“Mme Odudụn̄” ke Idiọk Ererimbot
“Mme Odudụn̄” ke Idiọk Ererimbot
“Ke mbuọtidem ke kpukpru mmọ emi . . . [ẹketan̄a] an̄wan̄wa ẹte mmimọ idi isenowo ye mme odudụn̄ ke isọn̄.”—HEB. 11:13.
1. Jesus ọkọdọhọ ke nso ididi idaha mme anditiene imọ ke ererimbot?
JESUS eketịn̄ ntem aban̄a mme mbet esie: “Mmọ ẹdu ke ererimbot.” Enye ama adian do ete: “Mmọ [idịghe] ubak ererimbot, kpa nte ami mmendịghe ubak ererimbot.” (John 17:11, 14) Ntem, Jesus ama owụt idaha ata mme anditiene enye in̄wan̄-in̄wan̄ ke “editịm n̄kpọ emi,” emi Satan edide abasi esie. (2 Cor. 4:4) Okposụkedi emi mmọ ẹdude ke idiọk ererimbot emi, mmọ ididịghe ubak esie. Mmọ ẹdidi “isenowo ye mme odudụn̄” ke editịm n̄kpọ emi.—1 Pet. 2:11.
Mmọ Ẹkedu Uwem nte “Mme Odudụn̄”
2, 3. Ntak emi ẹkemede ndidọhọ ke Enoch, Noah, ye Abraham ye Sarah ẹkedụn̄ nte “isenowo ye mme odudụn̄”?
2 Toto ke ata eset, mme anam-akpanikọ asan̄autom Jehovah ẹkeda ata san̄asan̄a ye mbon oro ẹkedude ke idiọk ererimbot oro mmọ n̄ko ẹkedude. Mbemiso Ukwọ, Enoch ye Noah ‘ẹma ẹsan̄a ye ata Abasi.’ (Gen. 5:22-24; 6:9) Mmọ mbiba ẹkedi mme enyene-uko andikwọrọ ubiereikpe Jehovah ndori idiọk ererimbot Satan. (Kot 2 Peter 2:5; Jude 14, 15.) Sia mmọ ẹkesan̄ade ye Abasi ke idiọk ererimbot, Enoch “ama etịm enem Abasi esịt” Noah onyụn̄ “anana ndudue ke otu mbon eyo esie.”—Heb. 11:5; Gen. 6:9.
3 Abasi ama ọdọhọ Abraham ye Sarah ẹdaha ẹkpọn̄ inem inem uwem akwa obio ke Ur mme Chaldea, mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹnyịme ndisan̄a nte mbon nyon̄ ke esenidụt. (Gen. 11:27, 28; 12:1) Apostle Paul ekewet ete: “Oto mbuọtidem Abraham, ke ini ẹkotde enye, okop uyo ke ndiwọrọ n̄ka ebiet emi ẹkenịmde ẹnọ enye ndibọ nte udeme; ndien enye ọwọrọ aka okposụkedi mîfiọkke ebiet eke enye akade. Oto mbuọtidem enye odụn̄ nte esenowo ke isọn̄ un̄wọn̄ọ nte odụn̄ ke esen idụt, onyụn̄ odụn̄ ke tent ye Isaac ye Jacob, emi ẹdide mme anditiene enye nda un̄wọn̄ọ oro nnyene.” (Heb. 11:8, 9) Paul ama onyụn̄ etịn̄ ntem aban̄a mme anam-akpanikọ asan̄autom Jehovah oro: “Ke mbuọtidem ke kpukpru mmọ emi ẹkekpan̄a, okposụkedi mmọ mîkọbọhọ edisu mme un̄wọn̄ọ oro, edi mmọ ẹda nsannsan ẹkụt ẹnyụn̄ ẹdara mmọ ẹnyụn̄ ẹtan̄a an̄wan̄wa ẹte mmimọ idi isenowo ye mme odudụn̄ ke isọn̄.”—Heb. 11:13.
