EYO ọtọn̄ọ ndifụk owo idem. Joseph ada ke in̄wan̄esa esie ese mme n̄kpọ oro ẹtọde do, utọ nte eyop ye mme eto eken. Enye ese n̄kpri idịm emi ẹdude ke in̄wan̄ oro ye mme ekpon̄idịm. Enye ada do okụt ufọkubọn̄ Pharaoh. Kere nte enye adade okop nte Manasseh eyen esie ebrede mbre ye nsek eyeneka esie emi ekerede Ephraim. Enye onyụn̄ ekere ke enem n̄wan imọ ndise nte nditọ esie ẹsiode ndyọ. Joseph atuak inua imam onyụn̄ okop inemesịt nte Abasi ọdiọn̄de imọ.

Joseph okosio akpan esie Manasseh man efre aban̄a kpukpru mfịna oro ẹkesịmde enye. (Genesis 41:51) Nte Abasi ọdiọn̄de enye isua ifan̄ emi anam okûnen̄ede abiak Joseph aba ke ini enye etide ufọk mmọ, nditọete esie, ye edima ete esie. Usua emi nditọete esie ẹkesuade enye ama okpụhọde uwem esie ofụri ofụri. Mmọ ẹma ẹnam ikọ ye enye, ẹyom ndiwot enye, ndien ke akpatre ẹnyam enye nte ofụn ẹnọ mbonurua oro ẹkesan̄ade ẹbe. Se ikọwọrọde enye ke oro ẹbede ikedịghe ekpri n̄kpọ. Ke ediwak isua, enye ama edi ofụn ekem odu ke ufọk-n̄kpọkọbi. Enyene ini emi ẹkekam ẹdọn̄de enye ukot ke ebuka. Edi idahaemi, enye edidi udiana Pharaoh ke isọn̄ Egypt! *

Ke ediwak isua, Joseph ama okụt nte Jehovah anamde se enye eketịn̄de. Udia odu barasuene ke isọn̄ Egypt n̄kpọ nte isua itiaba idahaemi nte Jehovah ọkọdọhọde. Joseph anam ẹtan̄ udia ke isọn̄ Egypt ẹbon. Ufan̄ isua itiaba oro n̄ko ke Asenath an̄wan esie akaman nditọiren iba ọnọ enye. Kpa ye oro, Joseph ama esitie ekere ubon mmọ, emi ẹkedude ko ke Canaan, akpan akpan Benjamin eyeneka esie ye Jacob edima ete esie. Ekeme ndidi enye ama esikere m̀mê idem ọsọn̄ mmọ mîdịghe m̀mê n̄kpọ akam anam mmọ. Etie nte enye ama esikere n̄ko m̀mê nditọete esie ẹkpụhọde mîdịghe ekere m̀mê imọ iyekeme ndinam emem ye mmọ nnyụn̄ mfiak ndu kiet ye mmọ.

Edieke edide ufụp, abian̄a, m̀mê usua anam emem okûdu ke ufọk mbufo, ekeme ndidi se ikọwọrọde Joseph ayan̄wan̄a fi. Nso ke ikeme ndikpep nto Joseph ke nte enye ekesede aban̄a ubon mmọ?

Joseph ama esịn idem anam utom, ndien usen ekebe nte mbio ibokpot. Kpa nte Jehovah ọkọdọhọde ke ndap oro enye akanamde Pharaoh adaba, akan̄ ama ọtọn̄ọ ke isua itiaba oro udia okodude barasuene ama ekebe. Ikebịghike, akan̄ emi ama esịm mme idụt en̄wen. Edi Bible ọdọhọ ke “udia [ama] odu ke ofụri isọn̄ Egypt.” (Genesis 41:54) Nte Abasi akanamde Joseph ekeme ndisiak ndap Pharaoh ye nte Joseph ekesinamde n̄kpọ ke nde ke nde ama enyene ufọn ọnọ nditọ Egypt.

