1, 2. (a) Nso ikeme ndinam ẹkot owo nnan enyịn-in̄wan̄? (b) Nso ke ifiọk iban̄a Obio Ubọn̄ Abasi?

ANAEDI ọmọfiọk ke mbon emi ẹsidude ke ini n̄kpọ etịbede ẹsibụk se mmọ ẹkụtde ke nsio nsio usụn̄. Kpasụk ntre n̄ko, owo ekeme ndifre ata nnennen se abiausọbọ akasiande enye ke ẹma ẹkese enye idem. Mîdịghe, owo ekeme ndikama ukpọhọde m̀mê akrasi enyịn esie ke ubọk edi asan̄a oyom. Emi esinam ẹdọhọ ndusụk ini ke owo edi nnan enyịn-in̄wan̄—oro edi, ikwe n̄kpọ m̀mê efre n̄kpọ sia anamde n̄kpọ awak akan nte akpanamde. Ẹdọhọ ke mfre nnyịn esikeme ndinen̄ede nnam n̄kpọ kiet ke ebe kiet.

² Kpasụk ntre, ediwak owo mfịn ẹdi nnan enyịn-in̄wan̄. Mmọ ẹkeme ndinyịme ke ererimbot enen̄ede okpụhọde ọtọn̄ọde ke 1914, edi ifiọkke ntak emi n̄kpọ etiede ntem. Edi sia nnyịn isikpepde Bible, imekeme ndidọhọ ke Obio Ubọn̄ Abasi ama edi 1914 ke ini Jesus ọkọtọn̄ọde ndikara nte Edidem ke heaven. Nte ededi, imọfiọk ke owo ibọrọke kan̄a akam emi ọyọhọ ọyọhọ: “Yak obio ubọn̄ fo edi. Yak uduak fo ada itie, nte edide ke heaven, yak edi ke isọn̄ kpasụk ntre.” (Matt. 6:10) Ana in̄wan̄-in̄wan̄ ke ndibọrọ akam emi ọyọhọ ọyọhọ esịne ndisobo idiọk ererimbot emi. Ẹma ẹnam ntre ke  ẹdikeme ndinam uduak Abasi ke isọn̄ nte ẹnamde ke heaven.

3. Nso ke nnyịn ifiọk ke ntak emi isikpepde Ikọ Abasi?

³ Sia isikpepde Ikọ Abasi kpukpru ini, imokụt ke mme ntịn̄nnịm ikọ ke ẹsu idem idahaemi. Emi anam nnyịn ikpụhọde ye mbon eken! Mmọ ẹsịn ibuot ẹsịn itọn̄ ke mbubehe idemmọ tutu ikwe mme n̄kpọ oro ẹwụtde ke Christ ama ọtọn̄ọ ndikara toto ke 1914 ye nte ke enye ọyọsọp ndisobo idiọk ererimbot emi. Edieke edide amanam n̄kpọ Abasi ebịghi, bụp idemfo ete: ‘Ndi ke nsụk nnenịm ke utịt idiọk ererimbot emi enen̄ede ekpere ye nte ke mme n̄kpọ oro ẹtịbede ke ererimbot ẹwụt ke oro edi akpanikọ?’ Idem edieke edide ibịghike ekedi Ntiense, nso idi akpan n̄kpọ emi ebehede fi? Se ededi emi ibọrọ nnyịn edide, ẹyak ineme akpan ntak ita emi ẹkemede ndinam inen̄ede inịm ke Edidem emi Abasi eyetde aran ọyọsọp anam n̄kpọ man ẹnam uduak Abasi ọyọhọ ọyọhọ ke isọn̄.

4, 5. (a) Nso ke Jesus anam toto ke 1914? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.) (b) Nso ke mme awat enan̄-mbakara ita ẹda ẹban̄a, ndien didie ke ntịn̄nnịm ikọ emi osu?

⁴ Ke 1914, ẹma ẹyari Jesus Christ anyanya ke heaven. Ntịn̄nnịm ikọ oro ẹwetde ke Ediyarade ibuot 6 owụt nte Jesus awatde afia enan̄-mbakara. Enye ama ọsọsọp aka ndikụre edikan esie, oro edi, ndisobo idiọk ererimbot Satan. (Kot Ediyarade 6:1, 2.) Se ikụtde ke ntịn̄nnịm ikọ oro ẹwetde ke Ediyarade ibuot 6 anam ifiọk ke Obio Ubọn̄ Abasi ama ọtọn̄ọ ndikara, ke n̄kpọ eyenen̄ede ọdiọk ke ofuri ererimbot—ekọn̄, akan̄, idiọk udọn̄ọ, ye mme n̄kpọ eken oro ẹsiwotde owo ẹyedu. Mme awat enan̄-mbakara ita oro ẹtienede Jesus Christ ke edem ẹda ẹban̄a mme n̄kpọ emi.—Edi. 6:3-8.

