1, 2. Nso ukpono ke Mme Ntiense Jehovah kpọt ẹnyene, ndien afo ada didie ukpono emi?

MME owo ẹsibat ke edi ata n̄kpọ ukpono ke ini obio m̀mê ukara ẹnọde mmọ enọ ke ntak nti utom oro mmọ ẹnamde. Ke uwụtn̄kpọ, ẹsikpono ndusụk owo ke ini mmọ ẹn̄wamde idụt iba emi ẹkesin̄wanade ye kiet eken, ẹnam emem. Edi kere adan̄a ukpono emi nnyịn inyenede nte mme isụn̄utom Abasi emi ẹn̄wamde mme owo ẹditie ke emem ye Andibot mmọ!

² Nnyịn mme Ntiense Jehovah kpọt inyene utọ ukpono emi. Abasi ye Christ ẹdọhọ nnyịn in̄wam mme owo “ẹfiak ẹtie ke emem ye Abasi.” (2 Cor. 5:20) Jehovah ada nnyịn odụri mme owo ọnọ idemesie. Ntem ke ẹn̄wam mme owo ke se ibede idụt 235 ẹdi ufan Abasi ẹnyụn̄ ẹnyene idotenyịn ndidu uwem ke nsinsi. (Titus 2:11) Nnyịn imesịn ifịk ikwọrọ eti mbụk inyụn̄ ikot “owo eke amade edibọ mmọn̄ uwem ke mfọn.” (Edi. 22:17) Sia imade ọsọn̄urua utom emi inyụn̄ itịn̄de enyịn inam enye, odot nte ẹkotde nnyịn mbon emi “ẹsịnde ifịk ẹnam nti utom.” (Titus 2:14) Ẹyak ineme nte ndisịn ifịk nnam nti utom ekemede ndin̄wam mbon en̄wen ẹdi ẹdifiọk Jehovah. Ukwọrọikọ edi usụn̄ kiet emi inamde emi.

3. Ntak emi ikọ oro “ifịk Jehovah” anamde inyene mbuọtidem?

³ Isaiah 9:7 ọdọho ke Eyen Abasi edidi Edidem ye nte ke enye ayanam ediwak nti n̄kpọ ọnọ ubonowo. “Ifịk Jehovah mme udịm edinam emi.” Ifịk edi ọkpọsọn̄ udọn̄ emi owo enyenede ndinam n̄kpọ. Ntre, ikọ emi anam inyene mbuọtidem ke enen̄ede ọdọn̄ Jehovah ndinyan̄a ubonowo. Akpana inen̄ede isịn ifịk ke utom ukwọrọikọ sia Jehovah n̄ko enyene ifịk. Nte nsan̄autom Abasi, ndi ke anam ofụri se ekemede man ọkwọrọ eti mbụk?—1 Cor. 3:9.

4. Didie ke Jesus ekenịm mfọnmma uwụtn̄kpọ edika iso nsịn ifịk ke utom ukwọrọikọ?

 ⁴ Kere n̄ko ban̄a ifịk Jesus. Enye ama enịm mfọnmma uwụtn̄kpọ edika iso nsịn ifịk ke utom ukwọrọikọ. Enye ama aka iso esịn ifịk ọkwọrọ ikọ tutu esịm usen n̄kpa esie kpa ye ubiọn̄ọ oro enye okosobode. (John 18:36, 37) Sia enye ọkọfiọkde ke imọ imọn̄ isọp isobo ndutụhọ inyụn̄ ikpa, enye ama enen̄ede esịn ifịk an̄wam mme owo ẹdi ẹdifiọk Jehovah.

5. Didie ke Jesus akanam n̄kpọ ekekem ye uwụtn̄kpọ eto fig oro enye ọkọnọde?

⁵ Ke uwụtn̄kpọ, ke isua 32 E.N., Jesus ama ọnọ uwụtn̄kpọ aban̄a owo emi ekenyenede eto fig ke in̄wan̄ vine esie emi mîkon̄wụmke mfri ke isua ita. Ke ẹma ẹkedọhọ ọdiọn̄ vine esịbe eto fig oro ọduọk, enye ama ekpe ubọk ete ẹnọ imọ ini idọk isọn̄ idọn̄ mbio ikanade eto oro. (Kot Luke 13:6-9.) Ibat ibat owo ẹkedi mbet Jesus ke ini enye ọkọnọde uwụtn̄kpọ emi. Edi nte ikụtde ke uwụtn̄kpọ ọdiọn̄ vine oro, Jesus akada ekpri ini oro okosụhọde—n̄kpọ nte ọfiọn̄ itiokiet—enen̄ede ọkwọrọ ikọ ke Judea ye Perea. Usen ifan̄ mbemiso Jesus akpade, enye ama ofụhọ aban̄a mbon idụt mmọ emi ‘ẹkekopde edi iyereke.’—Matt. 13:15; Luke 19:41.