Anaedi nditọ Egypt ẹma ẹsinen̄ede ẹkọm Joseph ẹnyụn̄ ẹtoro enye ke nte enye ọkọdiọn̄ọde ndinam n̄kpọ ke nde ke nde. Edi Joseph okoyom ekọm ye itoro ẹnyene Jehovah Abasi esie ikpọn̄-ikpọn̄. Edieke nnyịn isụhọrede idem ida ifiọk ekededi emi inyenede inam n̄kpọ Abasi, enye ekeme ndinam ida ifiọk emi inam se nnyịn mîkpekereke ke imekeme ndinam.

 Edi nte ini akade, akan̄ oro ama ọtọn̄ọ ndimụm nditọ Egypt n̄ko. Ke ini mmọ ẹsemede ẹnọ Pharaoh, enye ọdọhọ mmọ ete: “Ẹka ẹbịne Joseph. Ndien se ededi eke enye ọdọhọde mbufo, mbufo ẹnam oro.” Ntre Joseph ama eberede ubet ubon udia, ndien mme owo ẹdep se ededi oro mmọ ẹyomde.—Genesis 41:55, 56.

Edi n̄kpọ iketiehe ntem ke mme idụt en̄wen. Ubon mme Joseph ko ke Canaan ke ẹkpa biọn̄. Jacob ete mmọ okop ke udia odu ke Egypt, ntre enye ọdọhọ nditọ esie ẹka Egypt ẹkedep udia.—Genesis 42:1, 2.

Jacob ọkọdọhọ nditọ esie 10 ẹka, edi yak ekperedem eyen esie, Benjamin, okûtiene aka. Jacob ke eteti ini emi enye ọkọdọn̄de Joseph edima eyen esie utom ọnọ ikpọ nditọete esie. Akpatre ini emi enye okokụtde eyen oro ekedi oro. Ikpọ nditọ esie ẹma ẹmen ediye ọfọn̄ emi enye akanamde ẹkịm ẹnọ Joseph ndiwụt ke imama enye ẹdiwụt Jacob ete mmọ. Ọfọn̄ emi ama awaha onyụn̄ ọyọhọ ye iyịp. Mmọ ẹma ẹnam ete mmọ ekere ke idiọk unam ama ata eyen esie.—Genesis 37:31-35.

Ke nditọ Jacob ẹma ẹkesan̄a ata ediwak kilomita, mmọ ẹdisịm Egypt. Ke ini mmọ ẹdọhọde ke iyom ndidep udia, ẹma ẹdọhọ mmọ ẹka ẹkekụt akwa owo Egypt emi ẹkerede Zaphenath-paneah. (Genesis 41:45) Ke ini mmọ ẹkụtde owo emi, ndi mmọ ẹma ẹdiọn̄ọ ke Joseph ke ikụt oro? Ikọdiọn̄ọke. Mmọ ẹkeda enye nte akwa owo Egypt emi mmọ ẹkade ndikọdọhọ an̄wam mmimọ. Sia enye ekedide akwa owo, mmọ ẹma ẹnam se ẹsinyụn̄ ẹnamde ye akwa owo: Mmọ ẹma “ẹdinụhọ ẹnọ enye, ẹkịbi iso mmọ ke isọn̄.”—Genesis 42:5, 6.

Nso kaban̄a Joseph? Enye ama ọsọsọp ọdiọn̄ọ nditọete esie ndondo oro enye okụtde mmọ. Ndien ke ini mmọ ẹnụhọde ẹnọ enye, Bible ọdọhọ ke ‘Joseph ama ọsọsọp eti ndap’ oro Jehovah akanamde enye adaba ke ini eyenọwọn̄ nte ke ini ke edi emi ikpọ nditọete esie ẹdinụhọde ẹnọ enye. (Genesis 37:2, 5-9; 42:7, 9) Nso ke Joseph edinam idahaemi? Ndi enye ọmọn̄ efehe akafat mmọ mîdịghe ndi enye ọmọn̄ osio mmọ usiene?

