Le ɣeyiɣi ma ke mea, ame aɖewo de dzesii be sɔhɛ siwo zãa ɣeyiɣi ɖe Internet ŋu fũua . . .

• va nyea ame siwo vuna ɖe woƒe mɔ̃awo ŋu goŋgoŋ.

• va nyea ame siwo gblẽa ame ŋu le Internet dzi.

• va nyea ame siwo kpɔa amamaɖeɖenuwɔnawo.

EZAZÃ ZUA NUMAME

Wotrɔ asi le Internet dzi dɔwɔnu aɖewo ŋu be wo zazã nazu numame na amewo eye asiɖeɖe le wo ŋu nasesẽ; dɔwɔnu siawo ƒe ɖee nye videofefewo. Agbalẽ aɖe gblɔ be: “Wotrɔ asi le dɔwɔnu siwo le míaƒe fonwo dzi ŋu kple susu be ne míele wo zãma, wòasesẽ na mí be míaɖe asi le wo ŋu.” (Reclaiming Conversation) Azɔ hã wodoa boblo dɔwɔnuwo le Internet dzi eye zi ale si míekpɔtɔ le dɔwɔnu mawo zãma, zi nenemae wotoa boblododo mawo dzi kpɔa ga.

BU NYA SIA ŊU KPƆ: Ðe viwòwo kuna ɖe woƒe fon ŋu hegbea asiɖeɖe le eŋua? Aleke nàwɔ akpe ɖe wo ŋu be woazã woƒe ɣeyiɣiwo nyuie?—EFESOTƆWO 5:15, 16.

AMEŊUGBEGBLẼ

Amewo wɔa nu adãtɔe le Internet dzi, wogblɔa nya ƒaƒãwo eye wometsɔa ɖeke le ame bubuwo ƒe seselelãmewo me o—nɔnɔme siawo ate ŋu awɔe be ame nava nɔ gbɔɖiamenyawo gblɔm le Internet dzi.

Ame aɖewo hã wɔa nu ɖe amewo ŋu amemabumabutɔe le Internet dzi tsɔ hea susu vaa wo ɖokuiwo dzi kple susu be yewoaxɔ ŋkɔ. Alo ame aɖewo sena le wo ɖokuiwo me be woɖe yewo ɖe aga. Le kpɔɖeŋu me ne wokpɔe le Internet dzi be yewo xɔlɔ̃wo vae ɖu azã evɔ womekpe yewo oa, esia tena ɖe wo dzi vevie.

BU NYA SIA ŊU KPƆ: Ne viwòwo le Internet zãma, ɖe wowɔa nu ɖe amewo ŋu nyuiea? (Efesotɔwo 4:31) Aleke wosena le wo ɖokui me ne amewo mekpe wo o?

AMAMAÐEÐENUWƆNAWO

Amamaɖeɖenuwɔnawo bɔ ɖe Internet dzi ŋutɔ eye ele bɔbɔe be ame nakpɔ wo. Dɔwɔnu aɖewo li dzilawo ate ŋu azã atsɔ atrɔ asi le nu siwo wo viwo akpɔ le internet dzi ŋu, gake womewɔa dɔ ɣesiaɣi o, eye ɖeviwo agate ŋu akpɔ nu gbegblẽwo kokoko.

Se meɖe mɔ be ame naɖe ama eɖokui aɖe foto atsɔ aɖo ɖe ame, vevietɔ to fon dzi o. Le teƒe aɖewoa, wotsɔa nya ɖe ame siawo tɔgbi ŋu be wole ɖeviwo ƒe amamaɖeɖenuwo kpɔkpɔ dom ɖe ŋgɔ, esia kuna ɖe ƒe si amea xɔ kple se si dzi wòda le ŋu.

BU NYA SIA ŊU KPƆ: Aleke nàwɔ akpe ɖe viwòwo ŋu be mɔ̃ sia nagaɖe wo o?—EFESOTƆWO 5:3, 4.

NA HEHE VIWÒWO

Togbɔ be ɖeviwo bi ɖe mɔ̃ɖaŋunuwo zazã me hã, egahiã kokoko be woafia mɔ wo. Agbalẽ aɖe gblɔ be ne woɖe mɔ na ɖevi be wòazã fon alo mɔ̃ bubu aɖe gake menya ezazã le mɔ nyuitɔ nu oa, ele “ko abe ale si woana ɖevi nati kpo adze tɔ gã aɖe me evɔ menya tsiƒuƒu o ene.”—Indistractable.

De dzesi aɖaŋuɖoɖo siwo ŋu dɔ nàdi be yeawɔ, alo nàŋlɔ wò susuwo ɖi.

• Nye kple vinye míadzro ale si wòawɔ nu ɖe amewo ŋu nyuie le Internet dzi la me

• Makpe ɖe vinye ŋu be wòaganɔ sesem le eɖokui me be woɖe ye ɖe aga o

• Maxe mɔ ɖe teƒe siwo wòate ŋu akpɔ nu gbegblẽwo le le Internet dzi ŋu ale si mate ŋui

• Manɔ ŋku lém ɖe nu siwo le vinye ƒe fon dzi alo nu si wòzãnɛ tsɔ kpɔna ŋu edziedzi

• Maɖo ɣeyiɣi agbɔsɔsɔ si wòazã fon le ŋkekea me nɛ

• Nyemaɖe mɔ vinye nazã mɔ̃wo le ɣaɣlaƒe alo le eƒe xɔ me le zã me o

• Ne ƒomea le nu ɖum ɖekaea, nyemaɖe mɔ vinye nazã mɔ̃wo o