Πού Πηγαίνει το Νερό;

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

ΠΑΝΙΚΟΣ! Αυτή ήταν η πρώτη μου αντίδραση. Ένα γκρίζο υγρό που έβγαινε αφρίζοντας από το σιφόνι της τουαλέτας μου απειλούσε να μετατρέψει το διαμέρισμά μου σε δύσοσμο βάλτο. Κάλεσα επειγόντως τον υδραυλικό για βοήθεια. Καθώς περίμενα γεμάτος απελπισία, με το στόμα μου στεγνό από τη νευρικότητα και τις κάλτσες μου να μουσκεύουν όλο και περισσότερο, αναρωτήθηκα: “Από πού ήρθε όλο αυτό το νερό;”

Καθώς προσπαθούσε υπομονετικά να ξεβουλώσει το σιφόνι, ο υδραυλικός εξήγησε: «Ο μέσος κάτοικος της πόλης χρησιμοποιεί 200 ως 400 λίτρα νερό καθημερινά. Για κάθε άντρα, γυναίκα και παιδί, περίπου 100.000 λίτρα το χρόνο καταλήγουν στην αποχέτευση». Ρώτησα: «Πώς είναι δυνατόν να χρησιμοποιώ τόσο νερό; Σίγουρα δεν πίνω τόσο πολύ!» «Όχι», απάντησε, «αλλά κάθε μέρα κάνεις ντους ή μπάνιο, τραβάς το καζανάκι, και ίσως χρησιμοποιείς το πλυντήριο ρούχων ή το πλυντήριο πιάτων. Με αυτούς και με άλλους τρόπους, η σύγχρονη ζωή μάς κάνει να καταναλώνουμε διπλάσια ποσότητα νερού σε σχέση με τους παππούδες μας». Τότε, γεννήθηκε μέσα μου η απορία: “Πού πηγαίνει όλο αυτό το νερό;”

Έμαθα ότι το νερό που καταναλώνουμε κάθε μέρα υφίσταται πολύ διαφορετική επεξεργασία ανάλογα με τη χώρα ή ακόμη και με την πόλη στην οποία ζούμε. Σε μερικές χώρες σήμερα, αυτό είναι εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα. (Βλέπε πλαίσια στη σελίδα 27.) Ελάτε μαζί μου να ξεναγηθούμε στη μονάδα επεξεργασίας λυμάτων της περιοχής μου και ανακαλύψτε μόνοι σας πού πηγαίνει το νερό και γιατί αξίζει να σκεφτόσαστε προσεκτικά προτού πετάξετε οτιδήποτε στο σιφόνι ή στη λεκάνη της τουαλέτας, οπουδήποτε και αν ζείτε.

Στη Μονάδα Επεξεργασίας

Ξέρω ότι σκέφτεστε πως μια μονάδα επεξεργασίας λυμάτων δεν φαίνεται να είναι πολύ ελκυστικός τόπος για επίσκεψη. Συμφωνώ. Ωστόσο, οι περισσότεροι από εμάς εξαρτόμαστε από μια τέτοια μονάδα προκειμένου να μη δούμε την πόλη μας να πνίγεται μέσα στα ίδια της τα απόβλητα​—και όλοι μπορούμε να συμβάλλουμε στην κατάλληλη λειτουργία τέτοιων μονάδων. Προορισμός μας είναι η πρωτοβάθμια μονάδα επεξεργασίας στο Μαλαμπάρ, νότια του περίφημου Λιμανιού του Σίντνεϊ. Πώς πηγαίνει το νερό από την τουαλέτα μου σε αυτή τη μονάδα;

Όταν τραβάω το καζανάκι, αδειάζω το νεροχύτη ή κάνω ντους, το νερό ταξιδεύει προς τη μονάδα επεξεργασίας λυμάτων. Έπειτα από μια διαδρομή 50 χιλιομέτρων, αυτό το νερό ενώνεται με τα 480 εκατομμύρια λίτρα λυμάτων που διοχετεύονται καθημερινά προς τη μονάδα επεξεργασίας.

