Jesus ọnọ mme mbet esie nti item aban̄a nte ẹkpedade inyene mmọ ẹnam n̄kpọ. Edi idịghe mme mbet esie ikpọn̄ ẹdu do ẹkpan̄ utọn̄. Mme Pharisee ẹdu do n̄ko, ndien akpana mmọ ẹnam se Jesus etịn̄de. Ntak-a? Koro mmọ ẹdi “mme ama okụk.” Ke ini mmọ ẹkopde se Jesus etịn̄de, mmọ ẹtọn̄ọ ‘ndisak enye nsahi.’—Luke 15:2; 16:13, 14.

Edi emi isịnke Jesus ndịk ke idem. Enye ọdọhọ mmọ ete: “Mbufo ẹdi mmọ eke ẹbatde idem ke edinen ke iso owo, edi Abasi ọfiọk esịt mbufo; koro se idide akwa n̄kpọ ke enyịn owo edi mbubiam n̄kpọ ke enyịn Abasi.”—Luke 16:15.

Ebịghi mme owo ẹkeda mme Pharisee nte ikpọ owo, edi n̄kpọ ọmọn̄ okpụhọde idahaemi. Mbon emi mme owo ẹdade nte ata ikpọ owo, emi ẹnyụn̄ ẹnyenede n̄kpọ, ẹkarade mme owo, ẹnyụn̄ ẹdade iso ke ido ukpono mi ẹnyene mbọm etieti koro ẹmọn̄ ẹsụhọde mmọ itie. Ẹdimenede mme usụhọde owo emi ẹdiọn̄ọde ke mmimọ imoyom Abasi. Jesus etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke akwa ukpụhọde emi ọmọn̄ ada itie. Enye ọdọhọ ete:

“Ibet ye mme Prọfet ẹkedu tutu esịm ini John. Ọtọn̄ọde ke ini oro ẹmetan̄a obio ubọn̄ Abasi nte eti mbụk, ndien kpukpru orụk owo ke ẹnyanarede ẹbịne ndidụk ke esịt. Ke akpanikọ, edi mmemmem n̄kpọ enyọn̄ ye isọn̄ ndibe mfep akan ubak abisi kiet ke Ibet nditre ndisu.” (Luke 3:18; 16:16, 17) Didie ke se Jesus etịn̄de emi owụt ke n̄kpọ ọmọn̄ okpụhọde?

Mme adaiso ido ukpono mme Jew ẹtan̄ ase nte inịmde Ibet Moses. Ti ete ke ini Jesus akanamde owo oro akamanade nnan okụt usụn̄ ke Jerusalem, mme Pharisee ẹma ẹda ntan̄idem ẹdọhọ ẹte: “Nnyịn idi mbet Moses. Nnyịn imọfiọk ite Abasi ama etịn̄ ikọ ye Moses.” (John 9:13, 28, 29) N̄kpọ kiet emi akanamde ẹnọ Moses Ibet ekedi man Ibet oro an̄wam mme usụhọde owo ẹdiọn̄ọ Messiah, oro edi, Jesus. John Andinịm Owo Baptism ama etịn̄ ke eferife ke Jesus edi Eyenerọn̄ Abasi. (John 1:29-34) Mme Jew emi ẹkesụhọrede idem, akpan akpan mme ubuene, ẹma ẹkop nte ẹkwọrọde ẹban̄a “obio ubọn̄ Abasi” toto ke ini emi John ọkọtọn̄ọde ukwọrọikọ. Ọtọn̄ọde ke ini oro, mbon emi ẹyomde ndidụk Obio Ubọn̄ Abasi nnyụn̄ mbọ ufọn ẹkop “eti mbụk.”

Se ẹketịn̄de ke Ibet Moses ke osu. Enye anam mme owo ẹdiọn̄ọ Messiah, edi ibịghike ẹmọn̄ ẹtre ndinịm Ibet emi. Ke uwụtn̄kpọ, Ibet ama esiyak ebe osio n̄wan esie ndọ ke ntak ekededi, edi idahaemi Jesus ọdọhọ ke “owo ekededi eke osiode n̄wan esie ndọ onyụn̄ ọdọde efen esịn efịbe, ndien owo eke ọdọde n̄wan emi ebe osiode ndọ esịn efịbe.” (Luke 16:18) Utọ ikọ emi enen̄ede ayat mme Pharisee oro ẹsimade ndibọp ibet ke kpukpru n̄kpọ!

Jesus ọnọ uwụtn̄kpọ emi owụtde ke ukpụhọde emi edidade itie idịghe ekpri. Uwụtn̄kpọ emi  aban̄a owo iba emi n̄kpọ okpụhọrede ye mmọ ke usụn̄ emi owo mîkekereke. Nte isụk inemede uwụtn̄kpọ emi, kûfre ke ndusụk mbon emi ẹkekopde uwụtn̄kpọ emi ẹdi mme Pharisee emi ẹkemade okụk, emi mme owo ẹkedade nte ikpọ owo.

