“Ataya Mbon Eti Ido Ayatara”

KE INI oyobio Har–​Magedon ediwọrọde onyụn̄ etre idiọk editịm n̄kpọ Satan, “ẹyesobo ufọk mme idiọk owo.” Nso kaban̄a “ataya mbon eti ido”? Ke akpanikọ, ke obufa ererimbot Abasi, ataya mmọ “ayatara.”—Mme N̄ke 14:11.

Nte ededi, tutu esịm ini oro ‘ẹsobode mme idiọk owo ke isọn̄ ẹfep, ẹnyụn̄ ẹsọhide mbon abian̄a ẹfep ke esịt,’ mmọ ẹyeka iso ndidu ọtọkiet ye mbon edinen ido. (Mme N̄ke 2:21, 22) Nte mbon edinen ido ẹkeme ndiforo ke mme utọ idaha emi? N̄wed Mme N̄ke ibuot 14 ufan̄ikọ 1 esịm 11 owụt ke edieke iyakde ọniọn̄ akara ikọ ye mme edinam nnyịn, nnyịn imekeme ndiforo inyụn̄ inyene ifụre idem idahaemi.

Ke Ini Eti Ibuot Ọbọpde Ufọk

Edidem Solomon eke Israel eset eketịn̄ ntem aban̄a ufọn oro n̄wan enyenede ke ubon: “Enyene-ibuot an̄wan ọbọp ufọk esiemmọ: edi ndisịme owụri ufọk ke ubọk esie.” (Mme N̄ke 14:1) Didie ke n̄wan emi enyenede eti ibuot ọbọp ufọk esiemmọ? N̄wan emi enyenede eti ibuot okpono ndutịm Abasi aban̄ade itieibuot. (1 Corinth 11:3) Edu nda-ke-idem oro ọyọhọde ererimbot Satan ikarake enye. (Ephesus 2:2) Enye osụk ibuot ọnọ ebe esiemmọ onyụn̄ otoro enye, anamde mbon en̄wen ẹtetịm ẹkpono ebe esie. N̄wan emi enyenede eti ibuot abuana ọyọhọ ọyọhọ ke ndinọ nditọ esie ukpep eke spirit ye eke udu uwem. Enye esịn ifịk oyom mfọnọn̄kpọ ufọk esie, anamde ufọk eye onyụn̄ enem kpukpru owo ke ubon. Enye ada ọniọn̄ akama ufọk onyụn̄ afam mme n̄kpọ. N̄wan emi enen̄erede enyene eti ibuot ofori onyụn̄ anam ubon enyene iwụk.

Anana-ibuot an̄wan iwụtke ukpono inọ ndutịm Abasi aban̄ade itieibuot. Enye ibiatke ini nditịn̄ idiọk ndian ebe esiemmọ. Sia mîfiọkke ndifam n̄kpọ, enye atahade inyene ubon oro ẹkebọde ufen ndikọ. Enye esibiat ini n̄ko. Nte utịp, owo ikamake ufọk ọfọn, nditọ inyụn̄ ikopke nsọn̄idem ke ikpọkidem ye ke n̄kan̄ eke spirit. Ih, ndisịme an̄wan owụri ufọk esiemmọ.

Edi, nso ke ẹda ẹfiọk enyene-ibuot owo m̀mê ndisịme? Mme N̄ke 14:2 ọdọhọ ete: “Owo eke enen̄erede ido esie asan̄a, abak Jehovah: edi owo eke akwan̄de ido esie ese Enye ke ndek.” Edinen owo abak, m̀mê eten̄e, ata Abasi, ndien “uten̄e Jehovah edi editọn̄ọ ifiọk.” (Psalm 111:10) Owo emi enen̄erede enyene eti ibuot ọfiọk ke imọ inyene ‘ndibak Abasi, nnyụn̄ nnịm mbet esie.’ (Ecclesiastes 12:13) Ke n̄kan̄ eken, ndisịme owo odụk usụn̄ emi mîdụhe ke n̄kemuyo ye ndinen  idaha oro Abasi enịmde. Usụn̄ ndisịme owo idịghe nnennen. Utọ owo oro ese Abasi ke ndek, ọdọhọde ke esịt esie ete: “Abasi idụhe.”—Psalm 14:1.

