Afo Ufiọkke Ebiet Emi Enye Ediwọrọde Usụn̄!

“Suan n̄kpasịp fo ke usenubọk; kûnyụn̄ ufara ubọk fo ke mbubịteyo: koro afo mûfiọkke ubak eke ẹdiwọrọde usụn̄.”—ECCL. 11:6.

1. Ntak emi edikụt nte n̄kpọ ọkọride enyenede ndyọ onyụn̄ anamde owo osụhọde idem-e?

 OYOM ọtọin̄wan̄ eme ime. (Jas. 5:7) Ke enye ama ọkọtọ n̄kpọ, oyom enye ebet tutu se enye ọkọtọde etịbe onyụn̄ ọkọri. Edieke idaha eyo ọfọnde, emịne ọtọn̄ọ ndisiak isọn̄ n̄wọrọ sụn̄sụn̄. Ekem emịne emi ọtọn̄ọ ndikọri tutu akabade eto oro on̄wụmde mfri. Ke akpatre, ọtọin̄wan̄ enyene in̄wan̄ oro mfri adatde ekem se ẹkpen̄ede. Enyene ndyọ didie ntem ndikụt utịbe utịbe usụn̄ oro n̄kpọ esikọride! Ndifiọk Owo emi esinamde n̄kpọ ọkọri anam inen̄ede isụhọde idem didie ntem! Imekeme ndibọk n̄kpasịp. Imekeme ndin̄wam nduọk mmọn̄. Edi Abasi ikpọn̄ ekeme ndinam enye ọkọri.—Men 1 Corinth 3:6 domo.

2. Nso ke Jesus ekekpep aban̄a n̄kọri eke spirit ke mme uwụtn̄kpọ oro ẹkenemede ke ibuotikọ oro ekebemde enye emi iso?

² Nte iketịn̄de ke ibuotikọ oro ekebemde enye emi iso, Jesus ekemen utom ukwọrọikọ Obio Ubọn̄ odomo ye ọtọin̄wan̄ ndisuan n̄kpasịp. Ke uwụtn̄kpọ oro aban̄ade nsio nsio orụk isọn̄, Jesus ama ọsọn̄ọ etịn̄ ke okposụkedi emi ọtọin̄wan̄ ọtọde eti n̄kpasịp, ke idaha esịt owo edibiere m̀mê n̄kpasịp oro ọyọkọri okpon m̀mê idikọrike. (Mark 4:3-9) Ke uwụtn̄kpọ oro aban̄ade asuan n̄kpasịp oro edede, Jesus ọkọdọhọ ke ọtọin̄wan̄ inen̄ekede ifiọk nte n̄kpasịp asan̄ade ọkọri. Emi edi koro Abasi esinam n̄kpọ ọkọri idịghe ukeme owo ndomokiet. (Mark 4:26-29) Ke emi, ẹyak ineme uwụtn̄kpọ Jesus ita en̄wen—oro edi, n̄kpasịp mustard, leaven, ye iyịre. *

Uwụtn̄kpọ Oro Aban̄ade N̄kpasịp Mustard

3, 4. Uwụtn̄kpọ oro aban̄ade n̄kpasịp mustard etịn̄ aban̄a ewe ikpehe etop Obio Ubọn̄?

³ Uwụtn̄kpọ oro aban̄ade n̄kpasịp mustard, oro ẹwetde n̄ko ke Mark ibuot 4, anam n̄kpọ iba an̄wan̄a: akpa, ndyọ ndyọ usụn̄ oro etop Obio Ubọn̄ ọkọride; ọyọhọ iba, nte ẹkpemede mbon oro ẹnyịmede etop emi. Jesus ọkọdọhọ ete: “Nnyịn idida obio ubọn̄ Abasi idomo ye nso, m̀mê nso uwụtn̄kpọ ke nnyịn idida iwụt enye? Ebiet n̄kpasịp mustard, emi edide ke ini ẹketọde ke isọn̄, enye ekedi n̄kpri-n̄kan ke otu kpukpru n̄kpasịp eke ẹdude ke isọn̄—edi ke ẹma ẹketọ enye, enye ọkọri onyụn̄ akabade okpon akan kpukpru ikọn̄udia eken onyụn̄ asiaha ikpọ n̄kọk, tutu mme inuen enyọn̄ ẹkeme ndikụt itieidụn̄ ke idak mfụt esie.”—Mark 4:30-32.

