“N̄kopuyo Ọfọn Akan Uwa”

SAUL ekedi akpa edidem Israel eset. Okposụkedi emi edide ata Abasi ekemek Saul, nte ini akakade Saul ama etre ndikop uyo.

Mme idiọkn̄kpọ ewe ke Saul akanam? Ndi enye ekpekekeme nditre mmọ? Nso ke ikeme ndikpep nto uwụtn̄kpọ esie?

Jehovah Anam Ẹfiọk Edidem Emi Imọ Imekde

Mbemiso Saul akakabarede edi edidem, prọfet Samuel akada ke ibuot Abasi ke Israel. Idahaemi, Samuel ama ọsọn̄ edi nditọ esie ikanamke akpanikọ. Kpa ke ini oro, mme asua mmọ ke ẹkedịghe mmọ uwem. Ke ini nyobiowo Israel ẹkedọhọde Samuel emek edidem emi edibierede ikpe mmimọ inyụn̄ ida mmimọ usụn̄ ke ekọn̄, Jehovah ama eteme prọfet oro ete eyet Saul aran nte edidem, onyụn̄ ọdọhọ ete: “Enye oyonyụn̄ anyan̄a ikọt mi osio mbon Philistia ke ubọk.”—1 Sam. 8:4-7, 20; 9:16.

Saul ‘ekedi ediye akparawa.’ Edi idịghe uyai esie kpọt akanam enye odot. Enye ama osụhọde idem n̄ko. Ke uwụtn̄kpọ, Saul ama obụp Samuel ete: “Nte ami ndịghe owo Benjamin kpa esien emi ekpride akan ke Israel, nte inyụn̄ idịghe ubon mi osụhọde akan ke otu mme ubon ke esien Benjamin? Mmọdo ntak emi afo etịn̄de utọ n̄kpọ emi ye ami?” Saul akada idemesie ye ubon mmọ nte mme usụhọde owo, kpa ye oro Kish ete esie ekenyenede “ediwak inyene.”—1 Sam. 9:1, 2, 21.

Kere n̄ko ban̄a nte Saul akanamde n̄kpọ ke ini Samuel eketịn̄de owo emi Jehovah ekemekde nte edidem Israel ke eferife. Samuel ekeyet Saul aran ke ndịbe onyụn̄ asian enye ete: “Nam se ededi oro afo ekemede ndida ubọk fo nnam, koro ata Abasi odude ye afo.” Ke oro ebede, prọfet oro ama okot mme owo obon ọtọkiet man etịn̄ owo emi Jehovah emekde ke eferife. Edi ke ini ẹkesiakde Saul, owo ikekwe enye. Saul ama edịbe ke ntak o-bụt. Jehovah ama eteme ebiet emi enye okodude, ndien ẹma ẹtan̄a ke Saul edi edidem.—1 Sam. 10:7, 20-24.

Ke An̄waekọn̄

Ikebịghike Saul ama owụt ke mbon oro ẹkekerede ke imọ idotke ikenenke. Ke ini mbon Ammon ẹkedade ekọn̄ ẹdụk obio Israel kiet, “spirit Abasi [ama] odoro Saul ke idem.” Enye ama ada odudu osop mbonekọn̄ Israel, etịm mmọ idem, onyụn̄ ada  mmọ aka akakan. Edi Saul ọkọdọhọ ke Abasi ọkọnọ edinyan̄a emi, ete: “Jehovah amanam edinyan̄a esịm Israel mfịn.”—1 Sam. 11:1-13.

Saul ama enyene nti edu ye unyịme Abasi. Enye ama enyịme n̄ko ke Jehovah ọnọ odudu. Edi nditọ Israel ye edidem mmọ ndika iso n̄kụt unen okoto ata akpan n̄kpọ kiet. Samuel akasian nditọ Israel ete: “Edieke mbufo ẹdibakde Jehovah, ẹdinyụn̄ ẹnamde n̄kpọ esie ẹnyụn̄ ẹkopde uyo esie, mînyụn̄ isọn̄ke ibuot ye mme ewụhọ Jehovah, mbufo ye edidem emi akarade mbufo ẹyedi mme anditiene Jehovah Abasi mbufo.” Nso ke nditọ Israel ẹkpeketịm ẹnịm ke iyenyene edieke mmọ ẹkpekenamde akpanikọ ẹnọ Abasi? Samuel ọkọdọhọ ete: “Jehovah [idikpọn̄ke] ikọt esie ke ntak akwa enyịn̄ esie, koro Jehovah amada mbufo nte ikọt esie.”—1 Sam. 12:14, 22.

