Σπάνια Συνάντηση με έναν Αθέατο Κυνηγό

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΟΝ ΚΑΝΑΔΑ

«ΚΟΙΤΑ εκεί στο λιβάδι!» ψιθύρισα γεμάτος ενθουσιασμό. Μαζί με τη σύζυγό μου κάναμε κανό στο μαγευτικό ποταμό Νετσάκο στην κεντρική Βρετανική Κολομβία, απολαμβάνοντας το τοπίο και τους ήχους της παρθένας φύσης. Ξαφνικά, ένα πλάσμα ξεφύτρωσε από το πουθενά, έτοιμο να επιτεθεί σε κάποιον ανύποπτο λαγό. Με αστραπιαία ταχύτητα, το θήραμα έτρεξε για να βρει ασφάλεια. Αντιλαμβανόμενο την παρουσία μας, το αρπακτικό ζώο έμεινε αμέσως ακίνητο στη θέση του. Μας κοίταξε με παγωμένο βλέμμα και βρυχήθηκε σαν να έλεγε: “Ευχαριστώ που μου χαλάσατε το πρόγευμα”. Κατόπιν χάθηκε αθόρυβα μέσα στο σκοτεινό δάσος. «Τι ήταν;» ρώτησε η σύζυγός μου. «Λύγκας», απάντησα. Την ίδια στιγμή, ακούστηκε άλλος ένας ανατριχιαστικός βρυχηθμός μέσα στην πρωινή ψύχρα, αυτή τη φορά πιο μακρόσυρτος και πιο δυνατός.

Σπάνιο Θέαμα

Αυτή ήταν πράγματι μια σπάνια συνάντηση. Κάποτε ο λύγκας περιφερόταν στα δάση και στα βουνά ολόκληρου του Βόρειου Ημισφαιρίου, αλλά σήμερα βρίσκεται μόνο σε απομονωμένες περιοχές του κόσμου. Σύμφωνα με μαρτυρίες, έχει παρατηρηθεί σε απομακρυσμένες ορεινές περιοχές της Ευρασίας, καθώς και αρκετά νότια, στα βουνά της Ισπανίας. Ωστόσο, οι περισσότεροι βρίσκονται στη Σιβηρία και στα πυκνά, αδιαπέραστα δάση του βόρειου Καναδά και της Αλάσκας. Ένα βιβλίο για τα άγρια αιλουροειδή λέει: «Οι λύγκες χρειάζονται δύο είδη δασικού περιβάλλοντος για να ζουν άνετα: κατάφυτες εκτάσεις με ροζιασμένα, πυκνά, μεγάλα δέντρα, όπου μπορούν να έχουν το καταφύγιό τους και τις φωλιές στις οποίες γεννούν, και πλούσια λιβάδια με πολλά νερά και μικρά δέντρα όπου μπορούν να κυνηγούν λαγούς».

Μερικοί ενήλικοι λύγκες έχουν περίπου εξαπλάσιο μέγεθος από μια μεγάλη κατοικίδια γάτα και φτάνουν σε ύψος περίπου ως τους μηρούς ενός ενήλικου ανθρώπου. Ο αρσενικός λύγκας της Βόρειας  Αμερικής μπορεί να ζυγίζει 10 ως 15 κιλά ενώ ο θηλυκός 5 ως 10 κιλά. Έχουν το μισό περίπου μέγεθος από τον Ευρωπαίο ξάδελφό τους. Μερικά από αυτά τα άγρια αιλουροειδή μπορούν να φτάσουν σε μήκος το ένα μέτρο.

Ένα από τα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα είναι η μακριά γούνα στα μάγουλά του που κάνει το λύγκα να διαφέρει αρκετά από τα περισσότερα αιλουροειδή. Το πρόσωπό του, πλατύτερο και μικρότερο από των περισσότερων αιλουροειδών, του δίνει την απατηλή όψη του ντροπαλού, ακόμη και πράου ζώου. Το χειμώνα ο λύγκας της Βόρειας Αμερικής αναπτύσσει ένα πυκνό στρώμα μαλακής γούνας, μήκους περίπου δέκα εκατοστών, η οποία συνήθως έχει ανοιχτό γκρι χρώμα με πιο σκούρα γκρι στίγματα στο πρόσωπο. Ο ευρασιατικός λύγκας μπορεί να έχει ανοιχτό καφέ χρώμα με σκούρα καφέ στίγματα. Ο λύγκας έχει επίσης χαρακτηριστική κοντόχοντρη ουρά με μαύρη άκρη, μήκους 10 περίπου εκατοστών. Θα παρατηρήσετε ότι τα μεγάλα, τριγωνικά αφτιά του έχουν στις άκρες τους τούφες από μαύρες τρίχες. Αυτές χρησιμεύουν σαν κεραίες, βοηθώντας τον να εντοπίζει τους ήχους από τα μικρόσωμα θηράματά του.

