Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

Nam “idotenyịn Edinyan̄a” Fo Ayama!

Nam “idotenyịn Edinyan̄a” Fo Ayama!

Nam “idotenyịn Edinyan̄a” Fo Ayama!

‘Yara idotenyịn edinyan̄a nte ndụn ibuot.’—1 THESSALONICA 5:8.

1. Didie ke “idotenyịn edinyan̄a” an̄wam ke ndiyọ?

 IDOTENYỊN edinyan̄a ekeme ndin̄wam owo ndiyọ idem ke ata idiọk idaha. Owo emi ubom esie esịpde, emi ọfiọrọde ke mmọn̄ ekeme ndiyọ ke ata anyan ini edieke ọfiọkde ete ke ẹmọn̄ ẹdinyan̄a imọ. Ukem ntre, ke ediwak tọsịn isua, idotenyịn ke “edinyan̄a Jehovah” omomụm iren ye iban mbuọtidem akama ke mme ini afanikọn̄, ndien akananam idotenyịn emi idaha isịm edikpu. (Exodus 14:13; Psalm 3:8; Rome 5:5; 9:33) Apostle Paul ekemen “idotenyịn edinyan̄a” odomo ye “ndụn,” n̄kpọekọn̄ eke spirit Christian. (1 Thessalonica 5:8; Ephesus 6:17) Ih, nnyịn ndinyene mbuọtidem nte ke Abasi ayanyan̄a nnyịn ekpeme ukeme ukere n̄kpọ nnyịn, an̄wamde nnyịn imụm idem ikama kpa ye idiọk idaha, ubiọn̄ọ, ye idomo.

2. Ke mme usụn̄ ewe ke “idotenyịn edinyan̄a” edi akpan ubak utuakibuot akpanikọ?

2 The International Standard Bible Encyclopedia ọdọhọ ete: “Idotenyịn kaban̄a ini iso ikedịghe akpan n̄kpọ inọ ererimbot ukpono ndem,” kpa ererimbot emi akakande mme akpa Christian okụk. (Ephesus 2:12; 1 Thessalonica 4:13) Edi, “idotenyịn edinyan̄a” edi akpan ubak utuakibuot akpanikọ. Didie ke edi ntre? Akpa, edinyan̄a mme asan̄autom Jehovah enyene ebuana ye enyịn̄ esie. Asaph andiwet psalm ama ọbọn̄ akam ete: “O Abasi edinyan̄a nnyịn, bọ nnyịn ubọk, ban̄a ubọn̄ enyịn̄ fo: nyụn̄ babade nnyịn.” (Psalm 79:9; Ezekiel 20:9) Akan oro, ndinyene mbuọtidem ke mme edidiọn̄ oro Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde edi akpan n̄kpọ ke ndinyene eti itie ebuana ye enye. Paul ekesịn enye ke usụn̄ emi: “Ke mbuọtidem mîdụhe, owo ikemeke ndinem Abasi esịt; koro owo eke asan̄ade ekpere Abasi enyene ndinịm ete Enye ododu, onyụn̄ edi Andinọ mmọ ẹmi ẹyomde Enye utịp.” (Mme Hebrew 11:6) N̄ko-n̄ko, Paul ama anam an̄wan̄a ete ke akpan ntak emi akanamde Jesus edi isọn̄ ekedi man anyan̄a mme anamidiọk ẹmi ẹkabarede esịt. Enye ọkọdọhọ ete: “Ikọ oro edi akpanikọ, onyụn̄ odot owo ọbọ ke ofụri esịt, ete, Christ Jesus ekedi ke ererimbot ndinyan̄a mme idiọk owo.” (1 Timothy 1:15) Ndien apostle Peter ama etịn̄ aban̄a edinyan̄a nte ‘utịp mbuọtidem nnyịn.’ (1 Peter 1:9) Nte an̄wan̄ade, ọfọn ndidori enyịn mban̄a edinyan̄a. Edi nso ke edinyan̄a enen̄ede edi? Ndien nso ke oyom man ẹnyene enye?

Nso Idi Edinyan̄a?

