1, 2. (a) Bụk ifiọkutom emi owụtde ke ọfọn ẹsibụp mbụme emi esịnede ifiọk. (Se akpa ndise ibuotikọ emi.) (b) Ntak emi nnyịn mîkpayakke idem enyek nnyịn ke ini iyomde ndineme n̄kpọ emi ọsọn̄de?

KE ISUA ifan̄ emi ẹkebede, eyenete an̄wan kiet ama eneme n̄kpọ ke Bible ye ebe esie emi mîdịghe Ntiense Jehovah. Ebe esie ama esika ufọkabasi. Ke ini mmọ ẹnemede nneme emi, ebe esie ama ọdọhọ ke Abasi edi Ita-ke-Kiet. Sia eyenete emi ekekerede ke ekeme ndidi ukpepn̄kpọ Abasi-Ita-ke-Kiet inen̄ekede in̄wan̄a enye, enye ama ada mbufiọk obụp ebe esie ete: “Ndi enịm ke Abasi edi Abasi, Jesus edi Abasi, edisana spirit onyụn̄ edi Abasi, edi ke mmọ mbita idịghe Abasi ita, edi ẹdi Abasi kiet?” Idem ama akpa ebe esie tutu enye ọdọhọ ete: “Ihih, nnịmke utọ n̄kpọ oro!” Oro ama anam mmọ ẹneme ẹban̄a owo emi Abasi edide.

² Nso ke ikpep ito emi? Ndibụp mbụme emi esịnede ifiọk ekeme ndinen̄ede nnyene ufọn. Imekpep n̄ko ke ikpanaha idem enyek nnyịn ndineme n̄kpọ emi ọsọn̄de, utọ nte ndiwụt ke Abasi idịghe Ita-ke-Kiet, ke Abasi itụhọkede mme idiọkowo ke ikan̄ hell, m̀mê ndiwụt ke Andibot odu. Edieke ibuọtde idem ye Jehovah inyụn̄ ibọde ukpep oro enye ọnọde nnyịn, iyekeme ndinọ ibọrọ emi ekemede ndisịm mme owo esịt. (Col. 4:6) Yak ineme se mme asuanetop emi ẹnyenede  mbufiọk ẹsinamde ke ini ẹnemede utọ ibuotikọ oro. Iyeneme (1) nte ikpobụpde mbụme oro anamde owo etịn̄ se enye ekerede, (2) nte ikpadade N̄wed Abasi ikọk ibuot ye owo, ye (3) nte ikpọnọde uwụtn̄kpọ emi edinamde se itịn̄de enen̄ede an̄wan̄a.

3, 4. Ntak emi ọfọnde ibụp mbụme man ifiọk se owo enịmde ke akpanikọ? Nọ uwụtn̄kpọ.

³ Mbụme ekeme ndinam ifiọk se owo enịmde ke akpanikọ. Ntak emi ọfọnde ibụp mbụme? Mme N̄ke 18:13 ọdọhọ ete: “Owo ekededi eke ọbọrọde ikọ ke ini enye mîkopke kan̄a, oro edi ndisịme ye esuene ọnọ enye.” Mbemiso itọn̄ọde ndineme se Bible etịn̄de aban̄a n̄kpọ ekededi ye owo, ọfọn ibem iso ifiọk se owo oro enịmde ke akpanikọ. Mîdịghe ntre, imekeme ndibiat ini ndomo ndiwụt owo ke n̄kpọ emi enye mîkam inịmke edi nsu!—1 Cor. 9:26.

⁴ Yak idọhọ ke ineme iban̄a hell ye owo. Idịghe kpukpru owo ẹnịm ke hell edi ebiet emi ẹsitụhọrede mme owo ke ikan̄. Ndusụk owo ẹdọhọ ke owo emi adian̄arede ọkpọn̄ Abasi odu ke hell. Ntem, imekeme ndibụp owo ite: “Mme owo ẹtịn̄ nsio nsio n̄kpọ ẹban̄a hell, afo ekere ke hell edi nso?” Ke ini ikopde ibọrọ esie, iyọdiọn̄ọ nte ikpanamde se Bible etịn̄de aban̄a hell an̄wan̄a enye.