N̄kopuyo ekedi akpan n̄kpọ oro akpakanamde Abasi ama mmọ, enye osụk edi akpan n̄kpọ tutu emi. Ke ini mme asan̄autom Jehovah ẹnịmde mme ewụhọ esie, enye esidiọn̄ mmọ. Edi nso isitịbe ke ini mmọ mîkopke uyo Jehovah?

“Afo Amanam Ndisịme”

N̄kpọ en̄wen oro Saul akanamde mbon Philistia ama anam mmọ ẹnen̄ede ẹn̄wana ye enye. Udịmekọn̄ “emi ẹwakde nte ntan mbeninyan̄” ẹma ẹdaha ẹdi ndin̄wana ye Saul. “Ndien mbon Israel ẹkụt ke mmimọ idu ke nnanenyịn, koro ẹkefịkde mmọ; ndien mmọ ẹkedịbe ke mme abaitiat ye ke mme obube ye ke ikpọ itiat ye ke n̄kpọsọn̄ ebiet ye ke mme obube mmọn̄.” (1 Sam. 13:5, 6) Nso ke Saul akpanam?

Samuel ama asian Saul ete osobo ye imọ ke Gilgal, emi prọfet oro edifọpde uwa. Saul ama ebet, edi Samuel ikọsọpke idi, ndien mbonekọn̄ Saul ẹma ẹtọn̄ọ ndisuana. Ntre, Saul ama ọfọp uwa oro ke idemesie. Ke ndondo oro enye ọfọpde uwa, Samuel ama edibehe. Ke ama okokop se Saul akanamde, Samuel ama asian enye ete: “Afo amanam ndisịme. Afo unịmke ewụhọ emi Jehovah Abasi fo okowụkde fi, koro edieke afo ekpenịmde, Jehovah akpanam ubọn̄ fo ọsọn̄ọ ada ke Israel ke nsinsi. Ndien, ke emi, ubọn̄ fo idibịghike. Jehovah oyoyom owo emi ekemde esịt ye enye ọnọ idemesie; ndien Jehovah eyenịm enye ete ada ikọt imọ usụn̄, koro afo mûkenịmke ewụhọ oro Jehovah okowụkde fi.”—1 Sam. 10:8; 13:8, 13, 14.

Saul ama anana mbuọtidem onyụn̄ ọsọn̄ọ enyịn emek nditre ndinịm ewụhọ Abasi emi ọkọdọhọde enye ebet Samuel edi ediwa uwa oro. Edinam Saul ekedi ata isio ye eke Gideon, akani etubom ekọn̄ Israel. Jehovah ọkọdọhọ Gideon osụhọde ibat mbonekọn̄ esie emi ẹkedide owo 32,000 ekesịm owo 300, Gideon ama onyụn̄ anam ntre. Ntak-a? Sia enye ama enyene mbuọtidem ke Jehovah. Abasi ama an̄wam enye akan udịmekọn̄ emi ẹkedide owo 135,000. (Judg. 7:1-7, 17-22; 8:10) Jehovah akpakan̄wam Saul n̄ko. Edi ke ntak ntụtutọn̄ Saul, mbon Philistia ẹma ẹbụme Israel.—1 Sam. 13:17, 18.

Nnyịn isinam ubiere didie ke ini afanikọn̄ esịmde nnyịn? Mbon oro mînyeneke mbuọtidem ẹkeme ndikere ke ọfọn ẹtre ndinịm mme edumbet Abasi. Anaedi Saul ama ekere ke se imọ ikanamde ama enen ke ini Samuel mîkedịghe. Edi ye mbon oro ẹyomde ndinyene unyịme Abasi, ndinam mme edumbet N̄wed Abasi oro ẹnyenede ebuana ye mfịna oro mmọ ẹnyenede edi n̄kukụre nnennen n̄kpọ ndinam.

