Ẹmenịm Ini Ẹnọ Kpukpru N̄kpọ

Bible ọdọhọ ete: “Ẹmenịm ini ẹnọ kpukpru n̄kpọ: kpukpru utom ke idak enyọn̄ ẹnyụn̄ ẹnyene ekem ini mmọ.” Enyene-ọniọn̄ Edidem Solomon eke eset, emi ekewetde ikọ emi ama aka iso ọdọhọ ke odu ini eke ẹmande ye ini eke ẹkpade, ini eke ẹdiọn̄de ye ini eke ẹwụride, ini eke ẹmade ye ini eke ẹsuade. Ke akpatre, enye ama ọdọhọ ete: “Owo eke anamde n̄kpọ adia nso udori ke se enye akpade utom?”—Ecclesiastes 3:1-9.

KE INI ndusụk owo ẹkotde ikọ oro, mmọ ẹnịm ke Bible enen̄ede ekpep ke ẹbiere ini ẹnịm ẹnọ kpukpru n̄kpọ; oro edi, ke mmọ ẹkere ke Bible enyịme ukpepn̄kpọ akan̄a. Nte enen̄ede edi ntre? Nte Bible enyịme ye ekikere mmọ ke ẹma ẹbebiere kpukpru n̄kpọ ẹnịm? Sia edide “Abasi ọkọnọ odudu ẹda ẹwet ofụri N̄wed Abasi,” ana se ikotde ke ikpehe kiet ke Bible ekem ye se idude ke ikpehe eken. Ke ntre, ẹyak ise se ofụri ikpehe Ikọ Abasi eken, kpa Bible, enyenede nditịn̄ ke n̄kpọ emi.—2 Timothy 3:16.

Ini ye Unọmọ

Solomon ama ewet n̄ko ke n̄wed Ecclesiastes ete: “Ntie ke idak utịn n̄kabade, nnyụn̄ n̄kụt nte ke idịghe mbon nsọp-itọk ẹkan ke mbuba, inyụn̄ idịghe mbon-uko ẹkan ke ekọn̄, nte ke idịghe mbon eti ibuot ẹnyene udia, inyụn̄ idịghe mbon ikike ẹkụt inyene, inyụn̄ idịghe mme ọfiọkn̄kpọ owo ẹnyene itoro.” Ntak-a? Enye ọkọdọhọ ete: “Koro ini ye unọmọ ẹtịbede ẹnọ mmọ kpukpru.”—Ecclesiastes 9:11.

Utu ke ndidọhọ ke akan̄a ebiere kpukpru n̄kpọ oro ẹnamde, Solomon okowụt ke owo ikemeke ndinen̄ede mbem iso mfiọk se ididide utịp n̄kpọ ekededi oro mmọ ẹdomode ndinam “koro ini ye unọmọ ẹtịbede ẹnọ mmọ kpukpru.” Ediwak ini, n̄kpọ esitịbe ọnọ owo ke ntak emi enye odude ke nnennen ebiet ke nnennen ini, mîdịghe imekeme ndidọhọ, ke ntak emi odude ke idiọk ebiet ke idiọk ini.

 Da ikọ emi ke uwụtn̄kpọ: “Idịghe mbon nsọp-itọk ẹkan ke mbuba.” Ekeme ndidi eyeti mîdịghe ekeme ndidi ama okot ọwọrọetop esen esen mbuba itọk mita 3,000 oro iban ẹkefehede ke Olympic eke 1984 ke Los Angeles ke California, U.S.A. Mme efehe itọk iba, emi kiet ekefehede ọnọ Britain, enye eken efehe ọnọ United States ẹma ẹdori enyịn ke mmimọ idimen akpa. Edi, ke ẹma ẹkefehe mbahade iba, mmọ ẹma ẹtuaha ye kiet eken. Kiet ama ọduọ inyụn̄ ikemeke aba ndifehe, ke ini enye eken ekemende ọyọhọ itiaba ke ntak mmemidem.

