Nso Inam Uwem Enyene Uduak?

“Bak Abasi, nyụn̄ nịm mbet esie.”—ECCL. 12:13.

1, 2. Didie ke ikeme ndibọ ufọn nte inemede n̄wed Ecclesiastes?

 KERE ban̄a owo oro etiede nte enyene kpukpru n̄kpọ. Enye edi owo ukara oro enen̄ede ọwọrọ etop, kiet ke otu mbon oro ẹnyenede n̄kpọ ẹkan ke ererimbot ye owo emi ọfiọkde n̄kpọ akan mbon eyo esie. Okposụkedi emi enye enyenede n̄kpọ ntem, enye esibụp idemesie ete, ‘Nso inam uwem enyene uduak?’

² Utọ owo oro ama odu ke n̄kpọ nte tọsịn isua ita emi ẹkebede. Enye ekekere Solomon, ndien nnyịn imesikot ke n̄wed Ecclesiastes iban̄a nte enye okoyomde inemesịt. (Eccl. 1:13) Nnyịn imekeme ndikpep ekese nto Solomon. Ke nditịm ntịn̄, ọniọn̄ oro odude ke n̄wed Ecclesiastes ekeme ndin̄wam nnyịn inịm mme utịtmbuba oro ẹkemede ndinam uwem nnyịn enyene uduak.

“Edifehe Mbịne Ofụm”

3. Nso ke kpukpru owo ẹnyene ndifiọk mban̄a uwem?

³ Solomon anam an̄wan̄a ke ndiye n̄kpọ oro Abasi obotde ẹdu barasuene ke isọn̄—akpakịp ndyọ ndyọ n̄kpọ emi nnyịn isimade kpukpru ini. Sia isua uwem nnyịn omụhọde etieti, etie nte nnyịn ikam itọn̄ọke-tọn̄ọ ndidụn̄ọde mme n̄kpọ-obot kan̄a. (Eccl. 8:17) Nte Bible etịn̄de, mme usen nnyịn ẹmụhọ ẹsinyụn̄ ẹwara ndibe mfep. (Job 14:1, 2; Eccl. 6:12) Emi ekpenyene ndinam nnyịn idu uwem ye eti ibuot. Ndinam ntre idịghe ekpri n̄kpọ sia ererimbot Satan emi ekeme nditụn nnyịn usụn̄.

4. (a) Nso ke ikọ Hebrew oro ẹkabarede ‘ikpîkpu n̄kpọ’ ọwọrọ? (b) Nso n̄kpọ oro mme owo ẹsiyomde ke idineme?

⁴ Solomon ama etịn̄ aban̄a ‘ikpîkpu n̄kpọ’ n̄kpọ nte utịm ike 30 ke n̄wed Ecclesiastes man owụt nte ọdiọkde nditahade uwem nnyịn. Ikọ Hebrew oro ẹkabarede ‘ikpîkpu n̄kpọ’ ọwọrọ ukpọk-ukpọk n̄kpọ, n̄kpọ oro mînyeneke ufọn, emi mîwọrọke n̄kpọ, oro mînyeneke nsọn̄ọ, m̀mê se mînyeneke ufọn oro ebịghide. (Eccl. 1:2, 3) Ndusụk ini, Solomon esiwụt ke ‘ikpîkpu n̄kpọ’ edi ukem ye “idomo oro mîwọrọke usụn̄,” m̀mê “edifehe mbịne ofụm.” (NW) (Eccl. 1:14; 2:11) Nte an̄wan̄ade, edifehe mbịne ofụm ọwọrọ ubiatini. Owo ekededi oro odomode ndinam ntre idimụmke n̄kpọ ndomokiet. Ndibịne mme utịtmbuba oro mînyeneke ufọn etie nte ndifehe mbịne ofụm. Uwem nnyịn ke editịm n̄kpọ emi omụhọ akaha, idịghe se ẹbiatde ẹnam mme n̄kpọ oro mînyeneke ufọn. Mmọdo, mbak nnyịn idinam utọ ndudue oro, ẹyak ineme ndusụk uwụtn̄kpọ oro Solomon ọnọde aban̄a mme n̄kpọ oro mme owo ẹsiyomde. Akpa, imọn̄ ineme nte mme owo ẹsiyomde inemesịt ye inyene. Ekem, iyeneme iban̄a ufọn edinam n̄kpọ Abasi.

Ndi Unọ Idem Inemesịt Ekeme Ndinam Owo Okop Inemesịt?