Ke Ini Eti Ibuot Ekpemede N̄kpọkinua

Nso ke ẹkeme nditịn̄ mban̄a ikọ owo emi eten̄ede Jehovah ye eke owo emi esịnde enye ke ndek? Edidem Solomon ọdọhọ ete: “Eto iseri odu ndisịme owo ke inua: edi n̄kpọk-inua mme ọfiọk-n̄kpọ owo ẹyekpeme mmọ.” (Mme N̄ke 14:3) Ndisịme owo itiehe emem emem inyụn̄ inamke n̄kpọ ye eti ibuot sia enye mînyeneke eti ibuot emi otode ke enyọn̄. Eti ibuot emi adade enye usụn̄ oto isọn̄, oto obụkidem, oto mme demon. Enye esitịn̄ ikọ utọk ye ntan̄idem. Iseri emi odude enye ke inua ada ekese afanikọn̄ ọsọk enye ye mbon en̄wen.—James 3:13-18.

N̄kpọkinua ọfiọkn̄kpọ owo ekpeme enye, anamde enye okop uyụhọ. Didie? N̄wed Abasi ọdọhọ ete: “Enyene mmọ eke ẹken̄de inua nte ofụt ekịmde: edi edeme mbon eti ibuot ọkọk unan.” (Mme N̄ke 12:18) Ikọ ọfiọkn̄kpọ owo itiehe uyat uyat. Esịt esie etịm ekere mbemiso enye ọbọrọde. (Mme N̄ke 15:28) Enye nditịm n̄kere mbemiso etịn̄de ikọ ọkọk unan—ọdọn̄ mbon mfụhọ esịt onyụn̄ edemede mbon oro ẹfịkde. Utu ke ndiyat mbon en̄wen esịt, n̄kpọkinua esie ẹnam emem ye ifụre ẹdu.

Ke Ini Eti Ibuot Ekpemede Se Owo Anamde

Ekem Solomon eke inem inem n̄ke oro etiede nte aban̄a owo ndibat mme ufọn ye ntakurua edinam n̄kpọ. Enye ọdọhọ ete: “Ke enan̄ mîdụhe, ekebe ana ukpọk: edi nsọn̄idem enan̄ esịn mbun̄wụm ọtọt.”—Mme N̄ke 14:4.

N̄wed ndụn̄ọde kiet akabade n̄ke emi ntem: “Ukpọk ekebe [usịnudia ufene] ọwọrọ ke owo inyeneke [ayara] enan̄ ndibọk, mmọdo owo ibọhọ ufen ndiyet nnyụn̄ nse mban̄a ufene, owo inyụn̄ ibiatke ekese okụk. Edi ufan̄ikọ 4b owụt ke mbun̄wụm idiwakke edieke owo mîdaha ayara enan̄ inam utom in̄wan̄.” Ntem, ọtọin̄wan̄ enyene ndida eti ibuot mmek se enye edinamde.

Ndi edumbet n̄ke emi inyeneke n̄kpọ ndinam ke ini nnyịn iyomde ndikpụhọ utom, imekde ufọk, idepde ubomisọn̄, idepde ufene, ye mme n̄kpọ ntre? Enyene-ibuot owo oyodụn̄ọde mme ufọn ye mme ntakurua man ese m̀mê se imọ iyomde ndinam enen̄ede oyom isịn ukeme ye okụk oro oyomde.