Ndi akan̄a akanam etie ntre? Ndusụk owo ẹkeme ndidọhọ ntre. Edi ana in̄wan̄-in̄wan̄ ke ntuaha oro—kpa mbabuat n̄kpọntịbe oro owo ndomokiet mîkekemeke ndibem iso nda n̄kụt—akanam mmọ mbiba ẹkûkan ke mbuba oro. Ndien ndi akan̄a akanam mmọ ẹtuaha? Ndusụk owo ẹkeme ndidọhọ ntre n̄ko. Edi, mbon oro ẹsitịn̄de ikọ ẹban̄a n̄kpọ ẹkedọhọ ke ọkpọsọn̄ mbuba oro nta itọk iba emi ẹnen̄erede ẹmia ndikan kiet eken akanam mbabuat unọmọ emi etịbe. Kpa nte Bible ọdọhọde, “ini ye unọmọ [ẹtịbe] ẹnọ mmọ kpukpru.” Inamke n̄kpọ m̀mê owo etịm idem ọfọn adan̄a didie, odu mme n̄kpọ oro owo mîkodorike enyịn, emi ẹkemede ndibiat ukeme oro ẹsịnde, ndien emi inyeneke n̄kpọ ndomokiet ndinam ye akan̄a.

Nso, ndien, ke ikọ Bible emi ọwọrọ: “Emenịm ini ẹnọ kpukpru n̄kpọ”? Ndi odu n̄kpọ oro ikemede ndinam oro edikpụhọrede uwem nnyịn—oro edi, ini iso nnyịn?

Mfọnn̄kan Ini Ndinam Kpukpru Utom

Andiwet itie Bible emi iketịn̄ke iban̄a akan̄a owo ekededi m̀mê se ididide utịt uwem owo, utu ke oro, enye eketịn̄ aban̄a uduak Abasi ye nte oro editụkde ubonowo. Nnyịn isan̄a didie ifiọk oro? Se ofụri itien̄wed oro asiande nnyịn edi oro. Ke Solomon ama akasiak ediwak n̄kpọ oro ẹtiede nte “ẹmenịm ini” mmọ, enye ama ewet ete: “Mma n̄kụt utom emi Abasi ọnọde nditọ owo, ete ẹsịn idem ke esịt. Enye ama anam kpukpru n̄kpọ ẹye ke ini mmọ.”—Ecclesiastes 3:10, 11.

Abasi ọmọnọ ubonowo ekese utom, m̀mê mme n̄kpọ ndinam—ndien Solomon ama asiak ediwak. Abasi omonyụn̄ ọnọ nnyịn  ifụre ndimek se iyomde ndinam. Nte ededi, kpukpru utom ẹnyene nnennen ini, m̀mê ini oro odotde ẹnam, man ẹnyene mfọnn̄kan utịp. Da ikọ Solomon emi odude ke Ecclesiastes 3:2 ke uwụtn̄kpọ, oro edi, “ini eke ẹtọde ke isọn̄, ye ini eke ẹdịberede se ẹtọde.” Mme ọtọin̄wan̄ ẹfiọk ke kpukpru mfri ẹnyene nnennen ini oro anade ẹtọ. Edi nso ikpetịbe edieke ọtọin̄wan̄ okpofụmide emi onyụn̄ ọtọ mfri ke idiọk ini? Ndi enye ọkpọduọhọ akan̄a edieke mînyeneke eti idọk, kpa ye oro enye akanamde utom ọkpọsọn̄? Ikpọduọhọke! Enye ikọtọhọ mfri ke nnennen ini. Ọtọin̄wan̄ emi ekpekenyene eti idọk edieke enye ekpeketienede oto-obot ndutịm oro Andibot akanamde.

Ke ntem, idịghe akan̄a m̀mê utịp kpukpru edinam owo kiet kiet ke Abasi ebiere, edi edi mme akpan edumbet oro ẹkarade se mme owo ẹnamde nte ekemde ye uduak esie. Man mme owo ẹkụt unen ke mme n̄kpọ oro mmọ ẹyomde ndinam, ana mmọ ẹfiọk ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye uduak ye ini Abasi. Se Abasi aduakde ndinam ke owo mîkemeke ndikpụhọ idịghe akan̄a owo kiet kiet. Jehovah akada prọfet Isaiah etịn̄ ete: “Ikọ mi emi ọwọrọde mi ke inua . . . idifiakke itiene mi ubọk-ubọk, tutu enye anam se mmade, onyụn̄ okụt unen ke utom emi ndọn̄de enye.”—Isaiah 55:11.