5. Didie ke Solomon okoyom inemesịt?

⁵ Solomon ama odomo ndiyom inemesịt ebe ke ndinọ idem inemesịt kpa nte emi ediwak owo mfịn ẹsinamde. Enye asian nnyịn  ete: “Mfarake esịt mi ke baba idara kiet.” (Eccl. 2:10) Didie ke enye ekesiyom inemesịt? Nte ẹtịn̄de ke n̄wed Ecclesiastes ibuot 2, enye ‘ama esida wine ọbọk idemesie’—ndien ekesin̄wọn̄ ke ufat—onyụn̄ ama ndisinam mme utọ n̄kpọ nte udiọn̄ n̄kann̄kụk, ediwet ndudiọn̄ ufọk ubọn̄, edikpan̄ utọn̄ n̄kop inem inem ikwọ, ye edidia ndinem udia.

6. (a) Ntak emi mîdiọkke ndikop inem uwem? (b) Ntak emi oyomde inyene eti ibuot ke se iban̄ade mme edinam ini nduọkodudu?

⁶ Ndi Bible akpan owo ndikop inem uwem ye mme ufan esie? Baba-o. Ke uwụtn̄kpọ, Solomon akam ọdọhọ ke owo ndidia udia ke ini enye okopde inemesịt ke ama okokụre se akpanade enye anam ke usen edi enọ Abasi. (Kot Ecclesiastes 2:24; 3:12, 13.) Ke adianade do, Jehovah ke idemesie ọdọhọ n̄kparawa owo ‘ẹdara ẹnyụn̄ ẹkop inemesịt,’ ke usụn̄ oro odotde. (Eccl. 11:9) Ọfọn ndisiduọk odudu nnyụn̄ nnam mme n̄kpọ oro ẹnọde nnyịn inemesịt. (Men Mark 6:31 domo.) Edi ikpanaha mme edinam emi ẹnen̄ede ẹdi akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn. Utu ke oro, nduọkodudu ekpetie nte ukọn̄ọde-udia oro owo adiade ke ama akadia udia okụre. Afo ọmọfiọk ke inamke n̄kpọ m̀mê ukọn̄ọde-udia oro enem didie, enye idiyụhọke fi edieke mûdiaha ata udia, idinyụn̄ inọhọ fi nsọn̄idem. Kpasụk ntre, Solomon ama edifiọk ke ndisịn idem ke unọ idem inemesịt edi “edifehe mbịne ofụm.”—Eccl. 2:10, 11, NW.

7. Ntak emi oyomde itịn̄ enyịn ke ini imekde mme edinam ini nduọkodudu?

⁷ N̄ko-n̄ko, idịghe kpukpru edinam ini nduọkodudu ẹfọn. Ata ediwak ẹnen̄ede ẹdiọk; mmọ ẹkeme ndibiat itie ebuana nnyịn ye Abasi ẹnyụn̄ ẹnam inam se mîfọnke. Kam kere adan̄a ediwak owo oro ẹdụkde afanikọn̄ ke ntak oro ẹkeyomde ‘ndinọ uwem se uwem oyomde,’ ke edida n̄kpọsọn̄ ibọk, edin̄wọn̄ mmịn mbe ubọk, m̀mê edibre mbre mfọniso! Ima anam Jehovah odụri nnyịn utọn̄ ete ke iyọdọk se itọde edieke iyakde esịt m̀mê enyịn nnyịn atap nnyịn inam idiọk.—Gal. 6:7.

8. Ntak emi owụtde ifiọk ndidụn̄ọde uwem nnyịn?

⁸ Akan oro, ndiduọ nnyịne ke unọ idem inemesịt idiyakke nnyịn itịn̄ enyịn ke se idide ata akpan n̄kpọ. Ti ete ke isua uwem nnyịn omụhọ etieti, n̄kpọ ndomokiet inyụn̄ idụhe ndiwụt ke iyaka iso ikop nsọn̄idem kpukpru ini ndien ke nnyịn idinyeneke mfịna. Mmọdo, nte Solomon akakade iso owụt, akam ekeme ndifọn nnyịn isika itie oro ẹyomde ndibụk owo—akpan akpan eke Christian oro ọkọsọn̄ọde ada—akan ndika “ufọk udia.” (Kot Ecclesiastes 7:2, 4.) Ntak emi edide ntre? Ke ini ikpan̄de utọn̄ ikop utịn̄ikọ ubụkowo inyụn̄ ikere nte asan̄autom Jehovah oro akpade ọkọsọn̄ọde ada, oro ekeme ndinam nnyịn idụn̄ọde uwem nnyịn. Emi ekeme ndinam ibiere ndikpụhọde mme utịtmbuba nnyịn man ida uwem nnyịn inam se ifọnde.—Eccl. 12:1.