⁴ Ẹwụt ke itien̄wed emi nte “obio ubọn̄  Abasi” ọkọride, emi ẹkụtde ke nte ẹtan̄ade etop Obio Ubọn̄ ye nte esop Christian ọkọride toto ke Pentecost 33 E.N. aka iso. N̄kpasịp mustard edi nin̄inin̄i n̄kpasịp oro ekemede ndida mban̄a n̄kpọ oro enen̄erede ekpri. (Men Luke 17:6 domo.) Edi nte ini akade, n̄kpasịp mustard ekeme ndiniọn̄ mita 3 esịm 5, onyụn̄ enyene ikpọ n̄kọk, ke ntre ẹkeme ndida enye nte eto.—Matt. 13:31, 32.

5. Nso n̄kọri ke esop Christian akpa isua ikie ekenyene?

⁵ N̄kọri esop Christian ọkọtọn̄ọ sụn̄sụn̄ ke 33 E.N. ke ini ẹkedade edisana spirit ẹyet n̄kpọ nte mbet 120 aran. Ke esisịt ini, ekpri esop oro mme mbet ẹkenamde do ama edinyene ediwak tọsịn mme andinịm ke akpanikọ. (Kot Utom 2:41; 4:4; 5:28; 6:7; 12:24; 19:20.) Ibat mbon oro ẹkenamde utom ukpen̄e ama enen̄ede ọkọri ke ufan̄ isua 30 tutu apostle Paul ọdọhọ esop ke Colossae ke ẹma “[ẹkwọrọ eti mbụk] ẹnọ kpukpru edibotn̄kpọ ke idak ikpaenyọn̄.” (Col. 1:23) Nso akwa n̄kọri ke emi ekedi ntem!

6, 7. (a) Nso n̄kọri odu toto ke 1914? (b) Nso n̄kọri en̄wen edida itie?

⁶ Tọn̄ọ ẹketọn̄ọ Obio Ubọn̄ Abasi ke heaven ke 1914, “eto” mustard amasiaha n̄kọk ke udomo oro owo mîkodorike enyịn. Ikọt Abasi ẹmekụt nte ntịn̄nnịm ikọ Isaiah emi osude ke ata ata usụn̄: “Ekpri ayakabade edi tọsịn, esisịt oyonyụn̄ akabade edi ọkpọsọn̄ idụt.” (Isa. 60:22) Ekpri otu mbon oro ẹyetde aran oro ẹkebuanade ke utom ukwọrọikọ Obio Ubọn̄ ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ọyọhọ isua ikie 20 ikọfiọkke ke etisịm 2008, ke n̄kpọ nte Ntiense miliọn itiaba ẹdikwọrọ ikọ ke se ibede idụt 230. Nso akwa n̄kọri ke emi edi ntem, ukem ye eke n̄kpasịp mustard ke uwụtn̄kpọ Jesus!

⁷ Edi nte n̄kọri oro etre do? Baba-o. Nte ini akade, mbon oro ẹdidude ke idak Obio Ubọn̄ Abasi ẹdidu ke ofụri isọn̄. Adan̄aoro ẹyesobo kpukpru mme andibiọn̄ọ ẹfep ke isọn̄. Idịghe owo edinam emi edi edi Jehovah Ọbọn̄ Andikara edinam. (Kot Daniel 2:34, 35.) Do, ndien, ke idikụt akpatre edisu ntịn̄nnịm ikọ Isaiah en̄wen emi ọdọhọde ete: “Ifiọk Jehovah ọyọyọhọ ke ererimbot, kpa nte mmọn̄ ofụkde inyan̄.”—Isa. 11:9.

