Γιατί Πρέπει να Διαβάζετε Μεγαλόφωνα στα Παιδιά Σας;

«Ήρθε προς το μέρος μου, σκαρφάλωσε στην αγκαλιά μου τραβώντας πίσω της ένα τσαλακωμένο βιβλίο που οι σελίδες του ήταν πασαλειμμένες με . . . φιστικοβούτυρο, και είπε . . . : “Βοήθησέ με να το διαβάσω, μπαμπά, βοήθησέ με να το διαβάσω”».​—Δρ Κλίφορντ Σίμελς, καθηγητής παιδαγωγικής.

ΠΑΙΔΙΑ​—μαθαίνουν τόσο γρήγορα. Οι έρευνες δείχνουν ότι ο εγκέφαλος των παιδιών κάτω των τριών ετών αναπτύσσεται ραγδαία. Οι καθημερινές δραστηριότητες των γονέων, όπως το διάβασμα, το τραγούδι και οι τρυφερές εκδηλώσεις, μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην υγιή ανάπτυξη ενός παιδιού. Εντούτοις, σύμφωνα με μια μελέτη, μόνο οι μισοί περίπου γονείς παιδιών ηλικίας δύο ως οχτώ ετών διαβάζουν στα παιδιά τους κάθε μέρα. Ίσως αναρωτιέστε: “Έχει πράγματι σημασία το αν διαβάζω στο παιδί μου;”

Εμφυτεύστε Αγάπη για το Διάβασμα

Οι ειδικοί υποδηλώνουν ότι η απάντηση είναι ναι. «Ο σημαντικότερος τρόπος για να οικοδομήσουμε την απαιτούμενη γνώση προκειμένου να γίνουν τα παιδιά επιτυχημένοι αναγνώστες είναι το να τους διαβάζουμε μεγαλόφωνα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στα προσχολικά χρόνια», αναφέρει μια έκθεση με τίτλο Πώς να Γίνουμε Έθνος που Αγαπάει το Διάβασμα (Becoming a Nation of Readers).

Καθώς τα παιδιά ακούνε τις ιστορίες που τους διαβάζουν οι γονείς από τα βιβλία, μαθαίνουν από μικρά ότι τα γράμματα της σελίδας αντιστοιχούν σε λέξεις που χρησιμοποιούμε στην ομιλία μας. Επίσης, εξοικειώνονται με τη γλώσσα των βιβλίων. «Κάθε φορά που διαβάζουμε σε κάποιο παιδί, στέλνουμε ένα “ευχάριστο” μήνυμα στον εγκέφαλό του. Θα μπορούσατε ακόμη και να το πείτε “διαφήμιση”, εφόσον κάνει το παιδί να συνδέσει τα βιβλία και την έντυπη ύλη με την ευχαρίστηση», αναφέρει ένα εγχειρίδιο για το μεγαλόφωνο διάβασμα. Οι γονείς που προάγουν μια τέτοια αγάπη για τα βιβλία θα καλλιεργήσουν στα παιδιά τους την ισόβια επιθυμία να διαβάζουν.

Βοηθήστε τα να Κατανοήσουν τον Κόσμο που τα Περιβάλλει

Οι γονείς που διαβάζουν μεγαλόφωνα στα παιδιά τους μπορούν να τους προσφέρουν ένα πολύτιμο δώρο​—τη γνώση για διάφορους λαούς, μέρη και πράγματα. Με σχετικά μικρή δαπάνη, μπορούν να «ταξιδέψουν» στον κόσμο μέσα από τις σελίδες των βιβλίων. Προσέξτε το παράδειγμα του δίχρονου Άντονι, στον οποίο η μητέρα του διάβαζε από τότε που γεννήθηκε. Η ίδια λέει: «Η πρώτη του επίσκεψη σε ζωολογικό κήπο ήταν μια δεύτερη ανακάλυψη». Δεύτερη ανακάλυψη; Ναι, αν και ο Άντονι έβλεπε για πρώτη  φορά από κοντά ζέβρες, λιοντάρια, καμηλοπαρδάλεις και άλλα ζώα, αυτά τα πλάσματα του ήταν ήδη γνωστά.

Η μητέρα του εξηγεί επίσης: «Ο Άντονι έκανε μέσα από τα βιβλία ευχάριστες γνωριμίες με αναρίθμητους ανθρώπους, ζώα, αντικείμενα και ιδέες στα πρώτα δύο χρόνια της ζωής του». Ναι, το να διαβάζετε μεγαλόφωνα στα παιδιά όταν είναι μικρά μπορεί να τα βοηθήσει πολύ να κατανοήσουν τον κόσμο στον οποίο ζουν.