Ndi Inyene Ekeme Ndinam Ikop Inemesịt?

9. Nso ke Solomon ekedi edifiọk aban̄a edinyene inyene?

⁹ Solomon ekedi kiet ke otu mbon oro ẹkenyenede n̄kpọ ẹkan ke ererimbot ke ini enye ekewetde n̄wed Ecclesiastes. (2 Chron. 9:22) Enye ama ekeme ndinyene n̄kpọ ekededi oro enye okoyomde. Enye ọkọdọhọ ete: “Nsịnke enyịn mi baba n̄kpọ kiet eke mmọ ẹyomde.” (Eccl. 2:10) Edi enye ama edifiọk ke inyene ke idemesie ikemeke ndinam owo okop inemesịt. Enye ọkọdọhọ ete: “Owo eke amade silver iyụhọke silver; ndien owo ekededi eke amade inyene idikwe utọt.”—Eccl. 5:10.

10. Nso isinam owo enen̄ede okop inemesịt onyụn̄ enyene ata inyene?

¹⁰ Mme owo ẹsinen̄ede ẹma inyene okposụkedi emi enye mîsibịghike. Ndụn̄ọde oro ẹkenamde ke ndondo emi ke United States owụt ke owo 3 ke otu nditọ ufọkn̄wed ntaifiọk 4 emi ẹdude ke akpa isua ubọ ukpep ẹnịm “edinen̄ede nnyene okụk” nte ata akpan utịtmbuba. Idem edieke mmọ ẹnen̄erede ẹnyene okụk, ndi oro akpanam mmọ ẹnen̄ede ẹkop inemesịt? Inen̄ekede idi ntre. Mme anam ndụn̄ọde ẹdọhọ ke nditịm ntịn̄, ke ndinen̄ede  nyom inyene ekeme ndibiọn̄ọ owo ndikop inemesịt. Solomon ama ọfọfiọk ke emi edi ntre anyan ini ko ke edem. Enye ekewet ete: “[Mma] n̄kọ silver ye gold, ye inyene ndidem . . . ndien sese, kpukpru ẹdi ikpîkpu ye idomo eke mîwọrọke usụn̄, [“edifehe mbịne ofụm,” NW].” * (Eccl. 2:8, 11) Edi edieke inamde n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt, enye ọyọdiọn̄ nnyịn ndien iyenyene ata inyene.—Kot Mme N̄ke 10:22.

Nso Orụk Utom Ọnọ Owo Ata Inemesịt?

11. Nso ke N̄wed Abasi etịn̄ aban̄a ufọn utom?

¹¹ Jesus ọkọdọhọ ete: “Ete mi ke ananam utom tutu esịm emi, ami ke nnyụn̄ nnam utom.” (John 5:17) Eyịghe idụhe ke Jehovah ye Jesus ẹsikop inemesịt ke utom mmọ. Bible etịn̄ nte Jehovah okopde inemesịt aban̄a utom edibot n̄kpọ esie ete: “Abasi okụt kpukpru se enye akanamde, ndien, sese ẹfọn eti eti.” (Gen. 1:31) Mme angel ‘ẹma ẹkwọ ke uyo kiet’ ke ini mmọ ẹkekụtde kpukpru se Abasi anamde. (Job 38:4-7) Solomon n̄ko ama ọfiọk ke eti utom enyene ufọn.—Eccl. 3:13.

12, 13. (a) Nso ke owo iba ẹtịn̄ ndiwụt nte mmọ ẹkopde inemesịt ke utom mmọ? (b) Didie ke utom idịbi udia ekeme ndinam owo okop idiọkesịt ndusụk ini?

¹² Ediwak owo ẹfiọk ke ọfọn owo anam utom ọkpọsọn̄. Ke uwụtn̄kpọ, José emi edide ata ewet ndise ọdọhọ ete: “Esitie owo ke idem nte ke enye amakan ata akamba mfịna ke ini ewetde ndise oro enye ekenyenede ke ekikere.” Miguel * emi edide anam mbubehe idemesie ọdọhọ ete: “Utom esinam owo okop inemesịt sia enye esinam owo ọnọ ubon esie se mmọ ẹyomde. Enye ekeme n̄ko ndinọ fi uyụhọ.”