Ntọt Oro Ẹkenọde Nditọ Israel
4. Nso ntọt ke ẹkenọ nditọ Israel mbemiso mmọ ẹkedụkde isọn̄ mmọ?
4 Nditọ Israel emi ẹkedide nditọ nditọ Abraham ẹma ẹwak etieti, ekem ẹnam mmọ ẹdi idụt ẹnyụn̄ ẹnọ mmọ ibet ye isọn̄. (Gen. 48:4; Deut. 6:1) Ikanaha nditọ Israel ẹdedei ẹfre nte ke ata Andinyene isọn̄ mmimọ ekedi Jehovah. (Lev. 25:23) Mmọ ẹketie nte mme odudụn̄, ndien akana mmọ ẹnam uduak Andinyene. Akan oro, mmọ ẹkenyene nditi nte ke “idịghe uyo ikpọn̄ ke owo ada odu uwem”; ikanaha mmọ ẹyak uforo obụkidem anam mmọ ẹfre Jehovah. (Deut. 8:1-3) Mbemiso nditọ Israel ẹkedụkde isọn̄ oro, ẹma ẹdụri mmọ utọn̄ ẹte: “Ama ekem ke ini Jehovah Abasi fo edidade fi odụk isọn̄ oro enye ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ mme ete ete fo Abraham ye Isaac ye Jacob, ete iyọnọ fi, kpa ikpọ ndiye obio oro mîdịghe afo ọkọbọp, ye mme ufọk oro ẹyọhọde ye kpukpru nti n̄kpọ oro mîdịghe afo ọkọdọn̄, ye mme obube udọn̄ mmọn̄ oro mîdịghe afo eketịbi, mme in̄wan̄ vine ye mme eto olive emi mîdịghe afo ọkọtọ, ndien afo adia oyụhọ, kpeme mbak udufre Jehovah.”—Deut. 6:10-12.
5. Ntak emi Jehovah ekesịnde Israel, ndien ewe obufa idụt ke enye akakabade ama?
5 Ama odu se ikanamde ẹnọ ntọt emi. Ke eyo Nehemiah, ama anam ndusụk nditọ Levi bụt nditi se iketịbede ke nditọ Israel ẹma ẹkeda Isọn̄ Un̄wọn̄ọ ẹnyene. Ke nditọ Israel ẹma ẹkedụn̄ ke nti ufọk ẹnyụn̄ ẹnyene akpakịp udia ye wine, “mmọ ẹnyụn̄ ẹdia ẹyụhọ, ẹkponi.” Mmọ ẹma ẹtụt utọn̄ ye Abasi, ẹnyụn̄ ẹkam ẹwot mme prọfet oro ẹkedọn̄de ẹketọt mmọ. Ke ntre, Jehovah ama asana mmọ ayak ọnọ mme asua mmọ. (Kot Nehemiah 9:25-27; Hos. 13:6-9) Nte ini akakade, ke ini ukara Rome, mme Jew oro ẹkenanade mbuọtidem ẹma ẹdiọk tutu ẹwot Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde! Jehovah ama esịn mmọ onyụn̄ akabade ama obufa idụt, kpa Israel eke spirit.—Matt. 21:43; Utom 7:51, 52; Gal. 6:16.
‘Idịghe Ubak Ererimbot’
6, 7. (a) Didie ke akpanam se Jesus eketịn̄de aban̄a idaha mme anditiene enye ke ererimbot an̄wan̄a? (b) Ntak emi mîkanaha ata mme Christian ẹdi ubak ererimbot Satan-a?
6 Nte ikokụtde ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ibuotikọ emi, Jesus Christ, emi edide Ibuot esop mme Christian, ama etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ ete ke mme anditiene imọ ẹdidi isio ye ererimbot, kpa idiọk editịm n̄kpọ Satan. Esisịt ini mbemiso Jesus akakpade, enye ama ọdọhọ mbet esie ete: “Edieke mbufo ẹkpedide ubak ererimbot, ererimbot akpama se idide esie. Edi sia mbufo mîdịghe ubak ererimbot, edi n̄kemekde mbufo nsio ke ererimbot, ke ntak oro ererimbot asua mbufo.”—John 15:19.