⁵ Kpa nte ẹkebemde iso ẹtịn̄, ẹma ‘ẹsio emem ẹfep ke isọn̄,’ kpa ye kpukpru un̄wọn̄ọ emi mme owo ke ofụri ererimbot ẹn̄wọn̄ọde ndidiana kiet nnyụn̄ nnam emem. Ẹkeme ndida akpa ekọn̄ ererimbot nte ntọn̄ọ ikpọ ekọn̄, ndien se itịbede ke ererimbot ke ndondo emi owụt ke edi ntre. Ndien kpa ye ediwak n̄kọri oro ẹnamde ke ifiọk mbubehe ye ifiọk ntaifiọk toto ke 1914, udia isụk ikemke owo, ndien emi ekeme ndinam mme idụt ẹn̄wana. Akan oro, ndi odu owo emi mîkwe nte kpukpru orụk udọn̄ọ, oto-obot afanikọn̄, ye mme “udọn̄ọ n̄kpa” ẹkade iso ẹwot ata ediwak owo kpukpru isua? Akanam mme n̄kpọ emi itarake isịm kpukpru ebiet ke ererimbot, iwot mme owo, inyụn̄ inyene ndịk nte edide idahaemi. Ndi ọmọfiọk se kpukpru emi ọwọrọde?

6. Mmanie ẹkenam n̄kpọ ẹban̄a mme ntịn̄nnịm ikọ Bible emi ẹsude, ndien nso ke mmọ ẹkenam?

⁶ Akpa ekọn̄ ererimbot ye udọn̄ọ efiomnsa ẹma ẹtịmede ediwak owo. Edi mme Christian oro ẹyetde aran ẹketetie ẹbet 1914 nte utịt Ini Mme Gentile, m̀mê “edimek ini mme idụt.” (Luke 21:24) Mmọ ikenen̄ekede ifiọk se iditịbede. Edi mmọ ẹma ẹfiọk ke akpan n̄kpọ eyetịbe ke ukara Abasi ke 1914. Ke ndondo oro mmọ ẹkekụtde nte ntịn̄nnịm ikọ Bible osude, mmọ ẹma ẹtọn̄ọ nditan̄a uko uko nte ke ukara Abasi ọtọn̄ọ. Ifịk emi mmọ ẹkesịnde ẹtan̄a Obio Ubọn̄ ama anam ẹnen̄ede ẹkọbọ mmọ. Ukọbọ emi okodu ke ediwak idụt, ntre enye ama osu ntịn̄nnịm ikọ Bible en̄wen. Mme asua Obio Ubọn̄ ẹma ‘ẹda ewụhọ ẹtịbị mfịna’ ke mme isua oro ẹketienede. Mmọ ẹma ẹfiomo, ẹkọbi, ẹnyụn̄ ẹkam ẹwot nditọete nnyịn man ẹtre utom ukwọrọikọ.—Ps. 94:20; Edi. 12:15.

7. Ntak emi ata ediwak owo mîfiọkke se inamde n̄kpọ etie ntem ke ererimbot?

 ⁷ Sia ekese uyarade ẹdude ntem ndiwụt ke Obio Ubọn̄ Abasi ama ọtọtọn̄ọ ndikara ke heaven, ntak emi ata ediwak owo mîfiọkke emi? Ntak emi mmọ mîkwe ke se itịbede ke ererimbot ẹsu mme ntịn̄nnịm ikọ oro ikọt Abasi ẹkwọrọde ke ediwak isua? Ndi edi sia ediwak owo ẹwụkde ntịn̄enyịn ke se mmọ ẹkemede ndida enyịn n̄kụt? (2 Cor. 5:7) Ndi ndinen̄ede nsịn idem ke mbubehe idemmọ mîyakke mmọ ẹkụt se Abasi anamde? (Matt. 24:37-39) Ndi mme ekikere ye edinam ererimbot Satan ẹkịm ndusụk mmọ enyịn? (2 Cor. 4:4) Oyom mbuọtidem ye ukeme ndifiọk se enyịn mîkemeke ndikụt man owo ọfiọk se ikade iso ke heaven. Esịt enen̄ede adat nnyịn sia imọfiọk se itịbede.