3. Nso orụk edinyan̄a ke mme asan̄autom Jehovah ke eset ẹkekụt?

3 Ke N̄wed Abasi Usem Hebrew, “edinyan̄a” awak ndiwọrọ ndifak m̀mê ndinyan̄a nsio ke ufịk m̀mê afai ye n̄kpa nsek. Ke uwụtn̄kpọ, ke okotde Jehovah ‘andinọ ubọhọ,’ David ama ọdọhọ ete: “Abasi akwa itiat mi. . . . Ebiet ubọhọ mi, andinyan̄a mi; afo anyan̄a mi osio ke nnama. Nyeseme nnọ enye emi ẹtorode, kpa Jehovah: ndien ẹyenyan̄a mi ẹsio mme asua mi ke ubọk.” (2 Samuel 22:2-4) David ama ọdiọn̄ọ ete ke Jehovah esikpan̄ utọn̄ ke ini mme asan̄autom Esie ẹmi ẹnamde akpanikọ ẹsemede ẹyom un̄wam.—Psalm 31:22, 23; 145:19.

4. Nso idotenyịn aban̄ade uwem ini iso ke mme asan̄autom Jehovah ẹkedude mbemiso eyo mme Christian ẹkenyene?

4 Mme asan̄autom Jehovah ẹmi ẹkedude mbemiso eyo mme Christian ẹma ẹnyene idotenyịn uwem ini iso n̄ko. (Job 14:13-15; Isaiah 25:8; Daniel 12:13) Ke akpanikọ, ediwak un̄wọn̄ọ ẹban̄ade ubọhọ ẹmi ẹdude ke N̄wed Abasi Usem Hebrew ẹkeda ẹban̄a edinyan̄a emi okponde akan—enye oro adade esịm nsinsi uwem. (Isaiah 49:6, 8; Utom 13:47; 2 Corinth 6:2) Ke eyo Jesus, ediwak mme Jew ẹma ẹdori enyịn ẹban̄a nsinsi uwem, edi mmọ ẹma ẹsịn ndinyịme Jesus nte akpan owo emi edinamde mmọ ẹkụt edisu idotenyịn mmọ. Jesus ama asian mme adaiso ido ukpono eke eyo esie ete: “Mbufo ẹdụn̄ọde N̄wed Abasi, koro mbufo ẹsede ẹte mme imọ [iyenyene] nsinsi uwem ke esịt; ndien edi enye edi ntiense ọnọ Mi.”—John 5:39.

5. Nso ke edinyan̄a ediwọrọ ke akpatre?

5 Ebede ke Jesus Christ, Abasi ama ayarade se edinyan̄a ọwọrọde ọyọhọ ọyọhọ. Enye abuana edibọhọ odudu idiọkn̄kpọ, ufụn nsunsu ido ukpono, ererimbot emi Satan akarade, ndịk owo, ye idem edibọhọ ndịk n̄kpa. (John 17:16; Rome 8:2; Colossae 1:13; Ediyarade 18:2, 4) Ke akpatre, ye mme anam-akpanikọ asan̄autom Abasi, edinyan̄a emi otode Abasi iwọrọke ndibọhọ ufịk ye nnanenyịn kpọt edi ọwọrọ n̄ko ifet ndinyene nsinsi uwem. (John 6:40;17:3) Ye ekpri “otu erọn̄,” Jesus ama ekpep ete ke edinyan̄a ọwọrọ ndiset ke n̄kpa ndụk uwem eke heaven ndibuana ye Christ ke ukara Obio Ubọn̄. (Luke 12:32) Ye ubonowo eken oro ẹsụhọde, edinyan̄a ọwọrọ edifiak nnyene mfọnmma uwem ye itie ebuana oro Adam ye Eve ẹkenyenede ye Abasi ke in̄wan̄ Eden mbemiso mmọ ẹkenamde idiọkn̄kpọ. (Utom 3:21; Ephesus 1:10) Nsinsi uwem ke idak mme utọ idaha paradise oro ekedi akpa uduak emi Abasi ekenyenede ọnọ ubonowo. (Genesis 1:28; Mark 10:30) Didie, ndien, ke ẹkeme ndifiak nnyene mme utọ idaha ẹmi?

Isọn̄ Kaban̄a Edinyan̄a—Ufak

6, 7. Nso idi udeme Jesus ke edinyan̄a nnyịn?