7 Nte Ido Ukpono Christ akatarade, ndi akana mme Christian ẹnam n̄kpọ nte mbon ererimbot, ẹdu uwem nte ererimbot ẹnyụn̄ ẹdi ubak esie? Ihih. Akana mmọ ẹsụk ẹdi isio ye ererimbot Satan ke ebiet ekededi oro mmọ ẹdụn̄de. N̄kpọ nte isua 30 ke Christ ama akakpa, apostle Peter ama ewet n̄wed ọnọ ẹsọk mme Christian oro ẹkedụn̄de ke nsio nsio ikpehe obio ukara Rome, ete: “Ndima, ami nteme mbufo nte isenowo ye mme odudụn̄ nte ẹka iso ẹtre ndinam mme udọn̄ obụkidem, kpa mme n̄kpọ emi ẹn̄wanade ekọn̄ ye ukpọn̄. Ẹka iso ẹnyene eti edu uwem ke otu mme idụt.”—1 Pet. 1:1; 2:11, 12.
8. Ewetmbụk eset kiet eketịn̄ nso ndiwụt ke akpa mme Christian ikedịghe ubak ererimbot?
8 Kenneth Scott Latourette, emi edide ewetmbụk, ama ọsọn̄ọ ke akpa mme Christian ẹkedu uwem nte “isenowo ye mme odudụn̄” ke obio ukara Rome, ke ini enye ekewetde ete: “Ẹnen̄ede ẹfiọk ke ẹma ẹsikọbọ ata mme Christian etieti, ndien ekesiwak ndidi ibak ibak ke akpa isua 300 tọn̄ọ Ido Ukpono Christ ọkọtọn̄ọ . . . Ẹkesidori mmọ nsio nsio n̄kpọ. Sia mme Christian mîkamaha nditiene mbuana ke mme edinam ukpono ndem, ẹkedọhọ ke mmọ ikenịmke ke Abasi odu. Ẹkekot mmọ mme asua ubonowo sia mmọ mîketieneke ibuana ke ekese edinam obio—mme usọrọ mme okpono ndem, unọ idem inemesịt emi mme Christian ẹkediọn̄ọde ke ọkọyọhọ ye mme edinịm ke akpanikọ, edinam, ye oburobụt ido mme okpono ndem.”
Idaha Ererimbot Inam N̄kpọ Ọyọhọ Ọyọhọ
9. Sia idide ata mme Christian, nnyịn isisan̄a didie iwụt ke nnyịn idịghe “mme asua ubonowo”?
9 Nso kaban̄a mfịn? Nnyịn idu uwem nte mme akpa Christian ẹkedude ke “idiọk editịm n̄kpọ oro odude ke emi.” (Gal. 1:4) Emi anam ediwak owo itịmke idiọn̄ọ nnyịn ndien ndusụk owo ẹkam ẹsasua nnyịn. Edi, ke akpanikọ nnyịn idịghe “mme asua ubonowo.” Ke ntak ima oro imade mme ekemmọ owo, nnyịn imesisan̄a ke ufọk ke ufọk, isịn ofụri ukeme man inyene nneme ye owo kiet kiet emi odụn̄de do iban̄a “eti mbụk obio ubọn̄ [Abasi].” (Matt. 22:39; 24:14) Nnyịn isinam emi koro imenen̄ede inịm ke ukara Obio Ubọn̄ Jehovah emi Christ edide andikara ọmọn̄ ọsọp etre ukara mme anana-mfọnmma owo, onyụn̄ ada edinen obufa editịm n̄kpọ edi ke itie esie.—Dan. 2:44; 2 Pet. 3:13.
