Ẹbọrọ Mbụme Duop Emi Ẹban̄ade Idan̄

1 Ndi idan̄ ekedi idiọkn̄kpọ emi Adam ye Eve ẹkenamde ke In̄wan̄ Eden?

▪ Ibọrọ: Ediwak owo ẹkere ke idan̄ edi mfri emi Abasi akakpande Adam ye Eve ndidia ke In̄wan̄ Eden. Edi idịghe se Bible etịn̄de edi oro.

Kere ise: Abasi ama ọdọdọhọ Adam okûdia “mfri eto ifiọk eti ye idiọk” idem mbemiso enye obotde Eve. (Genesis 2:15-18) Owo ikemeke ndidọhọ ke emi ekedi idan̄ sia Adam okodu ikpọn̄. N̄ko, Abasi ama ọdọdọhọ Adam ye Eve nnennen nnennen ete “ẹtọt ẹnyụn̄ ẹwak ẹnyụn̄ ẹyọhọ ke isọn̄.” (Genesis 1:28) Ndi Abasi ima ọkpọkọdọhọ Adam ye Eve ‘ẹyọhọ isọn̄’—kpa n̄kpọ emi ediyomde mmọ ẹnam idan̄—ekem ebiere n̄kpa ọnọ mmọ ke ndinam ewụhọ esie?—1 John 4:8.

N̄kpọ efen edi nte ke ekedi ke ini Adam mîkodụhe ke Eve “[ekekịbi mfri emi ẹkekpande] adia. Ekem, ke ini enye odude ye ebe esie, enye ada ndusụk mfri oro ọnọ ebe esie ndien enye adia.”—Genesis 3:6.

Abasi ikasuaha inọ Adam ye Eve ke ndinam idan̄ nnyụn̄ nnyene nditọ nte ini akakade. (Genesis 4:1, 2) Imenen̄ede ikụt mi ke mfri oro Adam ye Eve ẹkediade ikedịghe idan̄, ke ekedi ata ata mfri eto.

2 Ndi Bible akpan edikop inem idan̄?

▪ Ibọrọ: N̄wed Genesis ọdọhọ ke Abasi okobot owo “eren ye n̄wan.” Ekem enye ama okụt ke kpukpru se imọ ibotde “ẹfọn etieti.” (Genesis 1:27, 31) Nte ini akakade, Abasi ama anam kiet ke otu mme andiwet Bible ọdọhọ mme ebe ete: “Dara ye n̄wan uyen fo . . . Yak eba esie enem fi kpukpru ini.” (Mme N̄ke 5:18, 19) Ndi ikọ itien̄wed emi owụt ke Bible akpan edikop inem idan̄?

 Ke adianade ye idan̄ ndinam ẹkeme ndinyene nditọ, nte Abasi okobotde owo owụt ke enye okoyom n̄wan ye ebe ẹda idan̄ ẹwụt kiet eken ima ẹnyụn̄ ẹkop inemesịt. Emi esinam eren ye n̄wan emi ẹma ẹkedọ ndọ ẹnen̄ede ẹdiana kiet ẹnyụn̄ ẹnem idem mmọ esịt.

3 Ndi Bible enyịme eren ye n̄wan ẹdụn̄ kiet ke ini mmọ mîdọhọ ndọ?

▪ Ibọrọ: Bible etịn̄ nnennen nnennen ete ke “Abasi eyekpe ikpe ye mbon use.” (Mme Hebrew 13:4) Por·neiʹa, ikọ Greek oro ẹkabarede use, abuana edifiọn̄ọ ndido idan̄ owo emi mîdịghe ebe m̀mê n̄wan fo. * Ntre, edi idiọkn̄kpọ ke enyịn Abasi erenowo ye n̄wan ndidụn̄ kiet—idem ekpededi mmọ ẹduak ndidọ kiet eken.

Inamke n̄kpọ m̀mê eren ye n̄wan ẹma kiet eken adan̄a didie, Abasi oyom mmọ ẹdọ ndọ mbemiso mmọ ẹnamde idan̄. Abasi okobot nnyịn ke usụn̄ emi ikemede ndima mbon en̄wen. N̄wọrọnda edu Abasi edi ima. Ntre, enyene se inamde enye etịn̄ afiak etịn̄ ete ke ebe ye n̄wan kpọt ẹkpenam idan̄, nte ibuotikọ en̄wen edinemede.

