Ποιες Ταινίες θα Δείτε Εσείς;

ΤΙΣ τελευταίες δεκαετίες το σεξ, η βία και η αισχρολογία που κατακλύζουν την οθόνη έχουν προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις. Ορισμένοι λένε ότι μια συγκεκριμένη σεξουαλική σκηνή είναι απρεπής ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι έκφραση τέχνης. Μερικοί ισχυρίζονται ότι η βία σε μια ταινία είναι υπερβολική ενώ άλλοι λένε ότι είναι δικαιολογημένη. Κάποιοι διατείνονται ότι οι διάλογοι που περιέχουν αισχρολογία είναι προσβλητικοί ενώ άλλοι τους θεωρούν ρεαλιστικούς. Αυτό που ο ένας αποκαλεί χυδαίο, ο άλλος το αποκαλεί ελευθερία έκφρασης. Ακούγοντας και τις δύο πλευρές, όλα αυτά μπορεί να φαίνονται σε κάποιον ζήτημα λέξεων και απόψεων.

Αλλά το περιεχόμενο μιας ταινίας δεν είναι απλώς ζήτημα ανούσιας αντιλογίας. Αποτελεί λόγο για βάσιμη ανησυχία, όχι μόνο για τους γονείς, αλλά και για όλους όσους σέβονται τους ηθικούς κανόνες. «Οποτεδήποτε αποτολμώ να ενεργήσω αντίθετα με την καλή μου κρίση και επιστρέφω στην αίθουσα του κινηματογράφου, πάντα νιώθω χειρότερο άτομο όταν βγαίνω έξω», είπε με λύπη μια γυναίκα. «Στενοχωριέμαι τόσο για τους ανθρώπους που παρήγαγαν κάτι τόσο ευτελές όσο και για τον εαυτό μου. Αισθάνομαι ότι αυτό που μόλις είδα με υποβίβασε ως άτομο».

Θέστε Πρότυπα

Η ανησυχία για το περιεχόμενο των ταινιών δεν είναι κάτι καινούριο. Τα πρώτα χρόνια του κινηματογράφου ξεσηκώθηκε θύελλα σχετικά με τα σεξουαλικά θέματα και τις εγκληματικές σκηνές που εμφανίζονταν στην οθόνη. Τελικά, τη δεκαετία του 1930, τέθηκε σε εφαρμογή ένας κώδικας στις Ηνωμένες Πολιτείες ο οποίος περιόριζε σε μεγάλο βαθμό αυτά που μπορούσαν να παρουσιάζονται στις ταινίες.

Σύμφωνα με τη Νέα Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (The New Encyclopædia Britannica), αυτός ο νέος κώδικας για τις ταινίες «ήταν αυστηρότατα περιοριστικός, απαγορεύοντας να παρουσιάζεται στην οθόνη σχεδόν οτιδήποτε σχετιζόταν με τις εμπειρίες των φυσιολογικών ενηλίκων. Απαγόρευε την προβολή “σκηνών πάθους”, ενώ η μοιχεία, το παράνομο σεξ, η αποπλάνηση και ο βιασμός δεν έπρεπε ούτε καν να υπονοούνται εκτός και αν αυτό ήταν απολύτως απαραίτητο για την πλοκή ή αν τέτοιου είδους πράξεις τιμωρούνταν αυστηρά στο τέλος της ταινίας».

Σχετικά με τη βία, οι ταινίες «απαγορευόταν να προβάλλουν σύγχρονα όπλα ή να αναφέρονται σε αυτά, να δείχνουν τις λεπτομέρειες ενός εγκλήματος,  να δείχνουν όργανα επιβολής του νόμου να πεθαίνουν στα χέρια εγκληματιών, να παρουσιάζουν υπερβολική κτηνωδία ή σφαγές ή να προβάλλουν φόνο ή αυτοκτονία εκτός και αν αυτό ήταν απαραίτητο για την πλοκή. . . . Σε καμία περίπτωση δεν έπρεπε να παρουσιάζεται το έγκλημα ως δικαιολογημένο». Εν ολίγοις, ο κώδικας ανέφερε ότι «δεν πρέπει να παράγεται καμία εικόνα η οποία υποβαθμίζει τις ηθικές αξίες εκείνων που τη βλέπουν».