10, 11. (a) Didie ke nnyịn ida ererimbot inam n̄kpọ ukeuke? (b) Ke mme usụn̄ ewe ke mme Christian oro ẹdude ke edidemede mîdaha ererimbot inam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ?
10 Sia utịt editịm n̄kpọ emi enen̄erede ekpere, nnyịn mme asan̄autom Jehovah imọfiọk ke idịghe ini edi emi ndidu ọkpọmiọk ọkpọmiọk uwem ke n̄kpakpa ererimbot emi. Nnyịn imanam item apostle Paul emi: “Nditọete, ndọhọ nte ke ini emi osụhọde iniọn̄ke aba. Mmọdo yak mmọ . . . eke ẹdepde n̄kpọ ẹdu uwem nte mmọ eke mînyeneke, ndien mmọ eke ẹdade ererimbot ẹnam n̄kpọ ẹdu uwem nte mmọ eke mîdaha enye inam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ; koro idaha ererimbot emi ke okpụhọde.” (1 Cor. 7:29-31) Edi didie ke mme Christian eyomfịn ẹda ererimbot ẹnam n̄kpọ? Mmọ ẹnam emi ke ndida mme n̄kpọ eyomfịn ye usụn̄ usuanetop eyo emi nsuan ifiọk Bible ke ofụri ererimbot ke ata ediwak usem. Mmọ ẹda ererimbot ẹnam n̄kpọ ukeuke man ẹnyene se ẹdiade. Mmọ ẹsidep mme n̄kpọ oro ẹdotde ke ererimbot. Nte ededi, mmọ idaha ererimbot inam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ sia mmọ ẹfiọk ke inyene ye se ẹsịnde idem ẹyom ke ererimbot idịghe mme ata akpan n̄kpọ.—Kot 1 Timothy 6:9, 10.
11 Mme Christian oro ẹdude ke edidemede idaha ererimbot inam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ ke ndida ufọkn̄wed ntaifiọk nte ata akpan n̄kpọ. Ediwak owo ke ererimbot ẹkere ke ana owo aka ufọkn̄wed ntaifiọk man ọwọrọ etop onyụn̄ oforo. Edi nnyịn mme Christian idu uwem nte mme odudụn̄ inyụn̄ ibịne isio isio utịtmbuba. Nnyịn ‘ikereke ikpọ n̄kpọ.’ (Rome 12:16; Jer. 45:5) Sia nnyịn idide mme anditiene Jesus, nnyịn imanam ntọt esie emi: “Ẹtịn̄ enyịn ẹkpeme idem ke kpukpru orụk edisịn esịt ke n̄kpọ owo, koro idem ke ini owo enyenede n̄kpọ barasuene, uwem esie itoho ke mme n̄kpọ emi enye enyenede.” (Luke 12:15) Mmọdo, isịn udọn̄ inọ mme uyen Christian ite ẹnịm mme utịtmbuba eke spirit, ẹka n̄wed ke udomo emi edinamde mmọ ẹnyene se ẹdiade ke adan̄aemi ẹwụkde ntịn̄enyịn ke ndiben̄e idem ndinam n̄kpọ Jehovah ‘ke ofụri esịt, ukpọn̄, ukeme, ye ekikere mmọ.’ (Luke 10:27) Edieke ẹnamde ntre, mmọ ẹkeme ndinyene “inyene ke n̄kan̄ Abasi.”—Luke 12:21; kot Matthew 6:19-21.
Kûtịmede Esịt Uban̄a Mme N̄kpọ Obụkidem
12, 13. Didie ke nnyịn ndinam ikọ Jesus oro ke Matthew 6:31-33 anam nnyịn ikpụhọde ye mbon ererimbot?
