Owo Emi Okokpụhọrede Ererimbot

Ata ediwak owo ẹmedu uwem ẹnyụn̄ ẹkpan̄a ke isọn̄ emi. Ata ediwak ke otu mmọ ikanamke n̄kpọ oro ẹkemede ndida nti mmọ. Edi ibat ibat owo ẹma ẹnam n̄kpọ emi owo mîfreke—ndien ekeme ndidi mme n̄kpọ emi ẹsin̄wam fi kpukpru usen.

EMEDEMEDE ke usenubọk onyụn̄ eben̄e idem ndika utom. Odomo ikan̄ ke ini osụk eben̄ede idem. Emen n̄wed m̀mê magazine emi edikotde ke bọs. Eti ndimen ibọk emi ẹkedọhọde fi emen ke ntak udọn̄ọ fo. Utọn̄ọke-tọn̄ọ kan̄a usen, edi amadadia ufọn mme n̄kpọ emi mme ọwọrọiso owo ifan̄ ẹkenamde.

Michael Faraday Ataifiọk n̄kpọ-obot eyen England emi akamanade ke 1791, enye okosio ikan̄ ilektrik ye n̄kpọ emi ẹdade ẹnam ikan̄ ilektrik edi. Ndụn̄ọde oro enye akanamde ye mme n̄kpọ oro enye okosiode edi ẹnam ubonowo ẹnen̄ede ẹnyene ikan̄ ilektrik.

Ts’ai Lun Akwa owo ke ufọkubọn̄ China eset, ẹdọhọ ke enye okosio usụn̄ unam babru edi ke n̄kpọ nte isua 105 E.N., ndien emi akanam ẹkeme ndinam ekese babru.

Johannes Gutenberg Ke n̄kpọ nte 1450, eyen Germany emi esitịbide n̄kpọ edi mi ama obot akpa ukwak umịn̄n̄wed emi ẹtan̄de-tan̄ mme abisi ẹdọn̄. Ukwak umịn̄n̄wed emi ama anam umịn̄n̄wed inen̄ekede isọn̄ urua aba, ndien emi ama anam ediwak owo ke nsio nsio ebiet ẹkeme ndinyene n̄wed emi ẹtịn̄de n̄kpọ ẹban̄a nsio nsio ibuotikọ.

Alexander Fleming Ke 1928, anam-ndụn̄ọde eyen Scotland emi ama osio ibọk editịbe emi ẹkotde penicillin edi. Idahaemi, mme owo ẹnen̄ede ẹda mme ibọk editịbe ẹsọbọ mme udọn̄ọ oro n̄kpri unam udọn̄ọ ẹsuande.

Kpukpru nnyịn imenyịme ke mme n̄kpọ oro owo ifan̄ emi ẹkesiode ẹdi ẹmen̄wam ata ediwak owo mîdịghe ẹnam mmọ ẹkop nsọn̄idem.

Edi enyene owo emi edide ata n̄wọrọnda. Owo emi ikosioho ukwakutom m̀mê ibọkusọbọ idi. Edi owo emi mîkedịghe ọwọrọiso owo mi, okonyụn̄ akpade ke n̄kpọ nte isua 2,000 emi ẹkebede, ekenịm etop—okopodudu etop emi ọnọde owo idotenyịn ye ndọn̄esịt. Ke ini isede adan̄a nte etop esie otụkde uwem mme owo ke ofụri isọn̄, ediwak owo ẹyenyịme ke enye edi owo emi ekenen̄erede okpụhọde ererimbot.

Owo oro ekedi Jesus Christ. Nso etop ke enye ọkọkwọrọ? Ndien nso ke etop oro ekeme ndinam nnọ fi?