Η ακρίβεια και το ότι παραμονεύει αθέατος βοηθούν αυτόν το συνήθως μοναχικό κυνηγό να πιάνει το θήραμά του. Χάρη στα μεγάλα, μαλακά πέλματά του που μοιάζουν με χιονοπέδιλα και στα συσταλτά νύχια του, μπορεί να τρέχει εύκολα στο χιόνι. Τα πολύ μεγάλα, δυνατά πίσω πόδια του τού επιτρέπουν  να επιταχύνει αστραπιαία και να εκτινάσσεται 2 ως 3 μέτρα με ένα και μόνο πήδημα. Μπορεί επίσης να ελιχθεί κάνοντας ακροβατισμούς στον αέρα για να αλλάξει κατεύθυνση στη διάρκεια κάποιας καταδίωξης. Ωστόσο, το κυνήγι του διαρκεί συνήθως λίγη ώρα. Ο λύγκας θα εγκαταλείψει την προσπάθεια αν δεν συλλάβει το θήραμά του έπειτα από πέντε περίπου άλματα. Στην πραγματικότητα, συνήθως θα πρέπει να κυνηγήσει από τρεις ως δέκα λαγούς για να πιάσει έναν. Οι χαμένες ευκαιρίες, λοιπόν, σημαίνουν άδειο στομάχι. Όταν τελικά συλλάβει το θήραμά του, θα χρησιμοποιήσει τη δυνατή, μικρή γνάθο του​—εφοδιασμένη με 28 δόντια, από τα οποία τα 4 είναι πολύ μυτερά και χρησιμεύουν σαν στιλέτα—​για να καρφώσει το λαιμό του θύματός του.

Το κυνήγι συνήθως γίνεται λίγο πριν από το χάραμα και αμέσως μετά το σούρουπο. Όπως συμβαίνει και με τα περισσότερα αιλουροειδή, ο λύγκας μπορεί να δει ακόμη και σε αμυδρό φως. Στην πραγματικότητα, για να δει μέσα στη νύχτα, χρειάζεται μόνο το ένα έκτο της ποσότητας του φωτός που χρειάζεται ο άνθρωπος. Τα μάτια των αιλουροειδών έχουν μια ειδική μεμβράνη πίσω από τον κάθε αμφιβληστροειδή, η οποία δρα σαν καθρέφτης ανακλώντας το φως μέσα στον αμφιβληστροειδή για μέγιστη διέγερση. Αυτό κάνει τα μάτια να λάμπουν σαν γυάλινοι βόλοι μέσα στο σκοτάδι όταν σας κοιτάζουν κατάματα. Ένα βιβλίο για τα άγρια αιλουροειδή του κόσμου λέει: «Οι λύγκες βασίζονται στην όρασή τους για να εντοπίσουν το θήραμά τους από μεγάλη απόσταση. Πιστεύεται ότι μπορούν να δουν ποντικό από 75 μέτρα μακριά και κουνέλι από 300 μέτρα μακριά​—απόσταση μεγαλύτερη από το μήκος τριών γηπέδων ποδοσφαίρου».

Η αγαπημένη τροφή του λύγκα στον Καναδά είναι ο λαγός, και κάθε τρεις μέρες μπορεί να σκοτώνει κατά μέσο όρο δύο. Ένας καλοσιτισμένος λύγκας μπορεί να ζήσει ως και 15 χρόνια. Εφόσον είναι κυνηγός που επωφελείται από κάθε ευκαιρία, τρώει επίσης ποντικούς, αρουραίους, χήνες, πάπιες, κάστορες και σκίουρους. Μαρτυρίες έχουν επιβεβαιώσει ότι μερικοί λύγκες έχουν σκοτώσει ακόμη και ελάφια, πράγμα που τους έχει δώσει επάξια τη φήμη των αδίστακτων και επιθετικών κυνηγών.

Κατανόηση και Διατήρηση του Λύγκα

Όταν ο θηλυκός λύγκας είναι έτοιμος να ζευγαρώσει, το δείχνει αυτό με την οσμή που αναδίδει και με το ουρλιαχτό του. Μετά το ζευγάρωμα, γεννάει γύρω στα τέσσερα μικρά και, σε σπάνιες περιπτώσεις, όταν τρέφεται καλά, ακόμη και εφτά. Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν η τροφή είναι λιγοστή, τα νεογέννητα είναι πιο μικροκαμωμένα.

Καθώς τείνει από τη φύση του να παραμένει αθέατος, ο λύγκας αποφεύγει τις περιοχές όπου υπάρχει ανθρώπινη δραστηριότητα. Χάρη στις προσπάθειες για τη διατήρησή του, ευημερεί σε πολλές περιοχές της Βρετανικής Κολομβίας. Επίσης, οι σύγχρονες επιλεκτικές μέθοδοι υλοτόμησης μπορεί να τον βοηθούν επειδή τα μικρά ξέφωτα που απομένουν στο δάσος δημιουργούν λιβάδια όπου οι λαγοί μπορούν να βρίσκουν τροφή. Καθώς αυξάνεται ο πληθυσμός των λαγών, αυξάνεται και ο πληθυσμός του λύγκα.

Αυτό το εντυπωσιακό πλάσμα αποτελεί σημαντικό μέρος ενός περίπλοκου οικοσυστήματος. Όπως συμβαίνει και με άλλα αρπακτικά, ο λύγκας εξαρτάται από τα θηράματά του. Ένα βιβλίο για τη φύση το συνόψισε ως εξής: “Εξαρτάται επίσης από τα χόρτα και τα κλωνάρια που τρώει το θήραμά του. Επιπλέον, εξαρτάται από τους οργανισμούς που υπάρχουν στο έδαφος του δάσους και οι οποίοι τρέφουν τα φυτά που τρέφουν το θήραμα”. Πράγματι, η πολυπλοκότητα της φύσης μάς διδάσκει πόσο σπουδαίο είναι να ζούμε σε αρμονία με το περιβάλλον μας και να το διατηρούμε για πλάσματα όπως οι λύγκες.