Nso, ndien, idi “ikọ” m̀mê uduak Abasi kaban̄a isọn̄ ye ini iso ubonowo emi ‘edikụtde unen’?

Ndifiọk Ini Abasi

Solomon ama owụt nte ikemede ndifiọk. Ke ama ọkọdọhọ ke “[Abasi] ama anam kpukpru n̄kpọ ẹye ke ini mmọ,” enye ama aka iso ọdọhọ ete, “Enye omonyụn̄ esịn mmọ nsinsi ini ke esịt mbak ubonowo edidiọn̄ọ utom oro ata Abasi anamde ọtọn̄ọde ke ntọn̄ọ tutu esịm utịt.”—Ecclesiastes 3:11, NW.

Ẹmewet ekese n̄kpọ ẹban̄a ufan̄ikọ emi. Edi se idude edi ke enyene ini emi kpukpru nnyịn ikosụhọrede itie ikere ke ọwọn̄esịt nnyịn iban̄a se uwem ọwọrọde ye se ini iso nnyịn edidide. Ọsọn̄ mme owo ke kpukpru emana ndinịm ke n̄kukụre se idude ke uwem edi owo ndisịn idem nnam utom ọkpọsọn̄ ke n̄kpọ oro ẹnyenede ndinam, ndien ekem n̄kpa etre kpukpru n̄kpọ. Nnyịn mme owo idi san̄asan̄a ke otu kpukpru mme odu-uwem edibotn̄kpọ sia nnyịn mîsikereke iban̄a uwem idahaemi kpọt edi imesikere n̄ko iban̄a ini iso. Akam ọdọn̄ nnyịn ndidu uwem ke nsinsi nsinsi. Ntak-a? N̄wed Abasi ọdọhọ ke Abasi “esịn [nnyịn] nsinsi ini ke esịt.”

Man ẹyụhọ udọn̄ ndidu uwem ke nsinsi, mme owo ẹsiwak ndikere m̀mê owo esika iso odu uwem ke ama akakpa. Ndusụk owo ẹnịm ke odu n̄kpọ ke idem nnyịn oro esikade iso odu uwem ke owo ama akakpa. Mbon en̄wen ẹnịm ke owo edikaka iso ikpa inyụn̄ ifiak imana ke nsinsi. Mbon eken ẹkere ke akan̄a m̀mê Abasi ama ebebiere kpukpru n̄kpọ ke uwem, ndien ke nnyịn ikemeke ndinyan̄a. Ọdiọk etieti sia baba kiet ke otu ekikere emi inọhọ se ẹyomde. Emi edi ntre koro  Bible ọdọhọ ke “ubonowo [ikemeke ndidiọn̄ọ] utom oro ata Abasi anamde ọtọn̄ọde ke ntọn̄ọ tutu esịm utịt” ke idemmọ.

Ọkpọsọn̄ ntuaha anyan ini oro odude ke ufọt udọn̄ ndifiọk ibọrọ ye unana ukeme ndifiọk ibọrọ amafịna mme ekere-n̄kpọ owo ye mbon akwaifiọk ke kpukpru emana. Nte ededi, sia edide Abasi ekesịn udọn̄ emi ke esịt nnyịn, nte iwụtke ifiọk ndiyom enye ọnọ se iyomde man iyụhọ udọn̄ oro? Idem n̄kpọ, n̄kọ Bible etịn̄ ntem aban̄a Jehovah: “Afo atat ubọk fo, onyụn̄ ọnọ kpukpru mme andidu uwem se mmọ ẹmade, ẹyụhọ.” (Psalm 145:16) Edieke ikpepde Ikọ Abasi, kpa Bible, nnyịn imekeme ndinyene ibọrọ oro ẹban̄ade uwem ye n̄kpa ye nsinsi uduak Abasi kaban̄a isọn̄ ye ubonowo.—Ephesus 3:11.

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 5]

“Idịghe mbon nsọp-itọk ẹkan ke mbuba.”—Ecclesiastes 9:11

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 6]

Edieke ọtọin̄wan̄ mîkọtọhọ n̄kpọ ke nnennen ini oro anade ẹtọ, ndi enye ọkpọduọhọ akan̄a edieke mînyeneke eti idọk?

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 7]

Nnyịn imesikere iban̄a uwem ye n̄kpa sia Abasi “esịn [nnyịn] nsinsi ini ke esịt”