Joseph ama ọdiọn̄ọ ke ifọnke ibobụmede inam n̄kpọ, sia Jehovah akanam kpukpru se iketịbede oro ẹtịbe man osu uduak esie. Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ ke nditọ Jacob ẹyekabade ẹdi akamba idụt. (Genesis 35:11, 12) Edieke nditọete Joseph ẹsụk ẹnamde afai, ẹkerede ẹban̄a idemmọ kpọt, ẹnyụn̄ ẹkade iso ẹdiọk, ọwọrọ mmọ idikabakede idi akamba idụt nte Jehovah akaduakde. Edieke Joseph anamde n̄kpọ ke ibụmede, oro ekeme ndibiat n̄kpọ nnọ enye; ekeme ndikam nsịn edima ete esie ye Benjamin eyeneka esie ke mfịna. Joseph ekere m̀mê mmọ n̄kam mmọdo ke uwem. Joseph ebiere ke imọ iditịn̄ke owo emi imọ idide man idomo mmọ ise nte mmọ ẹtiede idahaemi man inyụn̄ idiọn̄ọ se Jehovah oyomde imọ inam.

Etie nte se ikọwọrọde Joseph idiwọrọke fi. Edi utọk ye mme mfịna eken ke ẹtọ ubahade ke ediwak ubon mfịn. Edieke emi etịbede, ekeme  ndidọn̄ nnyịn ndinam se esịt nnyịn ọdọhọde—ndinam n̄kpọ ntiene nte etiede nnyịn ke idem. Edi ọkpọfọn ikpebe Joseph, idomo ndifiọk se Abasi oyomde nnyịn inam ke ini utọ n̄kpọ emi ọwọrọde nnyịn. (Mme N̄ke 14:12) Ti ete ke kpa ye oro ọfọnde ndidu ke emem ye mbonubon fo, ndidu ke emem ye Jehovah ye Eyen esie akam edi akpan n̄kpọ akan.—Matthew 10:37.

Joseph odomo nditọete esie nsio nsio idomo man ese nte mmọ ẹtiede idahaemi. Enye okot owo ete edikabade ikọ ọnọ imọ onyụn̄ etịn̄ ikọ uyat uyat ye mmọ, ọdọhọ ke mmọ ẹto idụt en̄wen ẹdi ndiyep isọn̄ mmimọ. Mmọ ẹyom usụn̄ ndinam Joseph enịm ke mmimọ idịghe mbon uyep, ntre mmọ ẹtịn̄ n̄kpọ ẹban̄a ubon mmọ ẹnọ enye. Mmọ ẹdọhọ enye ke ekperedem eyenete mmimọ do ke ufọk. Esịt enen̄ede enem Joseph ndifiọk ke ekpri eyeneka imọ do ke uwem, edi enye iyomke mmọ ẹfiọk ke esịt enem imọ. Joseph ọdiọn̄ọ se enye edinamde ke emi enye ama ọkọfiọk mi ke Benjamin do ke uwem. Enye ọdọhọ mmọ ete: “Ẹyeda emi ẹdomo mbufo ẹse,” onyụn̄ ọdọhọ ke ana mmọ ẹkeda ekperedem eyenete mmọ ẹdi. Ekem, enye enyịme ndiyak mmọ ẹnyọn̄ọ edieke owo mmọ kiet enyịmede ndidu ke ufọk-ukpeme ke Egypt tutu mmọ ẹnyọn̄ ẹdi.—Genesis 42:9-20.