¹³ Ke n̄kan̄ eken, ediwak utom isiyakke owo ekpep nsio nsio usọ. Ndusụk ini, mme owo isikopke inemesịt ke itieutom, mîdịghe ẹsitụk mmọ do. Nte Solomon ọdọhọde, ẹkeme ndida utịp oro ẹkpenọde owo oro anamde utom ọkpọsọn̄ ẹnọ ifu ke ntak emi enye enyenede owo. (Eccl. 2:21) Mme n̄kpọ en̄wen ẹkeme ndibiọn̄ọ owo ndikop inemesịt. Se iketiede ke akpa nte uwouwo mbubehe ekeme nditahade ke ntak nsọn̄ọn̄kpọ m̀mê ke ntak n̄kpọntịbe unana idotenyịn. (Kot Ecclesiastes 9:11.) Ediwak ini, esịt esinen̄ede ọdiọk owo oro akanamde utom ọkpọsọn̄ ke ini enye ọfiọkde ke ikanam utom ‘ibọ ofụm’ nte utịp—Eccl. 5:16.

14. Ewe utom esinam owo enen̄ede okop inemesịt?

¹⁴ Ndi odu orụk utom oro akanam mînọhọ owo idiọkesịt? José, ewet ndise oro iketịn̄de iban̄a, ọdọhọ ete: “Nte ini akade, mme ndise emi ẹkeme ndisop m̀mê ndibiara. Edi mme n̄kpọ eke spirit oro inamde itiehe ntre. Ke ntak emi n̄kopde uyo Jehovah ebe ke ndikwọrọ eti mbụk, emi an̄wam mi nnam n̄kpọ oro edibịghide ke nsinsi, oro edi, ndin̄wam mme owo  ẹdi mme Christian oro ẹbakde Abasi. Emi inyeneke mbiet.” (1 Cor. 3:9-11) Miguel n̄ko ọdọhọ ke ndikwọrọ etop Obio Ubọn̄ esinen̄ede enem imọ akan ndinam utom idịbi udia. Enye ọdọhọ ete: “Idụhe se itiede nte idatesịt oro afo okopde ke ini enemede se idude ke N̄wed Abasi ye owo, onyụn̄ okụt ke se etịn̄de enen̄ede otụk owo oro.”

“Duọk Uyo Fo ke Enyọn̄ Mmọn̄”

15. Nso inam uwem enen̄ede enyene uduak?

¹⁵ Ke ndida n̄keberi, nso inen̄ede inam uwem enyene uduak? Nnyịn idinen̄ede ikop inemesịt edieke idade ekpri ini oro inyenede ke editịm n̄kpọ emi inam nti n̄kpọ inyụn̄ idat Jehovah esịt. Nnyịn imekeme ndinyene n̄kpet-n̄kpet itie ebuana ye Abasi, imekeme ndikpep nditọ nnyịn mme ọsọn̄urua n̄kpọ eke spirit, imekeme ndin̄wam mbon en̄wen ẹfiọk Jehovah, imonyụn̄ ikeme ndinyene itie ebuana oro ebịghide ye nditọete nnyịn. (Gal. 6:10) Kpukpru emi ẹdi mme ọsọn̄urua n̄kpọ emi ẹkemede ndida edidiọn̄ nsọk mbon oro ẹnyenede mmọ. Solomon ama ada ata inem inem uwụtn̄kpọ owụt ke ọfọn owo anam eti n̄kpọ. Enye ọkọdọhọ ete: “Duọk uyo fo ke enyọn̄ mmọn̄: koro afo oyokụt enye ke ediwak usen ebede.” (Eccl. 11:1) Jesus ekesịn udọn̄ ọnọ mbet esie ete: “Ẹnọ owo n̄kpọ, ndien mme owo ẹyenọ mbufo n̄kpọ.” (Luke 6:38) Ke adianade do, Jehovah ke idemesie ọn̄wọn̄ọ ndinọ mbon oro ẹnamde eti n̄kpọ ẹnọ mbon en̄wen, utịp.—N̄ke 19:17; kot Mme Hebrew 6:10.