5. Didie ke ndibụp mbụme ekeme ndinam ifiọk se inamde owo enịm se enye enịmde?

⁵ Ndida mbufiọk mbụp mbụme ekeme n̄ko ndinam ifiọk se inamde owo enịm se enye enịmde. Ke uwụtn̄kpọ, nso ke ikpetịn̄ edieke owo emi iyomde ndikwọrọ ikọ nnọ ọdọhọde ke imọ inịmke ke Abasi odu? Imekeme ndikere ke se ntaifiọk ẹkpepde, utọ nte ndidọhọ ke n̄kpọ okofoforo, anam enye enịm ke Abasi idụhe. (Ps. 10:4) Edi ufen emi ndusụk owo ẹkụtde nte mme owo ẹbọde m̀mê emi mmọ ke idemmọ ẹbọde anam mmọ ẹkere ke Abasi idụhe. In̄wan̄ake mmọ ntak emi edima Andibot okpodude edi mme owo ẹsụk ẹbọ ufen ntem. Mmọdo, edieke owo emi iyomde ndikwọrọ ikọ nnọ ọdọhọde ke Abasi idụhe, imekeme ndibụp enye ite, “Ndi ọkọtọn̄ọ ke ekpri ekere ke Abasi idụhe?” Edieke enye ọbọrọde ihih, imekeme ndibụp enye m̀mê enyene se ikanamde enye ọtọn̄ọ ndikere ke Abasi idụhe. Ibọrọ esie ekeme ndinam ifiọk nnennen usụn̄ emi ikpan̄wamde enye.—Kot Mme N̄ke 20:5.

6. Nso ke ikpanam ke ini ibụpde owo mbụme?

⁶ Ke ini ibụpde owo mbụme, oyom inen̄ede ikpan̄ utọn̄ ikop ibọrọ esie inyụn̄ idọhọ ke imama nte enye etịn̄de ekikere esie. Ke uwụtn̄kpọ, se owo etịn̄de ekeme ndiwụt ke afanikọn̄ anam enye ekere ke Abasi idụhe. Edi mbemiso iwụtde enye ke Abasi odu, ọkpọfọn idọn̄ enye esịt inyụn̄ inam enye ọfiọk ke idiọkke ndibụp ntak emi ibọde ufen. (Hab. 1:2, 3) Ndinyene ime nnyene nneme ye enye ke ima ima usụn̄ ekeme ndinam enye oyom ndifiọk n̄kpọ efen efen. *

7. Nso isinam ukwọrọikọ nnyịn enen̄ede enyene ufọn?

⁷ Yak ineme nte ikpadade N̄wed Abasi ikọk ibuot ye owo. Bible edi akpan n̄wed emi isidade ikwọrọ ikọ. Enye anam nnyịn ‘itịm idot, iben̄e idem ọyọhọ ọyọhọ ndinam eti utom ekededi.’ (2 Tim. 3:16, 17) Idịghe ndikot ediwak itie N̄wed Abasi esinam ukwọrọikọ nnyịn enen̄ede enyene ufọn, edi edi nte inamde mme itie oro ikotde an̄wan̄a ye nte ikọkde ibuot ye owo. (Kot Utom 17:2, 3.) Kere ban̄a uwụtn̄kpọ ita emi idinọde mi.

8, 9. (a) Tịn̄ usụn̄ kiet emi ikemede ndikọk ibuot ye owo emi ọdọhọde ke Jesus edi Abasi, m̀mê ke mmọ ẹdi n̄ka. (b) Tịn̄ usụn̄ en̄wen emi afo esikọkde ibuot ye utọ mbon emi.

 ⁸ Akpa Uwụtn̄kpọ: Ke ini isobode owo emi ọdọhọde ke Jesus edi Abasi. Ewe itie N̄wed Abasi ke ikeme ndida n̄kọk ibuot ye enye? Imekeme ndidọhọ enye okot John 6:38, emi Jesus ọkọdọhọde ete: “N̄koto heaven nsụhọde ndi, idịghe man ndinam uduak idemmi, edi man ndinam uduak enye emi ọkọdọn̄de mi.” Ke enye ama okokot ufan̄ikọ oro, imekeme ndibụp enye ite: “Edieke Jesus ekpedide Abasi, anie ndien ọkọdọn̄ enye utom ke isọn̄? Ndi ukereke ke Owo oro ọkọdọn̄de enye utom okpon akan enye? N̄kọ akwa owo esidọn̄ eyenọwọn̄ utom?”