Ke Ini Ntiense Enyenede Eti Ibuot

Solomon aka iso ete: “Ntiense akpanikọ idiyokke nyok: edi ntiene nsu oyoyok nyok.” (Mme N̄ke 14:5) Ke akpanikọ, nsu oro ntiense nsu osude ekeme ndinen̄ede nnọ owo unan. Ẹketọn̄ọ Naboth a-Jezreel ke itiat ẹwot koro ata oburobụt owo iba ẹketiede ntiense nsu ẹban̄a enye. (1 Ndidem 21:7-13) Ndien ndi mme ntiense nsu ikosụhu nsu idori Jesus, anamde ẹwot enye? (Matthew 26:59-61) Mme ntiense nsu ẹma ẹsu nsu n̄ko ẹdori Stephen—akpa mbet Jesus oro ẹkewotde ke ntak mbuọtidem esie.—Utom 6:10, 11.

Owo oro mîsitịn̄ke akpanikọ ekeme ndidịbe idahaemi, edi nso iditịbe inọ enye ke ini  iso? Bible ọdọhọ ke Jehovah asua “owo eke oyokde nyok, nte ntiense nsu.” (Mme N̄ke 6:16-19) Udeme orụk owo oro—ọkọrọ ye eke mme owotowo, mbon use, ye mme okpono ndem—ẹdidu ke akwa n̄kpọdiọhọ emi asakde ikan̄ ye brimstone, emi edide udiana n̄kpa.—Ediyarade 21:8.

Ntiense akpanikọ isidaha un̄wọn̄ọ ke nsu ke ini etiede ntiense. Nsu isisịneke ke ikọ ntiense esie. Nte ededi, emi iwọrọke ite ke enye enyene nditịn̄ kpukpru n̄kpọ nnọ mbon oro ẹyomde ndinam ikọt Jehovah ibak. Mme ete-ekpụk oro, Abraham ye Isaac, iketịn̄ke kpukpru n̄kpọ inọ ndusụk mbon oro mîkatuakke ibuot inọ Jehovah. (Genesis 12:10-19; 20:1-18; 26:1-10) Rahab ke Jericho ikọnọhọ ikọt edidem nnennen ndausụn̄. (Joshua 2:1-7) Jesus Christ ke idemesie iketịn̄ke kpukpru n̄kpọ ke ini enye ọkọfiọkde ke ndinam ntre ekeme ndida afanikọn̄ ndi. (John 7:1-10) Enye ọkọdọhọ ete: “Ẹkûmen edisana n̄kpọ ẹnọ ebua.” Ntak-a? ‘Mbak mmọ ẹdiwọn̄ọde ẹdiwai mbufo.’—Matthew 7:6.

Ke Ini ‘Ifiọk Ekperede Asian’

Ndi kpukpru owo ẹnyene eti ibuot? Mme N̄ke 14:6 ọdọhọ ete: “Ọsọn̄ enyịn oyom eti ibuot, ndien ikwe: edi ifiọk ekpekpere asian.” Ọsọn̄ọ-enyịn, m̀mê asak nsahi, ekeme ndiyom eti ibuot, edi enye inyeneke ata eti ibuot. Sia ọsọn̄ọ-enyịn esisakde-sak mme n̄kpọ Abasi ke ntak iseri, enye ikemeke ndisịm n̄kpọ oro ẹyomde man owo enyene eti ibuot—kpa nnennen ifiọk ata Abasi. Ntan̄idem ye iseri esie iyakke enye ekpep n̄kpọ aban̄a Abasi onyụn̄ enyene eti ibuot. (Mme N̄ke 11:2) Nso inam enye akam afafịna idemesie ndiyom eti ibuot? N̄ke emi itịn̄ke, edi ekeme ndidi enye anam ntre man mme owo ẹkere ke imọ imenyene eti ibuot.