6 Ẹkeme ndinyene nsinsi edinyan̄a n̄kukụre ebe ke uwa ufak Christ. Ntak-a? Bible anam an̄wan̄a ete ke ini Adam ama akanam idiọkn̄kpọ, enye ama “anyam” idemesie ye mme andito ubon esie eke ini iso, esịnede nnyịn, esịn ke idiọkn̄kpọ—ke ntem oyomde ufak edieke ubonowo edinyenede ata idotenyịn. (Rome 5:14, 15; 7:14, NW) Mme uwa unam ke idak Ibet Moses ẹkewụt nte ke Abasi ọyọnọ ofụri ubonowo ufak. (Mme Hebrew 10:1-10; 1 John 2:2) Uwa Jesus okosu se mme n̄kpọ ẹmi ẹkedade ẹban̄a. Angel Jehovah ama ọtọt mbemiso emana Jesus ete: “Enye ayanyan̄a ikọt Esie osio ke mme idiọk-n̄kpọ mmọ.”—Matthew 1:21; Mme Hebrew 2:10.

7 Jesus akamana ke utịbe utịbe usụn̄ ọnọ Mary emi mîkọfiọkke erenowo, ndien nte Eyen Abasi, enye ikọbọhọ n̄kpa ito Adam. Akpanikọ emi, adianade ye usụn̄ mfọnmma edinam akpanikọ esie, ama anam uwem esie enyene ekọmurua oro ekemde ndifiak ndep ubonowo nsio ke idiọkn̄kpọ ye n̄kpa. (John 8:36; 1 Corinth 15:22) Ke mîbietke kpukpru owo eken, owo ikobiomke Jesus ikpe n̄kpa ke ntak idiọkn̄kpọ. Enye okokokoi edi isọn̄ ‘man ọnọ uwem Esie ndifak ediwak owo.’ (Matthew 20:28) Ke ndinam ntre, Jesus emi idahaemi ẹma ẹkenam eset ke n̄kpa ẹnyụn̄ ẹdoride ke ebekpo odu ke idaha ndinọ kpukpru mbon ẹmi ẹsịmde se Abasi oyomde, edinyan̄a.—Ediyarade 12:10.

Nso ke Oyom Man Ẹnyene Edinyan̄a?

8, 9. (a) Didie ke Jesus ọkọbọrọ akparawa andikara edide owo inyene mbụme aban̄ade edinyan̄a? (b) Didie ke Jesus akada ifet emi ọnọ mme mbet esie ukpep?

8 Ini kiet, akparawa kiet edide owo inyene ye andikara otode Israel ama obụp Jesus ete: “Ndinam nso man nnyene nsinsi uwem?” (Mark 10:17) Ekeme ndidi mbụme esie okowụt ọsọ ekikere mme Jew eke eyo esie—nte ke Abasi oyom ndusụk nti utom ye nte ke owo ekeme ndinyene edinyan̄a nto Abasi ebe ke ndinam utom oro awak ekem. Edi utọ enyọn̄ enyọn̄ utuakibuot oro ekeme ndito mme ibụk ibụk uduak. Mme utọ utom oro ẹma ẹkpu ndinọ ata idotenyịn edinyan̄a, sia anana-mfọnmma owo ndomokiet mîkemeke ndidu uwem ekekem ye mme idaha Abasi.

9 Ke ndibọrọ mbụme owo emi, Jesus ke ibio ibio ama eti enye ete ke enye ekpenyene ndinịm ibet Abasi. Akparawa andikara oro ama ọsọsọp ọdọhọ Jesus ete ke imọ ima inịm mmọ toto ke uyen. Ibọrọ esie ama anam Jesus ama enye. Jesus ama ọdọhọ enye ete: “N̄kpọ kiet osụhọ fi; ka kanyam kpukpru se enyenede, yak nọ mme ubuene, ndien eyenyene inyene ke heaven: nyụn̄ di disan̄a ye Ami.” Nte ededi, akparawa emi, ama adaha ọnyọn̄ ye mfụhọ, “koro enye edi owo emi enyenede ediwak inyene.” Ke oro ebede Jesus ama ọsọn̄ọ etịn̄ ọnọ mme mbet esie ete ke ndisịn esịt n̄kaha ke mme inyene ererimbot emi ọbọbiọn̄ọ owo ndinyene edinyan̄a. Enye ama adian do ete ke owo ndomokiet ikemeke ndinyene edinyan̄a ebe ke mme ukeme esiemmọ. Edi Jesus ama aka iso ọsọn̄ọ ọnọ mmọ ete: “Owo ikemeke ndinam emi, edi Abasi emekeme: koro Abasi emekeme ndinam kpukpru n̄kpọ.” (Mark 10:18-27; Luke 18:18-23) Didie ke ẹkeme ndinyene edinyan̄a?