Αναπτύξτε Στενή Σχέση

Στη διάρκεια των χρόνων της διάπλασης, τα μικρά παιδιά αναπτύσσουν νοοτροπίες που θα επηρεάσουν τις πράξεις τους τα μετέπειτα χρόνια. Συνεπώς, οι γονείς χρειάζεται να θέσουν τις βάσεις για μια στενή σχέση που θα χαρακτηρίζεται από εμπιστοσύνη, αμοιβαίο σεβασμό και κατανόηση. Το διάβασμα μπορεί να παίξει ουσιώδη ρόλο σε αυτή τη διαδικασία.

Όταν οι γονείς αφιερώνουν χρόνο για να παίρνουν τα παιδιά στην αγκαλιά τους και να τους διαβάζουν, τους μεταδίδουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα: «Σε αγαπώ». Η Φοίβη, μια μητέρα στον Καναδά, είπε για το γεγονός ότι διαβάζει στο γιο της, ο οποίος είναι τώρα οχτώ χρονών: «Ο σύζυγός μου και εγώ πιστεύουμε ότι αυτό έχει συμβάλει πολύ στο να αισθάνεται ο Νέιθαν κοντά μας. Αισθάνεται ελεύθερα μαζί μας και μας λέει συχνά πώς νιώθει. Αυτό έχει δημιουργήσει έναν ιδιαίτερο δεσμό».

Η Σίντι συνηθίζει να διαβάζει μεγαλόφωνα στην κόρη της από τότε που ήταν περίπου ενός έτους και μπορούσε να συγκεντρωθεί για ένα ή δύο λεπτά. Αξίζει όλος αυτός ο χρόνος και η προσπάθεια; Η Σίντι αναφέρει: «Η φιλική, ήρεμη ατμόσφαιρα που υπάρχει όταν διαβάζουμε μαζί είναι συνήθως ό,τι χρειάζεται προκειμένου να υποκινηθεί η Άμπιγκεϊλ να μας μιλήσει για κάτι που συνέβη στο σχολείο ή για ένα πρόβλημα με κάποια φίλη. Ποιος γονέας δεν θα ήθελε μια τέτοια ανταπόκριση;» Σίγουρα, το μεγαλόφωνο διάβασμα μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός στενού δεσμού ανάμεσα στο γονέα και στο παιδί.

Διδάξτε τους Ικανότητες που Χρειάζονται στη Ζωή

«Τα παιδιά μας σήμερα δέχονται τόσες άχρηστες πληροφορίες, από την τηλεόραση και από άλλες πηγές, ώστε χρειάζονται όσο ποτέ άλλοτε υγιή τροφή για το νου, καθαρό τρόπο σκέψης, σοφία, διανοητικές βάσεις που θα τα βοηθήσουν να ζουν σύμφωνα με τις αξίες τους και να βλέπουν τη ζωή τους υπό το σωστό πρίσμα», λέει το βιβλίο 3 Βήματα για Ισχυρή Οικογένεια (3 Steps to a Strong Family). Οι γονείς είναι στην καλύτερη θέση να προσφέρουν θετική και ωφέλιμη επιρροή.

Η εξοικείωση με περίπλοκες και σωστά συνταγμένες προτάσεις που υπάρχουν στα βιβλία μπορεί να είναι ένα θετικό μέσο για να διδαχτεί το παιδί να εκφράζεται, τόσο στον προφορικό όσο και στο γραπτό λόγο. Η Ντόροθι Μπάτλερ, συγγραφέας του βιβλίου Τα Μωρά Χρειάζονται Βιβλία (Babies Need Books), λέει: «Η ποιότητα της σκέψης ενός ατόμου εξαρτάται από την ποιότητα της γλώσσας του. Η γλώσσα κατέχει όντως κεντρικό ρόλο στη μάθηση και στη νοημοσύνη». Η ικανότητα καλής επικοινωνίας είναι καθοριστική για τη δημιουργία υγιών σχέσεων.

Το διάβασμα κατάλληλων βιβλίων μπορεί επίσης να ενισχύσει τις καλές ηθικές αρχές και αξίες. Οι γονείς που διαβάζουν και συζητούν με τα παιδιά τους μπορούν να τα βοηθήσουν να αναπτύξουν ικανότητες απαραίτητες για την επίλυση προβλημάτων. Καθώς διάβαζε η Σίντι μαζί με την κόρη της την Άμπιγκεϊλ, παρατηρούσε προσεκτικά πώς αντιδρούσε στις καταστάσεις που περιέγραφαν οι ιστορίες. «Ως  γονείς, μπορούμε να μάθουμε περισσότερα για κρυφά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς της και πιθανότατα να τη βοηθήσουμε να αποβάλει τον ακατάλληλο τρόπο σκέψης από πολύ νωρίς». Πράγματι, το να διαβάζετε μεγαλόφωνα μαζί με τα παιδιά μπορεί να εκπαιδεύσει και τη διάνοια και την καρδιά.