“Ifiọk ekpekpere,” m̀mê edi mmemmem n̄kpọ, ọnọ owo emi edide asian. Ẹdọhọ ke asian edi “ukeme ufiọk n̄kpọ,” “ukeme ndifiọk mme ebuana oro nsio nsio ikpehe ye ofụri n̄kpọ ẹnyenede.” Enye edi ukeme ndida nsio nsio ikpehe ibuot nneme n̄keyịri ye kiet eken nnyụn̄ n̄kụt ofụri idem n̄kpọ oro ẹnemede, idịghe ndifiọk sụk ikpehe kiet kiet ke idemmọ. N̄ke emi ọdọhọ n̄ko ke ifiọk ekpekpere owo emi enyenede utọ ukeme emi.

Ke afan̄ emi, kere ban̄a nte afo ọfiọkde akpanikọ N̄wed Abasi. Ke ini afo ọkọtọn̄ọde ndikpep Bible, enen̄ede etie nte ke mme akpa n̄kpọ oro afo ekekpepde ẹkedi mme akpan ukpepn̄kpọ ẹban̄ade Abasi, mme un̄wọn̄ọ esie, ye Eyen esie. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, afo ọkọfiọk mmọ nte nsio nsio n̄kpọ. Edi nte afo akakade iso ndikpep n̄kpọ, nsio nsio n̄kpọ emi ẹma ẹtọn̄ọ ndidiana kiet, afo ama onyụn̄ ọtọn̄ọ ndinen̄ede n̄kụt nte nsio nsio ikpehe ẹnyenede ebuana ye ofụri uduak Jehovah kaban̄a ubonowo ye isọn̄. Akpanikọ Bible ama akabade esịne ifiọk onyụn̄ eyịre kiet. Ndikpep nnyụn̄ nti mbufa ntọt ikọsọn̄ke aba utom, sia afo ekedide  edifiọk nte mmọ ẹnyenede ebuana ye ofụri uduak Abasi.

Enyene-ọniọn̄ edidem oro odụri owo utọn̄ aban̄a ebiet emi owo mîkemeke ndinyene ifiọk. Enye ọdọhọ ete: “Daha kpọn̄ iso ndisịme owo, ke afo mûkwe ifiọk ke inua esie.” (Mme N̄ke 14:7) Ndisịme owo inyeneke ata ifiọk. Inua esie itịn̄ke ifiọk. Ẹteme nnyịn ẹte idaha ikpọn̄ orụk owo oro, ndien owụt eti ibuot ndidianade n̄kpọn̄ enye. Owo eke ‘asan̄ade ye mbon ndisịme ọyọdiọn̄ ọdiọk.’—Mme N̄ke 13:20.

Solomon aka iso ete: “Eti-ibuot owo ifiọk [anam enye] ọdiọn̄ọ usụn̄ esie: edi ebiọ ndisịme edi abian̄a.” (Mme N̄ke 14:8) Owo eti ibuot esitie ekere mme edinam esie. Enye esikere aban̄a nsio nsio usụn̄ oro ẹkemede ndinam n̄kpọ, onyụn̄ odụn̄ọde utịp oro mmọ kiet kiet ẹkemede ndida ndi. Enye emek usụn̄ kiet ọniọn̄ ọniọn̄. Nso kaban̄a ndisịme owo? Enye emek usụn̄ ndisịme, enịmde ke imọ imọfiọk se imọ inamde ye nte ke imọ imek mfọnn̄kan usụn̄. Ndisịme esie abian̄a enye.

