Ẹdu Nsannsan Edi Owo Ifreke Mmọ

APOSTLE PAUL eketeme ekemmọ mme Christian ete: “Ẹyak nnyịn inam se ifọnde inọ kpukpru owo, edi akpan akpan ye mmọ emi ẹbuanade n̄kpọ ye nnyịn ke mbuọtidem.” (Gal. 6:10) Nnyịn isụk inanam item emi mfịn inyụn̄ iyom mme usụn̄ ndinam nti n̄kpọ nnọ ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ. Ndima nditọete nnyịn oro ẹma ẹkesọn̄ emi ẹdụn̄de ke ufọk ukpeme oro ẹsede ẹban̄a n̄kani owo ye mbon n̄kpọnnam, ẹsịne ke otu mbon oro oyomde esop Christian ẹma ẹnyụn̄ ẹse ẹban̄a.

Ke akpanikọ, edi ido ke ndusụk idụt mme ubon ndisise mban̄a mme ete ye eka mmọ oro ẹsọn̄de ke ufọk. Edi ke ndusụk idụt, ẹsikam ẹda n̄kani owo ẹka ufọk ukpeme man ẹse ẹban̄a mmọ do. Nso kaban̄a mme Christian oro ẹsọn̄de emi ẹdude ke ufọk ukpeme? Nso mfịna ke mmọ ẹsisobo? Nso ke mmọ ẹkpenam edieke mbonubon mîn̄wamke mmọ? Didie ke esop Christian ekeme ndin̄wam mmọ? Ndien, didie ke ikeme ndibọ ufọn ke ini ikade ikese mmọ kpukpru ini?

Mme Mfịna Ufọk Ukpeme

Ke ini mme Christian oro ẹsọn̄de ẹwọrọde ẹkedụn̄ ke ufọk ukpeme, mmọ ẹkeme ndidụn̄ ke efakutom esop oro mmọ mîmeheke. Ndien ekeme ndidi Mme Ntiense oro ẹdude do idisikaha ikese mmọ ndien ndien. Akan oro, eyedi mmọ ẹdụn̄ọ ke ufọk ukpeme oro ye mbon oro ẹkade nsio nsio ido ukpono. Emi ekeme ndinam n̄kpọ ọsọn̄ ye nditọete nnyịn oro ẹsọn̄de.

 Ke uwụtn̄kpọ, ke ndusụk ufọk ukpeme, ẹsinam ndutịm man mbon ufọkabasi en̄wen ẹdidụk ederi do. Kiet ke otu mbon ukpeme ke ufọk ukpeme ọkọdọhọ ete: “Ẹma ẹsiwere ndusụk Mme Ntiense oro mîkekemeke nditịn̄ ikọ ọfọn ke n̄kpọitie mbon n̄kpọnnam ẹka ederi emi ye unana edibụp m̀mê mmọ ẹkpema ndika m̀mê ikpamaha.” Ke adianade do, man ẹkpụhọde mme edinam ofụri ini oro ẹsinamde ke ufọk ukpeme, mbon oro ẹnamde utom do ẹsiwak ndinịm mme usọrọ usen emana, Christmas, m̀mê Easter. Ẹsinyụn̄ ẹnọ ndusụk Mme Ntiense ke ufọk ukpeme udia oro ubieresịt mmọ mîyakke mmọ ẹdia. (Utom 15:29) Edieke isikade ikese nditọete nnyịn oro ẹsọn̄de kpukpru ini, nnyịn iyekeme ndin̄wam mmọ ẹkan mme utọ mfịna oro.

Un̄wam Oro Esop Ọnọde

Akpa mme Christian ẹma ẹsisọp ẹse ẹban̄a n̄kani owo oro mîkenyeneke mbonubon emi ẹsede ẹban̄a mmọ. (1 Tim. 5:9) Kpasụk ntre, mme esenyịn mfịn ẹsisọp ẹkụt ẹte ke ẹse ẹban̄a n̄kani owo oro ẹdude ke mme ufọk ukpeme ke n̄kann̄kụk mmọ. * Robert emi edide ebiowo ọdọhọ ete: “Ọkpọfọn edieke mme esenyịn ẹkade ke idemmọ ẹkese n̄kani owo man ẹfiọk nte n̄kpọ etiede ye mmọ ẹnyụn̄ ẹbọn̄ akam ye mmọ. Esop ẹkeme ndinen̄ede nnọ se inanade mmọ.” Nnyịn ndisisio ini nnịm ndika n̄kese n̄kani owo owụt ke imọfiọk nte edide akpan n̄kpọ ke enyịn Jehovah ndise  mban̄a mbon oro ẹyomde un̄wam.—Jas. 1:27.