8-10. (a) Didie ke 2 Timothy 3:1-5 osu? (b) Ntak emi ikemede ndidọhọ ke idiọkido ọdọdiọn̄ ọdiọk aka iso?

⁸ Udiana ntak emi anamde ifiọk ke Obio Ubọn̄ Abasi ọmọn̄ akara isọn̄ ke mîbịghike edi emi: Idiọkido ọdọdiọn̄ ọdiọk aka iso ke ererimbot emi. Ẹkụt nte mme n̄kpọ oro ẹtịn̄de ke 2 Timothy 3:1-5 ẹsude ke se ikperede ndisịm isua 100. Mmọ n̄ko ẹdọdiọn̄ ẹtara ẹsịm kpukpru ebiet ke ererimbot. Ndi afo ukwe ke ntịn̄nnịm ikọ emi enen̄ede osu? Ẹyak ineme ndusụk n̄kpọ emi ẹwụtde ke emi edi akpanikọ.—Kot 2 Timothy 3:1, 13.

⁹ Kere ban̄a mme n̄kpọ emi mme owo ẹkesikpan̄ade nsa ke mme iduọk isua 1940 m̀mê eke 1950 ye se itịbede mfịn ke itieutom, ke mme edinam unọ idem inemesịt, ke mbre mbuba, ye ido usịnen̄kpọ. Ẹkụt ebeubọk afai ye oburobụt ido ke kpukpru ebiet. Mme owo ẹsinam n̄kpọ ndiwụt ke mmimọ ifiop ibuot ikan, idu oburobụt uwem ikan, m̀mê idiọk ido ikan kpukpru owo. Idahaemi ẹdida edinam ekebe ndise emi ẹkedade nte oburobụt ke iduọk isua 1950 nte eti unọ idem inemesịt emi kpukpru owo ke ubon ẹkemede ndise. Ndien ediwak owo ẹkụt ke mme adan̄ ukemuduot ẹnen̄ede ẹnyene ubọk ke unọ idem inemesịt ye ido  usịnen̄kpọ, ẹnyụn̄ ẹkụt nte mmọ ẹnen̄erede ẹwụt orụk owo emi mmọ ẹdide ke eferife. Esịt enem nnyịn didie ntem sia ifiọkde nte Abasi esede n̄kpọ emi!—Kot Jude 14, 15.

¹⁰ Mîdịghe, emekeme ndikere mban̄a n̄kpọ emi ekedide eyenọwọn̄ anam ẹda nte nsọn̄ibuot ke iduọk isua 1950 ye se itịbede mfịn. Ama esifịna mme ete ye eka—ndien ama odot afịna mmọ—edieke nditọ mmọ ẹn̄wọn̄de sika, ẹn̄wọn̄de mmịn, m̀mê ẹnekde idiọk unek. Mfịn, mme utọ enyene-ndịk mbụk emi ẹyọyọhọ: Eyen isua 15 otop nditọ ufọkn̄wed mmọ ke ikan̄, owot owo 2, ọnọ 13 unan. Otu mme uyen emi mîyọhọke isua 20 ẹnyụn̄ ẹkpade mmịn ẹwot eyenan̄wan isua 9 afai afai ẹnyụn̄ ẹmia ete esie ye iman esie. Ẹdọhọ ke otu kpukpru ibet oro ẹkebiatde ke idụt kiet ke Asia ke ufan̄ isua duop, ke mme uyen ẹkebiat mbahade iba. Ndi kpukpru emi iwụtke ke n̄kpọ ọdọdiọn̄ ọdiọk?

11. Ntak emi ediwak owo mîfiọkke ke n̄kpọ enen̄ede ọdiọk?

¹¹ Apostle Peter ama etịn̄ nte odotde ete: “Ke mme akpatre usen mbon nsahi ẹyeda nsahi mmọ ẹdi, ẹsan̄a ke udọn̄ esịt mmọ ẹnyụn̄ ẹdọhọ ẹte: ‘Enye edidu esie emi ẹken̄wọn̄ọde? Koro tọn̄ọ nte mme ete ete nnyịn ẹkede ke n̄kpa, kpukpru n̄kpọ ẹtie kpa nte ẹketiede toto ke editọn̄ọ emi ẹkebotde mme n̄kpọ.’” (2 Pet. 3:3, 4) Ntak emi ndusụk owo ẹdọhọde ntre? Etie nte owo ama okụt idiọkn̄kpọ ediwak ini enye isidaha aba nte idiọkn̄kpọ. Edieke ufan nnyịn okpụhọrede inikiet inikiet ọtọn̄ọ ndidu idiọk uwem, mbọribọ esimụm nnyịn. Edi edieke mme owo ke edem nnyịn ẹtọn̄ọde sụn̄sụn̄ ndidu oburobụt uwem, etie nte nnyịn idisọpke ikụt. Ekeme ndidi mbọribọ idimụmke nnyịn, edi emi iwọrọke ke idiọkke.