12 Mme asan̄autom Jehovah isehe mme n̄kpọ obụkidem nte mbon ererimbot ẹsede. Jesus ọkọdọhọ mme anditiene enye ntem aban̄a n̄kpọ emi: “Ẹkûtịmede esịt ẹdọhọ ẹte, ‘Nnyịn ididia nso?’ m̀mê, ‘Nnyịn idin̄wọn̄ nso?’ m̀mê, ‘Nnyịn idisịne nso?’ Sia kpukpru emi ẹdi mme n̄kpọ emi mme idụt ẹsịnde idem ẹyom. Koro Ete mbufo eke heaven ọfiọk ke mbufo ẹmeyom kpukpru n̄kpọ emi. Ẹka iso, ndien, ndibem iso nyom obio ubọn̄ ye edinen ido esie, ndien ẹyedian kpukpru n̄kpọ emi ẹnọ mbufo.” (Matt. 6:31-33) Ediwak nditọete nnyịn ẹkụt ke idemmọ ke Ete nnyịn eke heaven esinọ se inanade mmimọ.
13 “Uten̄e Abasi . . . edi usụn̄ akwa udori ke ini asan̄ade ye ediyụhọ ye se owo enyenede.” (1 Tim. 6:6) Mme owo ke ererimbot mfịn ikereke n̄kpọ ntre. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini n̄kparawa owo ẹdọde ndọ, ediwak mmọ ẹsidori enyịn ndinyene kpukpru n̄kpọ inikiet inikiet—ufọk oro ẹdọn̄de kpukpru n̄kpọ, ndiye n̄kpọ ndụn̄ufọk, ediye ubomisọn̄, ye mbufa nsiondi n̄kpọmbre ilektrọnik. Nte ededi, mme Christian emi ẹdude uwem nte mme odudụn̄ iyomke se mîwụtke eti ibuot ye se mmọ mîdikemeke ndinyene. Ke akpanikọ, ọfọn etieti sia ediwak mmọ iyomke ọkpọmiọk ọkpọmiọk uwem man ẹda ekese ini ye odudu ẹnam utom Jehovah nte mme ifịk ifịk asuanetop Obio Ubọn̄. Mbon eken ẹnam utom nte mme asiakusụn̄, ke Bethel, nte mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a, m̀mê nte mme isụn̄utom. Kpukpru nnyịn iwụt esịtekọm didie ntem iban̄a utom ofụri esịt oro mme ekemmọ andituak ibuot nnọ Jehovah ẹnamde!
14. Nso ke ikeme ndikpep nto uwụtn̄kpọ Jesus emi aban̄ade asuan n̄kpasịp?
14 Ke uwụtn̄kpọ oro aban̄ade asuan n̄kpasịp, Jesus ọkọdọhọ ke “editịmede esịt editịm n̄kpọ emi ye abian̄a abian̄a odudu inyene” ẹkeme ndibaba ikọ Abasi ke esịt nnyịn inyụn̄ iyakke nnyịn ikeme ndin̄wụm mfri. (Matt. 13:22) Edieke nnyịn ikopde uyụhọ ndidụn̄ nte mme odudụn̄ ke editịm n̄kpọ emi, nnyịn ididuọhọ ke afia emi. Utu ke oro, emi ayan̄wam nnyịn inam enyịn nnyịn ‘enen̄ede ese,’ m̀mê owụhọ ke Obio Ubọn̄ Abasi inyụn̄ inịm mme n̄kpọ Obio Ubọn̄ ke akpa itie ke uwem nnyịn.—Matt. 6:22.
“Ererimbot ke Ebebe Efep”
15. Nso ke John eketịn̄ aban̄a ererimbot?
15 Akpan ntak emi nnyịn ata mme Christian idade idem nnyịn nte “isenowo ye mme odudụn̄” ke ererimbot emi edi ke imetịm inịm ke enye ọmọn̄ ebebe efep. (1 Pet. 2:11; 2 Pet. 3:7) Ekikere emi ebiere se nnyịn imekde ke uwem, se iyomde, ye mme utịtmbuba nnyịn. Apostle John ama ọnọ ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ item ete ẹkûma ererimbot m̀mê mme n̄kpọ emi ẹdude ke ererimbot sia “ererimbot ke ebebe efep ye mme udọn̄ esie, edi owo eke anamde uduak Abasi ododu ke nsinsi.”—1 John 2:15-17.