⁹ Edieke enye ọdọhọde ke Jesus edi n̄ka ye Abasi, emekeme ndikot Philippi 2:9, emi apostle Paul etịn̄de se Abasi akanamde ke ama akanam Jesus eset. Itie oro ọdọhọ ke “Abasi ekemenede enye enịm ke itie emi okon̄de onyụn̄ ọnọ enye enyịn̄ oro okon̄de akan kpukpru enyịn̄ efen.” Imekeme ndida itien̄wed emi n̄kọk ibuot ye enye nnyụn̄ mbụp enye nte: “Edieke Jesus ekpekedide n̄ka ye Abasi mbemiso enye akpade, ndien Abasi emenede enye enịm ke itie emi okon̄de akan akpa itie esie, ndi oro iwọrọke ke Jesus akam okpon itie idahaemi akan Abasi? Ndi emekere ke enyene owo emi okponde itie akan Abasi?” Edieke owo oro okponode Ikọ Abasi onyụn̄ enyenede eti esịt, oro ekeme ndinam enye afiak ekere n̄kpọ emi.—Utom 17:11.

10. (a) Tịn̄ nte ikemede ndikọk ibuot ye owo emi enịmde ke ẹyetụhọde mme owo ke ikan̄ hell. (b) Tịn̄ usụn̄ en̄wen emi afo esikọkde ibuot ye mbon emi ẹdọhọde ke ẹditụhọde mme idiọkowo ke ikan̄ hell.

¹⁰ Ọyọhọ Uwụtn̄kpọ Iba: Ke ini isobode owo ufọkabasi emi enịmde ke ẹditụhọde mme idiọkowo ke ikan̄ hell. Ekeme ndidi enye enịm ke ẹditụhọde mme idiọkowo ke ikan̄ hell sia enye oyom mmọ ẹbọ ufen idiọkn̄kpọ mmọ. Didie ke ikeme ndikọk ibuot ye utọ owo oro? Ọkpọfọn ibem iso inam enye ọfiọk ke mme idiọkowo ẹyebọ ufen. (2 Thess. 1:9) Ekem imekeme ndidọhọ enye okot Genesis 2:16, 17, emi owụtde ke utịp idiọkn̄kpọ edi n̄kpa. Imekeme ndiwụt enye ke idiọkn̄kpọ Adam anam kpukpru nnyịn idi mme anamidiọk. (Rome 5:12) Ndien imekeme ndinam enye okụt ke Abasi iketịn̄ke n̄kpọ ndomokiet iban̄a nditụhọde Adam ke ikan̄. Ekem imekeme ndibụp enye ite, “Edieke Abasi okpokoyomde nditụhọde Adam ye Eve ke nsinsi, ndi enye ikpeketịn̄ke inọ mmọ?” Ndien imekeme ndikot Genesis 3:19, emi etịn̄de se Abasi ekebierede ọnọ mmọ ke mmọ ẹma ẹkenam  idiọkn̄kpọ inyụn̄ iwụt ke Abasi iketịn̄ke n̄kpọ ndomokiet iban̄a ikan̄ hell. Utu ke oro, enye ọkọdọhọ ke Adam edifiak ke ntan. Imekeme ndibụp ite, “Ndi ọkpọkọfọn Abasi ndidọhọ Adam ke enye edifiak ke ntan ke ini edide Enye aduak nditụhọde enye ke ikan̄ hell?” Edieke owo oro enyenede eti esịt, utọ mbụme oro ekeme ndinam enye afiak etie ekere n̄kpọ emi.

11. (a) Tịn̄ usụn̄ kiet emi ikemede ndikọk ibuot ye owo emi enịmde ke kpukpru nti owo ẹdika heaven. (b) Tịn̄ usụn̄ en̄wen emi afo esikọkde ibuot ye mbon emi ẹdọhọde ke kpukpru nti owo ẹdika heaven.