12, 13. (a) Ntak emi mme n̄kpọ emi ẹtịbede ke ererimbot mîkpanamke idem emem nnyịn? (b) Nso idin̄wam nnyịn iyọ mme akpatre usen emi ‘ẹsọn̄de ndiyọ’?

¹² Apostle Paul ama odụri nnyịn utọn̄ ete ke ‘ọyọsọn̄ ndiyọ’ se iditịbede ke “mme akpatre usen.” (2 Tim. 3:1) Edi emi iwọrọke ke owo idikemeke ndiyọ, ntre iyomke nnyịn iwọrọ ikpọn̄ ererimbot. Jehovah, spirit esie, ye esop esie ẹyen̄wam nnyịn ikan idomo ekededi oro isobode. Imekeme ndisọn̄ọ nda nnam akpanikọ. “Odudu eke ebede ukeme owo” oto Abasi, itoho nnyịn.—2 Cor. 4:7-10.

¹³ Ọfọn iti ke Paul ọkọtọn̄ọ ntịn̄nnịm ikọ emi aban̄ade mme akpatre usen ke ndibem iso ndọhọ “fiọk emi.” Ikọ oro owụt ke mme n̄kpọ oro enye eketịn̄de iditreke ndisu. Eyịghe idụhe ke idiọk ererimbot emi edidọdiọn̄ idiọk ika iso tutu Jehovah edisobo enye efep. Mbụkeset owụt ke nsio nsio idụt ẹma ẹduọ ke ntak emi ẹkenen̄erede ẹnam oburobụt ido. Akanam ofụri ererimbot idiọkke nte ọdiọkde idahaemi. Ediwak owo ẹkeme nditre ndidọn̄ enyịn mban̄a se emi ọwọrọde, edi mme n̄kpọ emi ẹtịbede toto ke 1914 mi ẹnam nnyịn inen̄ede ifiọk ke Obio Ubọn̄ Abasi ọyọsọp osobo idiọk ererimbot emi.

14-16. Nso idi ọyọhọ ntak ita emi anamde inịm ke Obio Ubọn̄ Abasi ọmọn̄ “edi” ke mîbịghike?

¹⁴ Odu ọyọhọ ntak ita emi anamde inịm ke ẹyesọp ẹsobo idiọk ererimbot emi. Se itịbede ke otu ikọt Abasi owụt ke utịt enen̄ede ekpere. Ke uwụtn̄kpọ, mbemiso Obio Ubọn̄ Abasi ọkọtọn̄ọde ndikara ke heaven, otu mme anam-akpanikọ mbon oro ẹkeyetde aran ke ẹkesịn ifịk ẹnam n̄kpọ Abasi. Ke ini ndusụk n̄kpọ emi mmọ ẹkedoride enyịn ke ẹyetịbe ke 1914 mîketịbeke, nso ke mmọ ẹkenam? Ata ediwak mmọ ẹma  ẹsọn̄ọ ẹda ke ini idomo ye ukọbọ ẹnyụn̄ ẹka iso ẹnam n̄kpọ Jehovah. Ke ediwak isua emi ẹbede, ata ediwak—ke mîkam idịghe kpukpru mmọ—ẹma ẹsọn̄ọ ẹda ẹkụre utom mmọ ke isọn̄.

¹⁵ Ke ntịn̄nnịm ikọ oro Jesus eketịn̄de aban̄a akpatre ini editịm n̄kpọ emi, enye ọkọdọhọ ete: “Emana emi idibehe ifep tutu kpukpru n̄kpọ emi ẹwọrọ ẹsu.” (Kot Matthew 24:33-35.) Ke ini Jesus eketịn̄de aban̄a “emana emi,” enye eketịn̄ aban̄a otu mme Christian iba oro ẹyetde aran. Akpa otu ẹma ẹdu ke 1914 ẹnyụn̄ ẹkụt idiọn̄ọ edidu Christ ke isua oro. Mbon oro ẹkesịnede ke otu emi idịghe sụk mbon oro ẹkedude ke 1914, edi ẹdi mbon emi ẹkedade edisana spirit ẹyet aran nte nditọ Abasi ke isua oro mîdịghe mbemiso oro.—Rome 8:14-17.