Ke ini odotde, mbiowo ẹkpenyene ndidiana kiet nnam ndutịm man ẹn̄wam nditọete mmọ oro ẹdụn̄de ke mme ufọk ukpeme. Robert etịn̄ kiet ke otu n̄kpọ oro ẹkpenamde ẹnọ mmọ, ete: “Nnyịn ikpenyene ndisịn udọn̄ nnọ nditọete nnyịn oro ẹsọn̄de ẹsidụk mme mbono esop Christian edieke mmọ ẹkemede.” Edi mbiowo ẹkeme ndinam ndutịm en̄wen nnọ mbon oro mîkemeke aba ndika Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Jacqueline, emi odude ke ufọt ufọt iduọk isua 80, emi ewan̄kọ esifịnade, esikpan̄ utọn̄ okop mbono esop ke urụk ukopikọ. Enye ọdọhọ ete: “Mmesinen̄ede mbọ ufọn ke ini ntienede n̄kop nte mbono esop osụk akade iso. Idụhe n̄kpọ ndomokiet oro akpakpande mi ndikpan̄ utọn̄ nnọ mme mbono esop!”

Edieke Christian oro ọsọn̄de mîkemeke ndikpan̄ utọn̄ n̄kop mbono esop ke urụk ukopikọ, mbiowo ẹkeme ndinam ndutịm man ẹmụm mme edinam emi ẹdọn̄ ke ọkpọ umụmikọ. Owo oro edidade ọkpọ umụmikọ m̀mê vidio emi ọsọk eyenete oro ke ufọk ukpeme ekeme ndida ifet oro nsịn udọn̄ nnọ enye. Esenyịn kiet ọdọhọ ete: “Ndisitịn̄ n̄kpọ nnọ n̄kani owo mban̄a mme owo ke esop esinam mmọ ẹfiọk ke mmimọ isụk idi ubak ubon eke spirit.”

Ka Iso Nyene Nneme ye Mmọ

An̄wan̄a owo ntak emi ndiwọrọ n̄ka ufọk ukpeme mîsinemke n̄kani owo, ekikere esinyụn̄ etịmerede mmọ. Emi esinam ndusụk mmọ ẹtie idop idop. Edi edieke ikade ikese nditọete nnyịn oro ẹsọn̄de ke ndondo oro mmọ ẹwọrọde ẹkedụn̄ ke ufọk ukpeme, inyụn̄ iwụt ke iyaka iso in̄wam mmọ, nnyịn iyenen̄ede inam mmọ ẹfiak ẹnyene ifụre ẹnyụn̄ ẹkop idatesịt.—N̄ke 17:22.

Edieke nditọete oro ẹsọn̄de mîkemeke ndikere n̄kpọ ọfọn, mîkopke n̄kpọ ọfọn, m̀mê ẹnyenede mme mfịna en̄wen oro mîyakke mmọ ẹkeme ndinyene nneme ye mme owo, ndusụk owo ẹkeme ndidọhọ ke ufọn idụhe ndika n̄kese mmọ. Edi, nnyịn ndisisịn ukeme n̄ka n̄kese mmọ, okposụkedi emi ọsọn̄de ndinyene nneme ye mmọ, owụt ke nnyịn ke ‘ida iso ke ndinọ’ ekemmọ nditọete nnyịn “ukpono.” (Rome 12:10) Edieke eyenete emi ọtọn̄ọde ndisifre n̄kpọ, nnyịn imekeme ndisịn udọn̄ nnọ enye eti mme n̄kpọ oro ẹketịbede ke ini edem—idem ke ini uyen—mîdịghe idọhọ enye etịn̄ nte enye akasan̄ade ọbọ akpanikọ. Nso ke ikpanam edieke enye mîdiọn̄ọke nnennen ikọ oro enye ekpetịn̄de? Kpan̄ utọn̄ ye ime, ndien edieke odotde, siak ikọ iba m̀mê ita oro etiede nte enye efre, mîdịghe tịn̄ se enye okoyomde nditịn̄ ibio ibio nyụn̄ dọhọ enye aka iso ke nneme esie. Edieke enye mîkemeke nditịn̄ ikọ ọdọnọ, se enye etịn̄de mînyụn̄ in̄wan̄ake nnyịn, nnyịn ikpenyene ndinen̄ede n̄kpan̄ utọn̄ n̄kop uyo ikọ esie man ikeme ndifiọk se enye etịn̄de.