Jesus ọdọhọ ete: “Owo inyene kiet okodu, emi esisịnede ọfọn̄ uduot mmọn̄ibọn̄ ye ọfọn̄ linen, onyụn̄ ada ediwak nsọn̄urua n̄kpọ okop inem uwem ke usen ke usen. Edi ẹsimen eben̄e eben̄e kiet emi ekerede Lazarus, emi inia ẹyọhọde enye idem, ẹkenịm ke inuaotop esie enye esinyụn̄ oyom ndidia mme n̄kpọ emi ẹdon̄orede ke okpokoro owo inyene emi ẹduọn̄ọ. N̄ko, mme ebua ẹsidi ẹdidei inia esie.”—Luke 16:19-21.

Mme Pharisee ẹma okụk etieti, ntem kpukpru owo ẹdiọn̄ọ ke “owo inyene” oro Jesus adade ọnọ uwụtn̄kpọ oro aban̄a mmọ. Mme adaiso ido ukpono mme Jew emi ẹsinyụn̄ ẹsịne ọsọn̄urua ọfọn̄ uduot mmọn̄ibọn̄ ye ọfọn̄ linen. Ndien ke adianade ye ata inyene emi mmọ ẹnyenede, etie nte mmọ ẹnyene ikpọ itie n̄ko ndien emi anam mmọ ẹda idem ke n̄kpọ. Ke nditịm ntịn̄, Jesus ndida owo emi esịnede ọfọn̄ uduot mmọn̄ibọn̄ ntịn̄ mban̄a mmọ owụt nte n̄kpọ ọfọnde mmọ, ndien afia linen owụt nte mmọ ẹdade idem ke edinen.—Daniel 5:7.

Didie ke mme atan̄idem, mbon inyene emi ẹkarade mme owo mi ẹse mme usụhọde owo emi ẹdide ubuene? Mmọ ẹsise mme usụhọde owo emi ke ndek, ẹkot mmọ ‛am ha·’aʹrets, emi ọwọrọde mbio obio (isọn̄), ẹnyụn̄ ẹdọhọ ke mmọ idiọn̄ọke  Ibet, inyụn̄ idotke se ẹkpepde Ibet. (John 7:49) Mbon emi ẹtie nte ‘eben̄e eben̄e emi ekerede Lazarus,’ emi esiyomde ndidia “mme n̄kpọ emi ẹdon̄orede ke okpokoro owo inyene [oro] ẹduọn̄ọ.” Mmọ ẹtie nte Lazarus emi inia ọyọhọde idem, sia ẹdade mmọ nte mbon emi Abasi mîmaha.

N̄kpọ eketie ntem ke ndusụk ini, edi Jesus ọdiọn̄ọ ke ini ekem n̄kpọ ndinen̄ede n̄kpụhọde ye mbon emi ẹtiede nte owo inyene oro ye mbon emi ẹnyụn̄ ẹtiede nte Lazarus.

Jesus etịn̄ se iketịbede ete: “Edikem eben̄e eben̄e oro akpa, ndien mme angel ẹmen enye ẹkenịm ke ikpanesịt Abraham. N̄ko, owo inyene oro akpa, ndien ẹbụk enye. Ndien enye odu ke ndutụhọ ke Udi onyụn̄ emenede enyịn okụt Abraham anyan ebiet ye Lazarus nte odude ke ikpanesịt esie.”—Luke 16:22, 23.

Mbon emi ẹsụk ẹkpan̄de utọn̄ ẹkop se Jesus etịn̄de ẹdiọn̄ọ ke ebịghi Abraham akakpa, ke enye mmọdo ke Udi. N̄wed Abasi ọdọhọ ke owo emi odude ke Udi m̀mê Sheol ikemeke ndikụt n̄kpọ ndomokiet m̀mê nditịn̄ ikọ. Abraham n̄ko ikemeke. (Ecclesiastes 9:5, 10) Mme adaiso ido ukpono oro ẹkere ke uwụtn̄kpọ Jesus emi ọwọrọ nso? Nso ke enye oyom nditịn̄ mban̄a mme usụhọde owo ye mme adaiso ido ukpono emi ẹdide mme ama okụk?

Ini Jesus ọdọhọde ke ‘Ibet ye mme Prọfet ẹkedu tutu esịm ini John, edi ke ọtọn̄ọde ke ini oro ẹmetan̄a obio ubọn̄ Abasi nte eti mbụk,’ ukpụhọde kiet ke enye eketịn̄ aban̄a emi. Ntem, se mbon emi ẹdade ẹban̄a Lazarus ye owo inyene ẹkenamde ẹban̄a ukwọrọikọ John ye Jesus Christ akanam n̄kpọ okpụhọde ye mmọ, emi akanam Abasi ama mbon emi ẹtiede nte Lazarus onyụn̄ esịn mbon emi ẹtiede nte owo inyene oro.