Από τις Απαγορεύσεις στους Δείκτες Καταλληλότητας

Ήδη από τη δεκαετία του 1950, πολλοί παραγωγοί του Χόλιγουντ αψηφούσαν τον κώδικα, πιστεύοντας ότι οι κανόνες του ήταν απαρχαιωμένοι. Ως αποτέλεσμα, το 1968 ο κώδικας καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από ένα σύστημα δεικτών καταλληλότητας. a Με αυτό το σύστημα, μια ταινία επιτρεπόταν να έχει απερίφραστο περιεχόμενο αλλά λάβαινε ένα σύμβολο το οποίο προειδοποιούσε το κοινό σχετικά με το πόσο «ακατάλληλη» ήταν. Σύμφωνα με τον Τζακ Βαλέντι, πρόεδρο της Ένωσης Αμερικανικού Κινηματογράφου επί σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, στόχος ήταν «να δίνονται κάποιες προειδοποιήσεις στους γονείς ώστε εκείνοι να κρίνουν μόνοι τους ποιες ταινίες έπρεπε να βλέπουν τα παιδιά τους και ποιες όχι».

Με την εμφάνιση του συστήματος δεικτών καταλληλότητας οι φραγμοί ξεπεράστηκαν. Το σεξ, η βία και η αισχρολογία κατέκλυσαν τα σενάρια κοινών ταινιών του Χόλιγουντ. Με τις νέες ελευθερίες που απέκτησε η παραγωγή ταινιών εξαπολύθηκε ένα ασυγκράτητο παλιρροϊκό κύμα. Ωστόσο, με το δείκτη καταλληλότητας, το κοινό μπορούσε να προειδοποιηθεί. Εντούτοις, σας λέει άραγε ο δείκτης καταλληλότητας όλα όσα πρέπει να ξέρετε;

Τι Δεν Μπορούν να σας Πουν οι Δείκτες Καταλληλότητας

Μερικοί πιστεύουν ότι με το πέρασμα των ετών το σύστημα δεικτών καταλληλότητας έχει χαλαρώσει. Κάποια μελέτη της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ επιβεβαιώνει μια τέτοια υποψία, καθώς έδειξε ότι οι ταινίες που θεωρούνται αποδεκτές για τους νεότερους εφήβους παρουσιάζουν τώρα βία και σεξουαλικά απερίφραστο περιεχόμενο σε μεγαλύτερο βαθμό από τις ταινίες που είχαν τον ίδιο δείκτη μόλις την προηγούμενη δεκαετία. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «οι ταινίες με τον ίδιο δείκτη καταλληλότητας μπορεί να διαφέρουν σημαντικά όσον αφορά την ποσότητα καθώς και το είδος τού πιθανώς αμφιλεγόμενου περιεχομένου», και ότι «οι δείκτες καταλληλότητας με βάση την ηλικία και μόνο δεν παρέχουν επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τη βία, το σεξ, την αισχρολογία και άλλου είδους περιεχόμενο». b

Οι γονείς που στέλνουν τα παιδιά τους στον κινηματογράφο χωρίς να δείχνουν ενδιαφέρον, ίσως να μη γνωρίζουν τι θεωρείται κατάλληλο για να δει κάποιος σήμερα. Παραδείγματος χάρη, ένας κριτικός ταινιών περιγράφει την πρωταγωνίστρια μιας ταινίας, η οποία στις Ηνωμένες Πολιτείες κρίθηκε κατάλληλη για εφήβους. Ήταν «μια 17χρονη με ανεξάρτητο πνεύμα που καθημερινά μεθάει, παίρνει ναρκωτικά, συμμετέχει σε οργιώδη πάρτι και επιδίδεται σε άγριο σεξ με ένα αγόρι που μόλις γνώρισε». Τέτοιου είδους περιεχόμενο δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο. Πράγματι, Το Περιοδικό της Ουάσινγκτον Ποστ (The Washington Post Magazine) τονίζει ότι οι αναφορές στο στοματικό σεξ προφανώς «γίνονται αποδεκτές ως κάτι το συνηθισμένο» στις ταινίες που κρίνονται κατάλληλες για εφήβους. Όπως φαίνεται καθαρά, ο δείκτης καταλληλότητας δεν θα πρέπει να είναι το μόνο κριτήριο αξιολόγησης του περιεχομένου μιας ταινίας. Υπάρχει καλύτερος οδηγός;