4 Ndi Bible enyịme ẹdọ uwak iban?

▪ Ibọrọ: Enyene ini emi Abasi akayakde owo ọdọ uwak iban. (Genesis 4:19; 16:1-4; 29:18–30:24) Edi idịghe enye ọkọtọn̄ọ n̄kpọ udọ uwak iban. Enye ọkọnọ Adam n̄wan kiet kpọt.

Abasi ama anam Jesus Christ afiak anam mme owo ẹfiọk ke imọ iyom owo ọdọ n̄wan kiet kpọt. (John 8:28) Ke ini ẹkebụpde Jesus n̄kpọ ẹban̄a ndọ, enye ama ọdọhọ ete: “Enye emi okobotde mmọ toto ke editọn̄ọ okobot mmọ eren ye n̄wan onyụn̄ ọdọhọ ete: ‘Ke ntak emi erenowo ọyọkpọn̄ ete ye eka esie onyụn̄ akadiana ye n̄wan esiemmọ, ndien mmọ mbiba ẹyekabade ẹdi obụk kiet.’”—Matthew 19:4, 5.

Ekem Abasi ama anam kiet ke otu mme mbet Jesus ewet ete: “Yak owo kiet kiet enyene n̄wanndọ esie, n̄wan kiet kiet  onyụn̄ enyene ebe esiemmọ.” (1 Corinth 7:2) Akpa Timothy 3:2, 12 ọdọhọ n̄ko ke owo ekededi emi oyomde ndinyene utom ke esop Christian enyene ndidi “ebe n̄wan kiet.”

5 Ndi ọdiọk mme ọdọ ndọ ndida ibọk ukpan uyomo idịbi?

▪ Ibọrọ: Jesus ikowụkke mme mbet esie ite ẹnyene nditọ, ndien inyụn̄ idụhe mbet esie ndomokiet emi okowụkde utọ ewụhọ emi. Idụhe ebiet ndomokiet n̄ko ke Bible emi ẹtịn̄de nnennen nnennen ẹte mme ọdọ ndọ ẹkûbiere ibat nditọ emi mmọ ẹdinyenede.

Ntre, ebe ye n̄wan ẹkeme ndibiere m̀mê iyenyene nditọ m̀mê idinyeneke. Mmọ ẹkeme ndibiere n̄ko m̀mê nditọ ifan̄ ke idinyene ye ini emi idinyenede. Edieke mme ọdọ ndọ ẹbierede ndida ibọk ukpan uyomo idịbi emi mîsision̄oke idịbi, owo ikpenyeneke ndibiere ikpe nnọ mmọ koro se mmọ ẹmekde edi oro. *—Rome 14:4, 10-13.

6 Ndi ọdiọk ndision̄o idịbi?

▪ Ibọrọ: Uwem enen̄ede edi akpan n̄kpọ ke enyịn Abasi, ntre Abasi ada eyen emi mîmanake kan̄a nte owo. (Psalm 139:16) Abasi ama ọdọhọ nditọ Israel ẹbọ owo isop edieke enye ọnọde eyen emi mîmanake kan̄a unan. Ntre Abasi ada usion̄o idịbi nte uwotowo.—Exodus 20:13; 21:22, 23.

Nso ke ẹkpenam edieke uman oyomde ndida n̄wan idịbi ibuot, ndien oyom ẹbiere m̀mê ẹkpenyan̄a enye m̀mê eyen? Ke utọ idaha emi ke ebe ye n̄wan ẹkpebiere owo emi mmọ ẹdinyan̄ade. *

7 Ndi Bible enyịme ẹsio m̀mê ẹwọrọ ndọ?

▪ Ibọrọ: Bible enyịme ẹsio ndọ. Nte ededi, Jesus ama owụt n̄kukụre ntak emi akpanamde ẹsio ndọ. Enye ọkọdọhọ ete: “Owo ekededi eke osiode n̄wan esie ndọ, ke mîtoho ke ntak use, onyụn̄ ọdọde efen, esịn efịbe.”—Matthew 19:9.