Nte nditọete esie ẹnemede nneme ke otu idemmọ ẹnyụn̄ ẹtọhọde ẹban̄a idiọkn̄kpọ emi mmọ ẹkenamde isua 20 emi ẹkebede, mmọ idiọn̄ọke ke Joseph ke okop se mmimọ itịn̄de. Mmọ ẹdọhọ ẹte: “Ke akpanikọ nnyịn ima idue eyenete nnyịn, koro nnyịn ima ikụt nnanenyịn emi enye okodude ke ini enye ekekpede nnyịn ubọk ete itua imọ mbọm, edi nnyịn ikokopke. Ntak edi oro nnanenyịn emi esịmde nnyịn.” Joseph okop se mmọ ẹtịn̄de, ndien enye adaha ọkpọn̄ mmọ okoyom itie atua eyet. (Genesis 42:21-24) Edi enye ọdiọn̄ọ ke owo ndikabade esịt ikụreke ke nditua n̄kpọfiọk mban̄a idiọkn̄kpọ oro enye akanamde. Ntre, enye odomo mmọ idomo.

Enye enyịme mmọ ẹnyọn̄ọ, edi ọdọhọ ẹsịn Simeon ke ufọk-ukpeme. Enye onyụn̄ anam ẹfiak ẹyak okụk mmọ ẹsịn ke ekpat udia mmọ kiet kiet. Nditọete esie ẹnyọn̄ọ ẹkesịm ufọk, edi ikememke utom mmọ ndinam ete mmọ enyịme mmọ ẹda Benjamin edima eyen esie ẹka Egypt. Ke akpatre, enye ama enyịme. Ke ini mmọ ẹsịmde Egypt, mmọ ẹdọhọ owo oro esede aban̄a ufọk Joseph ke mmimọ ima ikụt okụk ke ekpat mmimọ ndien ke imemen okụk oro idi inyụn̄ ikama okụk en̄wen idi ndidep udia. Se mmọ ẹkenamde oro ama ọfọn, edi Joseph okosụk oyoyom ndinen̄ede mfiọk utọ owo emi mmọ ẹdide idahaemi. Enye ama anam akamba udia ọnọ mmọ onyụn̄ an̄wana omụm idem akama ke ini enye okụtde Benjamin. Ndien enye anam ẹfiak ẹdọn̄ udia ke ekpat mmọ ẹyọhọ, edi isan̄ emi ọdọhọ ẹsịn cup silver imọ ke ekpat Benjamin. Ekem enye osio mmọ unyọn̄.—Genesis 42:26–44:2.

Joseph ọmọn̄ anam se enye akaduakde ndien. Enye anam ẹbịne nditọete esie ẹkedọhọ ke mmọ ẹyịp cup silver imọ. Ke ini ẹkụtde cup emi ke ekpat Benjamin, ẹma ẹda kpukpru mmọ ẹbịne Joseph. Idahaemi ndien ke Joseph edidiọn̄ọ utọ owo emi nditọete esie ẹdide. Judah eketịn̄ ikọ ke ibuot mmọ. Enye ọdọhọ Joseph atua mmimọ mbọm onyụn̄ ọdọhọ yak mmimọ owo 11 idi ifịn esie ke Egypt. Joseph ọdọhọ ke Benjamin kpọt edisụhọ ke Egypt nte ofụn edi yak mbon eken ẹnyọn̄ọ.—Genesis 44:2-17.

Do ndien ke Judah eketịn̄ ikọ ke usụn̄ emi mbọm anamde kpukpru owo. Enye ọkọdọhọ ke eyen emi “ikpọn̄ osụhọ ke idịbi eka esie, ndien [ke] ete esie ama enye” etieti. Anaedi ikọ esie emi ama enen̄ede otụk Joseph sia enye ekedi akpan Rachel, edima an̄wan Jacob, emi akakpade ini enye amande Benjamin. Ukem nte Jacob, Joseph ama ama Rachel etieti. Etie nte emi akanam Joseph enen̄ede ama Benjamin sia mmọ ẹkedi nditọeka.—Genesis 35:18-20; 44:20.