«Να Μισείτε το Κακό»

Ο δείκτης καταλληλότητας δεν αντικαθιστά τη Γραφικά εκπαιδευμένη συνείδηση. Σε όλες τους τις αποφάσεις​—περιλαμβανομένων και αυτών που σχετίζονται με τη διασκέδαση—​οι Χριστιανοί αγωνίζονται να εφαρμόζουν τη νουθεσία που βρίσκεται στην Αγία Γραφή στο εδάφιο Ψαλμός 97:10: «Να μισείτε το κακό». Το άτομο που μισεί το κακό θα το θεωρούσε λάθος να διασκεδάζει με πράγματα τα οποία αποστρέφεται ο Θεός.

Οι γονείς ιδιαίτερα πρέπει να είναι προσεκτικοί σχετικά με τα είδη των ταινιών που επιτρέπουν στα παιδιά τους να βλέπουν. Θα ήταν αφελές  να ρίχνουν μόνο μια γρήγορη ματιά στο δείκτη καταλληλότητας. Είναι πολύ πιθανό μια ταινία που έχει κριθεί κατάλληλη για την ηλικία του παιδιού σας να προωθεί αξίες τις οποίες εσείς ως γονέας δεν επιδοκιμάζετε. Αυτό δεν παραξενεύει καθόλου τους Χριστιανούς, εφόσον ο κόσμος έχει αποδεχτεί έναν τρόπο σκέψης και ενέργειας ο οποίος είναι αντίθετος με τους θεϊκούς κανόνες. c​—Εφεσίους 4:17, 18· 1 Ιωάννη 2:15-17.

Αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι ταινίες είναι κακές. Ωστόσο, είναι καλό να είμαστε προσεκτικοί. Σχετικά με αυτό, το Ξύπνα! 22 Μαΐου 1997 έκανε το εξής σχόλιο: «Κάθε άτομο πρέπει να σταθμίσει τα ζητήματα προσεκτικά και να πάρει αποφάσεις βάσει των οποίων θα έχει καθαρή συνείδηση ενώπιον Θεού και ανθρώπων».​—1 Κορινθίους 10:31-33.

Βρείτε Κατάλληλη Διασκέδαση

Πώς μπορούν οι γονείς να είναι επιλεκτικοί όταν αποφασίζουν ποιες ταινίες θα παρακολουθήσει η οικογένειά τους; Εξετάστε τα ακόλουθα σχόλια που έκαναν γονείς από όλο τον κόσμο. Οι παρατηρήσεις τους ίσως σας βοηθήσουν καθώς αναζητάτε ωφέλιμη διασκέδαση για την οικογένειά σας.​—Βλέπε επίσης το πλαίσιο «Άλλες Μορφές Αναψυχής», στη σελίδα 14.

«Είτε η σύζυγός μου είτε εγώ συνοδεύαμε πάντοτε τα παιδιά μας στον κινηματογράφο όταν ήταν μικρότερα», λέει ο Χουάν από την Ισπανία. «Δεν πήγαιναν ποτέ μόνα τους ή με άλλους νέους. Τώρα που είναι έφηβοι, δεν πηγαίνουν στις πρεμιέρες. Αντίθετα, προτιμάμε να περιμένουν μέχρι να διαβάσουμε τις κριτικές ή να ακούσουμε απόψεις για την ταινία από άλλους τους οποίους εμπιστευόμαστε. Έπειτα, ως οικογένεια, αποφασίζουμε αν θα δούμε την ταινία».