16. Nso idi nnennen ini oro ikpebierede se ididade uwem nnyịn inam?

¹⁶ Bible esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ete inam nti ubiere iban̄a se iyomde ndida uwem nnyịn nnam ke ini isụk idide n̄kparawa owo. Edieke inamde oro, nnyịn idikopke idiọkesịt nte ini akade. (Eccl. 12:1) Ọkpọdiọk didie ntem edieke ikpadade ini uyen nnyịn ibịne mme n̄kpọ etabi ererimbot emi, ndien ekem ikụt ke ofụri se ikanamde eketie nte ndibịne ofụm!

17. Nso idin̄wam fi emek mfọnn̄kan usụn̄ uwem?

¹⁷ Edima ete nnyịn Jehovah oyom afo okop inem uwem, anam se ifọnde onyụn̄ efep mme n̄kpọ oro ẹkamade iduọesịt, kpa nte eti ete ekededi. (Eccl. 11:9, 10) Nso idinam fi anam oro? Nịm mme utịtmbuba eke spirit, nyụn̄ sịn idem bịne mmọ. Ke se ikperede isua 20 emi ẹkebede, Javier ekenyene ndibiere m̀mê iyom ndibịne ọwọrọetop ubọkọkọ nte abiausọbọ m̀mê anamutom uyọhọ ini. Enye ọdọhọ ete: “Okposụkedi emi utom mi ekemede ndinam n̄kop inemesịt, idụhe n̄kpọ ekededi oro ẹkpemende ẹdomo ye idatesịt oro nsikopde ke ini n̄n̄wamde ediwak owo ẹdi ẹdifiọk akpanikọ. Utom uyọhọ ini anam mi nnen̄ede n̄kop  inemesịt. N̄kukụre se ntuade n̄kpọfiọk edi emi mmen̄kabakke ntọn̄ọ.”

18. Nso ikanam uwem Jesus enen̄ede enyene uduak?

¹⁸ Edi nso idi akakan n̄kpọ oro ikpodomode ndinyene? N̄wed Ecclesiastes ọdọhọ ete: “Eti enyịn̄ ọfọn akan eti aran; kpa ntre ke usen n̄kpa owo akan usen emana owo.” (Eccl. 7:1) Uwem Jesus enen̄ede anam emi an̄wan̄a. Ke nditịm ntịn̄, enye enen̄ede anam n̄wọrọnda enyịn̄ ye Jehovah. Jesus ndikanam akpanikọ tutu akpa, ama owụt ke ukara Ete esie ọfọn, onyụn̄ ọnọ ufak emi ebererede usụn̄ ọnọ edinyan̄a nnyịn. (Matt. 20:28) Jesus ama enịm mfọnmma uwụtn̄kpọ ke esisịt ini oro enye okodude ke isọn̄, kpa uwụtn̄kpọ uwem oro enyenede uduak, emi nnyịn isidomode ndikpebe.—1 Cor. 11:1; 1 Pet. 2:21.

19. Nso eti item ke Solomon ọkọnọ?

¹⁹ Nnyịn n̄ko imekeme ndinam eti enyịn̄ ye Abasi. Nnyịn ida edinyene eti enyịn̄ ye Abasi nte n̄kpọ oro ọsọn̄de urua akan inyene. (Kot Matthew 6:19-21.) Nnyịn imekeme ndinam se inende ke enyịn Jehovah kpukpru usen inyụn̄ idomo ndinam mme n̄kpọ oro ẹdinamde uwem nnyịn enyene uduak. Ke uwụtn̄kpọ, nnyịn imekeme ndikwọrọ eti mbụk nnọ mbon en̄wen, isọn̄ọ mbọbọ ndọ ye eke ubon nnyịn, inyụn̄ inen̄ede isịn idem ke mme n̄kpọ eke spirit ebe ke ndikpep n̄kpọ ke idem nnyịn nnyụn̄ ndụk mme mbono esop. (Eccl. 11:6; Heb. 13:16) Ntre, nte omoyom ndinen̄ede n̄kop inemesịt? Ke edide ntre, ka iso nam item Solomon emi: “Bak Abasi, nyụn̄ nịm mbet esie: koro emi edi eke kpukpru owo.”—Eccl. 12:13.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?

• Nso ikpanam inen̄ede ikere iban̄a mme utịtmbuba nnyịn?

• Didie ke ikpese ediyom inemesịt ye inyene?

• Ewe utom edinam ikop inemesịt oro ebịghide?

• Nso ọsọn̄urua n̄kpọ ke ikpodomo ndinyene?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 23]

Didie ke ikpese mme edinam ini nduọkodudu?

[Ndise ke page 24]

Nso inam utom ukwọrọikọ esinen̄ede ọnọ owo inemesịt?