Abasi asasua owo ekededi emi adade n̄kari osio m̀mê ọwọrọ ndọ. Enye ke idemesie edikpe ikpe mbon emi ẹfehede ẹkpọn̄ iban m̀mê ebe mmọ ke ntak n̄kpri n̄kpọ, akpan akpan edieke ẹnamde emi man ẹfehe ẹkedọ owo en̄wen.—Malachi 2:13-16; Mark 10:9.

8 Ndi Abasi enyịme irenowo ẹdọ irenowo mîdịghe iban ẹdọ iban?

 ▪ Ibọrọ: Bible etịn̄ nnennen nnennen ete ke use, emi esịnede irenowo ndidọ irenowo mîdịghe iban ndidọ iban, ifọnke. (Rome 1:26, 27; Galatia 5:19-21) Kpa ye oro Abasi enen̄erede asua utọ uwem emi, Bible ọdọhọ ke enye “enen̄ede ama ererimbot tutu enye ọnọ ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen esie, man owo ekededi eke ọbuọtde idem ye enye okûtak edi enyene nsinsi uwem.”—John 3:16.

Okposụkedi emi ata mme Christian mîmaha utọ uwem emi, mmọ ẹfọfọn ido ye kpukpru owo. (Matthew 7:12) Abasi oyom ‘ikpono kpukpru orụk owo.’ Ntre, ata mme Christian ikpọsọnke mbon emi ẹdude utọ uwem emi.—1 Peter 2:17.

9 Ndi idan̄ telefon ye Intanet m̀mê edisio idem iferi nnọ owo ke fon ọdiọk?

▪ Ibọrọ: Idan̄ telefon edi ndineme m̀mê ndikpan̄ utọn̄ n̄kop oburobụt nneme idan̄ ke telefon. Ndusụk owo ẹsisio idem iferi mîdịghe ẹnọ mbukpo etop idan̄ ẹsọk mme owo ke telefon. Ndusụk ẹnyụn̄ ẹnam kpukpru emi ke Intanet.

Bible itịn̄ke nnennen nnennen iban̄a mme utọ oburobụt idan̄ eyomfịn emi. Edi enye ọdọhọ ete: “Ẹkûdedei ẹtịn̄ ẹban̄a use ye orụk mbubiam ido ekededi m̀mê idiọkitọn̄ ke otu mbufo, kpa nte odotde ndisana owo; ẹkûnyụn̄ ẹdedei ẹtịn̄ ẹban̄a esuene esuene ido m̀mê ndisịme ikọ m̀mê ikọ idiọk mbubru, kpa mme n̄kpọ eke mîdotke.” (Ephesus 5:3, 4) Idan̄ telefon ye Intanet, ye mme n̄kpọ ntre iyakke mme owo ẹse idan̄ nte Abasi esede, edi ẹkam ẹnanam mmọ ẹkenam use. Mme n̄kpọ emi iyakke mme owo ẹfara ke idem, edi ẹkam ẹnanam mmọ ẹnam use nte ẹmama.

10 Nso ke Bible etịn̄ aban̄a edifiọn̄ọ ndido idan̄ n̄kop uyụhọ?

▪ Ibọrọ: Bible itịn̄ke n̄kpọ nnennen nnennen iban̄a emi, edi owụk mme Christian ete: “Ẹwot mme ndido idem mbufo emi ẹdude ke isọn̄ man ẹtre use, mbubiam ido, ọkpọsọn̄ [idiọk] udọn̄ idan̄.”—Colossae 3:5.

Owo emi ọfiọn̄ọde ndido idan̄ okop uyụhọ isisehe idan̄ nte Abasi esede edi esikere nte ikpoyụhọde idiọk udọn̄ imọ. Bible anam ifiọk ke Abasi ekeme ndinọ mbon oro ẹsịnde ukeme nditre utọ ido emi “odudu eke ebede ukeme owo” man mmọ ẹkeme ndinam emi.—2 Corinth 4:7; Philippi 4:13.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]