6. Ntak emi ikpesịnde ifịk inam utom ukwọrọikọ?

⁶ Sia ifiọkde ke utịt enen̄ede ekpere, ndi ikpọfọnke inen̄ede isịn ifịk ke utom ukwọrọikọ? (Kot Daniel 2:41-45.) Nso akwa ifet ke edi ntem ndidi Mme Ntiense Jehovah! Nnyịn idi n̄kukụre mbon emi ẹkemede ndisian mbon en̄wen nte ẹdikọkde mfịna ubonowo. Ke ndondo emi, ewetmbụk n̄kpọntịbe kiet ama obụp mbụme emi enye ọkọdọhọde ke owo ikemeke ndibọrọ. Mbụme oro edi, “Ntak emi idiọkn̄kpọ esitịbede ọnọ nti owo?” Edi utom nnyịn mme Christian ndida Bible mbọrọ utọ mbụme emi. Nnyịn ibat n̄ko ke edi ata n̄kpọ ukpono ndinam emi, ama akam edi mme owo ẹnyịme ndikpan̄ utọn̄. Nte inamde utom Jehovah, akpana “[inyene] ifiopesịt ke spirit.” (Rome 12:11) Jehovah ọyọdiọn̄ utom nnyịn ndien nnyịn imekeme ndin̄wam mme owo ẹdi ẹdifiọk ẹn̄yụn̄ ẹma enye.

7, 8. Didie ke edu n̄waidem ọnọ Jehovah ubọn̄?

⁷ Nte ikụtde ke se iketịbede inọ apostle Paul, utom ukwọrọikọ ekeme ndinam ‘itaba idap’ inyụn̄ ‘itie biọn̄.’ (2 Cor. 6:5) Nditọete nnyịn ẹnam ukem n̄waidem emi ke ntak utom ukwọrọikọ. Mme asiakusụn̄ ẹda utom ukwọrọikọ nte akakan utom mmọ, edi ediwak mmọ ẹnyene utom idịbi udia n̄ko. Kere n̄ko ban̄a mme isụn̄utom emi ẹnen̄erede ẹsịn idem ẹn̄wam mme owo ke esenidụt. (Phil. 2:17) Nso kaban̄a mbiowo nnyịn emi ẹsitiede biọn̄ m̀mê ẹtabade idap man ẹse ẹban̄a erọn̄ Jehovah? Imenyene n̄ko mbonusọn̄ ye mbon emi idem mîsọn̄ke emi ẹsidomode ofụri ukeme ndidụk mbono esop nnyụn̄ n̄wọrọ an̄wautom. Esịt nnyịn ọyọhọ ye idara ke ini ikerede iban̄a mme asan̄autom Abasi emi ẹwade idem mi. Edi idem mbon emi mîdụhe ke esop ẹsikụt ke nnyịn ida ukwọrọikọ nte ata akpan n̄kpọ.

⁸ Kop se owo emi mîdịghe Ntiense ekewetde mi ọnọ mme ewetmbụk n̄kpọntịbe ke United Kingdom: “Mme owo imaha aba ido ukpono . . . Nso ke mme ọkwọrọ ederi ẹnanam? Mmọ isikaha ikọkwọrọ ikọ inọ mme owo nte Christ ekesikwọrọde . . . N̄kukụre ido ukpono emi ẹnamde emi edi Mme Ntiense Jehovah, emi ẹsikade ẹkesobo ye mme owo ẹnyụn̄ ẹnen̄erede ẹsịn idem ẹkwọrọ akpanikọ.” Ata ediwak owo ke ererimbot isimaha ndinam n̄kpọ nnọ mbon en̄wen. Edi sia nnyịn inyịmede ndiwa  idem n̄kwọrọ ikọ, emi ọnọ Jehovah Abasi ubọn̄.—Rome 12:1.

9. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn ika iso inam nti utom?

⁹ Edi nso ke ikeme ndinam edieke etiede nte ke imọtọn̄ọ nditek ke ifịk ke utom ukwọrọikọ? Ọkpọfọn itie ikere se Jehovah adade utom ukwọrọikọ anam. (Kot Rome 10:13-15.) Ana mme owo ẹbuọt idem ke Jehovah ẹnyụn̄ ẹkot enyịn̄ esie edieke mmọ ẹyomde edinyan̄a. Edi mmọ ikemeke ndinam emi ibọhọke nnyịn ikwọrọ ikọ inọ mmọ. Akpana emi anam ika iso isịn ifịk inam nti utom inyụn̄ itịn̄ enyịn ikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄.

¹⁰ Ana mme asan̄autom Abasi ẹnyene ifịk, edi idịghe ifịk ikpọn̄ edinam mme owo ẹdituak ibuot ẹnọ Jehovah. N̄kpọ en̄wen emi ekemede ndinam mme owo ẹdi ẹdikpono Abasi edi nti edu Christian. Paul ama owụt adan̄a nte nti edu ẹfọnde ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Nnyịn inịmke baba n̄kpọ iduọ kiet, mbak ẹdikụt ndudue ẹnọ utom nnyịn.” (2 Cor. 6:3) Nti ikọ inua ye edu uwem nnyịn ẹnam ukpepn̄kpọ Abasi enyene uku ẹnyụn̄ ẹnam ọdọn̄ mme owo ndiditiene ntuak ibuot nnọ Jehovah. (Titus 2:10) Ke nditịm ntịn̄, imesikop nti utịp oro ẹnyenede ke ini mbon emi ẹnyenede esịt akpanikọ ẹkụtde nti edu nnyịn.

11. Ntak emi ikpọbọn̄de akam iban̄a nte edu nnyịn otụkde mme owo?

¹¹ Kpa nte nti edu ẹsinamde mme owo ẹyom ndituak ibuot nnọ Jehovah, idiọk edu ekeme ndinam owo okûyoyom ndikop n̄kpọ ndomokiet mban̄a Jehovah. Ntre, nnyịn iyomke ndinam n̄kpọ ndomokiet emi edinamde mme owo ke itieutom, ke ufọk, m̀mê ke ufọkn̄wed nnyịn  ẹkûyom ndituak ibuot nnọ Jehovah. Edieke nnyịn “ikoide-koi ika iso inam idiọkn̄kpọ,” imekeme nditre ndidi ufan Jehovah. (Heb. 10:26, 27) Emi ekpenyene ndinam inen̄ede ikere iban̄a nte idude uwem inyụn̄ ibọn̄ akam iban̄a nte mbon en̄wen ẹsede nnyịn. Ke ererimbot emi akade-ka iso ọdiọk mi, mme owo ẹkpenyene ndikụt “ukpụhọde ke ufọt . . . owo emi anamde n̄kpọ Abasi ye owo emi mînamke n̄kpọ esie.” (Mal. 3:18) Ke nditịm ntịn̄, nti edu nnyịn ẹsitiene ẹnam mme owo ẹfiak ẹditie ke emem ye Abasi.

12-14. Didie ke nte nnyịn iyọde idomo otụk nte mbon en̄wen ẹsede utom ukwọrọikọ nnyịn? Nọ uwụtn̄kpọ.

¹² Paul ekewet ọnọ mbon Corinth ete ke imọyọ ukụt, unana, umia, ye n̄kpọkọbi. (Kot 2 Corinth 6:4, 5.) Edieke nnyịn n̄ko iyọde ukọbọ, emi ayanam mme owo ẹyom ndikpep akpanikọ. Ke uwụtn̄kpọ: Ke ediwak isua ke edem, enyene ebiet ke Angola emi owo mîkoyomke ndikụt Ntiense Jehovah ndomokiet. Ẹma ẹmia nditọete iba emi ẹma ẹkena baptism ye owo 30 eken emi ẹkesidụkde mbono esop nnyịn tutu ẹnọ mmọ ata idiọk unan. Ẹma ẹmia ẹsịm iban ye nditọwọn̄. Mmọ ẹkeyom ndisịn mbio obio ndịk ke idem man mmọ ẹkûkpan utọn̄ ẹnọ Mme Ntiense Jehovah, ntre ẹma ẹnyịk mbio obio ẹdida ẹse nte ẹmiade mmọ. Edi ke ẹma ẹkemia nditọete emi ẹma ke eferife, ediwak owo ke obio oro ẹma ẹka ẹbịne Mme Ntiense ẹte ẹkpep mmimọ Bible. Ke oro ebede, utom ukwọrọikọ akakam akaka iso, ndien ediwak owo ẹma ẹdụk esop, Abasi onyụn̄ ọdiọn̄ nditọete nnyịn.

