και να αναζωογονηθούν. Επειδή το δέρμα τους είναι πιο ευαίσθητο από το ανθρώπινο δέρμα, χρειάζεται ειδική προσοχή.

«Σύμφωνα με ένα ισπανικό ρητό», προσθέτει ο Χοσέ Μαρία, «τα πρώτα 7 χρόνια, το άλογο είναι φίλος σου και το εκπαιδεύεις, άλλα 7 χρόνια το έχεις για να το απολαμβάνεις και μετά τα 14 χρόνια σού είναι άχρηστο. Αλλά αυτό δεν αληθεύει κατ’ ανάγκην στη σχολή μας. Ένα από τα άλογά μας, ο Ζαμοράνο, συμμετείχε στις επιδείξεις ακόμη και σε ηλικία 22 χρονών!»

Το τελικό αποτέλεσμα όλης αυτής της σχολαστικής φροντίδας και εκπαίδευσης είναι η επίδειξη στην οποία τα άλογα εκτελούν τα νούμερά τους. Εδώ το κοινό μπορεί να δει με τα ίδια του τα μάτια πώς άλογο και αναβάτης γίνονται έξοχη ομάδα και πώς αυτά τα κομψά αλλά δυναμικά άλογα εκτελούν βηματισμούς σε συγχρονισμό με την παραδοσιακή ισπανική μουσική. Δικαιολογημένα ο Αλμπέρτι, στον τελευταίο στίχο του ποιήματός του το οποίο αναφέρθηκε νωρίτερα, περιέγραψε αυτά τα χαριτωμένα ζώα ως «άλογα που χορεύουν στον άνεμο».

 [Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 17]

Βασικές Φιγούρες του Ιππικού Μπαλέτου

Στη συνέχεια περιγράφονται μερικές βασικές φιγούρες τις οποίες εκτελούν τα άλογα.

Piaffe (επιτόπιος τροχασμός): Το άλογο παραμένει σε ένα σημείο ενώ εκτελεί ρυθμικό τροχάδην, σαν να τρέχει στη θέση του.

Passage (υπερήφανος τροχασμός): Το άλογο εκτελεί αργό τροχάδην σηκώνοντας τις οπλές του ψηλά πάνω από το έδαφος, δίνοντας έτσι την εντύπωση ότι χορεύει.

Levade (ανύψωση): Το άλογο σηκώνει τα μπροστινά του πόδια ψηλά πάνω από το έδαφος και διατηρεί τη θέση του σε γωνία 45 μοιρών από τη γη. Αυτό απαιτεί μεγάλο μυϊκό έλεγχο και τέλεια ισορροπία.

Curvet (ανόρθωση στα πίσω πόδια): Το άλογο εκτελεί μια σειρά από άλματα στα πίσω πόδια του χωρίς να ακουμπούν τα μπροστινά πόδια του στο έδαφος.

Capriole (καπριόλα): Το άλογο πηδάει στον αέρα, μαζεύοντας τα μπροστινά του πόδια κάτω από το στήθος του όταν φτάνει στο ψηλότερο σημείο ενώ τινάζει τα πίσω πόδια του.

Ζεμένα Άλογα

Μια άλλη άσκηση που περιλαμβάνεται στην επίδειξη είναι η σύζευξη. Τα άλογα σέρνουν παραδοσιακές άμαξες με τέλεια συγχρονισμένες κινήσεις. Και αυτό επίσης απαιτεί χρόνια εκπαίδευσης. Φορώντας την καλύτερη φορεσιά τους, άλογα και αναβάτες δημιουργούν ένα θέαμα που δίνει τη δυνατότητα στο κοινό να ξαναζήσει την εποχή όπου το άλογο και η άμαξα αποτελούσαν κύρια μέσα μεταφοράς.

[Ευχαριστίες]

Piaffe, passage, and capriole: Fotografía cedida por la Real Escuela Andaluza; curvet, levade, and carriage: Fundación Real Escuela Andaluza del Arte Ecuestre

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 15]

Fotografía cedida por la Real Escuela Andaluza