¹¹ Ọyọhọ Uwụtn̄kpọ ita: Ke ini isobode owo emi enịmde ke kpukpru nti owo ẹdika heaven. Ndinịm ke kpukpru nti owo ẹdika heaven ekeme ndinam Bible an̄wan̄a owo ke usụn̄ en̄wen. Yak idọhọ ke enyene nneme ye owo aban̄a se idude ke Ediyarade 21:4. (Kot.) Enye ekeme ndikere ke se ikotde ke itien̄wed oro editịbe ke heaven. Didie ke ikeme ndikọk ibuot ye enye? Utu ke ndikot mme itien̄wed en̄wen nda nsọn̄ọ se itịn̄de, imekeme ndision̄o n̄kpọ ke itien̄wed oro nda n̄kọk ibuot ye enye. Itie oro ọdọhọ ke ‘n̄kpa ididụhe aba.’ Imekeme ndibụp enye m̀mê ẹkeme ndidọhọ ke n̄kpọ ididụhe aba ke ini n̄kpọ oro mîkodụhe-du ke akpa ifet? Etie nte enye edidọhọ ke owo ikemeke. Ndien imekeme ndibụp enye ite, “Ndi akanam omokop ẹdọhọde ke owo akpa ke heaven? N̄kọ isọn̄ emi kpọt ke mme owo ẹsikpan̄a?” Do, imokụt ke Ediyarade 21:4 etịn̄ aban̄a se iditịbede ke isọn̄.—Ps. 37:29.

12. Ntak emi Jesus ekesinọde uwụtn̄kpọ?

¹² Jesus ama esida uwụtn̄kpọ n̄ko anam se enye ọkwọrọde an̄wan̄a mme owo. (Kot Matthew 13:34, 35.) Uwụtn̄kpọ Jesus ama esinam ẹfiọk m̀mê mbon oro enye ọkwọrọde ikọ ọnọ ẹnyene eti esịt ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹyom ndinam n̄kpọ Jehovah. (Matt. 13:10-15) Uwụtn̄kpọ esie ama esinyụn̄ anam ukpepn̄kpọ esie enem onyụn̄ edi se ekemede ndisọp nti. Didie ke ikpada uwụtn̄kpọ ikpep mme owo n̄kpọ?

13. Ewe uwụtn̄kpọ ke ikpọnọ man iwụt ke Abasi okpon akan Jesus?

¹³ Mmemmem uwụtn̄kpọ esinen̄ede ọfọn. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini idomode ndiwụt owo ke Abasi okpon akan Jesus, imekeme ndinam se itienede emi: Imekeme ndidọhọ enye ke Abasi esikot Jesus Eyen imọ, Jesus okot Abasi Ete imọ, kpa nte ete ye eyen ẹsikotde kiet eken. (Luke 3:21, 22; John 14:28) Ekem imekeme ndibụp owo oro ite, “Edieke afo okpoyomde ndiwụt mi owo iba emi ẹdide n̄ka, ndi okpowụt mi ete ye eyen?” Enye ekeme ndidọhọ ihih, ke ikpowụt amanamba. Edieke enye ọdọhọde ntre, imekeme ndidọhọ ke ata nnennen uwụtn̄kpọ edi oro. Ndien imekeme ndibụp enye ite, “Edieke afo ọdiọn̄ọde ke ete ye eyen idịghe n̄ka, ke amanamba ẹdi, ndi ukereke ke Jesus emi ekedide Akwa Andikpep ama ọdiọn̄ọ oro n̄ko? Edi Jesus ọkọdọhọ ke Abasi edi Ete imọ. Enye okoyom nnyịn ifiọk ke Abasi ọsọn̄ọ imọ onyụn̄ enyene odudu akan imọ.”

