Bible itịn̄ke akpan usen emi Jesus Christ akamanade, mme n̄wed emi ẹtienede mi inyụn̄ itịn̄ke.

•   “Owo idiọn̄ọke akpan usenọfiọn̄ emi Christ akamanade.”—New Catholic Encyclopedia.

•   “Owo idiọn̄ọke nnennen usenọfiọn̄ emi ẹkemande Christ.”—Encyclopedia of Early Christianity.

 Kpa ye oro Bible mîsiakke akpan usen emi Jesus akamanade, enye etịn̄ n̄kpọ iba emi ẹketịbede ke ini Jesus akamanade, emi anamde ediwak owo ẹdiọn̄ọ ke Jesus ikamanake ke December 25.

Jesus ikamanake ke ini etuep

1.   Usịnenyịn̄ ke N̄wed. Esisịt ini mbemiso Jesus amanade, Caesar Augustus ama ọnọ ewụhọ ete “ẹwet enyịn̄ mme owo ke ofụri isọn̄ ẹsịn ke n̄wed.” Akana kpukpru owo ẹka “obio mmọ” ẹkesịn enyịn̄ ke n̄wed. Utọ isan̄ emi ama ada ndusụk owo urua kiet mme akande oro mbemiso mmọ ẹsịmde obio mmọ. (Luke 2:1-3) Etie nte ẹkenọ ẹwụhọ emi man ẹdiọn̄ọ mbon emi ẹkpekpede tax ye mbon emi ẹkpedụkde ekọn̄. Utọ ewụhọ emi ikenemke mme owo, Augustus ikponyụn̄ idọhọke mme owo ẹnam utọ isan̄ emi ke ini etuep sia emi ọkpọkọdọdiọn̄ ayat mmọ.

2.   Mme erọn̄. Mme ekpemerọn̄ ‘ẹketie ke an̄wa ẹkpeme erọn̄ mmọ okoneyo’ usen oro Jesus akamanade. (Luke 2:8) N̄wed emi Daily Life in the Time of Jesus ọdọhọ ke mme erọn̄ ẹkesidu ke an̄wa “urua kiet mbemiso Passover [oro edi ke utịt utịt March]” tutu esịm ufọt ufọt November. N̄wed emi aka iso ete: “Otuerọn̄ ẹkesidu ke ufọkerọn̄ ke ini etuep; ndien ke ntak emi ikpọn̄ nnyịn imekeme ndikụt ke etie nte usenọfiọn̄ Christmas oro, ke ini etuep, idịghe nnennen, sia Gospel ọdọhọde ke mme ekpemerọn̄ ẹkedu ke an̄wa.”

Jesus akamana ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ini idọk

 Jesus akakpa ke Nisan 14 ke ini utọ isua 33 E.N. Edieke itọn̄ọde ke ini emi ibat ifiak edem, imekeme ndidiọn̄ọ ini emi enye akamanade. (John 19:14-16) Jesus ekedi n̄kpọ nte isua 30 ini enye ọtọn̄ọde utom ukwọrọikọ okonyụn̄ ọkwọrọ ikọ isua ita ye ubak. Emi ọwọrọ ke Jesus akamana ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ini idọk ke 2 M.E.N.—Luke 3:23.

 Sia n̄kpọ ndomokiet mîdụhe ndiwụt ke Jesus Christ akamana ke December 25, ntak emi ẹsinịmde usọrọ emana esie ke usenọfiọn̄ emi-e? Encyclopædia Britannica ọdọhọ ke “mme etubom ufọkabasi ẹkemek usenọfiọn̄ oro man asan̄a kiet ye usọrọ ukpono ndem mbon Rome emi ẹkesidade ẹti ‘usen emana utịn oro n̄kpọ mîkekemeke ndikan’” ke ini etuep, emi utịn ọtọn̄ọde ndisiaha. The Encyclopedia Americana ọdọhọ ke nta mme ekpep n̄kpọ ẹkere ke ẹkemek usenọfiọn̄ emi man “man esịt enem mme okpono ndem emi ẹkekabarede ẹdi mme Christian.””