8. (a) Mme inuen oro ke uwụtn̄kpọ Jesus ẹda ẹban̄a mmanie? (b) Ẹkpeme nnyịn ẹsio ke nso idem idahaemi?

⁸ Jesus ọdọhọ ke mme inuen enyọn̄ ẹkeme ndikụt itieidụn̄ ke idak mfụt Obio Ubọn̄ emi. Mme inuen emi idịghe mme asua Obio Ubọn̄ oro ẹdomode ndita nti n̄kpasịp, nte ekedide ye mme inuen ke uwụtn̄kpọ oro aban̄ade asuan n̄kpasịp ke nsio nsio orụk isọn̄. (Mark 4:4) Utu ke oro, ke uwụtn̄kpọ enye emi, mme inuen ẹda ẹban̄a mbon oro ẹnyenede eti esịt emi ẹyomde ukpeme ke esịt esop Christian. Idem idahaemi, ẹkpeme mmọ ẹbiọn̄ọ  mme edu oro ẹkemede ndisabade mmọ ke n̄kan̄ eke spirit ye ke mme ndek ndek edinam idiọk ererimbot emi. (Men Isaiah 32:1, 2 domo.) Jehovah ama emen Obio Ubọn̄ Messiah odomo ye eto ntre n̄ko onyụn̄ etịn̄ ntịn̄nnịm ikọ emi ete: “Nyọtọ enye ke [edikon̄] obot Israel: ndien enye ayasiaha n̄kọk, onyụn̄ on̄wụm mfri, onyụn̄ akabade edi ata akamba cedar: ndien kpukpru inuen kpukpru orụk mba ẹyedụn̄ ke idak esie; mmọ ẹyedụn̄ ke mfụt n̄kọk esie.”—Ezek. 17:23.

Uwụtn̄kpọ Oro Aban̄ade Leaven

9, 10. (a) Nso ke Jesus ọkọsọn̄ọ etịn̄ aban̄a ke uwụtn̄kpọ oro aban̄ade leaven? (b) Leaven esiwak ndida mban̄a nso ke Bible, ndien nso mbụme oro aban̄ade nte Jesus eketịn̄de aban̄a leaven ke idineme?

⁹ Owo isikemeke ndida enyịn n̄kụt nte n̄kpọ ọkọride. Jesus ọsọn̄ọ etịn̄ aban̄a emi ke uwụtn̄kpọ en̄wen. Enye ọdọhọ ete: “Obio ubọn̄ heaven ebiet leaven, emi n̄wan emende ekedịp ke ikpọ udomo ndomuyo ita, tutu ofụri ebok oro ofụt.” (Matt. 13:33) Nso ke leaven emi ada aban̄a, ndien didie ke enye enyene ebuana ye n̄kọri Obio Ubọn̄?

¹⁰ Ke Bible, leaven esiwak ndida mban̄a idiọkn̄kpọ. Apostle Paul eketịn̄ ntre aban̄a leaven ke ini enye eketịn̄de aban̄a idiọk odudu anamidiọk ke esop ke Corinth eset. (1 Cor. 5:6-8) Nte Jesus ke emi ada leaven owụt nte n̄kpọ oro mîfọnke ọkọride?

11. Ẹkesida leaven ẹnam n̄kpọ didie ke Israel eset?

¹¹ Oyom itịm ifiọk akpan n̄kpọ ita mbemiso ibọrọde mbụme oro. Akpa, okposụkedi emi Jehovah mîkayakke ẹda leaven ẹnam n̄kpọ ke ini usọrọ Passover, enye ama esinyịme mme uwa oro ẹsịnde leaven ke mme ini en̄wen. Ẹma ẹsida enye ẹnam n̄kpọ ke ini ẹnọde Abasi uwa emem, emi andinọ ekesidade ọkọm Jehovah ke kpukpru n̄kpọ oro Jehovah anamde ọnọ enye. Mbon oro ẹkesibuanade ke uwa emi ẹma ẹsikop idatesịt.—Lev. 7:11-15.

12. Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto nte Bible esidade ndamban̄a n̄kpọ?

¹² Ọyọhọ iba, okposụkedi emi n̄kpọ ke N̄wed Abasi ekemede nditie ke idaha kiet nte edi idiọk, ke idaha en̄wen n̄kpọ oro ekeme ndida mban̄a eti n̄kpọ. Ke uwụtn̄kpọ, ke 1 Peter 5:8, ẹmen Satan ẹdomo ye ekpe, emi adade aban̄a enyene-ndịk idiọk edu esie. Edi ke Ediyarade 5:5, ẹmen Jesus ẹdomo ye ekpe—“ekpe emi otode ke esien Judah.” Ekpe enye emi ada aban̄a uko uko edinen ikpe.

13. Nso ke uwụtn̄kpọ Jesus oro aban̄ade leaven owụt kaban̄a n̄kọri eke spirit?

¹³ Ọyọhọ ita, Jesus ikọdọhọke ke uwụtn̄kpọ oro ke leaven ama abiat ofụri ebok ndomuyo, iyakke enye enyene aba ufọn. Enye n̄kukụre eketịn̄ nte ẹkesinamde uyo. N̄wan ufọk ndọ ekesikokoi esịn leaven ke ndomuyo, ndien emi ama esinyene ufọn. Ẹkededịp leaven ke ofụri ebok ndomuyo. Ntem, n̄wan emi ikekwe nte leaven anamde utom ke ndomuyo. Emi anam iti owo oro asuande n̄kpasịp ekem ede ke okoneyo. Jesus ọkọdọhọ ke “n̄kpasịp etịbe onyụn̄ ọkọri, ọniọn̄, [owo oro] ifiọkke nte asan̄ade.” (Mark 4:27) Emi edi mmemmem usụn̄ ndida nnam an̄wan̄a owo ke nnyịn ikemeke ndikụt nte owo emi oyomde ndinyene eti  itie ebuana ye Abasi ọkọride! Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, ekeme ndidi nnyịn idikwe n̄kọri oro enye anamde, edi iyokụt nte ini akade.

14. Ewe ikpehe utom ukwọrọikọ ke leaven ndinam ofụri ebok ndomuyo ofụt ada aban̄a?

¹⁴ Ikụreke ke owo isikwe nte n̄kọri emi adade itie edi enye ke ada itie n̄ko ke kpukpru ebiet. Emi edi n̄kpọ en̄wen oro ẹnamde an̄wan̄a ke uwụtn̄kpọ oro aban̄ade leaven. Leaven ofụt ofụri ebok ndomuyo, kpukpru “ikpọ udomo ndomuyo ita.” (Luke 13:21) Ukem nte leaven, utom ukwọrọikọ Obio Ubọn̄ emi anamde ibat mbet ọkọri amatara tutu ẹkwọrọ ikọ idahaemi “esịm ke ata utịt ikpehe isọn̄.” (Utom 1:8; Matt. 24:14) Nso n̄wọrọnda ifet ke edi ntem nditiene mbuana ke utịbe utịbe usụn̄ editat utom Obio Ubọn̄!

Iyịre

15, 16. (a) Tịn̄ uwụtn̄kpọ oro aban̄ade iyịre ibio ibio. (b) Nso ke iyịre ada aban̄a, ndien ewe ikpehe n̄kọri Obio Ubọn̄ ke uwụtn̄kpọ emi ada aban̄a?