10. Mme idaha ewe ke ana nnyịn isịm man inyene edinyan̄a?

10 Edinyan̄a edi enọ otode Abasi, edi enye isidịghe ke mbuari. (Rome 6:23) Mme akpan idaha ẹdu ẹmi anade owo kiet kiet esịm man odot ndibọ enọ oro. Jesus ọkọdọhọ ete: “Abasi akamama ererimbot ntem, tutu Enye osio ikpọn̄îkpọn̄ Eyen emi Enye obonde ọnọ, man owo ekededi eke ọbuọtde idem ye enye okûtak, edi enyene nsinsi uwem.” Ndien apostle John ama adian do ete: “Owo eke ọbuọtde idem ye Eyen enyene nsinsi uwem; edi owo eke [ọsọn̄de ibuot, NW] ye Eyen idikwe uwem.” (John 3:16, 36) Nte an̄wan̄ade, Abasi oyom mbuọtidem ye nsụkibuot oto owo kiet kiet emi odoride enyịn ndinyene nsinsi edinyan̄a. Ana owo kiet kiet anam ubiere ndinyịme ufak oro nnyụn̄ ntiene nde ikpat Jesus.

11. Didie ke anana-mfọnmma owo ekeme ndinyene unyịme Jehovah?

11 Sia nnyịn idide mme anana-mfọnmma owo, idịghe ndammana n̄kpọ nnyịn ndisụk ibuot ndien edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ nnyịn ndisụk ibuot ke mfọnmma usụn̄. Ntak edi oro Jehovah ọkọnọde ufak man ofụk mme idiọkn̄kpọ nnyịn. Nte ededi, ana nnyịn ika iso idomo ndidu uwem ekekem ye mme usụn̄ Abasi. Nte Jesus akasiande akparawa edide owo inyene ye andikara, ana nnyịn inịm ibet Abasi. Ndinam ntre idaha unyịme Abasi kpọt idi, edi ada akwa idatesịt n̄ko edi, koro “mbet esie ibiakke owo idem”; mmọ ẹnọ ‘nsọn̄idem.’ (1 John 5:3; Mme N̄ke 3:1, 8) Kpa ye oro, idịghe mmemmem n̄kpọ ndimụm idotenyịn edinyan̄a n̄kama.

‘Sọn̄ọ N̄wana Kaban̄a Ikọ Mbuọtidem’

12. Didie ke idotenyịn edinyan̄a ọsọn̄ọ Christian idem ndibiọn̄ọ mme idomo oburobụt ido uwem?

12 Mbet oro Jude okoyom ndiwet nnọ mme akpa Christian mban̄a “edinyan̄a oro enyenede [mmọ] kpukpru.” Nte ededi, idiọk idaha ido uwem oro okodude ama anam enye ọnọ nditọete esie item ‘ndisọn̄ọ n̄n̄wana kaban̄a ikọ mbuọtidem.’ Ih, ndinyene edinyan̄a ikụreke ke ndinyene mbuọtidem, ndiyịre ke ata mbuọtidem Christian, nnyụn̄ nsụk ibuot ke ini kpukpru n̄kpọ ẹsan̄ade nte ọfọnde. Ana utuakibuot oro nnyịn ituakde inọ Jehovah okop odudu ekem ndin̄wam nnyịn ibiọn̄ọ mme idomo ye mme odudu oburobụt ido uwem. Edi, ebeubọk edinam idan̄ ye obukpo edinam, unana ediwụt ukpono nnọ mme akama itie, ubahade, ye edinyene eyịghe ẹma ẹbiat edu esop akpa isua ikie. Man an̄wam mmọ ndikan mme utọ ntụhọ oro, Jude ama esịn udọn̄ ọnọ mme ekemmọ Christian ndinyene uduak mmọ in̄wan̄în̄wan̄ ke ekikere: “Ndima, mbufo ẹbọp idem ke enyọn̄ edisana mbuọtidem mbufo ẹkọri, ẹbọn̄ akam ke Edisana Spirit; ntem ke ẹdimụm idem mbufo ẹnịm ke ima Abasi, ẹnyụn̄ ẹtie ẹbet mbọm Ọbọn̄ nnyịn Jesus Christ emi edisụn̄ọde ke nsinsi uwem.” (Jude 3, 4, 8, 19-21) Idotenyịn edinyan̄a ekeme ndisọn̄ọ mmọ idem ke en̄wan mmọ ndika iso nsana ke n̄kan̄ ido uwem.