Edieke enye mîkemeke aba nditịn̄ ikọ, nnyịn imekeme ndinam n̄kpọ en̄wen. Laurence emi edide asiakusụn̄, esika ekese Madeleine, eyenete an̄wan emi edide isua 80, oro mîkemeke aba nditịn̄ ikọ. Laurence etịn̄ nte enye esinyenede nneme ye Madeleine ete: “Mmesimụm Madeleine ubọk ke ini mbọn̄de akam ye enye. Ndien enye esifịk mi ubọk sụn̄sụn̄, onyụn̄ ekep enyịn ndiwụt esịtekọm mban̄a akam oro.” Ke akpanikọ, ndimụm n̄kani owo emi ubọk m̀mê ndinen̄ede mfat mmọ ekeme ndinam mmọ ẹfiọk ke imama mmọ.

Akpan N̄kpọ Akam Edi Ndika N̄kese Mmọ

Mbufo ndisika n̄kese n̄kani owo emi ekeme ndinam ẹtịm ẹse ẹban̄a mmọ. Danièle, emi esikade ekese ekemmọ Ntiense ke mme ufọk ukpeme ke n̄kpọ nte isua 20 ọdọhọ ete: “Ke ini mbonutom ufọk ukpeme ẹkụtde ke ẹsidi ẹdise akani owo kpukpru ini, mmọ ẹsinen̄ede ẹse ẹban̄a enye.” Robert oro ikasiakde ke enyọn̄ emi, ọdọhọ ete: “Mbonutom ufọk ukpeme ẹsinen̄ede ẹma ndikop se owo oro esiwakde ndidi ndien ndien ọdọhọde mmọ. Mmọ isinamke ntre ye owo oro mîsidịghe kpukpru ini.” Sia ediwak ubon mîsiwụtke esịtekọm iban̄a se mme nurse ẹnamde, esinem mmọ ke ini mbon oro ẹdide ẹdise owo ẹwụtde esịtekọm. Akan oro, edieke itiede ufan ufan ye mme nurse,  mmọ ẹyenen̄ede ẹkpono mme edumbet Ntiense oro mmọ ẹsede enyịn ẹnyụn̄ ẹkpono se enye enịmde ke akpanikọ.

Nnyịn imekeme n̄ko ndinyene eti itie ebuana ye mbonutom emi ke ndin̄wam mmọ ke n̄kpri utom. Ke ndusụk ebiet, owo isinen̄ekede ise iban̄a n̄kani owo emi nte ọfọnde sia mbonutom oro ẹkemede ndinam utom emi mîsiwakke. Nurse kiet emi ekerede Rébecca ọdọhọ ete: “Ini udia esikpon utom. Ntre emi ekeme ndidi eti ini ndika n̄kese akani owo nnyịn nnyụn̄ n̄n̄wam enye adia udia.” Nnyịn ikpemen̄eke ndidọhọ mbonutom oro ẹsian nnyịn nte ikemede ndin̄wam mmọ.

Edieke isikade ufọk ukpeme kiet ndien ndien, nnyịn iyekeme ndikụt se nditọete nnyịn emi ẹsọn̄de ẹnen̄erede ẹyom, ndien edieke mme anamutom do ẹnyịmede, imekeme ndin̄wam mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, imekeme ndinam ubet eyenete nnyịn oro eye ebe ke ndidian mme ndise mbon oro enye amade ye mbuwed oro nditọwọn̄ ẹwetde. Imekeme ndida ọfọn̄ oro ekemede ndinam enye okop ufiop ndi, mîdịghe idep mme n̄kpọ eken oro enye ediyomde, utọ nte suọp m̀mê edifiọn̄ọ aran man enye okop inem uwem. Edieke enye enyenede in̄wan̄ esa, nte imekeme ndida enye n̄ka do man ọkọbọ ofụm? Laurence, oro ikasiakde ke mbemiso ọdọhọ ete: “Madeleine esitetie kpukpru urua ebet ini oro ndidide. Ke ini nsan̄ade ye nditọwọn̄ ndi, enye esisọsọp atuak inua imam, onyụn̄ enen̄ede okop inemesịt!” Ndinam n̄kpọ ntem ye nditọete nnyịn oro ẹdude ke ufọk ukpeme ekeme ndikama nti utịp.—N̄ke 3:27.