¹⁶ Ọyọhọ otu iba emi ẹnamde “emana emi” ẹdi mbon emi ẹyetde aran emi ẹkedude ke ukem iduọk ini ye akpa otu oro. Idig̣he sụk mbon oro ẹkedude uwem ke iduọk ini emi akpa otu oro ẹkedude, edi ẹdi mbon emi ẹkedade edisana spirit ẹyet aran ke ini emi akpa otu oro ẹkesụk ẹdude mi ke isọn̄. Ntem, idịghe kpukpru mbon oro ẹyetde aran mfịn ẹsịne ke “emana emi” Jesus eketịn̄de aban̄a. Mfịn, idem mbon oro ẹsịnede ke ọyọhọ otu iba oro ẹkpon owo. Edi ikọ Jesus ke Matthew 24:34 anam nnyịn inen̄ede inịm ke inamke n̄kpọ m̀mê nso itịbe, ke ndusụk mbon “emana emi idibehe ifep” mbemiso akwa ukụt ọtọn̄ọde. Emi anam inen̄ede ifiọk ke Edidem Obio Ubọn̄ Abasi ọmọn̄ ọsọp osobo idiọk ererimbot emi onyụn̄ ada edinen obufa ererimbot edi.—2 Pet. 3:13.

17. Nso ke ikpep ito n̄kpọ ita oro inemede emi ẹwụtde ke Obio Ubọn̄ Abasi enen̄ede ekpere?

¹⁷ Nso ke ikpep ito n̄kpọ ita oro inemede emi ẹwụtde ke Obio Ubọn̄ Abasi enen̄ede ekpere? Jesus ama odụri nnyịn utọn̄ ete ke nnyịn idifiọkke—ndien nnyịn inyụn̄ ifiọkke—ata nnennen usen m̀mê hour. (Matt. 24:36; 25:13) Edi Paul ọkọdọhọ ke “edinyan̄a nnyịn emekpere.” (Kot Rome 13:11.) Nnyịn idu uwem ke mme akpatre usen. Edieke inen̄erede itịn̄ enyịn ke mme ntịn̄nnịm ikọ Bible ye ke se Jehovah Abasi ye Jesus Christ ẹnamde, idụhe se idinamde nnyịn ikûnịm ke utịt idiọk ererimbot emi enen̄ede ekpere.

18. Nso ina ibet mbon oro mîmaha ndisụk ibuot nnọ Obio Ubọn̄ Abasi?

¹⁸ Idibịghike, mbon oro mîmaha ndinyịme ke Jesus Christ—Andiwat afia enan̄-mbakara—edi Edidem, ẹyekụt ke mmimọ imedue. Mmọ idikwe usụn̄ ubọhọ. Oyomonsia ayanam ediwak owo ẹfiori ini oro ẹte: “Anie ekeme ndida?” (Edi. 6:15-17) Edi Ediyarade ibuot 7 ọbọrọ mbụme oro. Mbon oro ẹyetde aran ye mbon emi ẹnyenede idotenyịn ndidu uwem ke isọn̄ ‘ẹyeda’ ke usen oro sia Abasi abatde mmọ ke ndinen. Ke oro ebede, “akwa otuowo” emi ẹdide ubak mme erọn̄ en̄wen, ẹyebọhọ akwa ukụt.—Edi. 7:9, 13-15.

19. Sia ọfiọkde, enyịmede, onyụn̄ anamde n̄kpọ aban̄a mme uyarade oro ẹwutde ke mme akpatre usen ẹmọn̄ ẹsesịm utịt, nso idi idotenyịn fo?

¹⁹ Edieke inen̄erede itịn̄ enyịn ke mme ntin̄nnịm ikọ Bible oro ẹsude ke eyo nnyịn, se ikade iso ke ererimbot Satan idiwọn̄ọkede ntịn̄enyịn nnyịn, iyonyụn̄ ifiọk ntak emi n̄kpọ etiede ntem. Idibịghike, Christ ọmọn̄ okụre edikan esie ke akpatre ekọn̄ emi enye edin̄wanade ke edinen ido. (Edi. 19:11, 19-21) Kere nte esịt edinemde nnyịn ke enye ama akan̄wana ekọn̄ oro!—Edi. 20:1-3, 6; 21:3, 4.