¹⁵ Ibat mbon oro ẹdọhọde ke idi mbet Jesus Christ ndikọri idiọkke, se idide akpan n̄kpọ ikan edi mbet emi ndidi ata mme mbet. Jesus etịn̄ aban̄a ikpehe n̄kọri Obio Ubọn̄ enye emi ke ini enye ọnọde uwụtn̄kpọ en̄wen—enye oro aban̄ade iyịre. Enye ọkọdọhọ ete: “N̄ko-n̄ko obio ubọn̄ heaven ebiet iyịre eke ẹduọkde ke inyan̄ emi onyụn̄ omụmde nsio nsio orụk iyak.”—Matt. 13:47.

¹⁶ Iyịre oro adade aban̄a utom ukwọrọikọ Obio Ubọn̄, omụm nsio nsio orụk iyak. Jesus aka iso ọdọhọ ete: “Ke ini [iyịre] ọyọhọde mmọ ẹdụri [iyịre oro] ẹwọrọ ẹdọk ke esụk ndien, ẹsụhọde ẹtetie, ẹtan̄ se ifọnde ẹdọn̄ ke n̄kpọ, edi mmọ ẹduọn̄ọ se mîfọnke. Ntre ke edidi ke utịt editịm n̄kpọ emi: mme angel ẹyewọrọ ẹka ẹkebahade ndiọi owo ẹsio ke otu nti owo ẹyenyụn̄ ẹduọn̄ọ mmọ ke akwa ikan̄. Do ke mmọ ẹdituan̄a ẹnyụn̄ ẹta edet.”—Matt. 13:48-50.

17. Ini ewe ke ẹdinam utom edibahade oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke uwụtn̄kpọ oro aban̄ade iyịre?

¹⁷ Ndi utom edibahade emi edi akpatre ikpe oro ẹdibierede ẹnọ mme erọn̄ ye mme ebot oro Jesus ọkọdọhọde ke edidi ke ini imọ ididide ke ubọn̄ imọ? (Matt. 25:31-33) Baba. Ẹdibiere akpatre ikpe ke edidi Jesus ke ini akwa ukụt. Utom edibahade enye emi ẹtịn̄de ẹban̄a ke uwụtn̄kpọ oro aban̄ade iyịre ada itie “ke utịt editịm n̄kpọ emi.” * Enye edi ini emi nnyịn idude mi—kpa ini emi edidade ekeberi ke akwa ukụt. Ntre, didie ke ẹnam utom edibahade mfịn?

18, 19. (a) Didie ke ẹnam utom edibahade mfịn? (b) Nso ke ana mbon oro ẹnyenede esịt akpanikọ ẹnam? (Se n̄ko ikọ idakisọn̄ ke page 21.)

¹⁸ Ke ata ata usụn̄, ediwak miliọn ndamban̄a iyak ke inyan̄ ubonowo ẹma esop Jehovah ke eyomfịn. Ndusụk mmọ ẹsidụk Editi, mbon en̄wen ẹsidi mme mbono esop nnyịn, ke adan̄aemi mbon eken ẹnyịmede  ndikpep Bible ye nnyịn. Edi ndi kpukpru mmọ ẹdi ata mme Christian? Ẹkeme ‘ndidụri mmọ n̄wọrọ ndọk ke esụk,’ edi Jesus ọdọhọ nnyịn ke ẹtan̄ “se ifọnde” kpọt ẹdọn̄ ke n̄kpọ, emi ẹdade ẹban̄a esop Christian. Ẹnyụn̄ ẹduọn̄ọ se mîfọnke, emi ke akpatre ẹdidọn̄de ke ndamban̄a akwa ikan̄, emi adade aban̄a nsobo oro ẹdisobode mmọ ke ini iso.