Jehovah Esịn Saul

Ke ini emi Saul akan̄wanade ye mbon Amalek, enye ama afiak anam akwa idiọkn̄kpọ. Abasi ama obiom mbon Amalek ikpe ke ntak emi mmọ ẹken̄wanade ye nditọ Israel ke unana ntak ke ini ndito Israel ẹketode Egypt ẹwọrọ. (Ex. 17:8; Deut. 25:17, 18) Akan oro, mbon Amalek ẹma ẹfiak ẹtiene mbon  en̄wen ẹn̄wana ye ndimek ikọt Abasi ke eyo mme Ebiereikpe. (Judg. 3:12, 13; 6:1-3, 33) Ntre, Jehovah ama okot mbon Amalek ẹdinam ibat onyụn̄ owụk Saul ete osobo mmọ.—1 Sam. 15:1-3.

Utu ke Saul ndikop uyo Jehovah nsọhi mbon Amalek emi ẹkesọn̄de ido mfep nnyụn̄ nsobo kpukpru inyene mmọ, enye ama omụm edidem mmọ onyụn̄ enịm nti unam mmọ uwem. Nso iketịbe ke ini Samuel okobụpde Saul n̄kpọ emi? Saul ama odomo ndiwụt ke idịghe imọ inam, ke ndidọhọ: “Mbonekọn̄ [ẹkekop] mbọm ẹban̄a erọn̄ ye mme enan̄ emi ẹdide nti, man ẹkpeda mmọ ẹwa uwa ẹnọ Jehovah.” Edide Saul ama enen̄ede aduak ndiwa mme unam oro m̀mê ikaduakke, enye ikokopke uyo. Saul ‘ikesehe aba idemesie ke ekpri.’ Ntem Samuel, prọfet Abasi ama ọdọhọ ke Saul ikokopke uyo Abasi. Ndien Samuel ama ọdọhọ ete: “Nte edifọp uwa ye mme uwa ẹnem Jehovah esịt nte edikop uyo Jehovah? Sese! N̄kopuyo ọfọn akan uwa . . . Sia afo ama ekesịn ndikop uyo Jehovah, enye n̄ko emesịn fi ndidi edidem.”—1 Sam. 15:15, 17, 22, 23.

Ke ini Jehovah ọkọbọde Saul edisana spirit onyụn̄ esịnde enye, “idiọk spirit” ama ọtọn̄ọ ndikara akpa edidem Israel oro. Saul ama akabade enyene eyịghe ye ufụp aban̄a David—kpa owo emi Jehovah okoyomde ndinọ itie edidem. Saul ama odomo ekese ini ndiwot David. Sia “Jehovah [okodude] ye David,” nte Bible ọdọhọde, “[Saul ama] onyụn̄ asua enye kpukpru ini.” Saul ama odomo ndimụm David onyụn̄ akam owụk ete ẹwot mme oku 85 ye mbon en̄wen. Imosụk ise Jehovah ekesịnde Saul!—1 Sam. 16:14; 18:11, 25, 28, 29; 19:10, 11; 20:32, 33; 22:16-19.

Ke ini mbon Philistia ẹkefiakde ẹdin̄wana ye Israel, Saul ama aka okobụp ekpo ke ikpîkpu ukeme oro enye ekesịnde ndiyom un̄wam. Ke ndan̄nsiere, enye ama ada unan idiọk idiọk ke ekọn̄ onyụn̄ owot idem. (1 Sam. 28:4-8; 31:3, 4) N̄wed Abasi etịn̄ ntem aban̄a unana n̄kopuyo akpa edidem Israel: “Saul akpa ke ntak unana edinam akpanikọ esie koro enye mîkọbuọtke idem ye Jehovah ke nditre ndinịm ikọ Jehovah okonyụn̄ akade okobụp obụp ekpo. Enye ikonyụn̄ ibụpke uyo Jehovah.”—1 Chron. 10:13, 14.

Idiọk uwụtn̄kpọ Saul owụt ke ndikop uyo Jehovah ọfọn akan ediwa orụk uwa ekededi nnọ enye. Apostle John ekewet ete: “Koro ndima Abasi ọwọrọ ete nnyịn inịm mme ewụhọ esie; ndien mme ewụhọ esie idobike owo mbiomo.” (1 John 5:3) Akpakam nnyịn idehedei ifre ọkpọikọ emi: Ndikop uyo Abasi edinam nnyịn idi nsinsi ufan esie.

[Ndise ke page 21]

Saul ọkọtọn̄ọ nte osụhọdeidem adausụn̄

[Ndise ke page 23]

Ntak emi Samuel akasiande Saul ke “n̄kopuyo ọfọn akan uwa”?