Εξηγώντας γιατί αυτή η μονάδα επεξεργασίας δεν αποτελεί δυσάρεστη εικόνα ούτε αναδίδει δυσοσμία, ο Ρος, ο υπεύθυνος της μονάδας για τις επαφές με τους ανθρώπους της περιοχής, μου είπε: «Το μεγαλύτερο μέρος της μονάδας είναι θαμμένο κάτω από το έδαφος. Αυτό μας επιτρέπει να παγιδεύουμε τα αέρια και να τα διοχετεύουμε στους διαχωριστήρες αέρα (μια σειρά από γιγάντιες καμινάδες σε σχήμα κατσαρόλας), πράγμα που εξουδετερώνει τις δυσάρεστες οσμές. Ο καθαρισμένος αέρας απελευθερώνεται κατόπιν στην ατμόσφαιρα. Αν και η μονάδα περιστοιχίζεται από χιλιάδες  σπίτια, λαβαίνω μόνο γύρω στα δέκα τηλεφωνήματα το χρόνο αναφορικά με προβλήματα δυσοσμίας». Αναπόφευκτα, το επόμενο σημείο στο οποίο μας οδηγεί ο Ρος είναι η πηγή αυτών των “προβλημάτων δυσοσμίας”.

Τι Είναι τα Λύματα;

Καθώς κατεβαίνουμε πιο βαθιά μέσα στη μονάδα, ο ξεναγός μας μάς λέει: «Τα λύματα αποτελούνται από 99,9 τοις εκατό νερό συν ανθρώπινα απόβλητα, χημικά και διάφορα άλλα μικρά αντικείμενα. Τα λύματα, τα οποία συλλέγονται από σπίτια και βιομηχανίες που βρίσκονται σε έκταση 550.000 στρεμμάτων μέσω αγωγών μήκους 20.000 χιλιομέτρων, εισέρχονται στη μονάδα σε βάθος δύο μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Εκεί περνούν από μια σειρά από εσχάρες οι οποίες συγκρατούν κουρέλια, πέτρες, χαρτιά και πλαστικά. Στη συνέχεια, στους εξαμμωτές, η οργανική ύλη διατηρείται σε αιώρηση στο νερό μέσω φυσαλίδων αέρα, ενώ η  βαρύτερη άμμος κατακάθεται στον πυθμένα. Όλα αυτά τα ανόργανα απόβλητα συλλέγονται και στέλνονται σε κάποια χωματερή. Τα εναπομείναντα λύματα διοχετεύονται μέσω αγωγών μήκους 15 μέτρων στις δεξαμενές καθίζησης».

Αυτές οι δεξαμενές καλύπτουν έκταση ίση περίπου με το μέγεθος ενός γηπέδου ποδοσφαίρου, και εδώ είναι που αντιλαμβάνεστε πόσο θα παραπονιούνταν οι γείτονες αν το σύστημα καθαρισμού του αέρα δεν ήταν τόσο αποτελεσματικό. Καθώς το νερό ρέει αργά μέσα στις δεξαμενές, τα έλαια και τα λίπη επιπλέουν και απομακρύνονται. Οι λεπτές στερεές ουσίες, που ονομάζονται ιλύς, κατακάθονται στον πυθμένα, και μεγάλες μηχανικές λεπίδες αποξύουν το ίζημα στέλνοντάς το για περαιτέρω επεξεργασία.

Τα επεξεργασμένα λύματα αποβάλλονται στη θάλασσα μέσω μιας υπόγειας σήραγγας εκροής μήκους τριών χιλιομέτρων. Από εκεί το νερό κατευθύνεται στον ωκεάνιο πυθμένα και διαχέεται στη θάλασσα, 60 ως 80 μέτρα κάτω από τα κύματα. Τα ισχυρά παράκτια ρεύματα διασκορπίζουν τα λύματα, και η φυσική απολυμαντική δράση του αλμυρού νερού ολοκληρώνει τη διαδικασία επεξεργασίας. Η ιλύς που παραμένει στη μονάδα επεξεργασίας διοχετεύεται σε μεγάλες δεξαμενές που ονομάζονται αναερόβιοι χωνευτές, όπου μικροοργανισμοί διασπούν την οργανική ύλη σε μεθανιούχο αέριο και σε μια πιο σταθερή ιλύ.