¹⁹ Ukem nte iyak oro mîfọnke, ediwak owo oro ẹkesikpepde Bible ye ikọt Jehovah ẹtre ndinam ntre. Ndusụk nditọ oro mme ete ye eka ẹdide Christian inen̄ekede iyom ndikabade ndi mme anditiene nde ikpat Jesus. Mmọ imaha ndibiere ndinam n̄kpọ Jehovah, mîdịghe ẹtre ke ẹma ẹkenam ke esisịt ini. * (Ezek. 33:32, 33) Edi, enen̄ede oyom kpukpru mbon oro ẹnyenede esịt akpanikọ ẹnyịme ndiyak ẹtan̄ mmọ ẹdọn̄ ke esop mbemiso akpatre usen ubiereikpe, ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ ẹdu ke ebiet ubọhọ.

20, 21. (a) Nso ke ikpep ito edidụn̄ọde mme uwụtn̄kpọ Jesus oro ẹban̄ade n̄kọri? (b) Nso ke afo ebiere ndinam?

²⁰ Ntem, nso ke ikpep ito ibio ibio edidụn̄ọde mme uwụtn̄kpọ Jesus oro ẹban̄ade n̄kọri? Akpa, ukem nte n̄kpasịp mustard ọkọride, nnyịn imokụt ata akamba n̄kọri ke ibat mbon oro ẹkopde etop Obio Ubọn̄. N̄kpọ ndomokiet ikemede ndikpan utom Jehovah ndikọri! (Isa. 54:17) N̄ko, ẹkpeme mbon oro ẹyomde “itieidụn̄ ke idak mfụt [eto emi]” ke n̄kan̄ eke spirit. Ọyọhọ iba, Abasi anam enye ọkọri. Kpa nte leaven anamde ofụri ebok ndomuyo ofụt, owo isinen̄ekede ikụt m̀mê ndifiọk nte enye ọkọride, edi enye ọkọri! Ọyọhọ ita, idịghe kpukpru owo oro ẹkopde etop Obio Ubọn̄ ẹwụt ke imọfọn. Ndusụk mmọ ẹkam ẹtie nte iyak oro mîfọnke ke uwụtn̄kpọ Jesus oro.

²¹ Nso nsịnudọn̄ ke inyene ntem ndikụt nte Jehovah odụride ata ediwak owo oro ẹfọnde ọnọ idemesie! (John 6:44) Emi amanam ekese idụt ẹnyene n̄wọrọnda n̄kọri. Ofụri ubọn̄ enyene Jehovah Abasi ke n̄kọri emi. Sia ikụtde n̄kọri emi, kpukpru nnyịn ikpenyene ndinam item oro ẹkenọde ke ediwak isua ko ke edem ẹte: “Suan n̄kpasịp fo ke usenubọk; . . . koro afo mûfiọkke ubak eke ẹdiwọrọde usụn̄, m̀mê emi, m̀mê oro; unyụn̄ ufiọkke m̀mê mbiba ẹdifọn ukem-ukem.”—Eccl. 11:6.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?

• Nso ke uwụtn̄kpọ Jesus oro aban̄ade n̄kpasịp mustard ekpep nnyịn aban̄a n̄kọri Obio Ubọn̄ ye ukpeme eke spirit?

• Nso ke leaven ada aban̄a ke uwụtn̄kpọ Jesus, ndien nso akpanikọ oro aban̄ade n̄kọri Obio Ubọn̄ ke Jesus ọkọsọn̄ọ etịn̄ aban̄a?

• Ewe ikpehe n̄kọri Obio Ubọn̄ ke uwụtn̄kpọ oro aban̄ade iyịre ada aban̄a?

• Nso ke ikeme ndinam man ikụt ite ke imaka iso isịne ke otu mbon oro ‘ẹtan̄de ẹdọn̄ ke n̄kpọ’?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Mme ndise ke page 18]

Nso ke uwụtn̄kpọ oro aban̄ade n̄kpasịp mustard ekpep nnyịn aban̄a n̄kọri Obio Ubọn̄?

[Ndise ke page 19]

Nso ke ikpep ito uwụtn̄kpọ oro aban̄ade leaven?

[Ndise ke page 21]

Nso ke edisat iyak oro ẹfọnde nsion̄o ke otu mbon oro mîfọnke ada aban̄a?