Ο Μαρκ, από τη Νότια Αφρική, επιδιώκει να έχει ανοιχτή επικοινωνία με τον έφηβο γιο του σχετικά με το τι προβάλλεται στους κινηματογράφους. «Μαζί με τη σύζυγό μου ανοίγουμε τη συζήτηση, ζητώντας την άποψή του για την ταινία», λέει ο Μαρκ. «Αυτό μας δίνει την ευκαιρία να ακούμε τις σκέψεις του και να συζητάμε λογικά μαζί του. Ως αποτέλεσμα, διαπιστώνουμε ότι έχουμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε ταινίες τις οποίες μπορούμε να απολαύσουμε όλοι μαζί».

 Ο Ροζέριο, από τη Βραζιλία, δαπανάει και αυτός χρόνο με τα παιδιά του αναλύοντας τις ταινίες που θέλουν εκείνα να δουν. «Διαβάζουμε μαζί τις κριτικές», λέει ο ίδιος. «Πηγαίνω μαζί τους στο βιντεοκλάμπ για να τα διδάξω πώς να αναζητούν στο κάλυμμα ενδείξεις ότι η ταινία ίσως να είναι ακατάλληλη».

Ο Μάθιου, από τη Βρετανία, έχει διαπιστώσει ότι είναι ωφέλιμο να συζητάει με τα παιδιά του σχετικά με τις ταινίες που θέλουν να δουν. «Από μικρή ηλικία», λέει ο ίδιος, «τα παιδιά μας συμμετείχαν σε συζητήσεις για το περιεχόμενο των ταινιών που μας ενδιέφεραν ως οικογένεια. Αν η απόφασή μας ήταν να μη δούμε μια συγκεκριμένη ταινία, η σύζυγός μου και εγώ εξηγούσαμε το γιατί, αντί να λέμε απλώς όχι».

Επιπλέον, μερικοί γονείς έχουν βρει υποβοηθητικό το να κάνουν έρευνα στο Ιντερνέτ για ορισμένες ταινίες. Υπάρχουν πολλές ιστοσελίδες που παρουσιάζουν λεπτομερείς αναφορές για το περιεχόμενο των ταινιών. Αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αποκτήσει κάποιος πιο καθαρή εικόνα των αξιών που προωθεί μια συγκεκριμένη ταινία.

Τα Οφέλη της Εκπαιδευμένης Συνείδησης

Η Γραφή μιλάει για εκείνους που «έχουν τις δυνάμεις της αντίληψής τους γυμνασμένες για να διακρίνουν και το ορθό και το εσφαλμένο». (Εβραίους 5:14) Συνεπώς, ο στόχος των γονέων πρέπει να είναι το να ενσταλάζουν αξίες στα παιδιά τους οι οποίες θα τα βοηθήσουν να παίρνουν σοφές αποφάσεις όταν θα έχουν την ελευθερία να επιλέγουν μόνα τους τη διασκέδασή τους.

Πολλά νεαρά άτομα μεταξύ των Μαρτύρων του Ιεχωβά έχουν λάβει εξαιρετική εκπαίδευση από τους γονείς τους σε σχέση με αυτό. Για παράδειγμα, ο Μπιλ και η Τσέρι, από τις Ηνωμένες Πολιτείες, απολαμβάνουν ταινίες στον κινηματογράφο με τα δύο εφηβικής ηλικίας αγόρια τους. «Αφού φύγουμε από τον κινηματογράφο», λέει ο Μπιλ, «συνήθως συζητάμε ως οικογένεια για την ταινία​—ποιες αξίες δίδαξε και αν εμείς συμφωνούμε με αυτές τις αξίες ή όχι». Φυσικά, ο Μπιλ και η Τσέρι διακρίνουν ότι χρειάζεται να είναι επιλεκτικοί. «Διαβάζουμε εκ των προτέρων σχετικά με την ταινία και δεν ντρεπόμαστε να φύγουμε από την αίθουσα αν υπάρχει αμφισβητήσιμο περιεχόμενο το οποίο δεν αναμέναμε», λέει ο Μπιλ. Με το να περιλαμβάνουν τα παιδιά τους στη λήψη υπεύθυνων αποφάσεων, ο Μπιλ και η Τσέρι πιστεύουν ότι βοηθούν τους γιους τους να αναπτύξουν οξεία αίσθηση περί του σωστού και του εσφαλμένου. «Παίρνουν σοφότερες αποφάσεις όταν  πρόκειται να επιλέξουν τις ταινίες που θα ήθελαν να δουν», λέει ο Μπιλ.