Mme Ufọn Edem Mbiba

Ndika n̄kese n̄kani owo kpukpru ini ekeme ndidomo “nte ima [nnyịn] edide ata ima.” (2 Cor. 8:8) Ke nso usụn̄? Ekeme ndibiak nnyịn ndikụt nte idem akani owo nnyịn akade iso ọdiọk kpukpru usen. Laurence ọdọhọ ete: “Ke akpa, ndiọkidem Madeleine ama esinen̄ede afịna mi tutu nsitua eyet kpukpru usen oro nyọn̄de ndika n̄kese enye. Edi mma ndifiọk ke ndibọn̄ akam ke ofụri esịt nnọ Abasi ekeme ndinam ikûkop ndịk aba inyụn̄ ikeme ndisịn udọn̄ nnọ mbon oro ikade ikese.” Ke ediwak isua idahaemi, Robert esika ekese eyenete oro ekerede Larry emi ọdọn̄ọde udọn̄ọ mmemidem oro ẹkotde Parkinson. Robert ọdọhọ ete: “Udọn̄ọ emi enen̄ede afịna Larry tutu n̄kemeke aba ndifiọk se enye etịn̄de. Edi ke ini ibọn̄de akam ọtọkiet, mmesikụt ke enye osụk enyenyene mbuọtidem.”

Ke ini ikade ikese nditọete nnyịn oro ẹsọn̄de, nnyịn imesin̄wam mmọ inyụn̄ ibọ ufọn n̄ko. Mmọ ndibiere ndika iso nsọn̄ọ nda ye Jehovah kpa ye oro ẹdụn̄de ye mbon oro ẹkade nsio nsio ido ukpono ekpep nnyịn ndinyene mbuọtidem ye uko. Ọkpọsọn̄ udọn̄ oro mmọ ẹnyenede ndidia udia eke spirit okposụkedi emi mîkopke mînyụn̄ ikwe n̄kpọ ọfọn owụt ke “idịghe uyo ikpọn̄ ke ana owo ada odu uwem, edi edida kpukpru ikọ eke ẹwọrọde Jehovah ke inua odu.” (Matt. 4:4) N̄kani owo ndima utọ n̄kpri n̄kpọ nte inua imam nditọwọn̄ m̀mê ndidia udia ọtọkiet, eti nnyịn ke inyene ndiyụhọ ye se inyenede. Mmọ ndima n̄kpọ Abasi ekeme ndin̄wam nnyịn isinịm mme n̄kpọ eke spirit akpa.

Ke akpanikọ, kpukpru owo ke esop ẹsibọ ufọn ẹto un̄wam oro inọde n̄kani owo. Ke nso usụn̄ ke mmọ ẹbọ ufọn? Sia mbon oro idem mîsọn̄ke ẹsiyomde ima nditọete, emi esinọ esop ifet ndisitua mme owo mbọm. Ke ntre, kpukpru nnyịn ikpenyene ndida edise mban̄a n̄kani owo, ọkpọkọm edi ke ata anyan ini, nte ubak utom oro isan̄ade inọ kiet eken. (1 Pet. 4:10, 11) Edieke mbiowo ẹdade usụn̄ ke utom emi, mmọ ẹyen̄wam mme ubon eken ke esop ẹkụt nte ke owo ikpedehedei ifụmi ikpehe edinam Christian emi. (Ezek. 34:15, 16) Ke ini inọde n̄kani owo un̄wam ke imaesịt, nnyịn isinam mmọ ẹfiọk ke nnyịn ifreke mmọ!

[Ikọ Idakisọn̄]

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 28]

“Ke ini mbonutom ufọk ukpeme ẹkụtde ke ẹsidi ẹdise akani owo kpukpru ini, mmọ ẹsinen̄ede ẹse ẹban̄a enye”

[Ndise ke page 26]

Akam ofụri esịt oro ibọn̄de ekeme ndinam akani owo afiak enyene ifụre

[Ndise ke page 26]

Nnyịn ndiwụt ke imenen̄ede ima nditọete nnyịn oro ẹsọn̄de ọyọsọn̄ọ mmọ idem