13. Didie ke nnyịn ikeme ndiwụt nte ke nnyịn iyakke mfọn Abasi ọwọrọ ikpîkpu?

13 Jehovah Abasi odori enyịn ndikụt nte mbon ẹmi enye edinọde edinyan̄a ẹnịmde eti uwụtn̄kpọ ke ido uwem. (1 Corinth 6:9, 10) Nte ededi, ndimụm mme idaha ido uwem Abasi n̄kama iwọrọke ndibiom mbon en̄wen ikpe. Idịghe nnyịn inyene ndibiere nsinsi ini iso mme ekemmọ owo. Utu ke oro, Abasi edinam oro, nte Paul akasiande mbon Greece ke Athens ete: “Enye emenịm usen eke Enye edikpede ikpe ọnọ ererimbot ke edinen ido, ke ubọk Owo emi Enye ekemekde”—kpa Jesus Christ. (Utom 17:31; John 5:22) Edieke nnyịn inyenede mbuọtidem ke ufak Jesus ntak idụhe nnyịn ndikop ndịk mban̄a usen ubiereikpe oro edide. (Mme Hebrew 10:38, 39) Akpan n̄kpọ edi nte ke inaha nnyịn tutu amama ‘iyak mfọn Abasi [edinam ifiak idu ke emem ebe ke ufak], emi nnyịn ikọbọde, ọwọrọ ikpîkpu’ ebe ke ndiyak idem nnyịn nsịn ke idomo edinyene idiọk ekikere ye idiọk ido. (2 Corinth 6:1) Ke adianade do, ebede ke ndin̄wam mbon en̄wen ẹnyene edinyan̄a, nnyịn iwụt ite ke nnyịn iyakke mbọm Abasi ọwọrọ ikpîkpu. Didie ke nnyịn ikeme ndin̄wam mmọ?

Ndibuana Idotenyịn Edinyan̄a

14, 15. Mmanie ke Jesus ọkọnọ utom edikwọrọ eti mbụk edinyan̄a?

14 Ke okotde oto prọfet Joel, Paul ekewet ete: “Owo ekededi eke edisemede okot enyịn̄ Jehovah ọyọbọhọ.” Ekem enye ama adian do ete: “Edi mmọ ẹdinam didie ẹseme ẹkot Enye emi mmọ mîkọbuọtke idem ye Enye? Mmọ ẹdinyụn̄ ẹnam didie ẹbuọt idem ye Enye emi mmọ mîkokopke iban̄a? Mmọ ẹdinyụn̄ ẹnam didie ẹkop, ke ọkwọrọ-ikọ mîdụhe?” Ke ufan̄ikọ ifan̄ oro ẹtienede, Paul osio owụt nte ke mbuọtidem isidịghe ke mbuari; utu ke oro, enye “oto edikop,” oro edi, “ikọ Christ.”—Rome 10:13, 14, 17; Joel 2:32.

15 Anie edida “ikọ Christ” isọk mme idụt? Jesus ekemen utom oro ọnọ mme mbet esie—kpa mbon oro ẹma ẹkekpekpep “ikọ” oro. (Matthew 24:14; 28:19, 20; John 17:20) Ke ini nnyịn ibuanade ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ ye edinam mbet, nnyịn inam ukem ukem se apostle Paul ekewetde aban̄a, okotde isan̄ enye emi oto Isaiah, ete: “Ikpat mmọ ẹmi ẹdade etop nti n̄kpọ ẹye adan̄a didie!” Idem ọkpọkọm ediwak owo inyịmeke eti mbụk oro nnyịn idade isọk mmọ, ikpat nnyịn ẹsụk ‘ẹyeye’ Jehovah.—Rome 10:15; Isaiah 52:7.

16, 17. Nso adiana-iba uduak ke utom ukwọrọikọ ọyọhọ?