Από Ιλύ, Χώμα

Με έναν στεναγμό ανακούφισης, ακολουθώ τον Ρος καθώς επιστρέφουμε στον καθαρό αέρα και αναρριχόμαστε στην κορυφή μιας από τις αεροστεγείς δεξαμενές ιλύος. Ο Ρος συνεχίζει: «Το μεθάνιο που παράγεται από τους μικροοργανισμούς χρησιμοποιείται για την κίνηση ηλεκτρικών γεννητριών και παρέχει πάνω από το 60 τοις εκατό της ενέργειας που απαιτείται για τη λειτουργία της μονάδας. Αφού απολυμανθεί η σταθεροποιημένη ιλύς, προστίθεται ασβέστιο, το οποίο τη μετατρέπει σε χρήσιμη ύλη, πλούσια σε θρεπτικά για τα φυτά συστατικά, τα λεγόμενα βιοϋλικά. Η Μονάδα Επεξεργασίας Λυμάτων του Μαλαμπάρ και μόνο παράγει 40.000 τόνους βιοϋλικών ετησίως. Πριν από δέκα χρόνια, η μη επεξεργασμένη ιλύς αποτεφρωνόταν ή εκβαλλόταν στον ωκεανό. Τώρα αυτό το απόθεμα χρησιμοποιείται με καλύτερο τρόπο».

Ο Ρος μού δίνει ένα βιβλιάριο το οποίο εξηγεί: «Τα δάση της [Νέας Νότιας Ουαλίας] παρουσιάζουν αυξημένη ανάπτυξη σε ποσοστό 20 ως 35 τοις εκατό μετά τη χρήση βιοϋλικών». Αναφέρει επίσης ότι η καλλιέργεια “σιταριού σε εδάφη όπου έχουν χρησιμοποιηθεί βιοϋλικά έχει αποφέρει αυξημένες σοδειές σε ποσοστό 70 τοις εκατό”. Παρατηρώ ότι η κομπόστα των βιοϋλικών είναι τώρα αρκετά ασφαλής για να τη βάλω ως λίπασμα στα λουλούδια του κήπου μου.

Χάνονται, και Αυτό Ήταν Όλο;

Στο τέλος της περιήγησης, ο ξεναγός μας μου υπενθυμίζει ότι μπογιές, παρασιτοκτόνα, φάρμακα ή έλαια που χύνονται σε αποχετεύσεις μπορεί να προκαλέσουν το θάνατο των μικροοργανισμών που υπάρχουν στη μονάδα επεξεργασίας και συνεπώς θα μπορούσαν να διαταράξουν τη διαδικασία ανακύκλωσης. Επισημαίνει ότι “τα έλαια και τα λίπη σταδιακά φράζουν τις αρτηρίες των αποχετευτικών μας συστημάτων όπως ακριβώς φράζουν και τις δικές μας αρτηρίες, και ότι οι πάνες, τα υφάσματα και τα πλαστικά υλικά μιας χρήσης που πετάμε στη λεκάνη δεν απομακρύνονται. Αντιθέτως, φράζουν τους αγωγούς”. Όπως έμαθα, αν και μπορεί να μη βλέπουμε πια τα άχρηστα υλικά από τη στιγμή που τραβάμε το καζανάκι, όταν το νερό επιστρέφει μέσα από το σιφόνι, σύντομα τα ξαναθυμόμαστε. Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα κάνετε ντους, θα τραβήξετε το καζανάκι ή θα αδειάσετε έναν νεροχύτη, σκεφτείτε πού πηγαίνει το νερό.