Όπως ο Μπιλ και η Τσέρι, έτσι και πολλοί γονείς έχουν βοηθήσει τα παιδιά τους να γυμνάζουν τις δυνάμεις της αντίληψής τους στον τομέα της διασκέδασης. Ομολογουμένως, πολλά από αυτά που παράγει η βιομηχανία του κινηματογράφου δεν είναι κατάλληλα. Από την άλλη πλευρά, όταν οι Χριστιανοί κατευθύνονται από τις Γραφικές αρχές, μπορούν να απολαμβάνουν καλή διασκέδαση που είναι ωφέλιμη και αναζωογονητική.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο/​Εικόνες στη σελίδα 12]

«ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΜΕ ΜΑΖΙ»

«Όταν ήμουν μικρότερη πηγαίναμε στον κινηματογράφο ως οικογένεια. Τώρα που έχω μεγαλώσει, οι γονείς μου μού επιτρέπουν να πηγαίνω χωρίς αυτούς. Ωστόσο, πριν με αφήσουν να πάω, θέλουν να ξέρουν τον τίτλο της ταινίας και το περιεχόμενό της. Αν δεν έχουν ακούσει κάτι για αυτήν, διαβάζουν μια κριτική ή παρακολουθούν αποσπάσματά της στην τηλεόραση. Επίσης ψάχνουν πληροφορίες για την ταινία στο Ιντερνέτ. Αν πιστεύουν ότι δεν είναι κατάλληλη, εξηγούν το γιατί. Μου επιτρέπουν επίσης να πω και τη δική μου γνώμη. Συζητάμε ελεύθερα και αποφασίζουμε μαζί».​—Ελοΐζ, 19 χρονών, Γαλλία.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 13]

ΣΥΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ!

«Αν οι γονείς απαγορεύουν κάποια πράγματα και δεν προσφέρουν κάτι ωφέλιμο ως αντιστάθμισμα, τα παιδιά μπορεί να προσπαθήσουν να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες τους κρυφά. Επομένως, όταν τα παιδιά δείχνουν ότι θέλουν να εντρυφήσουν σε κάποιο είδος επιβλαβούς διασκέδασης, ορισμένοι γονείς δεν σπεύδουν να τους το απαγορεύσουν αλλά ούτε και το επιτρέπουν. Αντίθετα, αφήνουν χρόνο για να ηρεμήσουν τα πράγματα. Για μερικές ημέρες, χωρίς να αναστατώνονται για το ζήτημα, το συζητάνε, ρωτώντας το νεαρό άτομο γιατί πιστεύει ότι αυτό το είδος διασκέδασης θα ήταν καλό. Με τη συζήτηση, οι νεαροί συνήθως συμφωνούν τελικά με τους γονείς τους και μάλιστα τους ευχαριστούν. Έπειτα, με την καθοδήγηση των γονέων τους, επιλέγουν κάποια άλλη διασκέδαση την οποία μπορούν να απολαύσουν μαζί».—Μασάακι, περιοδεύων επίσκοπος στην Ιαπωνία.

[Πλαίσιο/​Εικόνες στη σελίδα 14]

ΑΛΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ

◼ «Τα νεαρά άτομα έχουν τη φυσιολογική επιθυμία να κάνουν παρέα με συνομηλίκους τους, και γι’ αυτό παρέχουμε πάντοτε στην κόρη μας ωφέλιμη συντροφιά υπό την επιτήρησή μας. Εφόσον υπάρχουν πολλά υποδειγματικά νεαρά άτομα στην εκκλησία μας, παροτρύνουμε την κόρη μας να αναπτύσσει φιλίες με αυτά».​—Ελίζα, Ιταλία.