Κάντε το Διάβασμα Ευχαρίστηση

Να διαβάζετε χωρίς να γίνεστε πιεστικοί, διατηρώντας την ατμόσφαιρα ήρεμη, άνετη και απολαυστική. Οι διορατικοί γονείς ξέρουν πότε να σταματήσουν το διάβασμα. Η Λένα λέει: «Μερικές φορές ο Άντριου, που είναι δύο χρονών, είναι πολύ κουρασμένος και δεν κάθεται ήσυχος για πολύ. Εφόσον δεν έχει καλή διάθεση, του διαβάζουμε λιγότερο από ό,τι συνήθως. Δεν θέλουμε να δημιουργηθούν στον Άντριου αρνητικά αισθήματα για το διάβασμα, και έτσι δεν του διαβάζουμε περισσότερο από όσο μπορεί να αντέξει».

Το μεγαλόφωνο διάβασμα περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από το να προφέρετε απλώς τις τυπωμένες λέξεις. Να ξέρετε πότε πρέπει να γυρίσετε τη σελίδα ενός εικονογραφημένου βιβλίου έτσι ώστε να δημιουργήσετε αναμονή. Να συμβαδίζετε με τη ροή του κειμένου. Η διακύμανση της φωνής και ο τονισμός των λέξεων μπορούν επίσης να προσθέσουν πολλή ζωντάνια στην ιστορία. Η ζεστασιά της φωνής σας μπορεί να ενσταλάξει ένα αίσθημα ασφάλειας στο παιδί σας.

Τα οφέλη είναι μέγιστα όταν το παιδί σας συμμετέχει ενεργά. Να κάνετε περιοδικές παύσεις και να υποβάλλετε ερωτήσεις κρίσεως. Να κάνετε επιπρόσθετα σχόλια βασιζόμενοι στις απαντήσεις του παιδιού σας, αναφέροντας και άλλες εκδοχές.

Να Κάνετε Προσεκτική Επιλογή Βιβλίων

Ο σπουδαιότερος παράγοντας, όμως, είναι ίσως η επιλογή καλών βιβλίων. Αυτό απαιτεί κάποια έρευνα. Να εξετάζετε προσεκτικά τα βιβλία, και να διαλέγετε εκείνα που έχουν θετικό ή διδακτικό περιεχόμενο και μεταδίδουν καλά ηθικά διδάγματα. Παρατηρήστε με προσοχή το εξώφυλλο, την καλλιτεχνική εργασία και το γενικό ύφος. Να διαλέγετε βιβλία που είναι ενδιαφέροντα και για το γονέα και για το παιδί. Πολλές φορές τα παιδιά θέλουν να ακούνε επανειλημμένα την ίδια ιστορία.

Πολλοί γονείς σε όλα τα μέρη του κόσμου εκτιμούν ιδιαίτερα Το Βιβλίο Μου με τις Βιβλικές Ιστορίες. a Αυτό είναι γραμμένο έτσι ώστε να το διαβάζουν οι γονείς με τα μικρά τους παιδιά, και μπορεί όχι μόνο να βοηθήσει τα παιδιά να αγαπήσουν το διάβασμα αλλά και να κεντρίσει το ενδιαφέρον τους για τη Γραφή.

Οι γονείς που διαβάζουν μεγαλόφωνα στα παιδιά τους μπορούν να τους ενσταλάξουν καλές συνήθειες ανάγνωσης, οι οποίες είναι δυνατόν να ασκήσουν ουσιαστική επίδραση σε όλη τη ζωή τους. Η Τζοάν είπε σχετικά με την κόρη της: «Η Τζένιφερ, όχι μόνο έμαθε να διαβάζει και να γράφει προτού πάει στο σχολείο καθώς και να αγαπάει το διάβασμα, αλλά, το σπουδαιότερο, καλλιέργησε αγάπη για τον Μεγαλειώδη Δημιουργό μας, τον Ιεχωβά. Η Τζένιφερ έχει μάθει να στηρίζεται στο γραπτό του Λόγο, την Αγία Γραφή, για να την κατευθύνει σε όλες τις αποφάσεις της». Πράγματι, αυτό που βοηθάτε το παιδί σας να αγαπήσει μπορεί να είναι σπουδαιότερο από αυτό που το βοηθάτε να μάθει.

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 14]

Όταν Διαβάζετε στο Παιδί Σας

• Αρχίστε από τη βρεφική του ηλικία.

• Δώστε του χρόνο να τακτοποιηθεί προτού αρχίσετε το διάβασμα.

• Να διαβάζετε ιστορίες που αρέσουν και σε εσάς και στο παιδί.

• Να διαβάζετε όσο το δυνατόν συχνότερα και με το ανάλογο αίσθημα.

• Να κάνετε το παιδί σας να συμμετέχει υποβάλλοντας ερωτήσεις.

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 13]

Φωτογραφία από Wildlife Conservation Society’s Bronx Zoo