16. Didie ke nnyịn ikeme ndiwụt ke nnyịn isịne ke otu mbon oro Jehovah emekde osio ke ererimbot?
16 Ẹkedọhọ nditọ Israel ẹte ke edieke mmọ ẹkopde uyo Jehovah, ke mmọ ẹyekabade ẹdi “akpan inyene [esie] ke otu kpukpru mme owo.” (Ex. 19:5) Ke ini nditọ Israel ẹkenamde akpanikọ, mmọ ẹkedi isio ye kpukpru mme idụt eken ke utuakibuot ye usụn̄ uwem mmọ. Kpasụk ntre mfịn, Jehovah ememek mbon oro ẹnen̄erede ẹdi isio ye ererimbot Satan ọnọ idemesie. Ẹdọhọ nnyịn ẹte “ikûdu uwem unana uten̄e Abasi, inyụn̄ ifep mme udọn̄ ererimbot, inyụn̄ idu uwem ye eti ibuot ye edinen ido ye uten̄e Abasi ke editịm n̄kpọ emi, ke adan̄aemi nnyịn itiede ibet utịbe utịbe idotenyịn ye ubọn̄ ubọn̄ ediyarade akwa Abasi ye eke Andinyan̄a nnyịn, Christ Jesus, emi ọkọnọde idemesie kaban̄a nnyịn man enye akpanyan̄a nnyịn osio ke kpukpru orụk ubiatibet onyụn̄ anam mme owo ẹsana ẹkabade ẹdi san̄asan̄a ikọt esie, emi ẹsịnde ifịk ẹnam nti utom.” (Titus 2:11-14) “Mme owo” emi ẹsịne mme Christian oro ẹyetde aran ye ediwak miliọn “mme erọn̄ en̄wen” Jesus emi ẹn̄wamde ẹnyụn̄ ẹnọde mme Christian oro ẹyetde aran ibetedem.—John 10:16.
17. Ntak emi mbon oro ẹyetde aran ye mme erọn̄ en̄wen mîdituaha n̄kpọfiọk tutu ama ke ndikodu uwem nte mme odudụn̄ ke idiọk ererimbot emi?
17 “Utịbe utịbe idotenyịn” mbon oro ẹyetde aran edi ndikara ye Christ ke heaven. (Edi. 5:10) Ke ini mme erọn̄ en̄wen ẹdidude uwem nsinsi ke isọn̄, mmọ ididịghe aba mme odudụn̄ ke idiọk ererimbot. Mmọ ẹyenyene ndiye ufọk ye ekese nti n̄kpọ ndidia nnyụn̄ n̄n̄wọn̄. (Ps. 37:10, 11; Isa. 25:6; 65:21, 22) Sia mîbietke nditọ Israel, tutu amama mmọ idifreke ke kpukpru emi ẹto Jehovah, kpa “Abasi ofụri isọn̄.” (Isa. 54:5) Mbon oro ẹyetde aran ye mme erọn̄ en̄wen idituaha n̄kpọfiọk ke ntak emi mmọ ẹkedude uwem nte mme odudụn̄ ke idiọk ererimbot emi.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Didie ke mme anam-akpanikọ ke eset ẹkedu uwem nte mme odudụn̄?
• Didie ke akpa mme Christian ẹkedu uwem ke ererimbot?
• Didie ke ata mme Christian ẹda ererimbot ẹnam n̄kpọ ke ufat?
• Ntak emi nnyịn mîdituaha n̄kpọfiọk tutu amama ke ndidu uwem nte mme odudụn̄ ke idiọk ererimbot emi?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 18]
Akpa mme Christian ẹma ẹsifep afai afai ye oburobụt unọ idem inemesịt