◼ «Συμμετέχουμε σε μεγάλο βαθμό στην αναψυχή των παιδιών μας. Οργανώνουμε ωφέλιμες δραστηριότητες για αυτά, όπως περιπάτους, μπάρμπεκιου, εκδρομές και παρέες με συγχριστιανούς κάθε ηλικίας. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά μας δεν βλέπουν την ψυχαγωγία ως κάτι το οποίο θα απολαύσουν μόνο με τους συνομηλίκους τους».​—Τζον, Βρετανία.

◼ «Έχουμε διαπιστώσει ότι οι συγκεντρώσεις μεταξύ συγχριστιανών είναι ανταμειφτικές. Στα παιδιά μου αρέσει επίσης το ποδόσφαιρο, έτσι κατά καιρούς φροντίζουμε να παίζουμε με άλλους».​—Χουάν, Ισπανία.

◼ «Προτρέπουμε τα παιδιά να παίζουν μουσικά όργανα. Επίσης συμμετέχουμε μαζί σε πολλά χόμπι, όπως το τένις, το βόλεϊ, η ποδηλασία, το διάβασμα και η συναναστροφή με φίλους».​—Μαρκ, Βρετανία.

◼ «Πηγαίνουμε τακτικά για μπόουλινγκ μαζί ως οικογένεια καθώς και με φίλους. Επίσης, προσπαθούμε να προγραμματίζουμε κάποια ιδιαίτερη δραστηριότητα που θα κάνουμε μαζί μία φορά το μήνα. Το κλειδί για την αποφυγή προβλημάτων είναι οι άγρυπνοι γονείς».​—Ντανίλο, Φιλιππίνες.

◼ «Η παρακολούθηση ζωντανών εκδηλώσεων είναι συνήθως πιο εντυπωσιακή από το να κάθεσαι απλώς και να παρακολουθείς μια ταινία. Ενημερωνόμαστε για τοπικές εκδηλώσεις όπως εκθέσεις τέχνης και αυτοκινήτων ή μουσικά γεγονότα. Σε τέτοιους χώρους δίνεται συνήθως η δυνατότητα για επικοινωνία στη διάρκεια της εκδήλωσης. Προσέχουμε επίσης να μην παρέχουμε υπερβολική διασκέδαση. Το ζήτημα δεν είναι μόνο ο χρόνος αλλά και το ότι η υπερβολική διασκέδαση κάνει μια δραστηριότητα να χάνει την πρωτοτυπία της και τον ενθουσιασμό που τη συνοδεύει».​—Τζούντιθ, Νότια Αφρική.

◼ «Δεν είναι κατάλληλα για τα δικά μου παιδιά όλα όσα κάνουν τα άλλα παιδιά, και προσπαθώ να τα βοηθήσω να το καταλάβουν αυτό. Παράλληλα, ο σύζυγός μου και εγώ προσπαθούμε να τους παρέχουμε ωφέλιμη διασκέδαση. Καταβάλλουμε προσπάθεια ώστε να μην τους δίνουμε αφορμή να λένε: “Δεν πάμε πουθενά. Δεν κάνουμε τίποτα”. Ως οικογένεια, πηγαίνουμε σε πάρκα και οργανώνουμε παρέες στο σπίτι μας με άλλα άτομα από την εκκλησία μας». d​—Μαρία, Βραζιλία.

[Υποσημείωση]

[Ευχαριστίες]

James Hall Museum of Transport, Johannesburg, South Africa

[Εικόνα στη σελίδα 11]

Ελέγξτε τις κριτικές των ταινιών ΠΡΙΝ αποφασίσετε

[Εικόνα στη σελίδα 12, 13]

Γονείς, διδάξτε τα παιδιά σας να είναι επιλεκτικά