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 25]

Από Λύματα, Πόσιμο Νερό

Τα αρκετά εκατομμύρια των κατοίκων της Κομητείας Όραντζ​—μιας περιοχής χαμηλών βροχοπτώσεων στην Καλιφόρνια των Ηνωμένων Πολιτειών—ωφελούνται από μια πρωτοποριακή λύση στο πρόβλημα των λυμάτων. Αντί να αποβάλλονται κάθε μέρα εκατομμύρια λίτρα λυμάτων απευθείας στον ωκεανό, το μεγαλύτερο μέρος τους επιστρέφει στο υδάτινο απόθεμα. Εδώ και πολλά χρόνια, αυτό επιτυγχάνεται από μια μονάδα επεξεργασίας λυμάτων. Έπειτα από την πρωτοβάθμια επεξεργασία, τα λύματα υφίστανται δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια επεξεργασία. Αυτό περιλαμβάνει τον καθαρισμό του νερού έτσι ώστε να γίνει όπως το κοινό πόσιμο νερό. Στη συνέχεια αναμειγνύεται με νερό βαθέων φρεάτων και διοχετεύεται στη λεκάνη υπόγειου νερού. Εκεί ανανεώνει τη λεκάνη και επίσης εμποδίζει το αλμυρό νερό να διεισδύσει στο απόθεμα του υπόγειου νερού καταστρέφοντάς το. Το 75 τοις εκατό των συνολικών αναγκών της περιφέρειας σε νερό καλύπτονται από αυτό το απόθεμα υπόγειου νερού.

[Πλαίσιο στη σελίδα 27]

Πέντε Τρόποι για Συνετή Κατανάλωση Νερού

◼ Αντικαταστήστε τις ροδέλες από όπου υπάρχει διαρροή νερού​—από μια βρύση που στάζει μπορεί να χάνονται 7.000 λίτρα το χρόνο.

◼ Ελέγξτε την τουαλέτα σας για να δείτε αν έχει διαρροή​—μπορεί να χάνονται 16.000 λίτρα το χρόνο.

◼ Εγκαταστήστε στο ντους κεφαλή για εξοικονόμηση νερού. Μια συνηθισμένη κεφαλή δίνει 18 λίτρα το λεπτό. Η κεφαλή χαμηλής κατανάλωσης στέλνει 9 λίτρα το λεπτό. Μια τετραμελής οικογένεια θα εξοικονομήσει 80.000 λίτρα το χρόνο.

◼ Αν έχετε καζανάκι δύο επιλογών, να επιλέγετε τη μικρή κατανάλωση όταν είναι κατάλληλο​—με αυτόν τον τρόπο εξοικονομούνται πάνω από 36.000 λίτρα το χρόνο για μια τετραμελή οικογένεια.

◼ Εγκαταστήστε φίλτρο στις βρύσες σας​—είναι σχετικά φτηνά και μειώνουν τη ροή του νερού κατά το ήμισυ χωρίς να μειώνουν την αποτελεσματικότητα.

[Πλαίσιο στη σελίδα 27]

Παγκόσμια Κρίση Νερού

«Πάνω από 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν ακόμη πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό ενώ 2,9 δισεκατομμύρια δεν έχουν πρόσβαση σε επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής, με αποτέλεσμα να πεθαίνουν ετησίως περίπου 5 εκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως παιδιά, από ασθένειες που μεταφέρονται με το νερό».​—Η Δεύτερη Παγκόσμια Διάσκεψη για το Νερό που έγινε στη Χάγη της Ολλανδίας.

[Διάγραμμα/Εικόνες στη σελίδα 26]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Η Διαδικασία Επεξεργασίας των Λυμάτων στο Μαλαμπάρ (Απλοποιημένη άποψη)

1. Τα λύματα εισέρχονται στη μονάδα

2. Πέρασμα από εσχάρες

3. Εξαμμωτές

4. Στη χωματερή

5. Δεξαμενές καθίζησης

6. Στον ωκεανό

7. Αναερόβιοι χωνευτές

8. Ηλεκτρικές γεννήτριες

9. Δεξαμενή αποθήκευσης βιοϋλικών

[Εικόνες]

Οι δεξαμενές αναερόβιας χώνευσης μετατρέπουν την ιλύ σε χρήσιμο λίπασμα και μεθανιούχο αέριο

Το μεθανιούχο αέριο καίγεται για την παραγωγή ηλεκτρισμού