16 Ndinam utom emi ọyọhọ akpan uduak iba. Akpa, ana ẹkwọrọ eti mbụk man ẹnọ enyịn̄ Abasi ubọn̄ ndien mbon emi ẹyomde edinyan̄a ẹfiọk ebiet ndiwọn̄ọde n̄ka. Ikpehe utom enye emi ama an̄wan̄a Paul. Enye ọkọdọhọ ete: “Koro Ọbọn̄ eteme nnyịn ntre ete, Mmenịm Fi ke un̄wana mme idụt, man Afo akpada edinyan̄a edi tutu esịm ke utịt ererimbot.” Ntem, nte mme mbet Christ, ana nnyịn owo kiet kiet inyene ebuana ke ndida etop edinyan̄a emi nsọk mme owo.—Utom 13:47; Isaiah 49:6.

17 Ọyọhọ iba, ndikwọrọ eti mbụk esịn itiat idakisọn̄ ọnọ edinen ubiereikpe Abasi. Kaban̄a ubiereikpe oro, Jesus ọkọdọhọ ete: “Ke ini Eyen Owo edidide ke ubọn̄ Esie, asan̄a ye kpukpru mme angel, adan̄aoro ke Enye eyetie ke ebekpo ubọn̄ Esie. Ndien ẹyebon kpukpru mme idụt ke iso Esie: Enye oyonyụn̄ abahade mmọ kiet ye eken, nte emi ekpemerọn̄ abaharede erọn̄ ye ebot.” Okposụkedi ẹdinamde ubiereikpe ye edibahade “ke ini Eyen Owo edidide ke ubọn̄ esie,” utom ukwọrọikọ ọmọnọ mme owo ifet mfịn ndidiọn̄ọ nditọete Christ eke spirit ndinyụn̄ nnam utom ndinọ mmọ ibetedem kaban̄a nsinsi edinyan̄a mmọ.—Matthew 25:31-46.

Mụm “Ọyọhọ Idotenyịn” Kama

18. Didie ke nnyịn ikeme ndinam “idotenyịn edinyan̄a” nnyịn ayama?

18 Nnyịn ndibuana ifịk ifịk ke utom ukwọrọikọ edi n̄ko usụn̄ ndin̄wam inam idotenyịn nnyịn ayama. Paul ekewet ete: “Ọdọn̄ nnyịn nte kpukpru mbufo ẹwụt kpa orụk ifịk oro, man ẹnyene ọyọhọ idotenyịn tutu esịm utịt.” (Mme Hebrew 6:11) Do, akpakam nnyịn owo kiet kiet, iyara “idotenyịn edinyan̄a nte ndụn ibuot,” ntem itide ite ke ‘Abasi ikenịmke nnyịn inọ iyatesịt, edi ekenịm nnyịn ete ibọ edinyan̄a ke Ọbọn̄ nnyịn Jesus Christ.’ (1 Thessalonica 5:8, 9) Ẹyak nnyịn iti n̄ko item Peter emi: “Ẹfak ọfọn̄ esịt mbufo, ẹfara ke idem, ẹnyụn̄ ẹdori enyịn ọyọhọ-ọyọhọ ke ufọn eke ẹdidade ẹsọk mbufo.” (1 Peter 1:13) Kpukpru mbon ẹmi ẹnamde ntre ẹyekụt “idotenyịn edinyan̄a” mmọ osude ọyọhọ ọyọhọ!

19. Nso ke nnyịn idineme ke ibuotikọ etienede?

19 Kan̄a ke emi, nso ikpedi ekikere nnyịn kaban̄a ini emi osụhọde ọnọ editịm n̄kpọ emi? Didie ke ikeme ndida ini emi nnọ idem nnyịn ye mbon en̄wen edinyan̄a? Nnyịn iyekere iban̄a mme mbụme ẹmi ke ibuotikọ etienede.

Nte Afo Emekeme Ndinam An̄wan̄a?

• Ntak anade inam “idotenyịn edinyan̄a” nnyịn ayama?

• Nso ke edinyan̄a abuana?

• Nso ke ana nnyịn inam man ibọ enọ edinyan̄a?

• Nso ke utom ukwọrọikọ nnyịn ọyọhọ nte ekemde ye uduak Abasi?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Mme ndise ke page 10]

Se edinyan̄a ọwọrọde akan sụk edinyan̄a nsio ke nsobo