Judah aka iso ekpe Joseph ubọk ete okûnam Benjamin edi ofụn. Enye ọdọhọ Joseph yak imọ ikam idi ofụn utu ke Benjamin. Nte enye akadade ikọ esie ekeberi ekeme ndisiaha owo mmọn̄eyet. Enye ọkọdọhọ ete: “N̄keme didie ndinyọn̄ ntiene ete mi ndien eyen emi isan̄ake ye ami, mbak ndikụt  idiọkn̄kpọ eke ediwọrọde ete mi?” (Genesis 44:18-34) Omokụt do ke Judah ama okpụhọde. Enye ama akabade esịt onyụn̄ enyịme nditua owo mbọm nnyụn̄ n̄wa idem nnam n̄kpọ nnọ mbon en̄wen.

Joseph ikekemeke ndimụm idem aba n̄kama. Enye ọdọhọ kpukpru mme asan̄autom esie ẹwọrọ. Enye ndien emenede uyo atua eyet tutu ẹda ẹkop uyo esie ke ufọk Pharaoh. Do ndien ke enye akayarade idem ọnọ nditọete esie ete: “Ami ndi Joseph, eyenete mbufo.” Idem ama esịp nditọete esie. Enye omụm mmọ afat onyụn̄ efen ọnọ mmọ ke idiọkn̄kpọ oro mmọ ẹkenamde enye. (Genesis 45:1-15) Ntre ke enye ekekpebe Jehovah emi esiwakde ndifen nnọ owo. (Psalm 86:5) Ndi afo n̄ko emesifen ọnọ owo?

Ke ini Pharaoh okopde se ikesịnde ofụri etiti oro ke ufọk Joseph, enye ama ọdọhọ Joseph anam ete esie ye ofụri ubon esie ẹwọrọ ẹdi Egypt. Ikebịghike, Joseph ama afiak okụt edima ete esie. Jacob ama atua onyụn̄ ọdọhọ ete: “Ke emi mma n̄kokụt fi iso nte ke afo ke osụk ododu ke uwem, mmenyịme ndikpa ndien.”—Genesis 45:16-28; 46:29, 30.

Jacob ama odu uwem isua 17 en̄wen ke Egypt. Enye ama odu uwem etịn̄ prọfesi aban̄a nditọ esie 12 onyụn̄ ọdiọn̄ mmọ. Edi ke ini Jacob ọdiọn̄de Joseph emi ekedide ọyọhọ eyen esie 11, enye ama emen edidiọn̄ emi enye ọkpọdiọn̄de akpan esie ọdiọn̄ enye. Esien Israel iba ẹketo enye ẹwọrọ. Nso kaban̄a Judah, ọyọhọ eyen esie inan̄, emi okowụtde ke imenen̄ede ikabade esịt? Enye ama ọbọ akamba edidiọn̄: Ẹkedọhọ ke Messiah edito ubon esie!—Genesis ibuot 48 ye 49.

Ke ini Jacob akakpade ke isua 147, idem ama enyek nditọete Joseph ke enye ekeme ndisio mmimọ usiene. Edi Joseph ama ọdọhọ mmọ ẹkûfịna idem. Enye ọkọdọhọ ke sia edide Jehovah akanam ofụri ubon mmimọ ẹwọrọ ẹdi Egypt, ke ikpanaha nditọete esie ẹfịna idem ẹban̄a se iketịbede. Ndien enye ama adian ọkpọikọ emi: “Nte ami ndu ke itie Abasi?” (Genesis 15:13; 45:7, 8; 50:15-21) Joseph ama ọdiọn̄ọ ke Jehovah edi mfọnmma Ebiereikpe. Enye ama ekere m̀mê imọ idi anie ndikpamia mbon oro Jehovah ama ekefen ọnọ ufen.—Mme Hebrew 10:30.

Ndi esisọn̄ fi ndifen nnọ owo? Ekeme ndisọn̄, akpan akpan edieke owo okokoide-koi anam nnyịn ibak. Edi edieke ifende inọ mbon oro ẹnen̄erede ẹkabade esịt, mmọ ẹyekop inemesịt, esịt oyonyụn̄ ana nnyịn sụn̄. Emi oyowụt ke imekpebe mbuọtidem Joseph inyụn̄ ikpebe Ete esie Jehovah emi esituade owo mbọm.