Ke Ini Eti Ibuot Akarade Itie Ebuana

Owo eti ibuot enyene emem emem itie ebuana ye mbon en̄wen. Edidem Israel ọdọhọ ete: “Idiọk ido ada ndisịme owo esịn ke nsahi: edi ufọn (Abasi) odu ke otu nti owo.” (Mme N̄ke 14:9) The New English Bible akabade ufan̄ikọ emi ntem: “Ndisịme atan̄ idem akaha nditua n̄kpọfiọk; ndinen owo ẹfiọk ufọn edinam emem.” Ndisịme owo ada esịt ndibiom owo m̀mê editua n̄kpọfiọk nte n̄kpọ nsahi. Enye inyeneke eti itie ebuana ke ufọk ye ke ebiet en̄wen koro enye ‘atan̄de idem akaha nditua n̄kpọfiọk’ nnyụn̄ nnam emem. Edinen owo ama ndifen ndudue mbon en̄wen. Enye eben̄e idem ndikpe ubọk nnyụn̄ ntua n̄kpọfiọk ke ini enye ke idemesie eduede. Sia enye ebịnede emem, enye enyene inem inem itie ebuana oro ebịghide ye mbon en̄wen.—Mme Hebrew 12:14.

Ekem Solomon asiak n̄kpọ efen oro esibiatde itie ebuana owo. Enye ọdọhọ ete: “Esịt owo ọfiọk mfụhọ esiemmọ: ndien esen owo inọhọke ke idara esie.” (Mme N̄ke 14:10) Ndi kpukpru ini ke nnyịn isikeme nditịn̄ nte etiede nnyịn ke esịtidem—edide mfụhọ m̀mê idatesịt—nnọ mbon en̄wen nnyụn̄ ntịn̄ ofụri se nnyịn isobode nnọ mmọ ketket? Ndien ndi owo ekeme ndifiọk kpukpru ini nte etiede mbon en̄wen ke idem? Ibọrọ mbụme mbiba edi baba.

Ke uwụtn̄kpọ, kere ban̄a ekikere uwotidem. Owo emi ekerede ndiwot idem isiwakke nditịn̄ ekikere emi in̄wan̄-in̄wan̄ nnọ owo ke ubon m̀mê nditịn̄ nnọ ufan. Ndien mbon en̄wen isiwakke ndikụt idiọn̄ọ oro owụtde ekikere emi ke idem mme ufan mmọ. Ufọn idụhe ndibiom idem nnyịn ikpe ke ini nnyịn mîkwe mme idiọn̄ọ emi inyụn̄ inam n̄kpọ ndin̄wam. N̄ke emi ekpep n̄ko nte ke okposụkedi ndika mbịne ufan oro owụtde esịtmbọm ekemede ndidọn̄ owo esịt, ndọn̄esịt oro mme owo ẹnọde enyenyene adan̄a. Oyoyom nnyịn iberi edem ke Jehovah kpọt ke ini iyọde ndusụk afanikọn̄.

“Ubọn̄ ye Inyene Ẹdu Enye ke Ufọk”

Edidem Israel oro ọdọhọ ete: “Ẹyesobo ufọk mme idiọk owo: edi ataya mbon eti ido ayatara.” (Mme N̄ke 14:11) Idiọkowo ekeme ndiforo ke editịm n̄kpọ emi onyụn̄ odụn̄ ke ediye ufọk, edi nso ufọn ke oro edinam ọnọ enye ke ini enye mîdụhe aba? (Psalm 37:10) Ke n̄kan̄ eken, ufọk edinen owo ekeme ndidi ata ukeuke. Edi Psalm 112:3 ọdọhọ ete: “Ubọn̄ ye inyene ẹdu enye ke ufọk.” Nso ke mmọ ẹdi?

Ke ini itịn̄de ikọ inyụn̄ inamde n̄kpọ ke eti ibuot, nnyịn inyene “inyene ye ukpono” emi ẹtode eti ibuot. (Mme N̄ke 8:18) Emi ẹsịne emem emem itie ebuana ye Abasi ye ekemmọ owo, edikop inemesịt ye uyụhọ, ye edinyene iwụk ke uwem. Ih, “ataya mbon eti ido” ekeme nditara idem idahaemi.

[Ndise ke page 27]

Enyene-ibuot an̄wan ọbọp ufọk esiemmọ

[Ndise ke page 28]

“Edeme mbon eti ibuot ọkọk unan”