¹³ Mbụk emi owụt nte nnyịn ndisọn̄ọ nda nnam akpanikọ nnọ Abasi ekemede nditụk mbon en̄wen. Anaedi ediwak owo ẹma ẹfiak ẹketie ke emem ye Abasi ke ntak uko Peter ye mme apostle eken. (Utom 5:17-29) Nnyịn ndisọn̄ọ nda ekeme ndinam nditọ ufọkn̄wed nnyịn, mbon itieutom nnyịn, m̀mê iman nnyịn ẹbọ akpanikọ.

¹⁴ Idụhe ini emi owo mîkọbọke nditọete nnyịn ke nsio nsio itie ke ererimbot emi. Ke uwụtn̄kpọ, ẹsịn n̄kpọ nte nditọete 40 ke ufọk-n̄kpọkọbi ke Armenia ke ntak emi mmọ mînyịmeke ndidụk ekọn̄, ndien etie nte ẹyesịn ediwak en̄wen ke ini iso. Ke Eritrea, ẹsịn mme asan̄autom Jehovah 55 ke ufọk-n̄kpọkọbi, ndien ndusụk nditọete emi ẹbe isua 60. Ke South Korea, n̄kpọ nte Mme Ntiense 700 ẹdu ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ntak emi mînyịmeke ndidụk ekọn̄. Ọyọhọ isua 60 tọn̄ọ ẹketọn̄ọ ndikọbọ nditọete nnyịn ke idụt oro. Ikpenyene ndiben̄e Abasi ite anam nsọn̄ọnda nditọete emi ẹkọbọde ke nsio nsio idụt ọnọ enye ubọn̄ onyụn̄ anam mbon emi ẹmade edinen ido ẹditiene ẹtuak ibuot ẹnọ enye.—Ps. 76:8-10.

15. Tịn̄ nte edinam akpanikọ ekemede ndinam mme owo ẹma akpanikọ.

¹⁵ Nnyịn ndinam akpanikọ n̄ko ekeme ndinam mme owo ẹbọ akpanikọ. (Kot 2 Corinth 6:4, 7.) Da ifiọkutom emi ke uwụtn̄kpọ: Ke ini eyenete an̄wan kiet okoyomde ndisịn okụk ke masịn usịn okụk ubomisọn̄ oro enye okodụkde, ufan esie ama ọdọhọ enye okûsịn sia ebiet emi enye akade mîyomke usụn̄. Eyenete nnyịn oro ama ọdọhọ ke ana ikpe okụk oro, okposụkedi emi ebiet oro imọ ikade mîyomke usụn̄. Ekem ufan esie ama ọwọrọ ke ubomisọn̄ oro. Ndien awat-ubomisọn̄ oro ama obụp m̀mê enye edi Ntiense Jehovah. Enye ama enyịme, edi obụp enye se inamde enye obụp imọ. Awat-ubomisọn̄ oro ama ọdọhọ ke ima ikop nneme emi mmọ ẹkenemede ẹban̄a okụk ukpeusụn̄, ndien ke imọ imọfiọk ke Mme Ntiense Jehovah ikpọn̄ ẹsinam akpanikọ ke kpukpru n̄kpọ. Ke ọfiọn̄ ifan̄ ẹma ẹkebe, ete kiet ama edidọhọ eyenete an̄wan oro ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ete, “Ndi emeti mi? Ami ndi awat-ubomisọn̄ oro  ekenemede n̄kpọ aban̄a okụk ukpeusụn̄ ye afo. Nte afo akanamde n̄kpọ ama anam ntọn̄ọ ndikpep Bible ye Mme Ntiense Jehovah.” Nti edu nnyịn ẹsinam mme owo ẹma eti mbụk oro ikwọrọde.