Enen̄ede ebịghi ẹkeda ini ẹkpep mme usụhọde owo m̀mê mme ubuene emi Ikọ Abasi. Edi mmọ ndikpan̄ utọn̄ n̄kop nnyụn̄ nnam n̄kpọ mban̄a etop Obio Ubọn̄ emi John Andinịm Owo Baptism ye Jesus ẹkekwọrọde anam ẹn̄wam mmọ. Ini akpa, se mme adaiso ido ukpono ẹkekpepde mmọ eketie nte mben̄e udia ‘emi ẹdon̄orede ke okpokoro mmọ ẹduọn̄ọ.’ Edi idahaemi, ẹkpep mmọ mme akpan n̄kpọ emi ẹdude ke N̄wed Abasi, akpan akpan mbon emi Jesus ekpepde mmọ. Emi anam mmọ ẹdi n̄kpọ ke enyịn Jehovah Abasi.

Mme adaiso ido ukpono emi ẹdide mme imọ owo ye mme ọwọrọiso owo imaha ndikop etop Obio Ubọn̄ emi John ọkọkwọrọde m̀mê enye emi Jesus osụk asan̄ade ọkwọrọ ke nsio nsio obio. (Matthew 3:1, 2; 4:17) Ke nditịm ntịn̄, etop oro akam ababiak mmọ, onyụn̄ anam esịt ayat  mmọ, sia ẹda etop emi ẹwụt nte Abasi edisobode mmọ ke ini iso. (Matthew 3:7-12) Esịt eyenem mmọ mme adaiso ido ukpono emi edieke Jesus ye mme mbet esie ẹtrede ndikwọrọ ikọ Abasi. Mme adaiso ido ukpono emi ẹnyụn̄ ẹbiet owo inyene oro ke uwụtn̄kpọ Jesus, emi ọdọhọde ete: “Ete Abraham, tua mi mbọm nyụn̄ dọn̄ Lazarus ekedebi iso nnuenubọk esie ke mmọn̄ edibịt mi edeme, koro ndude ke ọkpọsọn̄ ubiak ke ufiop ikan̄ emi.”—Luke 16:24.

Owo idin̄wamke mme adaiso ido ukpono emi sia ediwak mmọ idikpụhọkede. Mmọ ikamaha ‘ndikpan̄ utọn̄ nnọ ikọ Moses ye mme Prọfet,’ emi akpakan̄wamde mmọ ẹdiọn̄ọ ẹnyụn̄ ẹnyịme Jesus nte Edidem ye Messiah emi Abasi ọnọde mmọ. (Luke 16:29, 31; Galatia 3:24) Mmọ inyụn̄ isụhọkede idem ikpep n̄kpọ ito mme usụhọde owo emi ẹnyịmede Jesus ẹnyụn̄ ẹdide ufan Abasi idahaemi. Edi mme mbet Jesus ikemeke nditre ndikwọrọ ikọ inyụn̄ ikemeke ndisiak mmọn̄ ke ikọ Abasi man esịt enem mme adaiso ido ukpono oro m̀mê man mmọ ẹbọ emem. Se “Abraham” etịn̄de ye owo inyene ke uwụtn̄kpọ emi ke Jesus ada owụt ke utọ n̄kpọ oro ikemeke-keme nditịbe. Enye ọdọhọ ete:

“Eyen, ti ete afo ama ọbọ nti n̄kpọ fo ọyọhọ ọyọhọ ke eyouwem fo, edi Lazarus ọkọbọ ndiọi. Edi, ke emi, enye ke okop ndọn̄esịt mi edi afo ke odu ke ọkpọsọn̄ ubiak. Ndien akan oro, akamba ukpe odu ke ufọt nnyịn ye mbufo, man mmọ eke ẹyomde ndito mi ntiene mbufo ẹkûkeme, owo okûnyụn̄ ekeme ndito do ndi mi.”—Luke 16:25, 26.

Ọfọn nte n̄kpọ etiede ntem idahaemi! N̄kpọ akabade ọdiọk ye mme adaiso ido ukpono emi ẹtan̄de idem, onyụn̄ ọfọn ye mme usụhọde owo emi ẹmende ọkpọnọ Jesus ẹkọn̄ọ, ẹbọde nduọkodudu, ẹnyụn̄ ẹdiọn̄ọde Ikọ Abasi. (Matthew 11:28-30) Mme owo ẹyenen̄ede ẹkụt ukpụhọde emi ke ọfiọn̄ ifan̄ ke iso, emi obufa ediomi edidade itie Ibet ediomi. (Jeremiah 31:31-33; Colossae 2:14; Mme Hebrew 8:7-13) Ke ini Abasi edin̄wan̄ade edisana spirit esie iduọk mme owo ke Pentecost isua 33, kpukpru owo ẹyekụt ndien ke mme mbet Jesus ẹdi mme ufan Abasi, idịghe mme Pharisee ye mme adaiso ido ukpono eken ẹdi.