14. Ndi owụt ifiọk ndidọhọ ke Abasi esimen mme owo ọsọk Satan otụhọde ke ikan̄ hell? Nọ uwụtn̄kpọ.

¹⁴ Kere ban̄a uwụtn̄kpọ en̄wen. Ndusụk owo ẹdọhọ ke Abasi emek Satan ete otụhọde mme idiọkowo ke ikan̄ hell. Uwụtn̄kpọ ekeme ndin̄wam ete m̀mê eka okụt ke iwụtke ifiọk Abasi ndikpada mme owo nsọk Devil otụhọde ke ikan̄ hell. Imekeme ndibụp ete m̀mê eka oro ite: “Nso ke akpanam edieke eyen fo enen̄erede ọsọn̄ ibuot onyụn̄ akade iso anam idiọk?” Etie nte enye ọyọdọhọ ke ikpenen̄ede eyen imọ. Ekeme ndidi  enye okpodomo ndin̄wam enye kpukpru usen etre idiọk ido. (N̄ke 22:15) Imekeme ndien ndibụp enye m̀mê nso ke enye akpanam edieke eyen esie mîmaha ndikpụhọde kpa ye ofụri se enye anamde. Ediwak ete ye eka ẹdidọhọ ke ikpọnọ enye ufen. Imekeme ndien ndibụp enye ite, “Ekpetie fi didie ke idem edieke ọkpọfiọkde ke idiọk ete kiet ke efak mbufo ekpep eyen fo ofụri nsọn̄ibuot oro?” Imọfiọk ke ete m̀mê eka eyen idinemke esịt ye utọ owo oro. Edi man inam se itịn̄de enen̄ede an̄wan̄a enye, imekeme ndibụp ite, “Ke ama ọkọfiọk idiọkowo emi abiatde eyen fo, ndi ekpemen eyen fo oro ọsọk enye ete ọnọ ufen?” Enye ọyọdọhọ ke imọ ikpemenke. Ukem ntre, Abasi ikpemenke mme owo emi Satan abiatde isọk enye ite otụhọde.

15, 16. (a) Ntak emi nnyin mîkpekereke ke kpukpru owo ẹdinyịme etop Obio Ubọn̄ emi ikwọrọde? (b) Ndi ana inen̄ede ifiọk n̄kpọ mbemiso ikemede ndikwọrọ ikọ ọfọn? Nam an̄wan̄a. (Se n̄ko ekebe oro “ N̄kpọ Emi Ekemede Ndin̄wam Nnyịn Ibọrọ Mbụme.”)

¹⁵ Imọfiọk ke idịghe kpukpru owo ẹdinyịme etop Obio Ubọn̄, inamke n̄kpọ m̀mê mbụme oro ibụpde owụt ifiọk adan̄a didie, m̀mê ikọk ibuot ke nso utọ usụn̄, m̀mê inyụn̄ inọ nso uwụtn̄kpọ. (Matt. 10:11-14) Idem n̄kpọ, n̄kọ ibat ibat owo ẹkenyịme ukwọrọikọ Jesus emi akakam edide Akakan Andikpep emi akanam odude ke isọn̄!—John 6:66; 7:45-48.

¹⁶ Imosụk ikeme ndikwọrọ ikọ ọfọn idem ekpededi ikere ke nnyin inen̄ekede idiọn̄ọ ndikpep owo n̄kpọ. (Kot Utom 4:13.) Bible ọdọhọ ke “kpukpru mbon oro ẹnyenede eti esịt oro edinamde mmọ ẹnyene nsinsi uwem” ẹyenyịme eti mbụk. (Utom 13:48) Ntem, ikpanaha ikere ke kpukpru mbon oro ikwọrọde eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi inọ ẹdinyịme. Edieke ibuọtde idem ye Jehovah inyụn̄ ibọde ukpep oro enye ọnọde nnyịn, iyekeme ndinen̄ede n̄kpep mme owo n̄kpọ, ndien emi ayada ufọn ọsọk nnyịn ye mbon emi ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ nnyịn. (1 Tim. 4:16) Jehovah ayanam ifiọk nte ikpọnọde “owo kiet kiet ibọrọ.” Nte idikụtde ke ibuotikọ oro etienede, n̄kpọ kiet emi edin̄wamde nnyịn ke an̄wautom edi ndinam n̄kpọ ye mbon en̄wen nte ikpamade ẹnam ye nnyịn.