16. Nso ikeme nditịbe edieke nnyịn iyọde n̄kpọ, inyenede ima, inyụn̄ ifọnde ido? Tịn̄ se mme adaiso ido ukpono ẹnamde.

¹⁶ Nnyịn imesitiene idụri mme owo inọ Jehovah ke ini iyọde n̄kpọ, inyenede ima, inyụn̄ ifọnde ido. Ndusụk mbon emi ẹkụtde edu emi ẹkeme ndiyom ndikpep n̄kpọ mban̄a Jehovah, uduak esie, ye ikọt esie. Nti edu ata mme Christian ọnọ Abasi ubọn̄. Ndusụk mme adaiso ido ukpono ẹsinam nte ke imenyene nti edu. Edi mmọ ẹsiforo ẹto ndiwo mme erọn̄ mmọ, ẹnyụn̄ ẹda okụk emi ẹdep ikpọ ufọk ye ikpọ ubomisọn̄. Akam enyene owo mmọ kiet emi ọkọbọpde ufọk ebua esịn ukwak unam ufọk ebịt! Ke akpanikọ, ediwak mbon oro ẹdọhọde ke idi mme anditiene Christ isikereke iban̄a item Jesus emi ọdọhọde “ẹnọ ke mfọn.” (Matt. 10:8) Utu ke oro, mmọ ẹtie nte mme oku ke Israel eset emi ‘ẹkenọde ukpep ke ekọmurua,’ ndien ediwak se mmọ ẹkpepde isịneke ke N̄wed Abasi. (Mic. 3:11) Utọ mbubịk emi inamke owo ndomokiet afiak etie ke emem ye Abasi.

17, 18. (a) Didie ke inọ Jehovah ubọn̄ ke ini ikpebede mme edu esie? (b) Nso inam oyom ndika iso nnam nti utom?

¹⁷ Edi mme owo ẹsiyom ndinam ufan ye Abasi ke ini mmọ ẹkụtde ke nnyịn ikpep akpanikọ, ẹnyụn̄ ẹkụtde nte ifọnde ido ye mbọhọidụn̄ nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini asiakusụn̄ ofụri ini kiet ọkọkwọrọde ikọ ke ufọk ke ufọk usen kiet, enye ama okosobo akanian̄wan ebeakpa kiet ndien mma emi ama ebịn enye ete ọnyọn̄ ke ufọk imọ. Mma emi ọkọdọhọ ke imọ ikodoro ke eberi in̄wana ndikpụhọ bulb ke itie utem udia imọ ke ini enye ọkọkọn̄de usụn̄ ufọk imọ. Eyenete oro ama ọdọhọ enye ete, “Ifọnke afo ndinam oro ke idemfo.” Asiakusụn̄ oro ama okpụhọ bụlb oro ọnọ enye onyụn̄ ebe aka ufọk en̄wen. Ke ini eyen mma oro ekedikopde n̄kpọ emi, esịt ama enem enye tutu enye asan̄a oyom eyenete emi man ọkọm enye. Nte ini akakade, eyen oro ama enyịme ndikpep Bible.

¹⁸ Ntak emi ebierede ndika iso nnam nti utom? Anaedi sia ọfiọkde ke ndisịn ifịk n̄kwọrọ ikọ nnyụn̄ ndu uwem ke usụn̄ oro ekemde ye uduak Abasi ọyọnọ Jehovah ubọn̄ onyụn̄ ekeme ndin̄wam mbon en̄wen ẹnyene edinyan̄a. (Kot 1 Corinth 10:31-33.) N̄kpọ en̄wen oro anamde isịn ifịk ikwọrọ ikọ inyụn̄ idu eti uwem edi koro iyom ndiwụt ke imenen̄ede ima Abasi ye mme owo. (Matt. 22:37-39) Edieke isịnde ifịk inam nti utom, nnyịn iyenen̄ede ikop idatesịt idahaemi. Ke adianade do, iyekeme n̄ko ndikụt ini emi kpukpru owo ẹdisịnde ifịk ituak ibuot inọ Andibot nnyịn, kpa Jehovah.